iTalanoa ni Nona Bula

Vakavulici au o Jiova Meu Cakava na Lomana

Talanoataka o Max Lloyd

Dua na bogi ena 1955 ni keirau veiqaravi voli kei na noqu itokani daukaulotu mai Paraguay, Sauca Merika, era wavolita na vale keirau tiko kina e dua na ilala cudrucudru ra qai kailavaka: “E dau vakadavedra na neimami kalou, qai vinakata na nodra dra na kaitani.” Keirau lai tu vakacava ena vanua keirau raici kina me keirau kaitani?

NA ITALANOA ni noqu bula a se tekivu sara ena vica vata na yabaki sa oti mai Ositerelia, na vanua au susugi kina qai vakavulici au o Jiova meu cakava na lomana. A solia vei tamaqu e dua na iVakadinadina na ivola Enemies ena 1938. Ia erau sega ni taleitaka na noqu itubutubu na nona tukuna e dua na italatala ni so na iwase ni iVolatabu e itukuni. Oti e dua na yabaki, erau papitaiso na noqu itubutubu me ivakaraitaki ni nodrau yalayala vei Jiova. Me tekivu mai na gauna oya, sa vakaliuci ena neitou vuvale na kena vakayacori na loma i Jiova. A papitaiso tarava o Lesley na ganequ e qase vei au ena lima na yabaki, au qai papitaiso ena 1940 niu yabaki ciwa.

Sega ni dede na kena tekivu na iKarua ni iValu Levu, a vakatabui e Ositerelia na tabaki kei na veisoliyaki ni nodra ivola vakaivolatabu na iVakadinadina i Jiova. Au vulica gona niu se gone meu vakamacalataka na ka au vakabauta ni vakayagataki ga na iVolatabu. Au dau kauta i koronivuli na noqu iVolatabu meu rawa ni vakamacalataka na vuna au sega ni vakarokorokotaka kina na kuila se tokona na nodra veiraravui na veimatanitu.​—Lako 20:4, 5; Maciu 4:10; Joni 17:16; 1 Joni 5:21.

Era sega ni taleitaki au e levu na noqu icaba e koronivuli nira tukuna niu “yamata ni Jamani.” A dau caka tu ena gauna qori e koronivuli na sara iyaloyalo. Ni bera ni tekivu na iyaloyalo, e dodonu mera duri kece na tu e kea mera lagata na sere ni matanitu. Niu dabe tu ga, e rua se tolu na gonetagane eratou dau dreta na uluqu me ratou saga meu tucake. Au qai vakatalai mai koronivuli niu dei tu ga ena noqu vakabauta e yavutaki ena iVolatabu. Ia au qai cakava toka ga mai vale eso na lesoni e dau vakau yani vei au.

RAWATI E DUA NA ISAUSAU

A noqu isausau meu tekivu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua ena noqu painia niu yabaki 14. Dua na ka noqu rarawa ni rau tukuna vei au na noqu itubutubu meu saga mada e liu meu cakacaka. Erau tukuna meu saumi rumu tiko ga e vale, ia erau yalataka niu rawa ni painia niu yabaki 18. Qori e vakavuna me keitou veitalanoataka vakalevu na ilavo au rawata. Au tukuna niu via maroroya na ilavo oya me baleta na noqu painia, ia erau dau taura vei au.

Ni yaco mai na gauna meu tekivu painia kina, erau vosa vei au na noqu itubutubu rau qai tukuna ni rau a maroroya tu na ilavo ena dua na akaude ena baqe. Erau solia lesu kece vei au na ilavo meu voli isulu kina kei na so tale na ka ena gadrevi ena painia. Erau vakavulici au meu qaravi au ga, meu kua ni bula vakararavi. Niu railesu, e yaga dina na veivakavulici qori.

Ni keirau tubucake tiko kei Lesley, era dau mai tiko e vale na painia keirau qai marautaka na tomani ira ena cakacaka vakaitalatala. Ena muanimacawa, keirau dau ogaoga ena cakacaka vakavunau e veivale, vunau e salatu, kei na caka vuli iVolatabu. Na isausau ni dautukutuku ena ivavakoso ena gauna oya me rawata e 60 na aua ena dua na vula. E rawata o Na ena levu na gauna na isausau qori, e ivakaraitaki vinaka kina vei keirau kei Lesley.

