O Cei e Daurogo Masu?
KE TIKO e dua e dau rogoca na masu, kena rairai ni o koya ga e Dauveibuli. O koya duadua ga e bulia na mona ni tamata e rawa ni kila na ka o vakasamataka. O cei tale e rawa ni rogoca na masu qai solia vua na kawatamata na veivuke era gadreva? De dua o na veinanuyaka, ‘Vakacava e ka vakayalomatua meda vakabauta e dua na Dauveibuli?’
E levu era nanuma ke o vakabauti koya na Dauveibuli ena gadrevi mo kua ni vakabauta na veika vakasaenisi nikua. Ia na kena nanumi ni noda vakabauta na Kalou e veicalati kei na ka vakasaenisi, qori e sega ni dina. Dikeva mada qo.
◼ Era vakatarogi e 1,646 na parofesa ni saenisi mai na 21 na univesiti rogo mai Merika, e rauta ni 550 era digia na matavosa “Au sega ni vakabauta na Kalou” mera vakamacalataka kina nodra rai.
Koya gona, e levu vei ira na saenitisi era vakabauta ni bula dina tiko na Kalou.
iVakadinadina ni Tiko na Dauveibuli
Ke sega na ivakadinadina, e dodonu meda vakabauta ni bula dina tiko o koya e Daurogo masu? Sega. E sega ni ibalebale ni vakabauta noda vakadinata e dua na ka e sega na kena ivakadinadina. E tukuna na iVolatabu me baleta na ibalebale ni vakabauta, oya “na ivakadinadina e vakaraitaka ni tiko dina na ka e sega ni raica na matada.” (Iperiu 11:1) Ena dua tale na ivakadewa e tukuna ni vakabauta “e vakadeitaka vei keda ni na yaco dina na ka eda sega ni raica.” (The New English Bible) Kena ivakaraitaki, o na sega ni raica rawa na biau livaliva ni retio, ia ena vakilai na biau livaliva qori ni o rogoca rawa na vosa; qori o na vakadinata kina ni tiko na biau livaliva. E va tale ga qori na noda sega ni raici koya e Daurogo masu, eda rawa ni raica eso na kena ivakadinadina meda vakabauta ni bula dina tiko.
Eda na vakadinadinataka vakacava ni bula dina tiko na Kalou? E vinaka meda raica ga na ka e tu wavoliti keda. E vakamacalataka va qo na iVolatabu: “E macala gona ni tiko o koya e tara na vale yadua, ia o koya e tara na ka kece ga na Kalou.” (Iperiu 3:4) O duavata ena ka e cavuti qori? De dua ni o vulica na kedra tuvai tu vakamatau na ka e lomalagi kei vuravura, na itekitekivu ni bula, se na ibulibuli vereverea duadua e vuravura na noda mona, o na raica ni bula dina tiko e dua e kaukaua cake vua na tamata.a
Ia eda na sega ni vulica kece na ka me baleta na Kalou mai na veika bula. Nida dikeva na veika buli meda vakabauta kina ni bula dina tiko na Kalou, e vaka ga noda rogoca e dua ni voleka mai ena katuba e sogo tu. O kila ni dua e tiko mai na daku ni katuba, ia o sega ni kila se o cei. Ena vinakati mo dolava na katuba mo rawa ni kilai koya. E bibi meda cakava tale ga qori meda rawa ni kilai koya e bulia na ka kece.
Na iVolatabu e katuba ni noda kila na veika me baleta na Kalou. Ni o dolava na katuba qori qai dikeva eso na parofisai kei na kena vakayacori, o na vakadinadinataka ni bula dina tiko na Kalou.b Sega ni o koya ga ya, na itukutuku me baleta na ka e dau cakava na Kalou vei ira na tamata e vakaraitaka na nona itovo na Daurogo masu.
E Kalou Vakacava o Koya e Daurogo Masu?
E tukuna vakamatata na iVolatabu ni o koya na Daurogo masu e vaka e dua o rawa ni kilai koya vinaka. E macala ga ni noda ivakarau na tamata meda dau rogoci ira eso da qai kauaitaka na nodra nanuma. E veivakacegui nida wilika: “Oi kemuni sa daurogoca na masu, ena toro mai vei kemuni na tamata kecega.” (Same 65:2) O koya e Daurogo masu ena rogoci ira era masu vua ena vakabauta. E tiko tale ga na yacana. E kaya na iVolatabu: “Sa yawa tiko ko Jiova vei ira nai valavala ca: ia na nodra masu na yalododonu ena rogoca ko koya.”—Vosa Vakaibalebale 15:29.
