Tiko Ga ena Buca ni Veitaqomaki i Jiova

1, 2. Na ivalu cava sa tu qo e matada, na cava ena sega ni gadrevi mera cakava na tamata ni Kalou ena ivalu qori?

ENA 30 Okotova, 1938, e vica vata na milioni na lewe i Merika era vakarogoca toka na drama ena dua na porokaramu rogo ni retio. Na drama e vakarogoi tiko ena yakavi ya e yavutaki mai na italanoa buli vakasaenisi e vakatokai The War of the Worlds. O ira na daunidrama era vaka tiko na daukacikacivaki era tukuna ni so mai na vuravura o Mars era na kabakoro ena noda vuravura mera veivakarusai. Sa vakarogoi ni na ka e kaburaki tiko ya e drama wale ga, ia e vakarerei ira sara ga e levu na vakarorogo nira nanuma ni dina na kabakoro ya. Eso era cakava mada ga eso na ka mera taqomaki kina vei ira e nanumi nira kabakoro mai.

² Sa tu sara ga qo e matada e dua na ivalu ena yaco dina. Ia era sega ni via kauaitaka na tamata na kena sa roro voleka mai. E sega ni parofisaitaki na ivalu qori ena italanoa buli vakasaenisi, ia ena Vosa uqeti sara ga ni Kalou na iVolatabu. Qori na ivalu na Amaketoni​—na ivalu ena vakarusa kina na Kalou na ituvaki ca qo. (Vkta. 16:​14-16) Ena sega ni gadrevi ena ivalu qori mera taqomaki ira na tamata ni Kalou vei ira e nanumi nira na gole mai na dua tale na vuravura. Ia era na kurabuitaka na veika vakadomobula ena yaco kei na sala vakatubuqoroqoro ena vakaraitaka kina na Kalou na nona kaukaua.

3. Na parofisai cava eda na dikeva, na cava e bibi kina vei keda qori?

³ E dua na parofisai vakaivolatabu ena Sakaraia wase 14 e baleta sara ga na ivalu na Amaketoni. A se volai sara na parofisai qori ena rauta na 2,500 na yabaki sa oti, ia e bibi dina ena noda bula nikua. (Roma 15:4) E levu na ka e tukuni ena parofisai qori e baleta na ka era sotava na tamata ni Kalou ni se qai tauyavu mai lomalagi na Matanitu vakaMesaia ena 1914, kei na veika vakatubuqoroqoro ena qai yaco ena veigauna se bera mai. E tiki bibi ni parofisai qori na kena basika e dua na “buca levu sara,” kei na dave ni “wai bula.” (Saka. 14:​4, 8) Na buca qori e bibi ena nodra taqomaki na dauveiqaravi i Jiova. Nida kila tale ga na sala ena yaga kina vei keda na wai ni bula, eda na kila ni bibi meda gunuva da qai vinakata sara ga meda cakava qori. Ena yaga gona vei keda na noda dikeva vinaka sara na parofisai qori.​—2 Pita 1:​19, 20.

TEKIVU ‘NA SIGA I JIOVA’

4. (a) A tekivu ena gauna cava na ‘siga i Jiova’? (b) Na cava era kacivaka voli na tamata i Jiova ena vicasagavulu na yabaki ni bera na 1914, na cava era cakava na iliuliu kei vuravura?

⁴ E tekivu na ika14 ni wase ni Sakaraia ena ivakamacala ni ‘siga i Jiova.’ (Wilika Sakaraia 14:​1, 2.) Na siga cava ya? Qori na “siga ni Turaga” a tekivu ena gauna ‘sa mai matanitu kina ni noda Turaga kei na nona Karisito,’ na “matanitu kei vuravura.” (Vkta. 1:10; 11:15) A tekivu na siga qori ena 1914, a tauyavu kina mai lomalagi na Matanitu vakaMesaia. Ena vicasagavulu na yabaki ni bera na 1914, era sa kacivaka voli ena veimatanitu na tamata i Jiova ni na cava ena yabaki ya na “nodra gauna lokuci na veimatanitu,” ena yaco tale ga e vuravura na leqa e se sega ni bau yaco e liu. (Luke 21:24) Na cava era cakava na veimatanitu? E tau ena kena gauna donu na ivakasala ya, ia era sega ni rogoca na iliuliu vakapolitiki kei na iliuliu ni lotu. Era vakalialiai ira ga ra qai tusaqati ira na lumuti era gugumatua voli ena vunau. Na ka era cakava qori na iliuliu kei vuravura era sa vakalialia tiko kina na Kalou Cecere Duadua, ni o ira na lumuti era mata ni Matanitu ni Kalou e vakatakarakarataki “Jerusalemi vakalomalagi”​—na Matanitu vakaMesaia era lewena sara ga na lumuti.​—Iper. 12:​22, 28.