PAINIA E TASMANIA

Na imatai ni noqu ilesilesi vakapainia na yanuyanu o Tasmania mai Ositerelia, au lai tomani rau kina na tuakaqu kei na watina. Ia sega ni dede erau biubiu me rau lai tiko ena ika15 ni kalasi ni Koronivuli o Kiliati. Au dau mamadua, e se qai imatai ni gauna meu yawa kina mai vale. Era tukuna eso ni na tolu ga na vula na noqu painia e kea. Ia ena loma ga ni dua na yabaki, au lesi ena 1950 ena itavi e via tautauvata kei na nona itavi na kodineita ni ilawalawa qase nikua. Ena dua na gauna e muri, au lesi meu painia lavotaki keirau qai veitomani kina kei na dua tale na gonetagane.

Keirau lesi ina dua na taoni tu yawa e dau caka kina na keli kopa qai sega kina na iVakadinadina. Keirau vodo basi qai yaco yani e kea ena yakavi. Ena imatai ni bogi, keirau lai tiko ena dua na otela makawa. Ni keirau vunau e veivale ena siga tarava, keirau tarogi ira na itaukeinivale ke ra kila e dua na rumu e lala tu. Ena yakavi ya a tukuna sara vei keirau e dua na turaga ni lala tu na nona vale na italatala, volekata na valenilotu ni Presbyterian qai tukuna me keirau lai raica na diakona (vakailesilesi ni lotu). E veikauaitaki na turaga qori qai vakadonuya me keirau tawana na vale. Sa na lasa mada ga me keirau curu mai na nona vale na italatala e veisiga me keirau lai vunau.

E vuavuaivinaka na cakacaka ena yalava. Keirau veitalanoa vinaka kei ira na taukeinivale qai tekivu e levu na vuli iVolatabu. Era rogoca qori na vakailesilesi ni lotu ena koroturaga, era rogoca tale ga ni rau tiko ena vale nei talatala na iVakadinadina i Jiova, erau mani vakarota na diakona me cemuri keirau. Keirau sa na baci vaqara tale na vanua me keirau tiko kina!

Ena siga tarava keirau vunau me yacova na yakavi, oti keirau qai vaqara e dua na vanua me keirau moce kina. Na vanua vinaka ga keirau bau raica na valenisarasara ena rara ni qito. Keirau vunia tu e kea na neirau kato, keirau tomana na neirau vunau. Sa buto mai na vanua, ia keirau nanuma me keirau sikova e vica ga na vale e vo tiko ena dua na gaunisala. A solia vei keirau e dua na turaga keirau sikova, na vale e rua na kena rumu e toka ena nona daku ni vale!

IVAKATAWA NI TABACAKACAKA, VULI E KILIATI

Oti e rauta na walu na vula na noqu cakacaka vakapainia, e sureti au na valenivolavola ni tabana mai Ositerelia meu cakacaka vakaivakatawa ni tabacakacaka. Au kurabuitaka qori niu se qai yabaki 20 ga. Au vuli e liu me vica na macawa, au sa qai veisiko wasoma ena ivavakoso meu vakayaloqaqataki ira. Era voleka ni qase kece vei au o ira au sotava, ia era sega ni beci au, era doka ga na noqu cakacaka.

E duidui na ka au sotava niu veisiko tiko ena ivavakoso! Dua na macawa au vodo basi, dua tale na macawa au vodo sitimanivanua, au dau vodo motoka tale ga. Niu vodo motopai, e ka ni sasaga toka meu kua ni vakalutuma na noqu kato kei na beki ni vunau. Au dau marautaka dina na noqu vakaicili vei ira na mataveitacini. E dua na tacida e lesi ena itavi e via tautauvata kei na nona itavi na kodineita ni ilawalawa qase nikua a vinakata sara ga meu tiko ena nona vale, ia e se tara tu vakavo. Au moce ena macawa ya ena tavu ni sisili, ia keirau vakayaloqaqataki ruarua ena macawa ya!

Au kurabuitaka tale ga niu sureti ena 1953 meu lai vuli ena ika22 ni kalasi ni Koronivuli e Kiliati. Au marau, ia au lomalomarua tale ga baleta ni rau lesi i Pakistan na ganequ kei watina ni oti na tuvaitutu mai Kiliati ena 30 Julai, 1950. E se sega ni dua na yabaki na nodrau ilesilesi qori, a tauvimate o Lesley mani takali. Au veinanuyaka se cava erau na nanuma na noqu itubutubu me baleta na noqu gole ina dua tale na yasa i vuravura ni se qai takali mada ga o ganequ. Ia erau kaya: “Lako, lai qaravi Jiova ena vanua cava ga e dusimaki iko kina.” Keirau sega ni sota tale kei tamaqu ni a mate ena icavacava ni veiyabaki ni 1950.

