Zunfan Sinsɛn Nugbǒ Ɔ

1, 2. Enyi a ko tɔ́n sín sinsɛn nùvú mɛ gudo ɔ, etɛ a ka ɖó na kanbyɔ hwiɖee? Etɛwu a ka lin ɖɔ enɛ ɔ nyí nǔ taji?

MǏ NI ɖɔ ɖɔ mǐ ɖò jǐ hwenu bɔ sìn e mɛ jɛmɛji, ɖi slu kpo sla kpo, ɖè é gbà xá e mɛ a nɔ nɔ é bǐ. Ninɔmɛ ɔ wá vɛwǔ tawun, ɖó sìn nunu lɛ bǐ xwii mɛ wɛ azɔn ɔ ko byɔ. Etɛ a ka na wà? É ɖò gaàn ɖɔ enyi a kpéwú ɔ, a na sɛ̀ tɛn sín xá enɛ ɔ mɛ bo na yì fí ɖevo. Amɔ̌, enyi a wà mɔ̌ gudo ɔ, a ɖó na lɛ́ kàn nǔ elɔ byɔ hwiɖee: ‘Azɔnkwín ɔ ma ko ɖò nyilɔ lanmɛ vlafo nɛ?’

² Ninɔmɛ mɔhun ɖè bo kúnkplá sinsɛn nùvú. Biblu kplɔ́n mɛ ɖɔ nùkplɔnmɛ kpo nùwálɔ̀ sinsɛn nùvú lɛ tɔn lɛ kpo ko wlú kpo nùblibliwiwa lɛ kpo. (2 Kolɛntinu lɛ 6:17) Nǔ e wu é ɖò taji ɖɔ a ni tɔ́n sín ‘Babilɔnu Ðaxó ɔ’ e nyí kplékplé sinsɛn nùvú lɛ tɔn é mɛ é nɛ. (Nǔɖexlɛ́mɛ 18:2, 4) A ko wà mɔ̌ à? Enyi a ko wà mɔ̌ hǔn, é jɛ ɖɔ è ni dokú tɔn nú we. Amɔ̌, sinsɛn nùvú mɛ tíntɔ́n sín kpowun ko kpé ǎ. A ɖó na lɛ́ kanbyɔ hwiɖee ɖɔ: ‘Sinsɛn nùvú sín wuntun ɖé ka kpó ɖò wutu ce wɛ à?’ Mǐ ni ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú ɖé lɛ wu.

ÐIÐE LƐ KPO YƐSU FIFƆ NÚ MƐKÚKÚ LƐ KPO

3. (a) Etɛ Biblu ka ɖɔ dó ɖiɖe lɛ zinzan wu? Etɛwu é ka sixu vɛwǔ nú mɛɖé lɛ bonu ye na ɖó linlin ɖokpo ɔ kpo Mawu kpo? (b) Etɛ a ka ɖó na wà nú nǔ ɖebǔ e a ɖó bɔ é kúnkplá sinsɛn nùvú é?

³ Mɛɖé lɛ ko ɖó akluzu, ɖiɖe sinsɛngán lɛ tɔn, alǒ vɔsakpe lɛ ɖò xwé yetɔn lɛ gbè sín xwè mɔkpan lɛ ɖíe. Vlafo ɖě ɖò xwé towe gbè à é? Enyi mɔ̌ ɔ, a sixu lin ɖɔ é kún sɔgbe bonu è na xoɖɛ sɛ́dó Mawu nǔ enɛ lɛ mɛvo ó. A tlɛ sixu ko nɔ ɖó sísí nú ye. Amɔ̌, Mawu ɖesu wɛ ɖɔ lee è ɖó na sɛ̀n ɛ gbɔn é, bɔ Biblu ɔ kplɔ́n mɛ ɖɔ é kún jló ɖɔ mǐ ni zán ɖiɖe ɖebǔ ó. (Exode 20:4, 5; Psaume 115:4-8; Isaïe 42:8; 1 Jaan 5:21) Enɛ wu ɔ, a sixu zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ gbɔn kún sú dó nú nǔ ɖebǔ e a ɖó bɔ é kúnkplá sinsɛn nùvú é gblamɛ. Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, nɔ sɔ́ nǔ enɛ lɛ dó mɔ “suɖunú,” lee Jehovah nɔ mɔ gbɔn é.—Deutéronome 27:15.

