Me Nomu iVotavota o Jiova

“Au sa nomu tikina koi au, kei na nomui votavota e na kedra maliwa na Isireli.”—TIKO 18:20.

1, 2. (a) Na cava e kilai me baleti ira na Livai ena votai ni qele? (b) Na cava e vakadeitaka o Jiova vei ira na Livai?

NIRA taukena na Isireli e levu na Vanua Yalataki, e wasewasea sara na qele o Josua. E vukei koya kina o Iliesa na Bete Levu kei ira na iliuliu ni yavusa. (Tiko 34:13-29) E soli na nodra ivotavota ni qele na yavusa kece, vaka vo ga o ira na Livai. (Josua 14:1-5) Na cava e sega kina na nodra qele se ivotavota na yavusa Livai ena Vanua Yalataki? Vakacava era sa guilecavi?

² Eda kila na isau ni taro qori ena ka e tukuna o Jiova vei ira na Livai. A vakadeitaka o Jiova nira sega ni guilecavi, e tukuna kina vei ira: “Au sa nomu tikina koi au, kei na nomui votavota e na kedra maliwa na Isireli.” (Tiko 18:20) E veivakadeitaki dina na vosa qo: ‘Au sa nomu tikina se ivotavota!’ Vakacava ke tukuna vei iko qori o Jiova? Na imatai ga ni ka o na rairai taroga, ‘E ganiti au na nona veivakadeitaki na Kalou Cecere?’ De dua o na taroga tale ga: ‘Nida sega ni uasivi na lotu vaKarisito nikua, vakacava e rawa ni noda ivotavota o Jiova?’ Na taro qori e baleti iko kei ira tale ga na wekamu. Meda raica mada na ibalebale ni ka e tukuna na Kalou vei ira na Livai. Ena vukei keda qori meda kila na sala e rawa ni nodra ivotavota na lotu vaKarisito nikua o Jiova. Koya gona se mani o nuitaka na bula e lomalagi se ena vuravura parataisi, e rawa ni nomu ivotavota o koya.

Kauaitaki Ira na Livai o Jiova

3. A yaco vakacava mera qarava na itavi lesi vakalou na Livai?

³ Ni bera ni solia o Jiova na Lawa vei ira na Isireli, era dau veiqaravi ga vakabete ena vuvale o ira na ulunivuvale. Ena gauna a solia kina na Lawa na Kalou, e lesi ira na Livai mera veiqaravi vakatabakidua vakabete, qai lesi eso tale ena yavusa qori mera veivuke. E tekivu vakacava qori? Ena gauna e vakamatei ira kina na ulumatua ni Ijipita na Kalou, e vakatabui ira na ulumatua ni Isireli me nona, me taukeni ira. Oti e qai cakava na Kalou e dua na ka vakasakiti: “Au sa kauti ira na Livai . . . me kedrai sosomi na ulumatua kece vei ira na Isireli.” E macala mai na iwiliwili ni lewenivanua nira levu na ulumatua tagane kece ni Isireli mai na kedra iwiliwili na Livai, e vinakati mera sauma yadua o ira na sega ni Livai na duidui e vo tiko me kedra ivoli. (Tiko 3:11-13, 41, 46, 47) Qo a rawa kina vei ira na Livai mera qarava na nodra itavi vaKalou e Isireli.

4, 5. (a) Ni nodra ivotavota na Livai o Jiova, na cava e kena ibalebale? (b) E kauaitaki ira vakacava na Livai na Kalou?

⁴ Na cava na ibalebale ni itavi qori vei ira na Livai? A tukuna o Jiova ni na nodra ivotavota o koya. E sega ni kena ibalebale qori ni na soli vei ira na qele, ia era na lesi ga ena dua na itavi dokai. Io na “cakacaka vakabete vei Jiova” e nodra ivotavota. (Josua 18:7) Na veitikina yavolita ni Tiko Voli Mai na Lekutu 18:20 e vakaraitaka ni na tiko tale ga na veika era gadreva vakayago. (Wilika Tiko Voli Mai na Lekutu 18:19, 21, 24.) Ena soli vei ira na Livai “nai katini ni nodra ka kecega na Isireli me nodrai votavota, mei sau ni cakacaka era kitaka.” Era na taukena e 10 na pasede ni ka kece era rawata na Isireli kei na levu ni manumanu era rawata. Mera cautaka tale ga na Livai e dua na ikatini ni ka kece era ciqoma, qori na “ka kecega e vinaka sara,” me tokoni kina na cakacaka vakabete.a (Tiko 18:25-29) E soli tale ga vei ira na bete ‘na ka tabu kece ga e cautaki vei Jiova.’ E tiko gona na vuna vinaka mera vakabauta na bete ni o Jiova ena vakarautaka na ka era gadreva.