Oti ga vakalailai na nona takali o ganequ, au vodo waqa kei na lima tale na mataveitacini mai Ositerelia, e ono na macawa na neitou soko me keitou qai yaco ina siti o Niu Yoka. Keitou dau wilika qai vulica na iVolatabu e loma ni waqa, keitou vunau tale ga vei ira na pasidia. Ni bera ni keitou gole ina vanua ni vuli e South Lansing, Niu Yoka, keitou tiko ena soqo cokovata ni veimatanitu ena Julai, 1953 ena Yankee Stadium. Era tiko kina e le 165,829!

Keimami le 120 na gonevuli e Kiliati, qai duidui na vanua keimami cavutu mai kina. E dau qai tukuni ena siga ni tuvaitutu na vanua keimami lesi kina. Keimami saga sara me keimami lai raica ena laibri e Kiliati na vanua keimami lesi kina. Au qai kila niu lesi i Paraguay, na vanua e kilai ni dau yaco kina na vakaduduile vakapolitiki. Sega ni dede na noqu yaco i Paraguay, au taroga sara e rua tale na daukaulotu ena dua na mataka se na “soqo” cava a vakayacori tiko ena bogi. Erau dredre qai kaya: “Ya sara ga na imatai ni vakaduduile o sotava. Rai mada i tuba.” Sa sotia wale ga e veivanua!

KA VAKAIROGOROGO

Dua na gauna keirau a gole kei na dua na ivakatawa ni tabacakacaka me keirau lai sikova e dua na ivavakoso tu yawa, me vakaraitaki tale ga na iyaloyalo The New World Society in Action. E walu se ciwa na aua na neirau ilakolako, keirau vodo sitimanivanua e liu, tarava na ose kei na kareti, oti keirau qai vodoka na qiqi e dreta na bulumakau. Keirau kauta tu e dua na idini kei na misini ni sara iyaloyalo. Ni keirau yaco ina ivavakoso me sikovi, keirau gole sara ena siga tarava ena so na vanua ni iteitei qai veisureti mera mai raica na iyaloyalo ena bogi oya. Era gole yani e le 15.

E se qai 20 ga na miniti na nodra sarava na iyaloyalo, sa tukuni me keirau gole vakatotolo i lomanivale. Keirau taura na misini ni sara iyaloyalo keirau gole i vale. Qori sara ga na gauna era kaikaila kina na tagane, keirau rogoca ni vanataki na dakai ra qai kailavaka: “E dau vakadavedra na neimami kalou, qai vinakata na nodra dra na kaitani.” E rua ga na kaitani, au dua vei rau qori! O ira na mai sarava na iyaloyalo era qai tarovi ira na ilala levu ya mera kua ni curuma vakaukaua na vale. Ia era lesu yani na dauveitusaqati rauta na tolu ena mataka, era vanavana ra qai tukuna nira na cakava e dua na ka me keirau lesu kina i taoni ena siga ya.

Erau veitalanoa kei na ovisa e rua na tacida tagane, a lako mai na ovisa ena yakavi qai kauta mai e rua na ose me keitou na gole vata kina i taoni. Ena neitou ilakolako qori, ni keitou volekata yani na veikau e dau taura mai na nona dakai na ovisa qai liu sara me lai raica de dua na ka ena vakaleqa na neitou ilakolako. Au raica rawa ena gauna qori ni yaga ena veitosoyaki na ose, mani dua sara na noqu.

SO TALE NA DAUKAULOTU

E sega ni cegu na nodra veitusaqati na italatala, ia e vuavuaivinaka tiko ga na cakacaka vakavunau. Eratou yaco yani ena 1955 e lima tale na daukaulotu, wili kina o Elsie Swanson e dua na goneyalewa ni Kenada a tiko tale ga ena ika25 ni kalasi e Kiliati. A mai tiko vakalailai o Elsie ena valenivolavola ni tabana ni bera ni gole ina nona ilesilesi ena dua tale na taoni. A yalataka na nona bula me qaravi Jiova, ia rau sega ni uqeti koya kina na nona itubutubu ni rau sega ni ciqoma na ka dina. Keirau vakamau kei Elsie ena 31 Tiseba, 1957, keirau tiko taurua ga ena itikotiko ni daukaulotu ena ceva kei Paraguay.

