Alɔdlɛndónǔ Kplé Gbɛzán kpo Sinsɛnzɔ́ kpo Tɔn Sín Azɔ̌wema Tɔn Lɛ
5-11 AOÛT
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | 2 TIMƆTÉE 1-4
“Xɛsiɖiɖi Sín Gbigbɔ Wɛ Mawu Na Mǐ Ǎ”
w09-EG 15/5 15 akpá. 9
Mɛ Winnyawinnya lɛ Emi: Mi nú Nukɔnyiyi Mitɔn Ni Zawě
9 Bo na dó d’alɔ Timɔtée ɔ, Pɔlu flín nǔ i ɖò nukɔnmɛ ɖɔ: ‘Enyi xɛsiɖiɖi sín gbigbɔ wɛ Mawu na mǐ ǎ; loɔ, hlɔnhlɔn kpodo wanyiyi kpo, kpodo linlin e sɔgbe é kpo wɛ é na mǐ.’ (2 Tim. 1:7) ‘Linlin e sɔgbe é’ ɖiɖó nɔ byɔ ɖɔ è ni kpéwú bo nɔ lin tamɛ lobo nɔ lɛ́ jlɛ́ nǔɖe dó ɖevo wu kpo nǔnywɛ kpo. Nǔwukpíkpé ɔ bo na ɖí xwi xá ninɔmɛ lɛ lee ye ɖè é, b’ɛ ma nyí lee è ba ɖɔ ye ni nɔ é ǎ é lɔ ɖ’emɛ. Mɛ winnyawinnya ɖěɖee ma ko tuùn gbɛxó ɖě ǎ é ɖé lɛ nɔ ɖi xɛsi bo nɔ dó gǎn ɖò ayi mɛ bá hɔn nú ninɔmɛ e na ɖó adohu adohu nú ye lɛ é, gbɔn amlɔ didɔ́ zɛ xwé wu, telée kpinkpɔn dingan, azɔ alǒ ahan nunu zɛ xwé wu, agɔ̌ ɖuɖu hwebǐnu, alǒ agalilɛ gblamɛ. È gb’akpá nú Klisanwun lɛ ɖɔ ye ni “nɔ gbɛ́ jijɔ e ma nyí Mawu tɔn ǎ é kpo jlǒ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ kpo, bo na zán gbɛ̀ sɔgbe xá linlin e sɔgbe é, nǔjlɔjlɔwiwa kpo mɛɖée zízé jó nú Mawu kpo ɖò gbɛ̀ elɔ mɛ.”—Ti. 2:12, nwt.
w03-EG 1/3 9 akpá. 7
“Kpan Akɔ́n Bo Dó Gǎn”
7 Pɔlu wlan sɛ́dó Timɔtée ɖɔ: ‘Xɛsiɖiɖi sín gbigbɔ wɛ Mawu na mǐ ǎ; loɔ, hlɔnhlɔn . . . wɛ é na mǐ. . . . Winnya ni ma ka lɛ́ hu we dó nyɛ mɛ e nyí gantɔ́ ɖó Klisu tamɛ é wu ó.’ (2 Timɔtée 1:7, 8; Maki 8:38) Mǐ sixu kanbyɔ mǐɖée hwenu e mǐ ko xà xógbe enɛ lɛ gudo é ɖɔ: ‘Winnya nɔ hu mì dó nǔ e un ɖi nǔ na lɛ é wu wɛ à? Alǒ un nɔ kpankɔ́n dó ɖè nǔɖiɖi ce xlɛ́? Mɛ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó mì ɖò azɔ̌ ce jí (alǒ wemaxɔmɛ) lɛ é ka tuùn ɖɔ un nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn à? Alǒ un nɔ ba na ɖè nyiɖée xlɛ́ ǎ wɛ à? Winnya nɔ hu mì ɖó na gbɔn vo nú mɛ ɖevo lɛ wu wɛ à? Alǒ un nɔ gó dó ɖè nyiɖée xlɛ́, ɖó un ɖó kancica ɖagbe ɖé xá Jehovah wutu à?’ Enyi mɛɖé ɖè bo nɔ ɖó linlin masɔgbe dó wɛnɖagbe ɔ jijla wu, alǒ ma nɔ ba na ɖè éɖée xlɛ́ ǎ ɖó è na cá ɛ ko wutu hǔn, é ni flín wě elɔ e Jehovah ɖè xá Jozuwée é: “Kpan akɔ́n bo dó gǎn.” Ma wɔn gbeɖé ó, enyi linlin azɔ̌gbɛ́ towe lɛ alǒ wemaxɔmɛvígbɛ́ towe lɛ tɔn wɛ ɖò taji ǎ, loɔ, Jehovah kpo Jezu Klisu kpo tɔn wɛ ɖò taji.—Galatinu lɛ 1:10.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
Ba Dɔkun Jɔ Dɔkun Lɛ
13 Timɔtée nyí nya nǔɖitɔ́ ɖé. Ee Pɔlu ylɔ́ ɛ ɖɔ “ahwanfuntɔ́ ɖagbe Klisu Jezu tɔn ɖé” gudo é ɔ, é ɖɔ: “Mɛ e ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖi sɔja ɖé é ɖebǔ sixu dó ta ajɔ̌ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ mɛ ǎ, bonu nǔ tɔn na dó sixu nyɔ́ mɛ e yí i b’ɛ nyí ahwanfuntɔ́ ɖé é nukúnmɛ.” (2 Tim. 2:3, 4, nwt) Ahwanvu Jezu tɔn égbé tɔn lɛ e mɛ ahwanfuntɔ́ ee nyí sinsɛnzɔ́watɔ́ hwebǐnu tɔn livi ɖokpo jɛji ɖè é nɔ xwedó wěɖexámɛ Pɔlu tɔn, ɖó