5, 6. (a) Na cava sa parofisaitaki tu nira na cakava na veimatanitu ‘ina siti’ kei na kena “lewenivanua”? (b) O cei o ira na “vo ni tamata”?

⁵ A parofisaitaka o Sakaraia na ka era na cakava na veimatanitu ni a kaya: ‘Ena kabai na siti [Jerusalemi].’ ‘Na siti’ e vakatakarakarataka na Matanitu vakaMesaia ni Kalou. Era matataka na Matanitu qori e vuravura na kena “lewenivanua,” o ira na ivovo ni lotu vaKarisito lumuti. (Fpai. 3:20) Donuya na iMatai ni iValu Levu, o ira na mataveitacini era lesi ena levu na itavi bibi ena isoqosoqo i Jiova e vuravura, era ‘kabai’ se vesu ra qai kau ina dua na valeniveivesu e Atlanta, Georgia, Merika. E tukuni ni ‘vakacacani na vale’ baleta ni a tawadodonu qai veivakalolomataki na ka e caka vei ira qori kei na so tale era yalodina tiko qai sega na nodra cala. E veivakalolomataki na veika era cakava na meca vei ira na lotu vaKarisito lumuti nira vakatabuya na nodra ivola ra qai saga mera tarova na nodra cakacaka vakavunau.

⁶ E dina ga nira levu cake na meca, era veitusaqati qai veivakacacani, e lasu na ka era tukuna me baleti ira na tamata ni Kalou, era sega ga ni vakawabokotaki rawa na sokalou dina. O ira na “vo ni tamata” e dusi ira na ivovo ni lumuti era sega sara ga ni vinakata mera ‘muduki mai na siti.’

7. Era ivakaraitaki vinaka vakacava vei ira kece na dausokalou dina nikua na iVakadinadina lumuti i Jiova?

⁷ Vakacava, sa mai oti na vakayacori ni parofisai qori ni cava na iMatai ni iValu Levu? Sega. A namaki me levu tale na veitusaqati era na sotava na ivovo ni lumuti kei ira na nodra itokani yalodina era nuitaka na bula e vuravura. (Vkta. 12:17) E vakadinadinataki qori ena iKarua ni iValu Levu. Na nodra yalodina tiko ga na iVakadinadina lumuti ni Kalou e uqeti ira na tamata ni Kalou ena gauna qo mera vosota na veivakatovolei cava ga era na sotava. Qori e wili kina na nodra veitusaqati na weka era sega ni vakabauta, itokani vakacakacaka, se na nodra vakalialiai mai koronivuli na gone iVakadinadina ena vuku ni ka era vakabauta. (1 Pita 1:​6, 7) Se mani vanua cava era vakaitikotiko kina, sa qai gu ga na lomadra na dausokalou dina mera ‘dei tiko ga ena dua na rai,’ mera kua ni ‘rerevaki ira na meca.’ (Fpai. 1:​27, 28) Era cati ena vuravura qo na tamata i Jiova, ia era na taqomaki e vei?​—Joni 15:​17-19.

VAKARAUTAKA O JIOVA “NA BUCA LEVU SARA”

8. (a) Na cava e rawa ni vakatakarakarataka na ulunivanua ena iVolatabu? (b) Na cava e vakatakarakarataka na “ulu-ni-vanua ni veiolive”?

⁸ ‘Na siti’ o Jerusalemi e ivakatakarakara kei Jerusalemi vakalomalagi, kena ibalebale e ivakatakarakara tale ga ‘na ulunivanua ni veiolive e donui Jerusalemi.’ Na cava e vakatakarakarataka na ulunivanua ya? Na sala cava ena ‘kavida rua kina e loma’ me rua na ulunivanua? Na cava e vakatokai rau kina o Jiova me “noqu ulu-ni-vanua”? (Wilika Sakaraia 14:​3-5.) Ena iVolatabu, na ulunivanua e rawa ni vakatakarakarataka na matanitu. Na veivakalougatataki kei na veitaqomaki ena vakarautaki tale ga ena nona ulunivanua na Kalou. (Same 72:3; Aisea 25:​6, 7) Na ulunivanua gona ni veiolive e duri tu kina na Kalou ena tokalau kei Jerusalemi, e vakatakarakarataka na veiliutaki cecere i Jiova.