4. (a) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ yɛsu fifɔ nú mɛkúkú lɛ nyí tagba jɛ dó wuvɔ̌? (b) Etɛwu Jehovah ka gbɛ́ nú togun tɔn ɖɔ ye ni ma ɖ’alɔ ɖò nǔ e kúnkplá awovinúwiwa lɛ é ɖebǔ mɛ ó?

⁴ Tò kpo sinsɛn nùvú kpo gègě mɛ wɛ yɛsu fifɔ nú mɛkúkú lɛ gbakpé. Mɛɖé lɛ nɔ yì yɔxwé lɛ bo nɔ byɔ alɔdo mɛkúkú lɛ tɔn. Cobonu mɛɖé lɛ na kplɔ́n nugbǒ Biblu tɔn ɔ, ye ɖi nǔ ɖɔ mɛ e kú lɛ é ɖò gbɛ̀ ɖò yɛswímɛ, bo sixu d’alɔ alǒ doya nú mɛ e ɖò gbɛ̀ lɛ é. Enɛ wu ɔ, ye nɔ xoɖɛ nú mɛkúkú lɛ, alǒ nɔ ta vɛ̌la ɖó yɔ lɛ ta. Amɔ̌, lee a ko kplɔ́n gbɔn ɖò Wemata 6gɔ́ wema elɔ tɔn mɛ é ɔ, mɛ e kú lɛ é ɖò gbɛ̀ ɖò fí ɖebǔ ǎ. Enɛ wu ɔ, tagba jɛ dó wuvɔ̌ wɛ tintɛnkpɔn bo na byɔ alɔdo, alǒ ɖɔ xó xá ye na nyí. Enyi a sè wɛn ɖebǔ bonu é cí ɖɔ é gosin mɛvívɛ́ towe e kú é ɖé gɔ́n hǔn, tuùn ɖɔ awovi lɛ gɔ́n wɛ é gosin. Enɛ wu wɛ zɔ́n bɔ Jehovah gbɛ́ nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni ma tɛnkpɔn bo na ɖɔ xó xá mɛkúkú lɛ, alǒ ɖ’alɔ ɖò nǔ e kúnkplá awovinúwiwa lɛ é ɖebǔ mɛ ó.—Deutéronome 18:10-12.

5. Enyi a ko nɔ zán ɖiɖe lɛ alǒ fɔ yɛsu nú tɔ́gbó lɛ ɖ’ayǐ ɔ, etɛ a ka sixu bló?

⁵ Enyi a ko nɔ zán ɖiɖe lɛ, fɔ yɛsu nú tɔ́gbó lɛ, alǒ byɔ alɔdo mɛkúkú lɛ tɔn ɖ’ayǐ ɔ, etɛ a ka sixu bló dìn? Nɔ xà bo nɔ lin tamɛ dó akpáxwé Biblu tɔn e ɖɔ xó dó nǔ e Mawu nɔ lin dó nǔ enɛ lɛ wu lɛ é jí. Nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ayihɔngbe ayihɔngbe dó jlǒ e a ɖó bo na zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ é jí, bo byɔ ɛ ɖɔ ni d’alɔ we bonu a na ɖó linlin ɖokpo ɔ kpo é kpo.—Isaïe 55:9.

KLISANWUN NUKƆN TƆN LƐ ÐU NATAA-XWÈ Ǎ

6, 7. (a) Etɛ ka nyí Nataa-xwè bɔ mɛ lɛ ɖɔ? Ahwanvu Jezu tɔn nukɔntɔn lɛ nɔ ɖu wɛ à? (b) Ðò ahwanvu Jezu tɔn nukɔntɔn lɛ sín hwenu ɔ, etɛ jijizán sín xwèɖuɖu ka cá kàn xá?

