“Kalougata e na Nomui Valavala”—E Rawa Vakacava?

“RAWAKA”—qori e dua na vosa e dau dreta vakalevu na vakasama! Eso era rawata na itutu vakabisinisi, era sa rawaka tale ga vakalevu ena nodra vutuniyau ra qai rogo. Eso tale era diva tu mera rawaka, ia era guce ga.

Na rawaka ena via vakatau ena ka o vakabibitaka ena nomu bula. E rua tale na sala ena rawati kina qori, oya na sala o vakayagataka kina na nomu gauna kei na nomu kaukaua, kei na nomu vakaraitaka ni o raica vakabibi na ka o via vakaliuca.

Era raica e levu na lotu vaKarisito ni vakacegui ira dina na nodra vakaitavi vakalevu ena cakacaka vakaitalatala. Nira vinakata mera veiqaravi vakatabakidua na qase kei na gone, era vakalougatataki kina. Ia eso era nanuma ni cakacaka vakaitalatala e cakacaka vakavucesa, ra qai biuta kina me ikarua ni ka ena nodra bula nira tekia eso tale na isausau. Na cava ena rairai yaco kina qori? Na cava o rawa ni cakava mo dei tiko ga ena ka e bibi duadua? O rawa ni “kalougata” vakacava “e na nomui valavala”?—Josua 1:8.

Veika e Caka ni Suka na Vuli kei na ka e Taleitaki

E vinakati vei ira na itabagone lotu vaKarisito mera veiraurautaka tiko ga na nodra rai me baleta na nodra vakaitavi ena so tale na ka kei na nodra sokalou. O ira sa cakava qori era na kunea ga kina na kalougata qai veiganiti mera vakacaucautaki.

Ia eso na itabagone lotu vaKarisito era dau vakaitavi vakalevu ena veika e dau caka ni sa suka na vuli kei na ka era dau taleitaka. Eso na ka era vakaitavi kina qori ena rairai sega ni cala. Ia e vinaka mera taroga na itabagone lotu vaKarisito: ‘Ena vakacava na levu ni gauna au na vakayagataka kina? Vakacava na ilala keimami na lai veimaliwai? Na yalo cava ena tuburi au niu vakaitavi ena ka qori? Na cava au sa na rawa ni vakabibitaka ena noqu bula?’ O na rairai liaca ni nona taleitaka vakalevu e dua eso na ka va qori, ena lailai kina na gauna kei na kaukaua e vakayagataka me dei tiko ga kina na nona veiwekani kei na Kalou. Oya na vuna e bibi kina mo vakatulewataka eso na ka mo vakaliuca.—Efeso 5:15-17.

Raica mada na ivakaraitaki i Josefa.a E tukuna: “Ena gauna au se yabaki 12 kina, au lewena e dua na timi ni volleyball. Toso na gauna au sa taura e levu na icocovi, au rawa sara ga kina ni dua na tamata rogo.” Ia, e liaca o Josefa ni sa vakaleqa tiko na nona veiwekani kei Jiova na nona saga tiko na qito. Ena dua na siga, a sosovu ni via wilika tiko na iVolatabu. E sa vakila tale ga ni sega ni marautaka vakalevu na cakacaka vakavunau. “Au sa vakayagataka tiko na noqu kaukaua ena qito, toso na gauna au vakila niu sa sega ni guta na veika vakayalo. Au kila niu sega ni solia kece kina na noqu kaukaua.”

Na Vuli Torocake

Na nona itavi lesi vakalou e dua na lotu vaKarisito, oya me qarava na nona vuvale, e okati tale ga kina na nona vakarautaka na ka eratou vinakata vakayago. (1 Tim. 5:8) Vakacava, qori e vinakati kina na vuli torocake se vakadikiri ni univesiti?

Ena vinaka meda dikeva na ka e rawa ni yaco ena nona veiwekani kei Jiova e dua ke vakaliuca na vuli torocake. Meda vakatauvatana mada qo ena noda dikeva e dua na ivakaraitaki vakaivolatabu.