9. Na cava e vakaibalebaletaka na kavida ni “ulu-ni-vanua ni veiolive”?

⁹ Na cava e vakaibalebaletaka na kena kavida na ulunivanua ni veiolive? Na kavida ni ulunivanua ena tokalau kei Jerusalemi e vakaibalebaletaka na nona tauyavutaka o Jiova e dua tale na veiliutaki. Na ikarua ni veiliutaki qori na Matanitu vakaMesaia e kena tui o Jisu Karisito. Qori na vuna e vakatoka kina o Jiova na rua na ulunivanua erau kavida mai na “ulu-ni-vanua ni veiolive” me “noqu ulu-ni-vanua.” (Saka. 14:4) E nona ruarua na ulunivanua.

10. Na cava e vakatakarakarataka na “buca levu sara” ena tadrua ni rua na ulunivanua?

¹⁰ Ni kavida na ulunivanua vakatakarakara, e veimama e gole ina vualiku, veimama ina ceva, na yavai Jiova e toka dei ga ena ulunivanua ruarua qori. E basika mai na ruku ni yavai Jiova e dua “na buca levu sara.” Na buca vakatakarakara qori e dusia na veitaqomaki ni Kalou, era taqomaki kina na tamata i Jiova ena nona veiliutaki cecere kei na Matanitu vakaMesaia i Luvena. Ena sega sara ni vakalaiva o Jiova me vakawabokotaki na sokalou savasava. A kavida ena gauna cava na ulunivanua ni veiolive? A yaco qori ni tauyavu na Matanitu vakaMesaia ena gauna sa cava kina na nodra Gauna na Veimatanitu ena 1914. A tekivu ena gauna cava na nodra dro na dausokalou dina ina buca vakatakarakara?

TEKIVU DRO INA BUCA!

11, 12. (a) A tekivu ena gauna cava na dro ina buca vakatakarakara? (b) Eda kila vakacava ni liga qaqa i Jiova ena tiko kei ira na nona tamata?

¹¹ A vakasalataki ira na nona imuri o Jisu: “Era na cati kemudou na veimatanitu ena vuku ni yacaqu.” (Maciu 24:9) Sa qai kaukaua ga na nodra cati ena gauna ni ivakataotioti qo, me tekivu mai na 1914. Era tusaqati ira vakaca na ivovo ni lumuti na meca donuya na iMatai ni iValu Levu, ia era sega ni vakawabokotaki na ilala yalodina qori. Era sereki ena 1919 mai na nodra vesu tu vei Papiloni na Ka Levu​—na lotu lasu kece e vuravura. (Vkta. 11:​11, 12)a Qori sara ga na gauna era tekivu dro kina ina buca ni ulunivanua i Jiova.

¹² Me tekivu mai na 1919, se veitaqomaki tiko ga na Kalou ena nona buca vei ira na dausokalou yalodina e veiyasa i vuravura. Ena vicasagavulu na yabaki sa oti, e vakatabui ena levu na vanua na ivola vakaivolatabu ni iVakadinadina i Jiova kei na nodra cakacaka vakavunau. E se caka tiko ga qori ena so na vanua. Ia se mani vakacava na ka era cakava na veimatanitu, ena guce ga na nodra sasaga mera vakawabokotaka na sokalou dina! Na liga qaqa i Jiova ena tiko kei ira na nona tamata.​—Vkru. 11:2.

13. Ena rawa vakacava nida tiko ga ena buca e veitaqomaki kina o Jiova, na cava sa qai bibi ga kina nikua meda cakava qori?

¹³ Ke da kabiti Jiova da qai dei ena dina, erau na cakava kei na Luvena o Jisu Karisito na nodrau itavi, ena sega ni vakalaiva na Kalou e dua na ka me ‘kaliraki keda mai na ligana.’ (Joni 10:​28, 29) E tu vakarau o Jiova me vukei keda meda talairawarawa vua na Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura da qai yalodina tiko ga ina Matanitu vakaMesaia. E bibi dina meda tiko ga ena buca e veitaqomaki kina na Kalou, baleta ena qai yaga vakalevu sara na buca qori vei ira na dausokalou dina ena veivakararawataki levu sa roro voleka sara mai qo.

‘SIGA NI IVALU’

14, 15. Ena ‘nona siga ni ivalu na Kalou,’ na cava era na sotava o ira na tiko ena taudaku ni buca?

¹⁴ Ni sa voleka sara tiko ni cava na ituvaki qo, sa na qai kaukaua ga na nona ravuti ira na tamata i Jiova o Setani. Ena vakadeitaka o Jiova me na vakarusai Setani ena dua vei ira na ravuravu qori. Sa na qai yaco mai ‘na siga me valuti ira kina na Kalou’ na kena meca. Ena vakaraitaki koya ena siga qori na Turaga Cecere ni lomalagi kei vuravura ni dauvala qaqa, na ka ena cakava ena gauna qori ena lagilagi sara mai na veika a cakava ena nona “siga ni valu” ena veigauna sa oti.​—Saka. 14:3.