E sega na paipo ena vale keirau tiko kina; ia e tiko e daku ni vale e dua na toevu. E sega kina na valenisili se valenivo e lomanivale, e sega tale ga na misini ni savasava se na katoniwaililiwa. Keirau voli kakana ga e veisiga. Ia keirau marautaka na neirau bula vakawati baleta keirau bula rawarawa ga ra qai dauloloma na mataveitacini ena ivavakoso.

A tauvi mateniuto o tinaqu ni oti toka ga vakalailai na neirau lesu i Ositerelia ena 1963 me keirau lai sikovi koya. Sa oti e tini na yabaki keirau qai sota tale, na nona marau o tinaqu a rairai vakavuna na nona mateniuto. Sa voleka na gauna me keirau lesu kina i Paraguay, ia a vinakati me keirau cakava e dua na vakatulewa dredre duadua ena neirau bula. Keirau na biuti tinaqu tu ga e valenibula qai nuitaka me qaravi koya e dua tale, se me keirau lesuva na ilesilesi keirau marautaka tiko mai Paraguay? Dua na ka na neirau masu, oti keirau sa qai vakatulewataka kei Elsie me keirau sa na qaravi Na. Keirau qaravi koya, keirau cakacaka tiko ga vakatabakidua me yacova na nona takali ena 1966.

E ka dokai meu lesi meu ivakatawa ni tabacakacaka qai ivakatawa ni tikina e Ositerelia me vica vata na yabaki, meu veivakavulici tale ga ena nodra Koronivuli ni Cakacaka Vakaitalatala na qase ni ivavakoso. Dua tale na veisau e yaco ena neirau bula. Au lesi meu lewe ni imatai ni Komiti ni Tabana e Ositerelia. Oti a vinakati me tara e dua na valenivolavola vou ni tabana, au qai lesi meu jeameni ni komiti ni taravale. Ena nodra veivuke e levu era kenadau ena taravale kei na nodra veitokoni o ira era cakacaka, a tara rawa kina e dua na valenivolavola ni tabana totoka.

Au lesi tarava ina Tabana e Qarava na Cakacaka, e qarava na cakacaka vakavunau ena dua na vanua. Au marau tale ga niu lesi meu ivakatawa ni dua na iwase kei vuravura meu sikovi ira eso tale na valenivolavola ni tabana e veiyasa i vuravura meu veivuke qai veivakayaloqaqataki. E vakayaloqaqataki au sara ga na noqu sikova na vanua era tiko kina eso a vakayabaki se vicasagavulu sara na yabaki na nodra tu e valeniveivesu, se na keba ni veivakararawataki nira yalodina tiko ga vei Jiova.

NEIRAU ILESILESI ENA GAUNA QO

Niu lesu mai na dua na ilakolako balavu ni noqu veisiko vakaivakatawa ni dua na iwase kei vuravura ena 2001, au sureti meu gole i Brooklyn, Niu Yoka, meu lai lewe ni Komiti ni Tabana se qai tauyavu ga mai Merika. Keirau veivosakitaka kei Elsie qai masulaka na ilesilesi qori, oti keirau qai ciqoma ena marau. Sa oti qo e sivia na 11 na yabaki, keirau se tiko ga e Brooklyn.

Au kalougata niu vakawatitaka e dua e marau ni cakava na ka kece e vinakata o Jiova. Keirau sa yabaki 80 vakacaca kei Elsie, keirau se bulabula vinaka tale ga. Keirau vakanamata tu me keirau marautaka na veivakavulici i Jiova me tawamudu, kei na veivakalougatataki era na vakila o ira era cakava tiko ga na lomana.

[Tikina bibi ena tabana e 19]

Dua na macawa au vodo basi, dua tale na macawa au vodo sitimanivanua, au dau vodo motoka tale ga. Niu vodo motopai, e ka ni sasaga toka meu kua ni vakalutuma na noqu kato kei na beki ni vunau

[Tikina bibi ena tabana e 21]

Keirau vakanamata tu me keirau marautaka na veivakavulici i Jiova me tawamudu

[iYaloyalo ena tabana e 18]

iMawi: Niu ivakatawa tu ni tabacakacaka mai Ositerelia

iMatau: O yau kei na noqu itubutubu

[iYaloyalo ena tabana e 20]

Neirau siga ni vakamau, 31 Tiseba, 1957