⁶ Sinsɛn nùvú sixu hɛn lee mɛɖé nɔ sɛ̀n Mawu gbɔn é blí gbɔn xwèɖuɖu kpaà égbé tɔn lɛ gblamɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, mǐ ni ɖɔ xó dó Nataa-xwè jí. Mɛ lɛ ɖɔ ɖɔ jijizán Jezu Klisu tɔn sín xwè wɛ nyí Nataa-xwè ɔ, bɔ sinsɛn gègě nɔ ɖu. É ɖò mɔ̌ có, nǔ ɖebǔ xlɛ́ ɖɔ ahwanvu Jezu tɔn nukɔntɔn lɛ ɖu xwè enɛ ǎ. Wema Sacred Origins of Profound Things ɖɔ jí: “È jí Klisu bɔ xwè kanweko donu wè wá yì gudo é ɔ, mɛɖebǔ tuùn hwenu e è jì i tawun é ǎ, mɛ kpɛɖé jɛn nǔ enɛ ka mya nukún na.”

⁷ Ahwanvu Jezu tɔn lɛ na bo tlɛ tuùn azǎn e gbè è jì i tawun é ɔ, ye na ɖu xwè tɔn ǎ. Etɛwu? Ðó lee wema The World Book Encyclopedia ɖɔ gbɔn é ɔ, Klisanwun nukɔntɔn lɛ “nɔ sɔ́ jijizán mɛɖebǔ tɔn sín xwèɖuɖu sɔ́ dó mɔ pagáwùn sín aca ɖé.” Jijizán sín xwèɖuɖu wè géé xó wɛ Biblu ɖɔ. Axɔsu wè wɛ ka ɖu. Ye ɖě ka nɔ sɛ̀n Jehovah ǎ. (Genèse 40:20; Maki 6:21) È nɔ lɛ́ ɖu jijizán sín xwè lɛ dó kpa susu nú yɛhwe pagáwùn tɔn lɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, Hlɔmanu lɛ nɔ ɖu jijizán sín xwè yɛhwe nyɔnu Diana tɔn ɖò azǎn 24gɔ́ Nùxwásun tɔn. Ayihɔngbe tɔn ɔ, ye nɔ ɖu jijizán sín xwè yɛhwe hwe tɔn e nɔ nyí Apollo é tɔn. Enɛ wu ɔ, pagáwùn wɛ jijizán sín xwèɖuɖu cá kàn xá, é nyí xá sinsɛn Klisanwun tɔn ǎ.

8. Tinmɛ lee jijizán sín xwèɖuɖu lɛ cá kàn kpo xɛxó kpo gbɔn é.

⁸ Hwɛjijɔ ɖevo lɛ́ zɔ́n bɔ Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ na ɖu jijizán Jezu tɔn sín xwè ǎ. Ahwanvu tɔn lɛ na ko tuùn ɖɔ jijizán sín xwèɖuɖu cá kàn xá xɛxó. Mɛ e ma nyí Klisanwun hwenɛnu ǎ lɛ é nɔ ɖu jijizán sín xwè lɛ, ɖó ye nɔ lin ɖɔ mɔ̌ biblo na zɔ́n bɔ yɛhwe emitɔn lɛ na cyɔn alɔ mɛ e sín jijizán xwè ɖu wɛ ye ɖè é jí. É ɖò gaàn ɖɔ xomɛ Jehovah tɔn kún na hun dó xwèɖuɖu ɖebǔ e na dɔn Jezu cá kpo xɛxó kpo é wu ó. (Isaïe 65:11, 12) Aniwu mɛ gègě ka nɔ ɖu Nataa-xwè lo?