E kauai o Jiova ena ka e dau yaco. E “Kalou dauloloma” qai vakatokai me “Kalou mamarau.” (2 Korinica 13:11; 1 Timoci 1:11) Ena gauna e levu kina na ca, e tukuna na iVolatabu me baleta nona rai na Kalou: “A sa rarawa kina na lomana.” (Vakatekivu 6:5, 6) Nodra tukuna e levu ni vakavuna tiko na Kalou na rarawa me vakatovolei keda kina, e sega ni dina. E kaya na iVolatabu: “Me yawa vua na Kalou, me caka ca.” (Jope 34:10) Ia o na rairai veinanuyaka, ‘Ke cecere duadua na Kalou, na cava ga e vakatara tiko kina na veika rarawa?’
O Jiova e solia vei keda na tamata na galala ni vakatulewa, qori e vakaraitaka nona dokai keda. Vakacava eda na vakamareqeta noda galala ni vakatulewa ena ivakarau ni bula eda digia? Ka ni rarawa ni levu era vakayagataka cala na nodra galala ni vakatulewa, qori ena vakararawataki ira ga, era rarawa tale ga kina eso tale. Ia qo e dua na taro e vinaka mo vakasamataka vakatitobu: E rawa vakacava ni vakaotia na rarawa na Kalou ena gauna vata qori e sega ni kauta laivi na noda galala ni vakatulewa? Ena veivosakitaki na taro qori ena ulutaga e tarava.
[iVakamacala e ra]
a Me ikuri ni ivakamacala me baleta na ivakadinadina ni bula dina tiko na Kalou, raica na brochure The Origin of Life—Five Questions Worth Asking kei na ivola Is There a Creator Who Cares About You? tabaka ruarua na iVakadinadina i Jiova.
b Na brochure Noda iVola Kece kei na ivola The Bible—God’s Word or Man’s? e tabaka na iVakadinadina i Jiova ena vukei iko mo dikeva kina na ivakadinadina ni uqeti vakalou na iVolatabu.
[Kato ena tabana 5]
E Vakavuna o Lotu Nomu Vakatitiqa?
E rarawataki ni vakavuna tiko ga o lotu na nodra vakatitiqataka e levu na nona bula dina tiko e dua na Daurogo Masu yalololoma. Na nona vakaitavi o lotu ena ivalu, vakacaca ni batikadi, kei na nona vakalaiva mera vaqaseni na gone, e vakavuna mera tukuna kina o ira na daumasu, “Au sega ni vakabauta na Kalou.”
Na cava e dau veivakamuai kina ina ca o lotu? Kena isau rawarawa ga: Era dau vakayagataka na yaca ni lotu na tamata ca mera cakava na veika ca. E parofisaitaka na iVolatabu ni na vakamuai na lotu vaKarisito qai vakayagataki ena sala e veisaqasaqa kei na loma ni Kalou. E tukuna na yapositolo Paula vei ira na ivakatawa lotu vaKarisito: “Eso sara mada ga vei kemuni era na vakatanitaka na ivakavuvuli dina mera vakacalai ira kina na tisaipeli mera muri ira.”—Cakacaka 20:29, 30.
E vakasisila vei Jiova o lotu lasu. Na iVolatabu e tukuna ni o lotu lasu e beitaki ena “nodra dra . . . [o] ira kece era vakamatei e vuravura.” (Vakatakila 18:24) Nira guce na lotu lasu mera vakavulici ira na tamata me baleti koya na Kalou dina qai dauloloma, e raici ira kina na Kalou mera dau vakadavedra.—1 Joni 4:8.
O koya na daurogo masu e kauaitaki ira era vakalolomataki vei lotu. Nona lomana na kawatamata na Kalou, ena uqeti koya me vakataulewa totolo vei ira kece na lotu dauveivakaisini ena nona vakayagataki Jisu. E tukuna o Jisu: “Levu era na tukuna vei au ena siga ya, ‘Turaga, Turaga, keimami a sega beka ni parofisai ena yacamuni?’ . . . Ia au na tukuna vei ira: au sega sara ga ni kilai kemuni! Ni lako tani, o kemuni na dau caka ca.”—Maciu 7:22, 23.