“Nona Yalomatua na Tamata sa Vakaberabera Kina na Nona Cudru”

EDA dau vakadinadinataka nira cudru eso, sega ni vakabekataki e dau yacovi keda tale ga qori. Eda kila ni ca na cudru qai dodonu me lewai vinaka, ia eda vakabauta ni tiko na vuna vinaka eda cudru kina, vakabibi ke dua e cakava na ka eda sega ni taleitaka. E tabaka na isoqosoqo ni vakadidike mai Merika na American Psychological Association, “e noda ivakarau ga na tamata meda dau cudru, e dau vinaka tale ga.”

Ena rairai dina na vakasama qori nida dikeva na veika e uqeti kina vakalou na yapositolo o Paula me vola. A vakadinata nida dau cudru ena so na gauna, e vola kina: “Ni o cudru, mo kua ga ni valavala ca; me kua ni dromu na matanisiga o se cudru tiko ga.” (Efeso 4:26) Vakacava e dusia qori ni dodonu meda vakaraitaka noda cudru, se meda saga meda lewai keda vinaka?

E DODONU MO CUDRU?

Ni veivakasalataki o Paula me baleta na cudru, a rairai vakasamataka tiko na veika a vola na daunisame: “Ni oni lomaleqa, kua ga ni valavala ca.” (Same 4:4, NW) Na cava na inaki ni veivakasalataki i Paula? E tomana nona ivakamacala: “Me kau tani vei kemuni na yaloca, na cudrucudru, na yalokatakata, na karakara, na vosavakacaca kei na ka ca kece va ya.” (Efeso 4:31) Kena ibalebale, a uqeti ira tiko na lotu vaKarisito o Paula mera lewa vinaka nodra cudru. E kaya mada ga na isoqosoqo ni Merika sa cavuti oti mai, “e laurai ena vakadidike ni rawa ni yaco na yalokatakata ke da sega ni lewa vinaka noda cudru, ena sega tale ga ni wali kina na leqa.”

Ena “kau tani” vakacava na cudru kei na kena revurevu? E vola na Tui vuku o Solomoni: “A nona yalomatua na tamata sa vakaberabera kina na nona cudru; ka sa ka e rogo vinaka kina ni sa sega ni cudruvaka na cala.” (Vosa Vakaibalebale 19:11) E yaga vakacava na “yalomatua” ni tekivu cudru e dua?

VAKABERABERATAKA NA CUDRU NA YALOMATUA

Na yalomatua e kena ibalebale noda rawa ni siqema na ka e rawa ni yaco ena dua na ituvaki. Eda na raica tale ga na veiyasana kece. Ena yaga vakacava qori nida vakacudrui?

Eda dau cudru ni caka vei keda e dua na ka tawadodonu. Ke da vakalaiva me lewai keda na yalo qori da qai sauma lesu, eda na vakararawataka kina eso, eda na rarawa tale ga. Me vaka ga na kena kamayavu e dua na vale ena vuku ni kama e sega ni lewai rawa, na cudru tale ga e sega ni lewai rawa ena rawa ni vakavuna me sega ni vinaka kina na keda irogorogo, ena vakaleqa noda veimaliwai, qai vakabibi vua na Kalou. Ke da vakila gona ni tekivu buroro na cudru, e vinaka meda raica vakayalomatua na ituvaki qori. Nida kila vinaka e dua na ituvaki, ena vukei keda meda lewa vinaka na ivakarau ni lomada.

Kena ivakaraitaki, a voleka sara ni vakamatei Nepali o Tevita na tama i Solomoni, ia a vukei me raica vakayalomatua na ituvaki qori. E dau yadrava o Tevita kei ira nona tamata na sipi i Nepali ena vanualiwa kei Jutia. A qai kere kakana o Tevita vei Nepali ni kotiva tiko nona sipi. E qai sauma o Nepali: “Me’u taura beka na noqu kakana, kei na noqu wai, kei na noqu lewe ni manumanu ka’u sa vakamatea me kedra na noqu tamata dauveikoti sipi, ka solia vei ira na tamata ka’u sa sega ni kila se ra maivei?” Sa bau veibeci dina! Ratou cudru o Tevita kei na le 400 nona tamata, ra qai via vakamatea kece na vuvale i Nepali.—1 Samuela 25:4-13.

A rogoca o Apikali na veika a cakava o watina mani tuvanaka me lai raici Tevita. Ni sotavi ratou a cuva ena vakarokoroko ena mata i Tevita kei na nona tamata qai kaya: “Me’u vosa mada vei kemuni na nomuni vada, ia mo ni rogoca mada na vosa ni nomuni vada.” A vakamacalataka ni yalowai o Nepali qai tukuna ni na rawa ni veivutunitaka o Tevita nona sauma lesu na veika e cakava vua o Nepali.—1 Samuela 25:24-31.

Na cava a raica rawa o Tevita ena ivakamacala i Apikali? Kena imatai, a raica ni yalowai o Nepali, kena ikarua, e rawa ni beitaki vua na nona dra ke sauma lesu na veika e caka vua. Me vakataki Tevita, e rawa tale ga ni o vakacudrui ena so na ka. Cava ona cakava? E tabaki ena dua na ulutaga ni Mayo Clinic me baleta na lewai ni cudru, “Tauri iko vakamalua, cegu qai wiliwili me yaco na 10.” Io, tu vakadua qai vakasamataka na vu ni leqa kei na ka e rawa ni yaco ke o sauma lesu. Ni o yalomatua, ona sega ni cudru totolo, rawa sara ga ni seavu nomu cudru.—1 Samuela 25:32-35.

E levu nikua era sa vukei mera lewa vinaka nodra cudru. Kena ivakaraitaki ni se curu tu ena valeniveivesu e Poladi o Sebastian ni se qai yabaki 23, e kaya ni vukei koya me lewa vinaka nona cudru na nona vulica na iVolatabu. E tomana: “Au vakasamataka e liu na leqa, au qai saga meu bulataka na ivakavuvuli vakaivolatabu. Au raica ni idusidusi vinaka duadua na iVolatabu.”

A cakava tale ga qori o Setsuo. E kaya: “Au dau karalaki ira e vanua ni cakacaka nira cakava e dua na ka au sega ni taleitaka. Qo niu sa vulica na iVolatabu, au sa sega ni dau karakara, au dau tarogi au lo ga: ‘O cei e cala? De dua o au ga na vu ni leqa?’” Nona dau vakasama va qori e sega ni cudru totolo kina, e lewa vinaka tale ga na ivakarau ni lomana.

Dau kaukaua na yalo ni cudru, ia e kaukaua cake na ivakasala ena Vosa ni Kalou. Ni o bulataka gona na ivakasala qori qai masuta na veivuke ni Kalou, o na rawa kina ni yalomatua mo kua ni cudru totolo, ona lewa vinaka tale ga nomu cudru.