FÍ E NATAA-XWÈ JƆ SÍN É

9. Nɛ̌ è ka sɔ́ azǎn 25gɔ́ Woosun tɔn bɔ é wá huzu azǎn e gbè mɛ lɛ nɔ ɖu jijizán Jezu tɔn sín xwè é gbɔn?

⁹ Jezu nɔ ayikúngban jí bɔ é ɖó xwè 300 mɔ̌ gudo é wɛ mɛ lɛ jɛ jijizán tɔn sín xwè ɖu jí ɖò azǎn 25gɔ́ Woosun tɔn. Amɔ̌, azǎn e gbè è jì Jezu é nɛ ǎ.a Etɛwu ye ka sɔ́ azǎn enɛ lo? Mɛ e wá nyí Klisanwun enyíì lɛ é na ko “jló ɖɔ azan enɛ ni kplé xá xwèɖuɖu pagáwùn Hlɔmanu lɛ tɔn” e nɔ ɖè jijizán hwesivɔ tɔn xlɛ́ é. (The New Encyclopædia Britannica) É jɛ avivɔ hwenu ɔ, é nɔ cí ɖɔ hlɔnhlɔn hwesivɔ ɔ tɔn ko ɖekpo ɖɔhun. Enɛ wu ɔ, pagáwùn lɛ nɔ bló nǔwiwa tɛnmɛ tɛnmɛ bo nɔ dó lɛkɔ nú hwesivɔ enɛ e nɔ na yǒzo kpo weziza kpo é sín tomɛ línlín e é yì é. Azǎn 25gɔ́ Woosun tɔn wɛ ye lin ɖɔ hwesivɔ ɔ nɔ jɛ kɔ lɛ́ sín tò e mɛ é yì e jí. Sinsɛngán lɛ sɔ́ xwezán enɛ ɔ bo tɛnkpɔn bo sɔ́ dó ɖó “Klisanwun” tɔn bo na dó bló bonu pagáwùn lɛ na huzu Klisanwun.b

10. Ðò hweɖenu wá yì ɔ, etɛwu mɛɖé lɛ ma ka nɔ ɖu Nataa-xwè ǎ?

¹⁰ Sín hwenu línlín ɖíe wɛ è ko mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ pagáwùn lɛ wɛ ɖó Nataa-xwè ayǐ. Ðó xwè enɛ ma jinjɔn Biblu jí ǎ wutu ɔ, è gbɛ́ ɖò Angleterre kpo tò e ɖò Amɛlika sín acɛ glɔ é ɖé lɛ kpo mɛ ɖò xwè 1601-1700 sín avlamɛ. Mɛɖebǔ na bo tlɛ gɔn azɔ̌ mɛ ɖò Nataa sín xwezángbe ɔ, è nɔ sà sɛ́n dó é. Amɔ̌, é nɔ zaan é ɔ, aca xóxó lɛ lɛ́vɔ gbakpé bɔ yɔyɔ̌ ɖevo lɛ lɛ́ gɔ́ na. Nataa-xwè lɛ́vɔ wá huzu xwè taji ɖé, mɔ̌ jɛn é ka lɛ́ kpó ɖè ɖò tò gègě mɛ. É ɖò mɔ̌ có, ɖó Nataa-xwè cá kàn kpo sinsɛn nùvú kpo wutu ɔ, mɛ e jló ɖɔ nǔ emitɔn ni nyɔ́ Mawu nukúnmɛ lɛ é ɖó na ɖu, alǒ ɖó alɔ ɖò xwè ɖevo ɖebǔ e pagáwùn lɛ ɖó ayǐ é mɛ ǎ.c

FÍ E XWÈ LƐ JƆ SÍN LƐ É TUÙNTUÙN KA NYÍ NÙJƆNǓ DÓÓ À?

11. Etɛwu mɛɖé lɛ ka nɔ ɖu xwè lɛ? Amɔ̌, etɛ ka ɖó na nɔ vɛ́ adɔ̌ nú mǐ?

¹¹ Mɛɖé lɛ yí gbè ɖɔ pagáwùn lɛ wɛ ɖó xwè ɖé lɛ ayǐ, ɖi Nataa-xwè. Amɔ̌, ye nɔ lin ɖɔ xwè enɛ lɛ ɖuɖu kún nyla ó. Nú è na ɖɔ xó jɔ xó ɔ, mɛ gègě nɔ lin ɖɔ xwè enɛ lɛ cá kàn kpo sinsɛn nùvú kpo hwenu e ye ɖò ɖuɖu wɛ é ǎ. Ye nɔ mɔ ɖɔ xwè enɛ lɛ nɔ lɛ́ hun ali nú xwédo lɛ bɔ ye nɔ nɔ kpɔ́. Mɔ̌ wɛ hwi lɔ nɔ lin à? Enyi mɔ̌ wɛ hǔn, wanyiyi nú sinsɛn nùvú wɛ zɔ́n bɔ é vɛwǔ nú we bonu a na zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ ǎ, amɔ̌, wanyiyi nú hɛnnumɔ towe lɛ wɛ na ko zɔ́n. Ðeji ɖɔ Jehovah, mɛ e ɖó xwédo ayǐ é, jló ɖɔ hwi kpo hɛnnumɔ towe lɛ kpo ni vɛ́. (Efɛzinu lɛ 3:14, 15) A sixu bló lee Mawu jló gbɔn é bɔ hwi kpo hɛnnumɔ towe lɛ kpo na lɛ́ vɛ́ d’eji. Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ xó dó nǔ taji e ɖó na nɔ vɛ́ adɔ̌ nú mǐ é jí. É wlan ɖɔ: “Mi ni nɔ tɛnkpɔn bo nɔ tuùn nǔ e nɔ nyɔ́ Aklunɔ [Mawu] nukúnmɛ é.”—Efɛzinu lɛ 5:10.