bǎ e mɛ ninɔmɛ yetɔn yí gbè nú ye ɖó é. Enyi ye ɖò xwi ɖí xá kɔ e ajɔ̌jijla lɛ nɔ gbidí nú ye é kpo gbɛ̀ e lɛlɛ̌ dó ye ɔ kpo wɛ ɔ, ye nɔ flín nǔgbododó elɔ: “Axɔ́ɖutɔ́ . . . nyí kannumɔ nú axɔ́tɔ́nɔ.” (Nǔx. 22:7) Satáan sɔ́ ɖò nǔɖe ba wɛ hú é na bló bɔ mǐ na zán hwenu mǐtɔn bǐ, kpo hlɔnhlɔn mǐtɔn bǐ kpo dó nyí kannumɔ nú ajɔ̌wiwa gbɛ̀ elɔ tɔn wu ǎ. Gbeta ɖé lɛ kɔn wiwa sixu zɔ́n bɔ mǐ nyí kannumɔ ɖò akwɛ linu nú xwè mɔkpan. Akwɛ nyinya dó gbá xwé ɖaxó lɛ, dó yì wemaxɔmɛ nú xwè gegě, mɔ̌to axivɛ́nú xixɔ kaka jɛ akwɛ ɖaxó zinzan dó wlí alɔ jí sixu zɔ́n bɔ axɔ́ na fyɔ́n vɛ̌go mǐtɔn. Mǐ nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ zán nǔnywɛ hwenu e mǐ zán gbɛ̀ e bɔkun é bo ɖè axɔ́ kpo akwɛzinzan kpo kpò, lobo fúɖá bo na mɔ tɛn dó nyí kannumɔ nú Mawu, b’ɛ ma na nyí nú tuto ajɔ̌wiwa tɔn égbé tɔn ǎ é.—1 Tim. 6:10.
w14-EG 15/7 14 akpá. 10
Togun Jehovah Tɔn “Lɛkɔ Sín Nǔnyanyawiwa Gudo”
10 Égbé ɔ, togun Jehovah tɔn nɔ yawǔ xò gò gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ ɖò agun ɔ mɛ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, nú mǐ wá yì tɔ́n dó nǔkplɔnmɛ e ma sɔgbe xá Biblu ǎ lɛ é jí ɖò fí ɖebǔ ɔ, mǐ ɖó na gbɛ́ ye gbídígbídí. Xlonɔnú wɛ é na nyí ɖɔ è ni jɛ xó ɖɔ xá gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ jí tlɔlɔ lě, na xósin nú nǔ e ye nɔ sɔ́ ɖó ɛntɛnɛti jí lɛ é, alǒ ɖɔ xó xá ye ɖò ali ɖevo lɛ nu. É na bo tlɛ nyí ɖɔ è na d’alɔ mɛ ɔ wɛ ɔ, xóɖɔɖókpɔ́ mɔhun sɔgbe xá alixlɛ́mɛ Biblu tɔn e mǐ ba dò na dìn é ǎ. Ðó mǐ nyí togun Jehovah tɔn wutu ɔ, mǐ nɔ ɖó wǔ zɔ nú gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ bǐ mlɛ́mlɛ́.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w14-EG 15/7 13 akpá. 3-7
“Lɛkɔ Sín Nǔnyanyawiwa Gudo”
3 Mǐ ni gbéjé nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó xó e Pɔlu ɖɔ ɖò 2 Timɔtée 2:19 mɛ lɛ é kpɔ́n. Wemafɔ enɛ ɖɔ xó dó “dodó syɛnsyɛn Mawu tɔn ɔ” jí, enɛ gudo ɔ, xó we ɖevo lɛ gɔ́ na. Nukɔntɔn ɔ wɛ nyí, ‘Jehovah tuùn mɛ e nyí étɔn lɛ é’; é ɖò gaan ɖɔ Kɛ́nsísɔ́ 16:5 mɛ wɛ è ɖè sín. (Kpɔ́n xóta e wá yì é mɛ) Nǔ wegɔ́ ɔ wɛ nyí, ‘mɛɖebǔ ɖɔ emi nyí Jehovah tɔn ɔ, mɛ ɔ ɖó na lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo.’ Xó ɖé wɛ bo nɔ kpaca akɔwé Biblu tɔn lɛ sín hwenu línlín ɖíe. Etɛwu?
4 Lee Pɔlu ɖɔ xó ɔ gbɔn ɖò fí é xlɛ́ ɖɔ fí ɖevo wɛ é ɖè xó ɔ sín. É ɖò mɔ̌ có, è mɔ xó enɛ e Pɔlu ɖɔ lɛ é ɖò fí ɖevo ɖebǔ ɖò Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlan Dó Ebléegbe Mɛ É mɛ ǎ. Loɔ, etɛ dó gesí wɛ mɛsɛ́dó ɔ ka ɖè hwenu e é ɖɔ, ‘mɛɖebǔ ɖɔ emi nyí Jehovah tɔn ɔ, mɛ ɔ ɖó na lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo’ é? Tlolo jɛ nukɔn nú nukɛgbe enɛ ɔ, Pɔlu ɖè xó sin Kɛ́nsísɔ́ wemata 16 mɛ, akpáxwé enɛ wɛ ɖɔ xó dó gǔfínfɔ́n Kolée tɔn wu. Xó wegɔ́ ɔ lɔmɔ̌ ka kúnkplá nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó gǔfínfɔ́n enɛ lɛ é wɛ à?