O Peruki a nona vunivola na Parofita o Jeremaia. Ena dua na gauna, sa sega ni vakaliuca o Peruki na nona itavi dokai ena nona veiqaravi vei Jiova, a saga ga na rogo. E kila qori o Jiova, mani vakasalataki koya kina ena vosa i Jeremaia: “Ko iko ko sa dauqara beka eso na ka levu me nomu? mo kakua ni dauqara.”—Jere. 45:5.

Na cava “na ka levu” a dau qara o Peruki? A rairai bacani me rogo ena ivakarau vakaJiu. Se me rawaka. Se mani ka levu cava a qara, na kena dina ga oya ni sa sega tale ni raica vakabibi na ka e dodonu me bibi sara, na ka sara ga ena vukei koya me veivolekati kina kei na Kalou. (Fpai. 1:10) Ia a rogoca vakamatata o Peruki na ivakaro i Jiova ena vosa i Jeremaia, a qai vakabulai.—Jere. 43:6.

Na cava eda rawa ni vulica ena ivakaraitaki qo? Na ivakasala a ciqoma o Peruki e vakaraitaka ni dua tiko na leqa. A qara tiko e levu na ka me nona. Ke sa tiko eso na ka o rawa ni qaravi iko kina, na cava mo lai vakalusia kina na nomu gauna, na ilavo kei na kaukaua ena nomu saga na vuli torocake? Vakacava, o cakava qori baleta ga ni o via vakaraitaka ni o sa rawata e dua na ka, se rau namaka qori na nomu itubutubu kei ira na wekamu?

Raici Grzegorz mada, e kenadau ni porokaramutaki ni komipiuta. Era rawai koya na nona itokani vakacakacaka me vuli tale me vakarabailevutaka na nona kila vakacakacaka. Sega ni dede sa sega na gauna me vakayagataka ena ka vakayalo. E nanuma lesu: “Au vakila ena levu na gauna niu sa malumalumu vakayalo. E ca tiko na noqu lewaeloma niu sa sega ni rawata na isausau vakayalo au a tekia.”

Ni Ogaoga e Dua ena Cakacaka Saumi

E uqeti ira na lotu vaKarisito na iVolatabu mera daucakacaka. Mera nuitaki tale ga ke ra iliuliu ni cakacaka se tamata cakacaka. E vola na yapositolo o Paula: “Se mani cava oni cakava, ni cakava mai vu ni lomamuni me vaka oni cakava tiko vei Jiova, sega vua na tamata.” (Kolo. 3:22, 23) Ia nida vakacaucautaki ena noda cakacaka vinaka, e dua tale na ka e okati kina—na noda veiwekani voleka kei na Dauveibuli. (Dauv. 12:13) Ke dua na lotu vaKarisito e sa ogaoga tiko ena cakacaka saumi, ena rawarawa ga me ikarua ni ka na nona veika vakayalo.

Ena nona ogaoga e dua na lotu vaKarisito ena cakacaka saumi, sa na vakacauoca kina me qarauna na nona veika vakayalo kei na nona qarava na nona vuvale. E raica rawa na Tui o Solomoni ni ‘liga e tawa ruarua tu’ ena salavata mai na “oca kei na yalorarawa.” Ke sa ogaoga tiko vakasivia e dua na lotu vaKarisito ena cakacaka saumi, ena rawa ni levu na gauna e lomaocaoca kina. Ena rawa sara ga me bobula ena nona cakacaka, me yacova sara ni vakila na levu ni oca. Ke sa va qori, ena rawa ni “reki . . . ka kunea na kena vinaka ni nona cakacaka kecega”? (Dauv. 3:12, 13; 4:6) Vakacava na ka e bibi sara, me vaka na nona itavi ena vuvale kei na nona vakaitavi ena veika vakayalo, ena tu beka vua na kaukaua me vakayacora kina qori?

O Janusz, e vakaitikotiko mai na Tokalau kei Urope a ogaoga vakalevu ena nona bisinisi ni samaki lomanibai. E nanuma lesu: “Era dau qoroi au na tamata ni vuravura niu daucakacaka, au rawa tale ga ni dau vakacavara vinaka na itavi kece e lesi vei au. Ia e vakaleqa sara ga na noqu veika vakayalo, au sa sega tale ni vakaitavi ena cakacaka vakavunau, lakolako ga au sa sega tale ni lai soqoni. Na levu ni noqu dokadoka, au sa sega kina ni qai dau vakarogoci ratou na qase ni ivavakoso, au yawaka tale ga na ivavakoso.”