12. Jlɛ̌ nǔ e wu mǐ ɖó na nyì alɔ nú aca kpo xwèɖuɖu e jɔ sín fí kwijikwiji lɛ é kpo dó nùɖé wu.

¹² Vlafo a nɔ lin ɖɔ fí e xwè lɛ jɔ sín lɛ é kún nyí hwɛjijɔ é wu mɛ lɛ nɔ ɖu ye ɖò égbé é ó. Fí e ye jɔ sín lɛ é ka nyí nùjɔnǔ dóó à? Ɛɛn! Nùjlɛdonǔwu ɖé ɖíe: Enyi a mɔ bɔnwunbɔnwun ɖé ɖò zunkɔ́ ta vlafo ɔ, a na sɔ́ bo ɖu wɛ à? É ɖò gaàn ɖɔ a kún na bló mɔ̌ ó, ɖó é kwiji. Ði bɔnwunbɔnwun enɛ ɔ ɖɔhun pɛ́ɛ́ ɔ, xwè lɛ nɔ cí nǔ e víví é ɖɔhun, amɔ̌, fí kwijikwiji wɛ ye jɔ sín. Bonu mǐ na zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ ɔ, mǐ ɖó na xwedó wě e Pɔlu ɖè xá Mawu sɛntɔ́ nugbǒ lɛ é: “Mi ma ɖó alɔ nǔ e nyí suɖunú ɔ ɖě wu ó.”—2 Kolɛntinu lɛ 6:17.

NƆ WÀ NǓ XÁ MƐ ÐEVO LƐ KPO NÙNYWƐ KPAN

13. Enyi a ma nɔ ɖ’alɔ ɖò xwèɖuɖu lɛ mɛ ǎ ɔ, nɛ̌ é ka sixu kàn sunnu byɔ gbɔn?

¹³ Enyi a ɖɔ ɖɔ emi kún na ɖó alɔ ɖò xwèɖuɖu lɛ mɛ ó ɔ, é sixu kàn sunnu byɔ. Ði kpɔ́ndéwú ɖé ɔ, azɔ̌watɔ́gbɛ́ towe lɛ sixu kàn nǔ e wu a ma nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa xwèɖuɖu tɔn ɖé lɛ mɛ xá ye ǎ é byɔ we. Enyi mɛɖé ɖu Nataa-xwè nú we ɔ, etɛ a ka na wà? É nyla ɖɔ a ni yí wɛ à? Enyi hwi kpo asì towe alǒ asú towe kpo ma ɖi nǔ nú nǔ ɖokpo ɔ lɛ ǎ ɔ, nɛ̌ a ka na bló gbɔn? Nɛ̌ a ka sixu bló gbɔn bɔ vǐ towe lɛ na lin ɖɔ xwè e emi ma nɔ ɖu ǎ é kún gú emi ó?

14, 15. Enyi mɛɖé dó xwè gbè nú we, alǒ jló na ɖu xwè nú we ɔ, etɛ a ka sixu bló?