5 Biblu ɖɔ ɖɔ Datani kpo Abilamu, Eliavu sín vǐ ɔ kpo xò kpóɖó nú Kolée e ɖò nukɔn nú gǔfínfɔ́n dó Mɔyizi kpo Aalɔ́ɔn kpo jí é. (Kɛ́n. 16:1-5) Ye tlitó nú Mɔyizi gannaganna, bo gbɛ́ ɖɔ emi kún na nɔ acɛ e Mawu na Mɔyizi é glɔ́ ó. Gǔfɔntɔ́ enɛ lɛ kpó ɖò togun Mawu tɔn mɛ, bo ɖò ganjininɔ gbigbɔ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ tɔn sɔ́ ɖó axɔ́ nu wɛ. Ee hwe ɔ nu sù bɔ Jehovah na ɖè vogbingbɔn e ɖò mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ kpo gǔfɔntɔ́ lɛ kpo tɛntin é xlɛ́ é ɔ, é ɖegbe e zawě é ɖé.
6 Tan ɔ ɖɔ: ‘Jehovah ka yí gbè nú Mɔyizi ɖɔ: “Ðɔ nú togun ɔ ɖɔ ye ni sɛyi zɔ nú fí e Kolée kpo Datani kpo, kpodo Abilamu kpo ɖè ɔ.” Mɔyizi ka site, bo ɖidó Datani kpo Abilamu kpo gɔ́n, bɔ tomɛxo Izlayɛli tɔn lɛ xwedó è. É ɖɔ nú togun ɔ ɖɔ: “Mi sɛyi zɔ nú mɛdídá elɔ lɛ sín goxɔ lɛ; mi ma ɖ’alɔ nǔ yetɔn lɛ ɖebǔ wu ó, é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, mi lɔmɔ̌ táa wá kú ɖó hwɛ e ye hu lɛ wu.” Ee Mɔyizi ɖɔ mɔ̌ ɔ, togun ɔ sɛyi zɔ dó fí e Kolée kpo Datani kpo, kpodo Abilamu kpo ɖè é.’ (Kɛ́n. 16:23-27) Jehovah hu ye mɛ ɖěɖee fɔ́n gǔ lɛ é bǐ. Amɔ̌, é hwlɛn mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ ɖěɖee lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo lɛ é gán.
7 Jehovah nɔ mɔ nǔ jɛ ayi mɛ. É nɔ ɖó ayi gbejininɔ mɛ tɔn lɛ tɔn wu. É ɖò mɔ̌ có, mɛ e ɖò gbeji n’i lɛ é ɖó na yawǔ wà nǔ, bo lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo. É sɔgbe ɖɔ Pɔlu dó gesí tan e ɖò Kɛ́nsísɔ́ 16:5, 23-27 mɛ é hwenu e é wlan ɖɔ ‘mɛɖebǔ ɖɔ emi nyí Jehovah tɔn ɔ, mɛ ɔ ɖó na lɛkɔ sín nǔnyanyawiwa gudo’ é. Gbeta mɔhun xò nǔ dó akpa ɖokpo ɔ mɛ xá xó elɔ lɛ é Pɔlu ɖɔ é: ‘Jehovah tuùn mɛ e nyí étɔn lɛ é.’
12-18 AOÛT
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | TITU 1–FILEMƆ́Ɔ
“Sɔ́ Agunmɛxo Lɛ”
w14-EG 15/11 28-29
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Nǔgbo wɛ ɖɔ Biblu kún gbajɛ̌mɛ nú lee è sɔ́ mɛɖé mɛɖé wá yì gbɔn hwenɛnu é nú mǐ ó, amɔ̌, é na mǐ alixlɛ́mɛ ɖé lɛ dó lee è ko wà mɔ̌ gbɔn é wu. È ɖɔ nú mǐ ɖɔ hwenu e Pɔlu kpo Baanabasi kpo fó tomɛ yiyi mɛsɛ́dó tɔn yetɔn nukɔntɔn ɔ bo lɛkɔ ja xwé é ɔ, ye “sɔ́ agunnukɔntɔ́ ɖó ye nu, gbɔn agun ɖokpo ɖokpo mɛ. Ye blá nu, bo xoɖɛ lobo sɔ́ ye dó alɔ mɛ nú Aklunɔ e ye ɖi nǔ na é.” (Mɛ. 14:23) Xwè ɖé lɛ gudo ɔ, Pɔlu wlan nǔ sɛ́dó tomɛyitɔ́gbɛ́ tɔn Titu bo ɖɔ: “Un jó we dó nyi Klɛti, bonu a na tò nǔ e kpò bɔ è na tò lɛ é; a na xwedó lee un ko ɖɔ hwi ni bló gbɔn ɔ, bo na sɔ́ agunmɛxo lɛ ɖò toxo ɖokpo ɖokpo mɛ.” (Titu 1:5) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, é cí ɖɔ è wá sɔ́ azɔ̌ mɔhun dó alɔ mɛ nú Timɔtée e kpo Pɔlu kpo yì tomɛ tawun é. (1 Tim. 5:22) Enɛ wu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ wɛ nɔ sɔ́ mɛ lɛ, é nyí mɛsɛ́dó lɛ alǒ sunnu mɛxo Jeluzalɛmu tɔn lɛ ǎ.
Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ tɔn hɛn alixlɛ́mɛ Biblu tɔn enɛ ayi mɛ, bo bló huzuhuzu lɛ ɖò lee è na nɔ sɔ́ mɛxo agun tɔn lɛ kpo devízɔ́watɔ́ lɛ kpo gbɔn é linu. Bɛ́sín 1er septembre 2014 ɔ, lee è nɔ sɔ́ mɛ lɛ gbɔn é ɖíe: Nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖokpo ɖokpo nɔ gbéjé mɛ e è sɔ́ nyí atɛ jí ɖò lɛdo tɔn mɛ lɛ é kpɔ́n ganji. Hwenu e é yì ba agun lɛ kpɔ́n é ɔ, é ɖó na dó gǎn bá tuùn mɛ ɖěɖee è sɔ́ nyi atɛ jí lɛ é, bo lɛ́ w’azɔ̌ xá ye ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, enyi é nyɔ́ bló ɔ nɛ. Hwenu e é ko ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá kplékplé mɛxo lɛ tɔn dó mɛ e è sɔ́ nyi atɛ lɛ é jí gudo é ɔ, é wɛ ɖó acɛ bo na sɔ́ mɛxo agun tɔn lɛ kpo devízɔ́watɔ́ sinsɛnzɔ́wiwa tɔn lɛ kpo ɖò agun e ɖò lɛdo tɔn mɛ lɛ é mɛ. Mɔ̌ mɛ ɔ, tito ɔ cí kpɔ́ndéwú e è sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ é ɖɔhun.
Mɛ̌ ka nɔ sɔ́ azɔ̌ vovo enɛ lɛ d’así nú mɛ? Lee é nɔ nyí gbɔn tɛgbɛ é ɔ, “[Deví] gbejinɔtɔ́, ayiɖotenanɔ” ɔ wɛ azɔ̌ taji ɔ ɖò alɔ mɛ na, é wɛ nɔ na nǔɖuɖu mɛ e ɖò xwé ɔ gbè lɛ é. (Mat. 24:45-47) Azɔ̌ enɛ nɔ byɔ ɖɔ é ni gbéjé wemafɔ Biblu tɔn lɛ kpɔ́n kpo alɔdó gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpo bo na dó xlɛ́ ali mɛ, bonu è na tuùn lee è na zán nǔgbododó Biblu tɔn e kúnkplá lee agun e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é na nɔ tito jí gbɔn é ɖò ali tawun tawun lɛ nu. Deví gbejinɔtɔ́ ɔ wɛ nɔ lɛ́ sɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ bǐ kpo hagbɛ̌ Wěɖegbɛ́ Alaxɔ tɔn tɔn lɛ bǐ kpo. Wěɖegbɛ́ alaxɔ tɔn ɖokpo ɖokpo nɔ wá zán alixlɛ́mɛ e Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ na ye lɛ é ganji. Kplékplé mɛxo agun tɔn lɛ tɔn ɖokpo ɖokpo ɖó na gbéjé jijɔ e Mawuxówema ɔ ɖɔ bɔ nɔví sunnu ɖěɖee ye sɔ́ nyi atɛ jí bɔ è na sɔ́ ye ɖó agun Mawu tɔn nu lɛ é ɖó lɛ é kpɔ́n céɖécéɖé. Nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖokpo ɖokpo ɖó na w’azɔ̌ syɛnsyɛn dó gbéjé mɛ e mɛxo agun tɔn lɛ sɔ́ nyi atɛ jí lɛ é kpɔ́n ganji, lobo xoɖɛ cobo na sɔ́ sunnu e jɛxa lɛ é.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w89-F 15/5 31 akpá. 5
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
É ɖò wɛn ɖɔ é kún ɖò gbè yì nú akɔ klánklán alǒ cí e kɔn dó akɔ Klɛtinu lɛ tɔn wu wɛ è ɖè é wɛ ó. Mǐ sixu ɖeji ɖɔ xó jɔ xó wɛ, ɖó Pɔlu tuùn ɖɔ Klisanwun ɖagbe ɖěɖee nǔ yetɔn nyɔ́ Mawu nukúnmɛ bɔ é lɛ́ sɔ́ ye kpo gbigbɔ mímɛ́ Tɔn kpo lɛ é ɖò Klɛtinu lɛ mɛ. (Mɛsɛ́dó 2:5, 11, 33) Klisanwun gegě wɛ sɔ́ yeɖée jó bɔ è hɛn ɔ, è na ɖó agun ayǐ “ɖò toxo ɖokpo ɖokpo mɛ.” Nǔgbo wɛ ɖɔ Klisanwun enɛ lɛ nyí mɛ maɖóblɔ̌ lɛ ǎ có, mǐ sixu ɖeji ɖɔ ye kún nyí adingbannɔ, fɔnlinnɔ adɔtɔ́nɔ ó; nú mɔ̌ wɛ ye ko ɖè ɔ, nǔ yetɔn sixu kpó ɖò Jehovah nukúnmɛ nyɔ́ wɛ ǎ. (Filipunu lɛ 3:18, 19; Nǔɖexlɛ́mɛ 21:8) Lee mǐ nɔ mɔ gbɔn ɖò akɔta lɛ bǐ mɛ ɖò égbé é ɔ, gbɛtɔ́ ayijlɔjlɔnɔ lɛ ɖò Klɛti bɔ lee mɛ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó ye lɛ é nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é nɔ ɖ’akpɔ nú ye, lobɔ ye ɖò gbesisɔmɛ bá sè wɛn Klisanwun tɔn ɔ.—Ezekiyɛli 9:4; sɔ́ jlɛ́ dó Mɛsɛ́dó 13:48 wu.
