Wase 5

Na Lotu Cava e Vakadonuya na Kalou?

1. Na cava e via kila e dua na yalewa ni Samaria me baleta na lotu?

O SA na dau taroga beka, ‘Na lotu cava mada e vakadonuya na Kalou? E dua na marama e rairai votu vua na taro vaka oqo ena nodrau veitalanoa kei Jisu Karisito volekata na ulunivanua o Kirisimi mai Samaria. E vakatakila o koya ni duidui na nodra lotu na kai Samaria mai na nodra lotu na Jiu ena nona kaya: “Era dau lotu na neimami qase e na ulunivanua oqo, ia ko ni kaya ni tiko ga mai Jerusalemi na tikina e dodonu me da lotu kina.” (Joni 4:20, VV) E kaya beka vua na yalewa ni Samaria oya o Jisu ni vakadonuya na lotu kece na Kalou? Se cavuta ni tiko ga na veika e gadrevi me caka me qai marau kina na Kalou?

2. Na cava e kaya o Jisu ena nona sauma na nona vosa na yalewa ni Samaria?

² E veivakidacalataki na ka e qai kaya o Jisu: “Ena lako mai na gauna dou na sega ni lotu kina vei Tamada, e na ulu-ni-vanua oqo, se mai Jerusalemi.” (Joni 4:21) Ra sa dau rerevaki Jiova voli mai ena dua na gauna balavu na kai Samaria, ra qai dau sokaloutaka na kalou tani ena ulunivanua o Kirisimi. (2 Tui 17:33) Ia sa kaya tiko oqo o Jisu Karisito ni na sega tale ni qai vanua ni sokalou dina na vanua oya, se o Jerusalemi.

LOTU VAKAYALO KA VAKAIDINA

3. (a) Na cava era sega ni kilai koya kina na Kalou na kai Samaria? (b) Era na kilai koya vakacava na Kalou na Jiu yalodina kei ira tale e so?

³ E qai kaya vua na yalewa ni Samaria o Jisu: “Dou sa lotu vei koya dou sa sega ni kila: keimami sa kilai koya keimami sa lotu vua: ni sa tubu maivei ira na kai Jutia nai Vakabula.” (Joni 4:22) E cala tu na nodra vakabauta vakalotu na kai Samaria, ra qai vakabauta ni uqeti ga vakalou na imatai ni lima na ivola ni iVolatabu, ia oqo na ivola ra sa veiveisautaka e vakatokai me Penitatuki ni Samaria. O koya gona, era a sega dina ga ni kila na Kalou. Ena yasana adua, a lesi vei ira na Jiu me ra kila na iVolatabu. (Roma 3:1, 2) E koto ena iVolatabu na ka e gadrevi me ra kilai koya kina na Kalou na Jiu yalodina kei ira tale ga era via vakarorogo.

4. Me vaka e kaya o Jisu, na cava ena vinakati me ra cakava na Jiu kei ira tale ga na kai Samaria me qai vakadonuya kina na nodra sokalou na Kalou?

⁴ A vakaraitaka sara tiko ga o Jisu ni gadrevi ruarua vei ira na Jiu kei ira na kai Samaria me ra veisautaka na nodra lotu me qai vakadonui ira kina na Kalou. E kaya: “Ena lako mai na gauna, a sa qai yaco mai, era na lotu vakayalo ka vakaidina vei Tamada ko ira sa lotu dina; ni sa qara ko Tamada me vakaoqo ko ira sa lotu vua. A Yalo na Kalou: ia ko ira sa lotu vua, e dodonu me ra lotu vakayalo ka vakaidina.” (Joni 4:23, 24) E vinakati meda lotu “vakayalo” vua na Kalou, nida uqeti mai na noda vakabauta kei na noda lomana na Kalou mai vu ni lomada. Eda na lotu “vakaidina” vua na Kalou ena noda vulica na nona Vosa, na iVolatabu, kei na noda sokaloutaki koya me salavata kei na dina e vakatakilai mai. O sa tu vakarau li mo cakava oqo?