⁵ E vakabauti nira solia tale na Isireli e dua tale na ika tini, qo me vakayagataki ena ka e gadrevi ena vuvale kei na so tale na ka mera marautaka ena sokalou e caka e veiyabaki. (Vkru. 14:22-27) Ia ena icavacava ni ikatolu ni yabaki kei na ikaono ni yabaki ni vakacecegu, ena biu na ilavo qori ena matamata me yaga vei ira na dravudravua kei ira na Livai. Na cava era wili kina e ke na Livai? Baleta ni ‘sega na nodra tikina se nodra ivotavota’ e Isireli.—Vkru. 14:28, 29.

6. Ni sega na nodra ivotavota ni qele na Livai, mera qai lai tiko e vei?

⁶ O na rairai vaqaqa, ‘Ke sega na nodra ivotavota ni qele na Livai, mera qai lai tiko e vei?’ Ena vakarautaka vei ira na Kalou. E solia vei ira e 48 na koro kei na veivanua bulabula. E wili tiko e keri e ono na koro ni drodro. (Tiko 35:6-8) Io e tiko e dua na vanua e rawa nira lai vakaitikotiko kina na Livai ena gauna era sega ni veiqaravi kina ena valeniveitavaki ni Kalou. O Jiova e vakarautaka e levu na ka vei ira na qaravi koya vakatabakidua. Macala ga nira vakaraitaka na Livai ni o Jiova e nodra ivotavota, qori nodra nuitaka na nona lomasoli kei na nona kaukaua me vakarautaka na ka era gadreva.

7. Na cava e vinakati vei ira na Livai me nodra ivotavota o Jiova?

⁷ E sega ni volai ena Lawa na itotogi me tau vua na Isireli e sega ni solia na ikatini. Ke ra sega ni solia na lewenivanua na ikatini, ena vakaleqa sara ga na nodra veiqaravi na bete kei na Livai. A yaco qori ena gauna i Niemaia. A vakavuna mera cakacaka na Livai ena nodra were, era sega kina nira qarava na nodra itavi. (Wilika Niemaia 13:10.) Macala ga ni nodra bula na yavusa Livai e vakatau sara ga ena nodra muria na Isireli na Lawa i Jiova. E vinakati tale ga vei ira na bete kei ira na Livai mera vakabauti Jiova kei na sala ena vakarautaka kina na ka era gadreva.

Eso Era Okati Jiova me Nodra iVotavota

8. Vakamacalataka na ituvaki e sotava na Livai o Esafa.

⁸ O ira na yavusa Livai e nodra ivotavota o Jiova. Ia meda nanuma tiko, ni so na Livai era dau vakayagataka na matavosa “sa noqui votavota ko Jiova” mera vakaraitaka kina na nodra yalodina vua na Kalou kei na nodra nuitaki koya. (Lele 3:24) E dua vei ira na Livai qori e dau lagasere, e dau vulisere tale ga. Eda na vakatokai koya o Esafa, de dua a lewe ni vuvale nei Esafa, e liuliu ni lagasere ena gauna i Tui Tevita. (1 Vei. 6:31-43) Eda wilika ena Same 73 ni o Esafa (se dua vei ira na luvena) e cudru se vuvutaki ira na vutuniyau. A yaco na gauna me tukuna kina: “E dina sa sega ni yaga ni’u sa vuya na lomaqu, ka vuluvulu e nai valavala savasava.” A sega kina ni raica vakabibi na nona veiqaravi tabu, a sega tale ga ni doka ni nona ivotavota o Jiova. E sega tale ni kaukaua vakayalo me yacova na nona “lako ki na vale tabu ni Kalou.”—Same 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Na cava e tukuna kina o Esafa ni o Jiova e nona ‘ivotavota tawamudu’?

⁹ Ena nona tiko o Esafa ena vale tabu se valenisoro e qai veisau kina na nona rai me salavata kei na rai ni Kalou. De dua a va tale ga qori na nomu rai. O rairai sega ni raica vakabibi ena so na gauna na nomu itavi dokai vakayalo, o qai kauaitaka vakalevu na veika o rawa ni taukena. Ia ni o vulica tiko ga na Vosa ni Kalou, o tiko wasoma ena soqoni, sa veisau na nomu rai ni sa salavata kei na rai i Jiova. A kila o Esafa na ka ena yacovi ira na tamata ca. A vakasamataka na nona ivotavota, a kila tale ga ni o Jiova ena taura na ligana imatau me liutaki koya. A rawa gona vei Esafa me tukuna vei Jiova: ‘Sa sega e vuravura au sa lomana, o kemuni duaduaga.’ (Same 73:23, 25) A qai raica me nona ivotavota na Kalou. (Wilika Same 73:26.) Dina ni na ‘rairai malumu na yagona kei na lomana,’ ena nona ‘ivotavota tawamudu’ ga na Kalou. E nuidei na daunisame ni o Jiova ena nanumi koya me vaka e dua na nona itokani. Ena sega ni guilecava na nona veiqaravi ena yalodina. (Dauv. 7:1) Macala ga ni na uqeti Esafa sara ga qori! E seretaka kina: “Ia koi au, e yaga vei au me’u toro vua na Kalou: Au sa vakararavi oti vua na Turaga ko Jiova.”—Same 73:28.

