Vakatotomuria Vinaka Sara na iTovo i Jiova

1. (a) Na itovo cava i Jiova e rawa ni vakasamataka e dua na lotu vaKarisito? (b) Ena yaga vakacava na noda vulica na itovo ni Kalou?

NA ITOVO cava i Jiova o dau vakasamataka vakalevu? E levu vei keda e vakasamataka na loloma, lewadodonu, vuku, kei na kaukaua. Ia eda kila ni levu tu na itovo e dau divi kina o Jiova. E rawa ni volai sara ga ena dua na lisi na sivia na 40 na itovo kei Jiova, sa dau veivosakitaki yadudua tale ga ena noda ivola. Vakasamataka mada na levu ni ka vakatubuqoroqoro e rawa nida kila me baleta na itovo i Jiova ena noda vuli vakataki keda se vuli vakavuvale! Ena yaga vakacava vei keda na vuli va qori? E rawa nida taleitaki koya kina vakalevu na Tamada vakalomalagi. Na levu ga ni noda dokai Jiova, ena gu tale ga na lomada meda toro voleka vua, meda vakatotomuri koya tale ga.​—Josua 23:8; Same 73:28.

2. (a) Vakatauvatana se rawa vakacava nida taleitaka vakalevu na itovo i Jiova. (b) Na cava eda na veivosakitaka?

² Na cava e kena ibalebale meda “taleitaka” e dua na ka? Ena ulutaga qo, e kena ibalebale meda kila na bibi ni dua na ka. E sega ni vakasauri ga na noda taleitaka e dua na ka. Kena ivakatautauvata: E tekivu na noda taleitaka e dua na kakana vou nida boica, da tovolea, da qai vakasaqara sara. Eda na taleitaka tale ga vakalevu na itovo i Jiova nida sa kila vinaka, vakasamataka, qai vakatotomuria ena noda bula. (Efeso 5:1) Na ulutaga qo kei na rua tale na ulutaga tarava ena vukei keda meda taleitaka vakalevu eso na itovo ni Kalou eda rairai sega ni dau vakasamataka vakalevu. Qo na ka eda na veivosakitaka me baleta na itovo yadua qori: Na cava na kena ibalebale? E dau vakaraitaka vakacava o Jiova? Eda na rawa ni vakatotomuri Jiova vakacava ena itovo qori?

DAU TOROVI RAWARAWA O JIOVA

3, 4. (a) O na vakamacalataka vakacava e dua e dau torovi rawarawa? (b) E vakadeitaka vakacava o Jiova ni dau torovi rawarawa?

³ Meda raica mada e liu na torovi rawarawa. O na vakamacalataka vakacava e dua e dau torovi rawarawa? O na rairai kaya, ‘E dau yalovinaka, e dau tu vakarau, qai rawarawa na veivosaki kei koya.’ O rawa ni kila ni dua e torovi rawarawa se sega ni o rogoca na ka e tukuna, o raica tale ga na nona ivukivuki me vaka na irairai ni matana se so tale.

⁴ E vakaraitaka vakacava o Jiova ni dau torovi rawarawa? E Dauveibuli cecere ni lomalagi kei vuravura, ia e vakadeitaka vei keda ni tu vakarau qai vinakata me rogoca na noda masu, me sauma tale ga. (Wilika Same 145:18; Aisea 30:​18, 19.) Eda rawa ni veivosaki vakadede kei na Kalou ena gauna cava ga se vanua cava ga. E rawa nida torovi koya ena doudou nida kila ni na sega ni cudruvi keda. (Same 65:2; Jeme. 1:5) E vakamacalataki Jiova vakarawarawa na Vosa ni Kalou ni vinakata meda torovi koya. Kena ivakaraitaki, a vola na daunisame o Tevita ‘ni vakaraici keda na matai Jiova,’ qai ‘tokoni keda na ligana imatau.’ (Same 34:15; 63:8) Na parofita o Aisea e vakatauvatani Jiova ina dua na ivakatawa, a kaya: “Ena vakani ira na nona qele ni sipi me vaka nai vakatawa; ena keveti ira na luve ni sipi e na ligana.” (Aisea 40:11) Vakasamataka mada! E vinakata o Jiova meda volekati koya sara ga me vaka e dua na luve ni sipi e roqota toka e lomaserena e dua na ivakatawa dauloloma. Sa torovi rawarawa dina na Tamada! Eda na vakatotomuria vakacava na itovo qori i Jiova?