5. (a) Na cava na ibalebale ni “lotu”? (b) Na cava meda cakava ke da vinakata me vakadonuya na Kalou na noda lotu?

⁵ A vakabibitaka o Jisu ni vinakata na Kalou na ivakarau ni lotu dina. E kena ibalebale oqo ni tiko na lotu e sega ni vakadonuya na Kalou. Nida lotu vua na Kalou, e kena ibalebale nida vinakata meda dokai koya vakalevu da qai vakayacora vua na veiqaravi tabu. Ke o vinakata mo vakaraitaka na veidokai vua e dua na turaga levu, e macala ni o na guta mo qaravi koya, mo cakava na ka mo vakamarautaki koya kina. E sega ni vakatitiqataki kina nida vinakata kece meda vakamarautaka na Kalou. O koya gona, eda na sega ni via kaya oqo, ‘Sa rauti au vinaka na noqu lotu.’ Eda na saga ga meda vakadeitaka se duavata kei na gagadre ni Kalou na noda lotu se sega.

CAKAVA NA LOMA I TAMADA

6, 7. Na cava e sega ni vakadonui ira kina e so o Jisu era kaya ni ra nona tisaipeli?

⁶ Meda wilika mada na Maciu 7:21-23 meda raica ke rawa nida kila na tikina bibi e macala kina se vakadonuya na lotu kece na Kalou se sega. E kaya o Jisu: “Ena sega ni curu ki na matanitu vakalomalagi ko ira kecega sa kaya vei au, Turaga, Turaga; ko koya ga sa cakava na loma i Tamaqu sa tiko mai lomalagi. Era na lewe vuqa ena kaya vei au e na siga ko ya, Kemuni na Turaga, na Turaga, keimami a sega li ni vakavuvuli e na yacamuni? ka vakasevi ira na tevoro e na yacamuni? ka kitaka na cakacaka-mana e vuqa e na yacamuni? Ia ka’u na qai tukuna vei ira, Au sa sega sara ni kilai kemudou; dou lako tani vei au, koi kemudou sa daukitaka nai valavala ca.”

⁷ Na noda vakadinata ni Turaga o Jisu Karisito e bibi ena lotu dina. Ia e dua na ka e yali tiko ena nodra lotu e vuqa era kaya ni ra tisaipeli i Jisu. E kaya o Jisu ni so era na cakava na “cakacaka-mana e vuqa” me vaka na veivakabulai vakacakamana e dau kainaki ni yaco. Ia era sega ga ni cakava na ka e kaya o Jisu ni bibi. Era sega ni ‘cakava na loma i Tamana.’ Ke da vinakata meda vakamarautaka na Kalou, e dodonu meda saga meda kila se cava na loma i Tamada da qai vakayacora sara oqori.

E ITATAQOMAKI NA KILA

8. Me rawa nida cakava na loma ni Kalou, na cava e gadrevi, ia na rai cala cava meda biuta laivi?

⁸ Me rawa nida cakava na loma ni Kalou ena gadrevi meda kilai rau vinaka na Kalou o Jiova kei Jisu Karisito. Ena rawati na bula tawamudu ena veikilai oqori. E sega ni vakabekataki gona nida na raica sara vakabibi na kena sagai meda vulica na kila vaka oqori mai na Vosa ni Kalou, na iVolatabu. Ia e so era kaya ni sega so ni bibi oya. Era kaya ni ka ga e gadrevi, oya meda dina ena noda lotu da qai yalogutaka. E so tale era kaya, ‘Na lailai ga ni ka o kila, na lailai tale ga ni ka ena tarogi vei iko.’ Ia na iVolatabu e uqeti keda meda vakalevutaka na noda kilai koya na Kalou kei na nona inaki.​—Efeso 4:13; Filipai 1:9; Kolosa 1:9.