¹⁴ A ɖó hudo nùnywɛ tɔn bo na dó sixu tuùn lee a na wà nǔ gbɔn ɖò ninɔmɛ ɖokpo ɖokpo mɛ é. Enyi mɛɖé dó xwè gbè nú we ɔ, a sixu yí gbè n’i kpowun ɖɔ é wà nǔ. Amɔ̌, mǐ ni ɖɔ ɖɔ a nɔ mɔ mɛ ɔ, alǒ nɔ w’azɔ̌ xá ɛ hwɛhwɛ. Ðò ninɔmɛ enɛ ɔ mɛ ɔ, a sixu tín nùɖé lɛ mɛ n’i gɔ́ na. Ðò ninɔmɛ lɛ bǐ mɛ ɔ, nɔ ɖɔ xó kpo yɛ̌yi kpo. Biblu ɖɔ: “Xógbe mitɔn lɛ ni nɔ nyɔ́ sè tɛgbɛ, bo nɔ dɔn mɛ; mi na tuùn lee mi na nɔ na xósin mɛ ɖokpo ɖokpo gbɔn é.” (Kolɔsinu lɛ 4:6) Ayi towe ni ɖò te, ma gɔn sísí ɖó nú mɛ ɖevo lɛ ó. É nyɔ́ wà ɔ, tinmɛ nǔ e a ɖi nǔ na é nú ye kpo yɛ̌yi kpo. Tɛnkpɔn bonu ye ni mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ a kún gbɛ́ wǎn nú nùnamɛ, alǒ awǎjijɛ ɖó kpɔ́ xá mɛ ɖevo lɛ ó, amɔ̌, é nɔ jló we ɖɔ a ni bló mɔ̌ ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ.

¹⁵ Enyi mɛɖé jló na ɖu xwè nú we ɔ, etɛ a ka na wà? Ninɔmɛ ɖokpo ɖokpo wɛ na ɖè nǔ e a na wà é xlɛ́. Nùnamɛtɔ́ ɔ sixu ɖɔ: “Un tuùn ɖɔ a kún nɔ ɖu xwè ó. É ɖò mɔ̌ có, un ka jló na na we nǔ elɔ.” Enyi ɖɔ nùnina ɔ yíyí ɖò ninɔmɛ enɛ lɛ mɛ ma nyí alɔɖiɖo ɖò xwè ɔ ɖuɖu mɛ ǎ ɔ, a sixu mɔ ɖɔ emi na yí. É ɖò gaàn ɖɔ enyi nùnamɛtɔ́ ɔ ma tuùn nǔ e a ɖi nǔ na lɛ é ǎ ɔ, a sixu ɖɔ n’i ɖɔ emi kún nɔ ɖu xwè ó. Enɛ na d’alɔ we bɔ a na tinmɛ nǔ e wu a yí nùnina ɔ, bo ma ka nɔ ɖu xwè nú mɛɖé ǎ é n’i. Ðò ali ɖevo nu ɔ, enyi mɛɖé jló na ɖu xwè nú we bo na dó xlɛ́ ɖɔ a kún zunfan nǔ e a ɖi nǔ na lɛ é ó, alǒ a na sà nùɖiɖi towe ɖó nùnina ɖé kpowun wutu ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ a ni gbɛ́.

HƐNNUMƆ TOWE LƐ KA LÓ?

16. Nɛ̌ a ka sixu zán nùnywɛ ɖò ninɔmɛ e kúnkplá xwèɖuɖu lɛ é mɛ gbɔn?

¹⁶ Enyi hwi kpo hɛnnumɔ towe lɛ kpo ma ɖi nǔ nú nǔ ɖokpo ɔ lɛ ǎ ɔ ka ló? A ɖó na lɛ́vɔ zán nùnywɛ. É ɖò dandan ɖɔ a ni mɔ xó ɖɔ dó aca e hɛnnumɔ towe lɛ ɖó é, alǒ xwè e ye nɔ ɖu lɛ é bǐ wu ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ɖǒ sísí nú acɛ e ye ɖó bo na wà nǔ e jló ye lɛ é, lee a ba ɖɔ ye lɔ ni ɖó sísí nú hwi lɔ tɔn lɛ gbɔn é. (Matie 7:12) Nyì alɔ nú nǔ ɖebǔ e na zɔ́n bɔ a na ɖ’alɔ ɖò xwèɖuɖu mɛ é. É ɖò mɔ̌ có, nɔ jlɛ̌ jí ɖò ninɔmɛ e ma kúnkplá xwèɖuɖu ǎ lɛ é mɛ. É ɖò gaàn ɖɔ a ɖó na nɔ wà nǔ e na zɔ́n bɔ a na ɖó ayixa ɖagbe ɖé é hwebǐnu.—1 Timɔtée 1:18, 19.