w08-EG 15/10 31 akpá. 4
Nǔ Taji Ðěɖee Ðò Wema E È Sɛ́dó Titu, Filemɔ́ɔ kpo Eblée lɛ kpo Mɛ lɛ É
15, 16—Etɛwu Pɔlu ma ka ɖɔ nú Filemɔ́ɔ ɖɔ é ni na agbɔ̌n Onɛzimu ǎ? Pɔlu ba ɖɔ nǔ ɖebǔ ni fɛ́ ayi emitɔn sín ‘axɔ́suɖuɖu Mawu tɔn sín xó kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ dó Aklunɔ Jezu Klisu kpo wu’ sín azɔ̌ e è ɖè n’i é jí ǎ. Enɛ wu ɔ, é lɔn bo dónu mɛ lɛ sín xó mɛ ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é kɛnu dó xó ɖěɖee kúnkplá kannumɔ nyínyí lɛ é mɛ ǎ.—Mɛ 28:31.
19-25 AOÛT
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 1-3
“Yǐ Wǎn nú Hwɛjijɔ Bo Gbɛ́ Wǎn nú Nǔ Nyanya”
w14-EG 15/2 5 akpá. 8
Mi Kpa Klisu, Axɔ́su Susunɔ Ɔ!
8 Jehovah sɔ́ Vǐ tɔn b’ɛ nyí Axɔ́su Mɛsiya ɖò jixwé ɖò 1914. “Axɔ́suɖuto tɔn sín axɔ́sukpogɛ nyí axɔ́sukpogɛ nǔjlɔjlɔwiwa tɔn ɖé,” hǔn hwɛjijɔ na tíìn ɖò acɛkpikpa tɔn glɔ́ dandan. Acɛkpikpa tɔn sɔgbe ɖó ‘Mawu wɛ nyí axɔ́suzinkpo tɔn.’ Tinmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ Jehovah wɛ nyí dodónú axɔ́suɖuto tɔn tɔn. Gɔ́ na ɔ, axɔ́suzinkpo Jezu tɔn na “ɖò te kaka sɔyi.” A ka nɔ gó ɖɔ emi ɖò Jehovah sɛn wɛ ɖò Axɔ́su hlɔnhlɔnnɔ enɛ e Mawu sɔ́ é sín acɛ glɔ́ à?
w14-EG 15/2 4-5 akpá. 7
Mi Kpa Klisu, Axɔ́su Susunɔ Ɔ!
7 Xà Ðɛhan 45:7, 8. Ðó Jezu yí wǎn nú hwɛjijɔ tawun, bo nɔ gbɛ́ wǎn nú nǔ ɖebǔ e sixu ɖè yɛ̌yi sín Tɔ́ tɔn wu é wutu ɔ, Jehovah sɔ́ ɛ Axɔ́su Axɔ́suɖuto Mɛsiya tɔn tɔn. “Awǎjijɛ sín ami wɛ é kɔn dó ta nú” Jezu, bo dó sɔ́ ɛ axɔ́su, é gbɔn vo tawun nú “hagbɛ̌” tɔn lɛ tɔn, ye wɛ nyí axɔ́su Judáa tɔn ɖěɖee gosin kúnkan Davidi tɔn mɛ lɛ é. Gbɔn nɛ̌ é? Hwɛjijɔ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ Jehovah ɖesunɔ wɛ sɔ́ Jezu. Gɔ́ na ɔ, Jehovah sɔ́ ɛ, b’ɛ nyí Axɔ́su bo lɛ́ nyí Vɔsanúxwlémawutɔ́ Ðaxó. (Ðɛh. 2:2; Eb. 5:5, 6) Ðevo ɔ, ami wɛ è kɔn dó ta nú Jezu bo dó sɔ́ ɛ ǎ, loɔ gbigbɔ mímɛ́ wɛ è zán dó sɔ́ ɛ, bɔ acɛkpikpa tɔn ka lɛ́ ɖò ayikúngban jí ǎ, jixwé wɛ é ɖè.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-1-F 1170 akpá. 5
Akpajlɛ
Jezu ka nɔ wà nǔ Tɔ́ tɔn ɖɔhun ɖó bǎ ɖokpo ɔ mɛ hwebǐnu à?