9. E taqomaki keda vakacava na kila, ia ena vuku ni cava eda gadreva kina na veitaqomaki vaka oya?

⁹ a kila vaka oya e taqomaki keda me kua ni vakadukadukalitaki kina na noda lotu. E tukuna na yapositolo o Paula ni tiko e dua na kabula vakayalo e lasutaka voli ni “agilose ni rarama.” (2 Korinica 11:14) Ni vakamatavulotaki koya tu vaka oqo na kabula vakayalo oya, o Setani, sa qai dau saga me vakacalai keda meda beca na lewa ni Kalou. E so tale na kabula vakayalo era vakailala kei Setani era dau vaka­duka­du­kali­taka tale ga na nodra lotu na tamata, ni a kaya kina o Paula: “Ia na veika era sa vakacabora ko ira era sa sega ni lotu, era sa vakacabora vei ira na tevoro, a sa sega ga vua na Kalou.” (1 Korinica 10:20) E vuqa era dau nanuma tu beka ni sa donu na nodra lotu, ia era sega ni cakava na ka e vinakata na Kalou. Era vakacalai ga me ra goleva na sokalou lasu dukadukali. Eda na qai vulica e levu tale na ka me baleti Setani kei ira na timoni, ia e macala ni o ira na meca oqo ni Kalou era sa dau vakadukadukalitaka voli mai na nodra sokalou na kawatamata.

10. Na cava o na cakava ke o kila ni dua e vagaga na memu wai­ni­gunu, ia e yaga vakacava vei keda na noda kila vinaka na Vosa ni Kalou?

¹⁰ Kevaka o kila ni dua a vagaga na memu wainigunu, o na lai gunuva li? Sega, o na qara ga na wainigunu e savasava vinaka. Io, nida kila vinaka na Vosa ni Kalou ena qai rawa nida kila se evei na lotu dina, meda qai biuta laivi na veika e so e vakadukadukalitaka na noda sokalou vua na Kalou.

VUNAU NI TAMATA ME IVAKAVUVULI

11. Na cava e cala ena ivalavala ni nodra lotu e vuqa na Jiu?

¹¹ Ni se bula e vuravura o Jisu, era vakaraitaka e vuqa na Jiu ena ka era cakava ni ra sega ni kilai koya dina na Kalou. E kena itinitini me sega ni vakadonui ira tale o Jiova. E vola o Paula me baleti ira: “Au sa rawa ni vakadinadinataka ni ra sa dau gumatua dina sara e na nodra qarava na Kalou, ia e sega ga ni maucokona vinaka sara na nodra kila me dodonu kina.” (Roma 10:2, VV) Era a via lewa ga vakataki ira na ivalavala me ra lotu kina vua na Kalou, era sega ni via rogoca na ka e kaya na Kalou.

12. Na cava e vakadukadukalitaka na nodra sokalou na Isireli, na cava na kena itinitini?

¹² E dau savasava tu eliu na nodra lotu na Isireli me vaka ga e vakarautaka taumada vei ira na Kalou, ia e mani yaco me vakadukadukalitaki ena ivakavuvuli kei na vakasama vuku vakatamata. (Jeremaia 8:8, 9; Malakai 2:8, 9; Luke 11:52) E dina ni ra nanuma na iliuliu ni lotu vakajiu era kilai ena yaca Farisi ni vakadonuya na Kalou na nodra lotu, e kaya ga vei ira o Jisu: “Sa tukuni kemudou vinaka eliu ko Aisea, koi kemudou na dauveivakaisini, me vaka sa volai, Ko ira na tamata oqo, era sa vakarokorokotaki au e na belenigusudra, Ia na yalodra sa yawa tani vei au; A sa sega ni yaga na nodra ma­suti au, Ni ra sa vakatavuvulitaka na vunau ni tamata mei vakavuvuli.”​—Marika 7:6, 7.