17. Nɛ̌ a ka sixu d’alɔ vǐ towe lɛ gbɔn bɔ ye ma na mɔ ɖɔ xwè e mɛ ɖevo lɛ nɔ ɖò ɖuɖu wɛ é gú emi ǎ?

¹⁷ Nɛ̌ a ka sixu bló gbɔn bɔ vǐ towe lɛ na lin ɖɔ xwè e emi ma nɔ ɖu ǎ é kún gú emi ó? Gègě na sín nǔ e a nɔ bló ayǐ vɔ̌ gbè lɛ é wu. Mɛjitɔ́ ɖé lɛ nɔ bló tito bo nɔ na nǔ vǐ yetɔn lɛ hweɖelɛnu. Nǔ e xɔ akwɛ hugǎn bɔ a sixu na vǐ towe lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ a ni nɔ nɔ kpɔ́ xá ye bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó ye wu kpo wanyiyi kpo.

BO ZUNFAN SINSƐN NUGBǑ Ɔ

18. Nɛ̌ kplé Klisanwun tɔn lɛ yiyi ka sixu d’alɔ we bɔ a na zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ gbɔn?

¹⁸ Bonu nǔ towe na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ɔ, a ɖó na jó sinsɛn nùvú dó bo zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ. Etɛ enɛ ka byɔ? Biblu ɖɔ: “Mi nú mǐ ni kpé nukún dó mǐɖee wu, bo na flɔ́ wanyiyi sín zo dó lanmɛ nú mǐɖee, bo na ɖó wanyiyi, bo na nɔ flɔ́ ɖagbe wiwa sín zo dó lanmɛ nú mǐɖee, bo na wà nǔ ɖagbe. Mǐ ni ma jó agun mǐtɔn mɛ yiyi dó, ɖi mɛ e ko nɔ bló mɔ̌, bɔ é ko má ye lɛ ɖɔhun ó. Loɔ, mǐ ni nɔ na kanmɛsyɛn mǐɖee, ɖó Aklunɔ sín azǎn ɔ ko ɖò sisɛkpɔ wɛ lee mɔ gbɔn wɛ mi ɖè dìn é.” (Eble lɛ 10:24, 25) Kplé Klisanwun tɔn lɛ nyí hwenu awǎjijɛ tɔn lɛ nú we bɔ a na sɛ́n Mawu lee é jló gbɔn é. (Psaume 22:22; 122:1) Klisanwun gbejinɔtɔ́ lɛ nɔ ‘na akɔnkpinkpan yeɖee’ ɖò kplé mɔhun lɛ sín tɛnmɛ.—Hlɔmanu lɛ 1:12.

19. Etɛwu é ka nyí nǔ taji ɖɔ a ni ɖɔ xó nú mɛ ɖevo lɛ dó nǔ e a ko kplɔ́n ɖò Biblu mɛ lɛ é jí?

¹⁹ Lee a sixu zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ gbɔn é ɖevo wɛ nyí ɖɔ a ni nɔ ɖɔ nǔ e a ko kplɔ́n xá Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖò Biblu mɛ é nú mɛ ɖevo lɛ. Bonu è na ɖɔ xó jɔ xó ɔ, mɛ gègě wɛ “ɖò alě na wɛ bo ɖò azɔn wɛn wɛ,” ɖó nǔ nyanya e ɖò jijɛ wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ égbé lɛ é wu. (Ézékiel 9:4) Vlafo a tuùn mɛ ɖé lɛ bɔ ye ɖò ninɔmɛ enɛ ɔ mɛ. Etɛwu a ma ka na ɖɔ xó nú ye dó nukúnɖiɖo towe e jinjɔn Biblu jí é wu ǎ? Enyi a nɔ dó gbɛ̌ xá Klisanwun nugbǒ lɛ bo nɔ ɖɔ nugbǒ jiwǔ e a ko kplɔ́n ɖò Biblu mɛ lɛ é nú mɛ ɖevo lɛ ɔ, a na mɔ ɖɔ aca sinsɛn nùvú tɔn e sixu ko kpó ɖò ayi towe mɛ lɛ é na ɖò bubu wɛ kpɛɖé kpɛɖé. Ðǒ jiɖe ɖɔ enyi a zunfan sinsɛn nugbǒ ɔ, a na ɖó awǎjijɛ tawun bo na lɛ mɔ nyɔna gègě.—Malaki 3:10.