ITOVO E TALEITAKI VAKALEVU

5. Na cava e bibi kina mera torovi rawarawa na qase?

⁵ Era tarogi ena dua na gauna lekaleka sa oti eso na tacida gugumatua ena duidui vanua: “Na itovo cava o taleitaka vakalevu duadua vua e dua na qase?” E kurabuitaki nira tukuna e levu: “Torovi rawarawa.” E bibi vei keda kece na lotu vaKarisito meda bucina vinaka sara na itovo qori, ia e bibi sara mera dau torovi rawarawa na qase. (Aisea 32:​1, 2) E kaya e dua na tacida yalewa me baleta na bibi ni itovo qori: “Ke torovi rawarawa e dua na qase, ena qai yaga vei keda na itovo totoka tale eso ena rairai tu vua.” O raica rawa na vuna e tukuna kina qori? Ena rawa ni torovi rawarawa vakacava e dua?

6. Na cava me cakava e dua me torovi rawarawa kina?

⁶ E rawa ni qai torovi rawarawa e dua ke dau veikauaitaki dina. Ke dau veikauaitaki e dua na qase qai soli koya vakarawarawa, era na rawa ni kila e keri na ivakarau ni yalona na mataveitacini, wili kina o ira na gone. (Mari. 10:​13-16) E tukuna o Carlos e yabaki 12: “Au dau vakaraici ira toka na qase ena ivavakoso, au taleitaka na nodra dau matadredredre kei na nodra yalovinaka.” E sega ni rauta me tukuna ga e dua na qase ni torovi rawarawa, me vakaraitaka sara ga na itovo qori. (1 Joni 3:18) Ena cakava vakacava qori?

7. Na cava e dau tekivu rawa kina na veivosaki nira raica eso na badge ni soqo ni tikina, na cava eda vulica e keri?

⁷ Vakasamataka mada na ivakaraitaki qo. Ena vica ga na yabaki sa oti, a tokara tu nona badge ni soqo ni tikina e dua na tacida tagane ni vodo waqavuka lesu tiko ena nona vanua ni oti e dua na soqo ni tikina mai vanuatani. A raica sara e dua na dauveiqaravi ena waqavuka ni volai tu ena badge na matavosa ‘Me Yaco Mai na Matanitu ni Kalou!’ qai tukuna vua na tacida: “Io, me yaco mai​—au na via veitalanoataka tale na tikina qo.” Erau mani veivosaki tale, qai marautaka na dauveiqaravi ni waqavuka me taura noda mekesini. E levu vei keda sa rairai sotava tale ga na ituvaki va qori. Na cava e dau tekivu rawa kina na veivosaki nira raica eso na badge ni soqo ni tikina? Baleta e vaka me tukuna tiko vei ira: “Kua ni madua, vosa mai. Tarogi au mai seu lako tiko i vei.” Na badge e dua na ivakatakilakila era na kila kina eso nida tu vakarau meda vakamacalataka na noda vakabauta. O ira tale ga na qase mera dau vakaraitaka eso na ivakatakilakila e tukuna vei ira na tacidra vakayalo: “Kua ni madua, vosa mai.” Na cava eso na ivakatakilakila qori?

8. Era na vakaraitaka vakacava na qase nira dau veikauaitaki dina, ena yaga vakacava qori ena ivavakoso?

⁸ E duidui na ivakarau vakavanua e veiyasa i vuravura, ia nida matadredredre vei ira na mataveitacini, nida lululu se kidavaki ira, eda vakaraitaka nida kauaitaki ira dina. O cei me vakaliuliu ni cakava qori? Vakasamataka mada na ivakaraitaki i Jisu. E tukuna o Maciu ni ‘a torovi ratou yani o Jisu qai vosa vei ratou’ na tisaipeli ena dua na gauna eratou sota kina. (Maciu 28:18) Era vakaliuliu tale ga nikua na qase mera torovi ira na tacidra vakayalo ra qai vosa vei ira. Ena yaga vakacava qori ena ivavakoso? E tukuna e dua na tacida painia yalewa e yabaki 88: “Au taleitaki ira sara ga na qase ena nodra matadredredre kei na vosa ni veivakayaloqaqataki era dau tauca niu curu yani ena Vale ni Soqoni.” E kaya e dua tale na tacida yalewa yalodina: “Ena nanumi beka ni ka lailai ga, ia e dau tarai au dina na nona matadredredre e dua na qase niu gole yani ina soqoni.”

TOROVI RAWARAWA QAI TU VAKARAU

9, 10. (a) Na ivakaraitaki vinaka cava e kotora o Jiova? (b) Era na vakaraitaka vakacava na qase nira dau tu vakarau?