13. Eda na rawa ni vakataki ira vakacava na Farisi?

¹³ E vakacava, eda na rawa tale beka ga ni vakataki ira na Farisi? E rawa ni yaco oqo ke da muria ga na nodra ivakavuvuli vakalotu na noda qase, meda sega ni vulica na ka e kaya na Kalou me baleta na lotu. E veivakaroti o Paula ena kena rawa ni yaco na leqa oqo: “Sa tukuna vakamacala na Yalo Tabu ni na vuki tani eso mai na vakabauta e na gauna emuri, ni ra vakarogoca eso na yalo e dauveivakacalai kei na nodrai vakavuvuli na tevoro.” (1 Timoci 4:1) O koya gona, e sega ni rauta meda nanuma wale tu ga ni vakadonuya na noda lotu na Kalou. De lakolako eda vakataki koya na yalewa ni Samaria erau a sota kei Jisu, ni lotu eda lewena tiko a nodra lotu ga na noda qase. Ia e vinakati meda vakadeitaka ni ka eda cakava e vakadonuya na Kalou.

QARAUNA MO KUA NI VAKACUDRUYA NA KALOU

14, 15. Kevaka mada ga eda sa mai kila toka na loma ni Kalou, na cava ga e gadrevi meda qaqarauni kina?

¹⁴ Kevaka eda sega ni qaqarauni, eda na cakava na ka e sega ni vakadonuya na Kalou. Me kena ivakaraitaki, a cuva i yavana e dua na agilosi na yapositolo o Joni me “vakarokoroko vei koya.” Ia e qai kaya na agilosi: “Raica, mo kakua: oi au na nomui tokani, ka dua vei ira na wekamu era sa taura tiko nai tukutuku kei Jisu; vakarokoroko vua na Kalou.” (Vakatakila 19:10) E vakaevei, o sa raica beka ni gadrevi eke mo vakadeitaka ni sega ni vakadukadukalitaki tu na nomu lotu ena qaravi matakau ena kena mataqali cava ga?​—1 Korinica 10:14.

¹⁵ Ni ra muria e so na lotu Vakarisito na ivalavala vakalotu e sega ni vakadonuya na Kalou, e mani taroga o Paula: “Dou sa qai lesu tale vakacava ki na veivu ni ka, sa malumalumu ka ka wale, ka dou sa vinakata mo dou qarava tale? Dou sa vakatabuya na siga eso, kei na vula eso, kei na gauna eso, kei na yabaki eso. Au sa yalolailai e na vukumudou, de sega ni yaga na noqu cakacaka vei kemudou.” (Kalatia 4:8-11) Ra sa mai kilai koya na Kalou o ira oya, ia era qai cala emuri ena nodra via muria tale na veika e sega ni vakadonuya na Kalou me vaka na ivakavuvuli makawa vakalotu e so kei na nodra vakatabuya e so na siga. E kaya gona o Paula ni gadrevi meda dau “vakatovolea na ka sa vinaka vua na Turaga.”​—Efeso 5:10.

16. E vukei keda vakacava na Joni 17:16 kei na 1 Pita 4:3 meda na vakatulewataka kina se marautaka na Kalou na olodei kei na veika vakavanua e so?

¹⁶ E gadrevi meda kua ni muria na veiolodei vakalotu kei na itovo vakavanua tale e so e veisaqasaqa kei na ivaka­vu­vuli ni Kalou. (1 Cesalonaika 5:21) Me kena ivakaraitaki, a kaya o Jisu me baleti ira na nona imuri: “Era sa sega ni vakavuravura, me vaka ka’u sa sega ni vakavuravura.” (Joni 17:16) E dau vakaitavi beka na nomu lotu ena soqo kei na olodei e veisaqasaqa kei na ivakavuvuli me baleta na tawaveitovaki ena veika ni vuravura oqo? Se ra dau vakaitavi tale ga na lewe ni nomu lotu ena so na veika vakavanua kei na soqo e yaco kina na ivalavala e tautauvata kei na kena e vakamacalataka na yapositolo o Pita? E vola o koya: “Me sa tei rauta mada na veigauna sa sivi yani ko ni a dau vakayacora kina na veika era dau cakava na tawa lotu. Ko ni a dau vakayacora voli kina na veivakarau vakasisila; na garogaro ca, na mateni, na marau vakavuravura, na dau gunu yaqona sivia, kei na ivakarau ni qaravi kalou tani, na ka a sega ni vakatarai vei kemuni.”​—1 Pita 4:3, VV.