Nukɔngbeví Mawu tɔn e wá nyí Jezu ɖò nukɔnmɛ é ɔ, akpajlɛ Tɔ́ tɔn tɔn wɛ é nyí. (2Kɔ 4:4) É ɖò wɛn ɖɔ, Vǐ enɛ wɛ Mawu ɖɔ xó na ɖò gudo mɛ bo ɖɔ, “Mǐ ni bló gbɛtɔ́ ɖó mǐɖesunɔ sín akpajlɛ mɛ,” Vǐ ɔ ko ɖi Tɔ́ tɔn Gbɛɖotɔ́ ɔ, sín hwenu e è dá ɛ é. (Bǐ 1:26; Jn 1:1-3; Kolo 1:15, 16) Hwenu e é nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖò ayikúngban jí é ɔ, é ɖè jijɔ Tɔ́ tɔn tɔn lɛ kpo mɛ alɔkpa e é nyí é kpo xlɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖò gbɛtɔ́ e hwedó nǔ wu lɛ é tɛntin, enɛ wu ɔ, hwɛ tɔn jɔ b’ɛ ɖɔ “mɛ e mɔ mì ɔ ko mɔ Tɔ́ ɔ.” (Jn 14:9; 5:17, 19, 30, 36; 8:28, 38, 42) É ɖò mɔ̌ có, ɖi e Jezu ɖi Tɔ́ tɔn é jɛ wě bǐ hwenu e Tɔ́ tɔn Jehovah Mawu fɔ́n ɛ dó agbaza gbigbɔ tɔn mɛ bo “na [ɛ] acɛ e ɖò jinukúnsin, kpodo ee ɖò ayikúngban jí” lɛ é kpo é. (1Pi 3:18; Mt 28:18) Enɛ wu ɔ, ɖó Mawu sɔ́ Jezu sù, “bo sɔ́ ɛ ɖó tɛn e nyí ɖaxó bǐ ɔ mɛ” wutu ɔ, Vǐ Mawu tɔn nɔ ɖè susu Tɔ́ tɔn tɔn xlɛ́ ɖò bǎ ɖaxó bǐ ɔ mɛ dìn hú lee é ko nɔ bló gbɔn ɖ’ayǐ cobo gosin jixwé bo wá ayikúngban jí é. (Fili 2:9; Eb 2:9) Dìn ɔ, é nyí “Mawu sín xlɛ̌ titewungbe.”—Eb 1:2-4.
it-1-F 478 akpá. 1
Jixwé
Jehovah Mawu wɛ è zán xógbe ɖěɖee ɖò Ðɛhan 102:26, 27 mɛ lɛ é na, amɔ̌, mɛsɛ́dó Pɔlu ɖè xó sín mɛ dó ɖɔ xó dó Jezu Klisu wu. Nǔ nyí mɔ̌ ɖó Vǐɖokponɔ Mawu tɔn w’azɔ̌ xá Mawu hwenu e é ɖò wɛkɛ ɔ dá wɛ é. Pɔlu ɖɔ ɖɔ enyi Mawu jló ɔ é na “mlá” jinukúnsin kpo ayikúngban kpo “awu” ɖɔhun bonu ye ni ma sɔ́ tíìn gbeɖé ó. Amɔ̌, Pɔlu wá ɖɔ ɖɔ Vǐ Mawu tɔn na tíìn tɛgbɛ.—Eb 1:1, 2, 8, 10-12; sɔ́ jlɛ dó 1Pi 2:3 wu.
26 AOÛT–1er SEPTEMBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 4-6
“Dǒ Gǎn Bo Byɔ Gbɔjɛ Mawu Tɔn Mɛ”
w11-EG 15/7 24-25 akpá. 3-5
Etɛ Gbɔjɛ Mawu Tɔn ka Nyí?
3 Kúnnuɖenú we d’alɔ mǐ bɔ mǐ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ azǎn tɛnwegɔ́ ɔ nɔ ayǐ kaka wá xwè kanweko nukɔntɔn H.M. tɔn mɛ. Nukɔntɔn ɔ, mǐ ni gbéjé xó e Jezu ɖɔ nú gbeklánxámɛtɔ́ tɔn ɖěɖee mɔ nǔ ɖɔ dó wǔ tɔn, ɖó é gbɔ azɔn nú mɛ ɖò Gbɔjɛzángbe wutu lɛ é kpɔ́n. Ye ɖɔ ɖɔ azɔ̌ jɛn nyí enɛ bɔ é wà. Aklunɔ ɔ ɖɔ nú ye ɖɔ: “Tɔ́ ce ɖò azɔ̌ wà wɛ tɛgbɛ, bɔ nyɛ lɔ ɖò azɔ̌ wà wɛ.” (Jaan 5:16, 17) Etɛ ɖɔ wɛ é ka ɖè? È dóhwɛ Jezu ɖɔ é w’azɔ̌ ɖò Gbɔjɛzángbe. É na xósin ye ɖó hwɛdómɛ yetɔn enɛ wu, bo ɖɔ: “Tɔ́ ce ɖò azɔ̌ wà wɛ tɛgbɛ.” Nǔgbo ɔ, Jezu ɖò ɖiɖɔ nú xómɔɖɔdómɛwutɔ́ tɔn enɛ lɛ wɛ ɖɔ: ‘Nyɛ kpo Tɔ́ ce kpo ɖò azɔ̌ ɖokpo ɔ wà wɛ. Ðó Tɔ́ ce kpó ɖò azɔ̌ wà wɛ sín gbɔjɛzán tɔn e ko bló xwè afatɔ́n mɔkpan dìn é ɖíe wutu ɔ, é sɔgbe ɖɔ nú é na bo tlɛ nyí ɖò Gbɔjɛzángbe ɔ, nyi lɔ ni kpó ɖò azɔ̌ wà wɛ.’ Mɔ̌ mɛ ɔ, Jezu xlɛ́ ɖɔ Tɔ́ emitɔn ko dá nǔ lɛ kpé, amɔ̌, azǎn tɛnwegɔ́ ɔ e nyí Gbɔjɛzán ɖaxó Tɔ́ emitɔn tɔn é kún ko fó ɖò hwe emitɔn nu ó.
4 Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ kúnnuɖenú wegɔ́ ɔ. Hwenu e Pɔlu ɖè xó sín Bǐbɛ̌mɛ 2:2 mɛ bo ɖò xó ɖɔ dó gbɔjɛ Mawu tɔn wu wɛ é ɔ, Mawu sɔ́ dó ayi mɛ n’i b’ɛ wlan ɖɔ: “Mǐ mɛ e ɖi nǔ lɛ ɔ, mǐ na byɔ gbɔjɛ enɛ ɔ mɛ.” (Eb 4:3, 4, 6, 9) Hǔn, azǎn tɛnwegɔ́ ɔ kpó ɖò ayǐ ɖò Pɔlu hwenu. Táan nabi gbɔjɛzán enɛ ka na nɔ ayǐ na?