⁹ Eda na sega ni torovi rawarawa ke da sega ni dau tu vakarau. E ivakaraitaki vinaka ena tikina qori o Jiova. “[E] sega ni yawa o koya vei keda yadua.” (Caka. 17:27) Dua na sala era rawa ni vakaraitaka kina na qase nira dau tu vakarau, oya me dau tiko na gauna mera veitalanoa kina kei ira na mataveitacini, qase kei na gone, ni bera se ni oti na soqoni. E tukuna e dua na tacida tagane e painia: “Au kila niu kauaitaki ke taroga e dua na qase seu vakacava tiko qai waraka meu sauma nona taro.” E kaya e dua na tacida yalewa sa voleka ni 50 na yabaki na nona qaravi Jiova: “Nira vagalalataki ira mada ga na qase mera vosa vei au ni oti na soqoni, au kila kina ni tiko na kequ yaga.”

¹⁰ E tu eso tale na itavi mera qarava na ivakatawa vaKarisito. Ia ena gauna ni soqoni, mera saga sara ga mera kauaitaki ira e liu na sipi.

SEGA NI VEIVAKADUIDUITAKI O JIOVA

11, 12. (a) Na cava na ibalebale ni sega ni veivakaduiduitaki? (b) E ivakaraitaki vakacava vei keda o Jiova ena nona sega ni veivakaduiduitaki?

¹¹ Dua tale na itovo taleitaki i Jiova na nona sega ni dau veivakaduiduitaki. Na cava na ibalebale ni sega ni veivakaduiduitaki? E kena ibalebale noda raici ira vakatautauvata na so tale qai sega ni veitovaki. E rua na ka ena kilai kina ke vu mai lomada noda sega ni veivakaduiduitaki: ivakarau ni rai kei na noda ivalavala. Na cava e bibi ruarua kina qori? Baleta ke da sega ni veivakaduiduitaki ena noda rai, eda na qai vakaraitaka qori ena noda ivalavala. Ena iVolatabu vaKirisi vaKarisito, na matavosa “sega ni dau veivakaduiduitaki” e kena ibalebale kua ni “digia na mata” se kua ni tovaka e dua. (Caka. 10:34; Kingdom Interlinear) Ni dua gona e sega ni veivakaduiduitaki, ena sega ni kauaitaka na kena irairai e dua tale se kena ituvaki, ena kauaitaka ga na nona itovo.

¹² O Jiova e ivakaraitaki uasivi duadua ena nona sega ni veivakaduiduitaki. E tukuni ena nona Vosa ni “sega ni dau veivakaduiduitaki,” e “sega ni digitaka vakailoa na tamata.” (Wilika Cakacaka 10:​34, 35; Vakarua 10:17.) E laurai qori ena dua na ituvaki a basika ena gauna i Mosese.

13, 14. (a) Na ituvaki cava eratou sotava na lima na luvei Silofati yalewa? (b) A vakaraitaka vakacava o Jiova ni sega ni dau veivakaduiduitaki?

¹³ Nira voleka toka ga ni curuma na Vanua Yalataki na Isireli, eratou sotava e dua na ituvaki e lima na veitacini yalewa, eratou se sega ni vakawati. Na ituvaki cava oya? Me vakataki ira na vo ni vuvale e Isireli, eratou kila na veitacini qori ni na dua na nodratou qele ena ivotavota nei tamadratou. (Tiko 26:​52-55) Sa mate na tamadratou o Silofati mai na yavusa o Manasa. E kena ivakarau me na soli na ivotavota ni qele vei ratou na luvei Silofati tagane, ia e vakaluveni yalewa ga. (Tiko 26:33) Ni sega na tagane ena vuvale me soli kina na qele, vakacava sa na soli na qele ni vuvale vei ira na weka qai sega na nodratou ivotavota na goneyalewa?

¹⁴ Eratou lai raici Mosese na veitacini ratou qai tarogi koya: “Me bokoci laivi e na vuku ni cava na yaca ni tama i keitou mai na nona mataqali, ni sa sega na luvena tagane?” Eratou vakamamasu: “Mo ni solia ga vei keitou nai votavota e na kedra maliwa na wekana na tama i keitou.” Vakacava a tukuna vei ratou o Mosese, ‘Sega ni rawa ni veisau na lawa’? Sega, a “kauta na nodratou vosa ko Mosese me lewa ko Jiova.” (Tiko 27:​2-5) Cava e qai yaco? A tukuna vei Mosese o Jiova: “Sa dodonu na nodratou vosa na goneyalewa na luve i Silofati: mo solia dina ga vei iratou e dua nai votavota me ratou taukena e na kedra maliwa na wekana na tamadratou; ia mo solia vei iratou nai votavota ni tamadratou.” Sega ni yala ga e keri na ka e cakava o Jiova. A veisautaka sara ga na lawa qai tukuna vei Mosese: “Kevaka sa mate e dua na tamata, ka sa sega na luvena tagane, dou qai solia na nonai votavota vua na luvena yalewa.” (Tiko 27:​6-8; Josua 17:​1-6) Me tekivu mai na gauna oya, era sa na taqomaki na yalewa kece e Isireli era tu ena ituvaki qori.