17. Na cava meda kua ni goleva kina na veika e votu kina na yalo ni vuravura?

¹⁷ E vakabibitaka na yapositolo o Joni na kena gadrevi me kua na vakaitavi ena ivalavala e so e votu kina na yalo ni vuravura tawavakalou eda bula tu kina oqo. E vola o Joni: “Dou kakua ni lomani vuravura, se na veika sa vakavuravura. Ke­vaka sa lomani vuravura e dua, sa sega e na lomana na loloma vua na Tamada. Na ka kecega sa tu e vuravura, na gagadre ca ni yago, na gagadre ca ni mata, kei na dokadokai keda e na ka ni bula oqo, sa sega ni tubu maivei Tamada, mai vuravura ga. Ia ko vuravura sa lako tani yani, kei na kena gagadre talega; ia ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu dei ga ka sega ni mudu.” (1 Joni 2:15-17) O sa raica beka eke ni o ira era ‘cakava na ka sa vinakata na Kalou’ era na tu ga me tawamudu? Io, kevaka eda cakava na ka e vinakata na Kalou, da qai sega ni goleva na veika e so e votu kina na yalo ni vuravura oqo, eda na qai rawa ni nuitaka kina na bula tawamudu!

MURIA TIKO GA NA IVAKATAGEDEGEDE CECERE NI KALOU

18. E cala vakacava na nodra nanuma e so mai Korinica me baleta na nodra ivalavala, na cava meda vulica mai kina?

¹⁸ a Kalou e vinakata ga na tamata e muria na nona ivakatagedegede cecere ni bula savasava. Era nanuma cala e so mai Korinica makawa ni na vakalaiva na Kalou me ia tiko ga na ivalavala dukadukali. Eda kila ni a cala na nodra nanuma ke da wilika na 1 Korinica 6:9, 10. Me vakadonuya na noda lotu na Kalou, e dodonu meda vakamarautaki koya ena noda vosa kei na noda ivalavala. E vakacava, e sa vukei iko tiko beka na nomu lotu mo vakayacora oqori?​—Maciu 15:8; 23:1-3.

19. Nida lotu dina, eda na kauaitaki ira vakacava na tani?

¹⁹ E dodonu meda dau vakaitovotaki keda tale ga ena ivaka­ta­gede­gede ni Kalou nida dau veitaratara kei ira na tani. A uqeti keda o Jisu Karisito meda cakava vei ira na tani na ivalavala vata ga eda vinakata me ra cakava vei keda, ni oqo e tiki ni sokalou dina. (Maciu 7:12) Raica na ka e kaya tale ga me baleta na veilomani vakaveitacini: “A ka oqo era na kila kina na tamata kecega ni dou sa noqu tisaipeli, kevaka dou sa veilomani.” (Joni 13:35) E dodonu vei ira na tisaipeli i Jisu me ra dau veilomani, me ra dau caka vinaka tale ga vei ira na nodra itokani vakabauta kei ira na tani.​—Kalatia 6:10.

SOKALOU MAI VU NI LOMADA

20, 21. (a) Na sokalou vakacava e vinakata na Kalou? (b) Na cava e sega ni vakadonuya kina o Jiova na sokalou ena gauna i Malakai?