5 Bo na dó na xósin nú nǔkanbyɔ enɛ ɔ, mǐ ɖó na flín hwɛjijɔ e wu azǎn tɛnwegɔ́ ɔ dó tíìn é. Bǐbɛ̌mɛ 2:3 tinmɛ hwɛjijɔ ɔ: “É xoɖɛ dó azǎn tɛnwegɔ́ ɔ jí, bo ɖè ɖó vo.” Jehovah “ɖè” azǎn enɛ “ɖó vo,” bo na dó bló bonu linlin tɔn na dó jɛnu bǐ mlɛ́mlɛ́. Linlin tɔn wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ tónúsétɔ́ lɛ na kpé ayikúngban ɔ bǐ jí, bo na kpé nukún dó é kpó nǔ e ɖò gbɛ̀ ɖ’eji lɛ é bǐ kpo wu. (Bǐb. 1:28) Linlin enɛ ɔ na jɛ jlɔ́ wutu wɛ Jehovah Mawu kpo Jezu Klisu e “kpa acɛ nú gbɔjɛzán ɔ” é kpo “ɖò azɔ̌ wà wɛ tɛgbɛ.” (Mat. 12:8) Gbɔjɛzán Mawu tɔn na kpó ɖò ayǐ kaka jɛ hwenu e linlin e é ɖó dó ayikúngban ɔ wu é na jɛnu bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖò Axɔ́suɖuɖu Xwè Afatɔ́n tɔn Klisu tɔn sín vivɔnu é.
w11-EG 15/7 25 akpá. 6
Etɛ Gbɔjɛ Mawu Tɔn ka Nyí?
6 Adamu kpo Ɛvu kpo mɔ nukúnnú jɛ linlin Mawu tɔn wu ganji, amɔ̌ ye wà nǔ sɔgbe xá ǎ. É ɖò wɛn ɖɔ Adamu kpo Ɛvu kpo kɛɖɛ wɛ nyí gbɛtɔ́ nukɔntɔn ɖěɖee tlitó lɛ é. Gbɛtɔ́ afatɔ́n mɔkpan ɖevo lɛ lɛ́ wá gɔ́ na. Akɔta Izlayɛli tɔn e Mawu sɔ́ é lɔ tlɛ wá jlɛ hɛn ɖokpo ɔ. Mɛsɛ́dó Pɔlu gb’akpá nú Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ ɖɔ mɛ ɖé lɛ ɖò ye mɛ, bo tlɛ sixu wá jɛ mɔ ɖokpo ɔ mɛ Izlayɛli-ví hwexónu tɔn lɛ ɖɔhun. É wlan ɖɔ: “Mi bo nú mǐ na dó gǎn, bo na byɔ gbɔjɛ enɛ ɔ mɛ; mǐ ni bló gbɔn alɔkpa ɖé bonu mǐ mɛ ɖebǔ ni ma vɛtoli bo gɔn gbɔjɛ enɛ ɔ mɛ byɔ lee mɛ e nɔ gbetótló mɛ lɛ vɛtoli gbɔn é ó.” (Eb 4:11) Ð’ayi wu ɖɔ Pɔlu cá tónúmase ɖó bǔ xá è gɔn gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ byɔ. Nɛ̌ enɛ ka kan mǐ gbɔn? Enyi mǐ fɔ́n gǔ dó linlin Mawu tɔn lɛ jí ɖò ali ɖé lɛ nu ɔ, gbɔjɛ tɔn mɛ gingɔn sín afɔ ɖè wɛ mǐ sixu ko ɖè mɔ̌ nɛ à cé? Xósin nǔkanbyɔ enɛ tɔn ɖò taji tawun nú mǐ, bɔ mǐ na gbéjé kpɔ́n ganji. Ðò akpá enɛ xwé ɔ, mi nú mǐ ni gbéjé kpɔ́ndéwú nyanya Izlayɛli-ví lɛ tɔn kpɔ́n, enɛ na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na tuùn nǔ e è ni byɔ gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ nyí é habǔ.
w11-EG 15/7 28 akpá. 16-17
Etɛ Gbɔjɛ Mawu Tɔn ka Nyí?
16 Klisanwun égbé tɔn lɛ kpɛɖé jɛn nɔ tɛ́dó Mɔyizisɛ́n ɔ sín akpáxwé ɖé lɛ wu, kpo linlin ɔ kpo ɖɔ emi na mɔ hwlɛngán. Xó e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú Pɔlu b’ɛ ɖɔ nú Efɛzinu lɛ é ɖò wɛn tawun, é ɖɔ: “Ðó xomɛnyínyɔ́ Mawu tɔn mɛ wɛ mi mɔ hwlɛngán ɖè, gbɔn nǔ e mi ɖi é gblamɛ. É nyí miɖesunɔ wɛ hwlɛn miɖée gán ǎ; nǔnamɛ Mawu tɔn wɛ. É nyí nǔ e mi wà lɛ sín ajɔ wɛ ǎ; enɛ ɔ, mɛɖebǔ sixu yì gò na ǎ.” (Efɛ. 2:8, 9) Dìn ɔ, etɛ Klisanwun lɛ ni byɔ gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ ka na byɔ? Jehovah ɖè azǎn tɛnwegɔ́ ɔ ɖó vo, enɛ wɛ nyí gbɔjɛzán tɔn, bo na dó bló bonu linlin e é ɖó dó ayikúngban ɔ wu é na jɛnu bǐ mlɛ́mlɛ́. Enyi mǐ nɔ setónú, bo nɔ nɔ gudo nú linlin Jehovah tɔn sín jijɛnu lee é ɖexlɛ́ gbɔn tutoblonunu tɔn gblamɛ é ɔ, mǐ sixu byɔ gbɔjɛ tɔn mɛ, alǒ xò kpóɖó n’i ɖò gbɔjɛ tɔn mɛ.