15. (a) Na cava na rai i Jiova me baleti ira nona tamata, vakabibi o ira na vakaloloma? (b) Na cava eso tale na ivakaraitaki vakaivolatabu e vakavotui kina nona sega ni veivakaduiduitaki o Jiova?

¹⁵ Dua dina na vakatulewa vakayalololoma qori qai sega kina na veivakaduiduitaki! O Jiova e dokai ira na yalewa era vakaloloma, me vaka ga e cakava vei ira na Isireli era sega ni vakaleqai. (Same 68:5) Qori e dua wale ga vei ira na levu na itukutuku vakaivolatabu e vakavotui kina na ka dina veivakacegui qo: O Jiova e lomani ira kece vakatautauvata na nona dauveiqaravi.​—1 Sam. 16:​1-13; Caka. 10:​30-35, 44-48.

EDA RAWA NI VAKATOTOMURI JIOVA

16. E rawa vakacava meda kua ni veivakaduiduitaki qai vakaraitaka vinaka sara na itovo qori?

¹⁶ Eda na vakatotomuria vakacava nona sega ni veivakaduiduitaki o Jiova? Nanuma tiko, e rua na ka e okati ena noda sega ni veivakaduiduitaki. Ke da sega ni veivakaduiduitaki, ena laurai qori ena noda ivalavala. Io, eda na vinakata kece me kilai ni sega ni dau qiqo na noda rai, eda sega tale ga ni veivakaduiduitaki. Ia o na rairai vakadinata ni sega ni dau rawarawa meda kila vinaka na ivakarau ni lomada. Na cava gona eda rawa ni cakava meda kila kina ke da dau veivakaduiduitaki? Ni via kila o Jisu na ka era tukuna tiko eso tale me baleti koya, a tarogi ratou sara na nona itokani nuitaki: “Na cava era tukuna eso me baleti koya na Luve ni tamata?” (Maciu 16:​13, 14) Vakacava mo vakatotomuri Jisu? O rawa ni taroga e dua na nomu itokani nuitaki ena tukuna vakadodonu vei iko ke o dau veivakaduiduitaki. Na cava mo cakava ke tukuna ni via laurai toka vei iko eso na ivakatakilakila ni o dau vakaduiduitaki ira e duidui na matatamata era cavutu mai kina, itutu vakavanua se rawaka vakailavo? Masu vagumatua vei Jiova qai talaucaka na lomamu, kerea me vukei iko mo veisautaka na nomu rai mo rawa ni vakatotomuria vinaka sara na nona sega ni dau veivakaduiduitaki.​—Maciu 7:7; Kolo. 3:​10, 11.

17. Eda na vakaraitaka vakacava nida sega ni dau veivakaduiduitaki?

¹⁷ Ena ivavakoso, eda vakaraitaka nida via vakatotomuria na nona sega ni veivakaduiduitaki o Jiova ena noda dokai ira qai lomani ira kece na mataveitacini. Kena ivakaraitaki, nida veisureti ina noda vale meda sureti ira vakatautauvata na tacida vakayalo, ke duidui mada ga na kedra ituvaki, wili kina o ira na dravudravua, luveniyali se yada. (Wilika Kalatia 2:10; Jemesa 1:27.) Eda sega ni veivakaduiduitaki tale ga ena cakacaka vakavunau nida vunautaka na itukutuku vinaka vei ira kece na tamata se mani vakacava na kedra ituvaki, wili kina o ira mai vanuatani. Eda kalougata dina ni vakarautaki na ivola vakaivolatabu ena rauta ni 600 na vosa. Qori e dua na ivakadinadina levu nida sega ni dau veivakaduiduitaki!

18. O na vakaraitaka vakacava ni o taleitaka na nona torovi rawarawa o Jiova kei na nona sega ni veivakaduiduitaki?

¹⁸ Io, eda na taleitaki Jiova vakalevu ke dau tiko na gauna meda vakasamataka kina na nona torovi rawarawa kei na nona sega ni veivakaduiduitaki. Na levu ni noda taleitaki Jiova e dodonu me uqeti keda meda vakatotomuria vinaka sara na nona itovo, me laurai qori ena noda ivalavala vei ira na tacida kei ira ena noda yalava ni vunau.