²⁰ De o vinakata dina mai lomamu mo sokaloutaka na Kalou ena sala e vakadonuya o koya. Ke vaka kina, e dodonu me tiko vei iko na rai nei Jiova me baleta na lotu. E vakabibitaka na tisaipeli o Jemesa ni bibi ga na rai ni Kalou, sega ni noda rai. E kaya o Jemesa: “Na lotu savasava ka sega ni cala e mata ni Kalou ko Tamada sa vakaoqo, Me sa dauraici ira na luveniyali kei ira na yada, ni ra sa rarawa, me sa qarauni koya talega me kakua ni tauvi koya na duka ni ka vakavuravura.” (Jemesa 1:27) Ke da via vakamarautaka na Kalou, ena gadrevi vei keda yadua meda dikeva na noda lotu meda vakadeitaka kina ni sega ni vakadukadukalitaki tu ena ivalavala tawavakalou, meda dikeva tale ga, de lakolako eda sega ni cakava tiko na veika e raica na Kalou me bibi.​—Jemesa 1:26.

²¹ na marautaka ga o Jiova na lotu savasava e vu mai lomada. (Maciu 22:37; Kolosa 3:23) Ni sega ni vaka sara kina na nodra sokalou na Isireli vua na Kalou, e mani kaya o koya: “Sa vakarokorokotaki tamana na gone; ka sa vakakina na tamata vua na nona turaga: ia ke’u sa tamamudou koi au, ko cei sa vakarokorokotaki au? ia ke’u sa turaga koi au, ko cei sa rerevaki au?” Era a beca na Kalou ena nodra lai cabora tiko vakaisoro vua na manumanu mataboko, lokiloki, qai tautauvimate, ia e cata o koya na ivalavala ni sokalou vaka oya. (Malakai 1:6-8) E ganiti Jiova vinaka ga na sokalou e savasava vakaoti, ena ciqoma wale ga o koya na sokalou e caka vakatabakidua vua.​—Lako Yani 20:5; Vosa Vakaibalebale 3:9; Vakatakila 4:11.

22. Kevaka eda vinakata me vakadonuya na Kalou na noda lotu, na cava eda na qarauni keda mai kina, ia na cava eda na vakayacora?

²² kena irairai ni o koya na yalewa ni Samaria e vosa vei Jisu a vinakata me kila na lotu e vakadonuya na Kalou. Ke noda gagadre tale ga oya, eda na qarauni keda mai na ivalavala kei na ivakavuvuli kece ga e veivakadukadukalitaki. (2 Korinica 6:14-18) Eda na guta ga vakalevu meda kilai koya vinaka na Kalou, meda qai muria na lomana. Eda na muria voleka sara na nona gagadre ena sala me sokaloutaki kina. (1 Timoci 2:3, 4) O ira na iVakadinadina i Jiova era saga sara tiko ga me ra vakayacora oqori, ra qai veisureti tiko yani mo mai duavata kei ira ena nona sokaloutaki “vakayalo ka vakaidina” na Kalou. (Joni 4:24) E kaya o Jisu: “Sa qara ko Tamada me vakaoqo ko ira sa lotu vua.” (Joni 4:23) E nuitaki ni o iko o dua o vaka oqo. E sega ni vakatitiqataki ni o vinakata tale ga mo bula tawamudu me vakataki koya ga na yalewa ni Samaria oya. (Joni 4:13-15) Ia o sa na dau raica na noda qase mai na tamata kei na noda mate yani. Na wase e tarava ena vakamacalataka na vuna.

O SE NANUMA TIKO?

Na lotu vakacava ena ciqoma na Kalou me vaka e cavuti toka ena Joni 4:23, 24?

Eda na kila vakacava na veika vakavanua kei na soqo e sega ni marautaka na Kalou?

Na cava e so na ka e gadrevi me qai vakadonui kina na noda lotu?

[iYaloyalo ena tabana taucoko e 44]