Ka mo Cakava mo Vakalougatataki Kina

Eda sa dikeva mai e tolu na ka e rawa ni vakaliuca e dua na lotu vaKarisito me lai vakawalena kina na nona veika vakayalo. Ke o sa vakila qori, qo eso na taro, tikinivolatabu, kei na ivakamacala ena rawa ni vukei iko mo liaca ke sa donu tiko na sala o muria mo vakalougatataki kina.

Veika e dau caka ni suka na vuli kei na ka e taleitaki: E vakacava sara mada na levu ni nomu ogaoga ena ka e dau caka e koronivuli? E sa butakoca tiko qori na gauna o dau vakayagataka tu ena nomu veika vakayalo? O raica ni sega ni vinaka na nomu veimaliwai kei ira na nomu itokani ena vakabauta? Ke vaka kina, vakacava mo vakatotomuri Tui Tevita, ena nona vakamamasu vei Jiova: “Mo ni vakatakila vei au na sala me’u lako kina.”—Same 143:8.

O Josefa sa cavuti oti mai, a vukei koya e dua na ivakatawa dauveilakoyaki. A tukuna vei Josefa na ivakatawa: “Au raica ni o dau taleitaka mo talanoataka na nomu dau qito volleyball.” E tukuna kina o Josefa: “Qori e vakayadrati au sara ga. Au liaca ni sa sivia tale na ka au cakava tiko. Ni toso na gauna, au sa sega ni veimaliwai tale kei ira na noqu ilala ena timi ni volleyball, au qai vinakata meu veimaliwai ena ivavakoso.” Nikua, e sa gumatua tiko ni qaravi Jiova o Josefa ena nona ivavakoso. E tukuna: “Tarogi ira na nomu itokani ena ivavakoso, nomu itubutubu, kei ira na qase ni vavakoso se ra raica ni ka o cakava tiko e koronivuli e vakavolekati iko vei Jiova se sega.”

Vakacava mo vakaraitaka vei ira na qase ni ivavakoso ni o via sauva eso na isausau ena nomu qaravi Jiova? E rawa ni o tokoni ira na itabaqase era vinakata tu na veitokani se vukei ira ena volivoli se cakava eso na ka ena nodra vale? Se mani cava na yabaki ni nomu bula, o rawa ni ogaoga vakalevu ni vakaitavi ena cakacaka vakaitalatala, qo o sa wasea tiko kina vei ira eso tale na vu ni nomu marau.

Vuli torocake: E veivakasalataki o Jisu me baleta na nomu ‘vinakata mo dokai.’ (Joni 7:18) Se mani vakacava na vakatulewa o cakava me baleta na vuli torocake, o dau ‘vakadeitaka na veika e bibi sara’?—Fpai. 1:9, 10.

O Grzegorz, e dua na kenadau ni porokaramutaki ni komipiuta, a cakava eso na veisau ena nona bula. E tukuna: “Niu raica vakabibi na nodra ivakasala na qase ni ivavakoso, au veisautaka kina na noqu bula me rawarawa ga. Au liaca ni sega ni yaga meu tosoya na noqu vuli torocake. Qori ena vakayagataki kina na noqu gauna kei na noqu kaukaua.” E ogaoga vakalevu sara o Grzegorz ena itavi ni ivavakoso. Ni toso na gauna a vuli oti ena koronivuli e sa vakatokai ena gauna qo me Koronivuli ni Vuli iVolatabu ni Tagane Dawai, a kilai tu me Koronivuli ni Vuli Veiqaravi Vakaitalatala. Io, e “volia na gauna” o Grzegorz me vakalevutaka kina na nona vuli vakalou.—Efeso 5:16.