¹⁵ Ena nona siga ni ivalu na Kalou, na cava era na sotava o ira na tiko ena taudaku ni “buca levu” ni veitaqomaki? Ena ‘sega vei ira na rarama talei’ ni nona veivakadonui na Kalou. Ena siga ni ivalu sa roro voleka tiko mai qori, ena vakaleqai ‘na ose, meule, kameli, asa tagane, kei na manumanu manoa kece’​—na veika qori era ivakatakilakila ni nodra iyaragi ni ivalu na veimatanitu. Na iyaya qori ena vaka ga era vakacevatataki ena batabata nira na sega ni vakayagataki rawa. Ena vakayagataka tale ga o Jiova na mate ca kei na ‘kuita.’ Se mani yaco dina qori se sega, na kuita ena vakaseva na nodra veivakarerei na meca. Ena siga qori, ‘ena vuca na matadra kei na yamedra’ na meca, nira na ravuravu vakaveitalia ra qai vagalui ena nodra dau vosa vaqaciqacia. (Saka. 14:​6, 7, 12, 15) E sega ni dua na yasa i vuravura ena drotaka na veivakarusai. Dua na ilala levu era na to kei Setani ena ivalu e vakarau yaco qo. (Vkta. 19:​19-21) ‘Ia o ira ena vakamatea o Jiova era na davo ena siga oya mai na dua na iyalayala kei vuravura ina dua tale.’​—Jere. 25:​32, 33.

16. Ni sa roro voleka mai na nona siga ni ivalu na Kalou, na taro cava e dodonu meda vakasamataka, na cava e bibi meda cakava?

¹⁶ Na ivalu e dau lakovata mai na veika dredre, ra qai dau vakila mada ga qori o ira na qaqa ena ivalu. Ena rairai lailai na kakana, vakarusai na itikotiko, lutusobu na ivakatagedegede ni bula, se yalani na noda galala. Ke da sotava na veika dredre va qori, na cava eda na cakava? Vakacava eda na tavayaya? Eda na cakitaka beka na noda vakabauta ni tarabi na veika eda sotava? Eda na yalolailai qai lomabibi? E bibi dina ena gauna ni veivakararawataki levu meda vakabauta dei ni rawa ni veivakabulai o Jiova da qai tiko ga ena buca ena veitaqomaki kina!​—Wilika Apakuki 3:​17, 18.

“ENA DAVE YANI NA WAI BULA”

17, 18. (a) Na cava na “wai bula”? (b) Na cava e vakatakarakarataka ‘na wasa ena isi’ kei na ‘wasa ena wesi’? (c) Na cava o vakadeitaka mo cakava ni o vakanamata tu ena veigauna se bera mai?

¹⁷ Ni oti na Amaketoni, na “wai bula” ena drodro tiko ga mai na itikotiko vakaturaga ni Matanitu vakaMesaia. Na “wai bula” e dusia na isolisoli ni bula e vakarautaka o Jiova. ‘Na wasa ena isi’ e dusia na Waitui Mate, na ‘wasa ena wesi’ e dusia na Wasa na Mediterranean. Erau vakayagataki ruarua qori me rau vakaibalebaletaka na tamata. Na Waitui Mate ena vakatakarakarataki ira vinaka na tu ena ibulubulu. Nira tu na veika bula ena Wasa na Mediterranean, e veiganiti kina me vakatakarakarataki ira na “isoqosoqo levu” era na bula ena Amaketoni. (Wilika Sakaraia 14:​8, 9; Vkta. 7:​9-15) Ena yaga vei ira na lewe ni ilawalawa ruarua qori na nodra gunuva tiko ga na wai ni bula vakatakarakara se nodra gunu tiko ga mai na “uciwai ni wai bula,” nira na sereki mai na nodra vakabobulataki tu ena mate a vakadewa mai o Atama.​—Vkta. 22:​1, 2.

¹⁸ Ena veitaqomaki i Jiova, eda na bula ena gauna e vakarusai kina na ituvaki ca qo da qai bula sara yani ena vuravura vou ni yalododonu ni Kalou. Era cati keda na veimatanitu, ia meda nakita dei mada ga meda yalodina tiko ga ina Matanitu ni Kalou, meda vakadeitaka tale ga meda kua sara ni biuta na buca ni veitaqomaki i Jiova.