¹⁰ Ni dua na Livai o Esafa e sega ni bibi sara vua na ka vakayago e rawata tiko, e bibi ga vua me nona ivotavota na Kalou. Qori na nona itavi dokai vaKalou kei na nona veiwekani kei Jiova, na veitokani e bucina kei koya e Cecere Duadua. (Jeme. 2:21-23) Me dei tiko ga na veiwekani qori, e vinakati vua na daunisame me vakabauti Jiova tiko ga, me nuitaki koya tale ga. Ena vinakati vei Esafa me nuidei ni na vakalougatataki ke muria na ivakatagedegede vakalou. O rawa tale ga ni nuitaki Jiova va qori.

11. Na cava e lomatarotarotaka o Jeremaia, e qai saumi vakacava?

¹¹ E dua tale na Livai a tukuna ni ‘o Jiova e nona ivotavota,’ na parofita o Jeremaia. Meda dikeva mada na cava e vakaibalebaletaka. E vakaitikotiko e Anacoci, e dua na nodra koro na Livai volekati Jerusalemi. (Jere. 1:1) Ena dua na gauna, e lomatarotarotaka: Na cava era tiko vinaka kina na tamata ca ra qai rarawa na tamata yalododonu? (Jere. 12:1) Ni raica o Jeremaia na ka e yaco tiko e Jerusalemi kei Juta, e ‘rarawataka’ sara ga. E kila o Jeremaia ni yalododonu o Jiova. A sauma o Jiova na nona lomatarotaro ena nona tukuna vua me vunautaka na itukutuku ni veivakarusai, qai raica o Jiova me vakayacori dina na parofisai qori. Era vakabulai o ira na talairawarawa ina vakaro i Jiova, ia era vakarusai o ira na vakalecalecava na ivakasala.—Jere. 21:9.

12, 13. (a) Na cava e uqeti Jeremaia me tukuna: “Sa noqui votavota o Jiova,” na cava e vakaraitaka qori? (b) Na cava e vinakati kina vei ira kece na yavusa e Isireli mera nuitaka na Kalou?

¹² Ni raica lesu o Jeremaia na vakacaca e yaco ena nona vanua, e vaka sara ga e lako tiko ena vanua butobuto. A rairai nakita o Jiova me ‘vakatikori koya me vakataki ira sa mate makawa.’ (Lele 1:1, 16; 3:6) A vakasalataki ira na matanitu talaidredre qo o Jeremaia mera lesu vua na Tamadra vakalomalagi, ia na levu ni nodra talaidredre e veiganiti kina me vakarusai o Jerusalemi kei Juta. A rarawa sara ga kina o Jeremaia dina ni sega na nona cala. Ena gauna rarawataki qori, a vakananuma na yalololoma ni Kalou. E tukuna: ‘Eda na sega ni vakarusai.’ Io, ena yalololoma tu ga o Jiova! Qori na gauna e tukuna kina o Jeremaia: “Sa noqui votavota ko Jiova.” E tomana tiko ga na nona itavi dokai me parofita i Jiova.—Wilika Lele i Jeremaia 3:22-24.

¹³ A vakacacani qai lala tu me 70 na yabaki na nodra vanua na Isireli. (Jere. 25:11) Ia na nona tukuna o Jeremaia “sa noqui votavota ko Jiova” e vakaraitaka na nona nuitaka na yalololoma ni Kalou, qai tiko na vuna me “nuitaki koya kina.” Era vakayalia kece na yavusa kei Isireli na nodra ivotavota, e vinakati gona mera vakatotomuri koya na parofita. O Jiova duadua ga na nodra inuinui. Ni oti e 70 na yabaki, era lesu ina nodra vanua na dauveiqaravi ni Kalou mera lai tomana nodra qaravi koya.—2 Vei. 36:20-23.

E Rawa ni Nodra iVotavota o Jiova Eso Tale

14, 15. Me vakataki ira ga na Livai, o cei e vakaraitaka tale ga ni nona ivotavota o Jiova, na cava na vuna?