Na cakacaka saumi: Vakacava, o sa rui vakaogai iko ena nomu cakacaka me sa lai guilecavi kina na veika vakayalo? O dau vakayagataka e levu na gauna mo veivosaki kei ratou na nomu vuvale? O sa vakavinakataka tiko na iwalewale ni nomu dau vakaitavi ena soqoni? Vakacava mo dau lai veivakauqeti ena nomu veivosaki kei ira eso tale? “Mo rerevaka na Kalou, ka muria na nona vunau,” ena qai vakalougatataki iko vakalevu o Jiova, ‘o na raica tale ga kina na vinaka ni nomu cakacaka.’—Dauv. 2:24; 12:13.

O Janusz, e sa cavuti oti mai, a sega ni rawaka vinaka sara na nona bisinisi ni samaki lomanibai; mani lusi kina. A kere veivuke vei Jiova ni sa sega na nona ilavo kei na levu ni nona dinau. Mani tuvanaka vinaka na veika me vakaliuca, ena gauna tale ga qo e sa dua tiko na painia tudei, e dua tale ga na qase ni ivavakoso. E tukuna: “Niu lomavakacegu ena ka sa tu rawa, qai gauna vata qo au vakaogai au kina ena veika vakayalo, e vinaka kina na ivakarau ni noqu vakasama qai lomavakacegu.”—Fpai. 4:6, 7.

Mo vakadeitaka rawa ni dina na nomu inaki kei na ka o vakaliuca. Na nomu qaravi Jiova e dua na sala mo na vakalougatataki kina me tawamudu. Qori me inaki sara ga ni nomu bula.

Ena rairai vinakati mo cakava eso na veisau, qori ena nomu tagutuva sara ga eso na ka e sega ni yaga mo rawa ni vakadeitaka “ni vinaka na inaki ni Kalou, e totoka, qai uasivi.” (Roma 12:2) Na nomu qaravi koya mai vu ni lomamu taucoko, ena qai ‘kalougata na nomui valavala.’

[iVakamacala e ra]

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 31]

E Rawa Vakacava ni o Vakalougatataki?

E levu dina na ka o rawa ni vakalusia kina na nomu gauna, ia o rawa vakacava ni dei ena ka e bibi duadua? Dikeva nomu inaki kei na ka o vakaliuca ena nomu taroga e vica na taro qo:

NA KA E DAU CAKA NI SUKA NA VULI KEI NA KA E TALEITAKI

▪ Na yalo cava ena tuburi iko ke o vakaitavi ena ka qori?

▪ Vakacava na levu ni gauna o na vakayagataka kina?

▪ Ke o cakava qori, o sa na rawa ni vakaliuca qori ena nomu bula?

▪ E sa butakoca tiko qori na gauna o dau vakayagataka tu ena nomu veika vakayalo?

▪ Na mataqali ilala vakacava o na kunea kina?

▪ O raica ni vinaka cake o ira qori ni laurai kei na nomu veimaliwai kei ira na nomu itokani ena vakabauta?

VULI TOROCAKE

▪ Ke sa tiko eso na ka o rawa ni qaravi iko kina, na cava mo lai vakalusia kina na nomu gauna, na ilavo kei na kaukaua ena nomu saga na vuli torocake?

▪ E vinakati beka na vuli torocake se vakadikiri ni univesiti mo rawa ni qaravi iko kina?

▪ Ena tara vakacava na nomu dau tiko ena soqoni?

▪ O sa ‘vakadeitaka na veika e bibi sara’?

▪ E vinakati beka mo vakadeitaka na nomu nuitaki Jiova ni rawa ni vakarautaka na ka mo bula kina?

CAKACAKA SAUMI

▪ Vakacava o na ‘kunea na vinaka ni nomu cakacaka kece ga’ ena cakacaka saumi o digia?

▪ Ni o suka ena cakacaka, e se tu na igu mo qarava kina na nomu itavi ena vuvale kei na veika vakayalo?

▪ O dau vakayagataka e levu na gauna mo veivosaki kei ratou na nomu vuvale?

▪ O sa rui vakaogai iko ena nomu cakacaka me sa ikarua kina ni ka na veika vakayalo?

▪ E vakaleqa na iwalewale ni nomu dau vakaitavi ena soqoni?

[iYaloyalo ena tabana e 30]

E vakasalataki Peruki o Jiova ena nona via rogo