¹⁴ Erau Livai o Esafa kei Jeremaia, ia vakacava, o ira ga na Livai e rawa nira qaravi Jiova? Sega! Na cauravou o Tevita, o koya ena qai tui e Isireli, e tukuna ni Kalou e ‘nona ivotavota ena vanua ni bula.’ (Wilika Same 142:1, 5.) Ena gauna e vola kina na same qori, a sega ni vakaitikotiko ena dua na vale ni tui se dua mada ga na vale. A vakaitikotiko ena dua na qaravatu ena nona vunitaki koya voli vei ira na nona meca. Ena rua na gauna, a lai vunitaki koya ena qaravatu o Tevita—dua ena vanua volekati Etulama kei na dua tale ena vanualiwa e Eni-keti. De dua a vola o Tevita na Same 142 ena dua na qaravatu qori.

¹⁵ Ke dina na nona vola o Tui Tevita na Same ena qaravatu, a cakava qori ena nona vunitaki koya vei Tui Saula ni via vakamatei koya. A dro ina dua na qaravatu e dredre na kena lakovi. (1 Sam. 22:1, 4) Ena vanua lala qori, e rairai raica o Tevita ni sega ni dua na nona itokani e tu e kea me taqomaki koya. (Same 142:4) Qori na gauna e kere veivuke kina vua na Kalou.

16, 17. (a) Na cava e lomabibi kina o Tevita me vaka e sega ni dua e vukei koya? (b) O cei ena rawa ni vukei koya?

¹⁶ Ena gauna e vola oti kina o Tevita na Same 142, a rairai kila na ka a yacovi Apimeleki na Bete Levu, ni a vukei koya ena nona drovaki Saula voli. A cakava qori o Apimeleki ni sega ni kila na ituvaki a yaco tiko. Ena nona vuvu o Tui Saula, a vakamatei Apimeleki kina kei na nona vuvale. (1 Sam. 22:11, 18, 19) A nanuma o Tevita ni beitaki vua na nodratou mate. E vaka ga e vakamatea na bete a vukei koya. Ke o sotava na ituvaki qori, o na beitaki iko me vakataki Tevita? Sa qai lomabibi ga vakalevu o Tevita ni sega ni bau cegu, baleta ni vakasasataki koya tiko ga o Saula.

¹⁷ Ni oti ga vakalailai qori, a mate na parofita o Samuela, o koya a lumuti Tevita me qai tui ena dua na gauna. (1 Sam. 25:1) Qori e rairai kuria na nona galili o Tevita, me vaka ga e sega ni dua e vukei koya. Ia e kila o Tevita ni o Jiova ga ena vukei koya. E sega ni tautauvata na itavi dokai e qarava o Tevita kei ira na Livai, ia e sa lumuti me qarava e dua tale na itavi, me nodra tui na dauveiqaravi ni Kalou. (1 Sam. 16:1, 13) E talaucaka o Tevita na lomana vei Jiova, qai tomana tiko ga nona qara na veidusimaki ni Kalou. O rawa tale ga ni cakava qori, me nomu ivotavota tale ga o Jiova qai nomu idrodro ni o qaravi koya tiko ena yalodina.

18. Era vakaraitaka vakacava o ira eda veivosakitaka ena ulutaga qo ni nodra ivotavota o Jiova?

¹⁸ O ira kece eda sa veivosakitaka mai, era vakaraitaka ni nodra ivotavota o Jiova. Qori na nodra ciqoma na itavi mera qaravi koya. Nira cakava qori, era nuitaka na Kalou ni na vakarautaka na ka era gadreva. O ira na Livai kei ira na vo ni Isireli ena so tale na yavusa me vakataki Tevita, era rawa ni kaya ni nodra ivotavota o Jiova. Ena rawa vakacava me nomu ivotavota tale ga o Jiova? Eda na veivosakitaka qori ena ulutaga e tarava.

[Vakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Ena sala cava e nodra ivotavota kina na Livai o Jiova?

• Eratou vakaraitaka vakacakava o Esafa, Jeremaia, kei Tevita ni nodratou ivotavota o Jiova?

• Na itovo cava e vinakati ke o vinakata me nomu ivotavota o Jiova?

[Tikina bibi ena tabana e 8]

E sega na nodra ivotavota ni qele na Livai. Ia o Jiova e nodra ivotavota, ni itavi dokai na nodra qaravi koya

[iYaloyalo ena tabana e 7]

E nodra ivotavota vakacava na bete kei na Livai o Jiova?

[iYaloyalo ena tabana e 9]

Na cava e vukei Esafa me nona ivotavota tiko ga o Jiova?