17 Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, enyi mǐ nɔ wɔn ya nú wěɖexámɛ jinjɔn Biblu jí ɖěɖee mǐ nɔ mɔ gbɔn deví gbejinɔtɔ́ ayiɖotenanɔ ɔ gblamɛ lɛ é, bo nɔ wà nǔ e jló mǐ lɛ é ɔ, é ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ kún ɖò gudo nú linlin Mawu tɔn e é hun xlɛ́ mǐ é ó nɛ. Enɛ sixu wà nǔ dó kancica ɖagbe e mǐ ɖó xá Jehovah é wu. Ðò xóta e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, mǐ na gbéjé ninɔmɛ ɖokpo ɔ e sixu wà nǔ dó togun Mawu tɔn wu é kpɔ́n klewun, bo na ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó lee gbeta ɖěɖee kɔn mǐ nɔ wá lɛ é, é sixu nyí mǐ na setónú alǒ wà nǔ e jló mǐ é, na xlɛ́ nú mǐ na byɔ gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ nǔgbo nǔgbo à gbɔn é jí.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Etɛ ka nyí “Mawuxó” e Eblée lɛ 4:12 ɖɔ ɖɔ é “ɖò gbɛ̀, bo ɖó hlɔnhlɔn” é?
▪ Nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó wemafɔ ɔ lɛ é xlɛ́ ɖɔ wɛn alǒ linlin Mawu tɔn, ee mǐ mɔ ɖò Biblu mɛ é xó ɖɔ wɛ mɛsɛ́dó Pɔlu ɖè.
Mǐ nɔ zán Eblée lɛ 4:12 ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ hwɛhwɛ dó xlɛ́ ɖɔ Biblu ɖó hlɔnhlɔn bo nɔ huzu gbɛzán mɛ lɛ tɔn, bɔ é ka sɔgbe tawun ɖɔ è ni ɖɔ mɔ̌. É ɖò mɔ̌ có, enyi è gbéjé nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó Eblée lɛ 4:12 lɛ é kpɔ́n ɔ, é na d’alɔ mɛ tawun. Wusyɛn dó lanmɛ nú Klisanwun Eblée lɛ wɛ Pɔlu ɖè ɖɔ ye ni wà nǔ sɔgbe kpo linlin Mawu tɔn lɛ kpo. Linlin enɛ lɛ gegě wɛ è wlan dó nǔwlanwlán mímɛ́ lɛ mɛ. Pɔlu na kpɔ́ndéwú Izlayɛli-ví e è ɖè sín kannumɔgbenu ɖò Ejipu lɛ é tɔn. Ye ɖó nukúnɖiɖó bo na byɔ tò e mɛ “nyibunɔsin kpo wǐin kpo nɔ sà tɔ̀” ɖè ɔ mɛ, bo na mɔ gbɔjɛ jɔ gbɔjɛ.—Tín. 3:8; Sɛ́n. 12:9, 10.
Linlin e Mawu ɖó bo ɖexlɛ́ é nɛ. Amɔ̌, Izlayɛli-ví lɛ wá tlitó bo gɔn nǔ ɖi, bɔ é sín enɛ wu bɔ gegě yetɔn sɔ́ byɔ gbɔjɛ enɛ ɔ mɛ ǎ. (Kɛ́n. 14:30; Joz. 14:6-10) É ɖò mɔ̌ có, Pɔlu ɖɔ gɔ́ na ɖɔ “akpá e Mawu dó nú mǐ ɖɔ mǐ na byɔ fí e emi na na gbɔjɛ mǐ ɖè ɔ” kpó ɖò te. (Ebl. 3:16-19; 4:1) É ɖò wɛn ɖɔ “akpá” enɛ ɔ ɖò linlin Mawu tɔn e é ɖexlɛ́ é mɛ. Lee Klisanwun Eblée lɛ bló gbɔn é ɔ, mǐ hɛn ɔ, mǐ na xà linlin enɛ ɔ lobo wà nǔ sɔgbe xá. Pɔlu ɖè xó sín Bǐbɛ̌mɛ 2:2 kpo Ðɛhan 95:11 kpo mɛ bo dó ɖexlɛ́ ɖɔ Mawuxówema ɔ mɛ wɛ akpá enɛ ɔ gosin.
É ɖó na víví nú mǐ ɖɔ “akpá e Mawu dó nú mǐ ɖɔ mǐ na byɔ fí e emi na na gbɔjɛ mǐ ɖè ɔ lɛ́ kpó ɖò te.” Mǐ ɖeji ɖɔ nukúnɖiɖó e Biblu na mǐ ɖɔ mǐ na byɔ gbɔjɛ Mawu tɔn mɛ é na jɛnu nǔgbo, bɔ mǐ ko ɖè afɔ e mǐ na ɖè bá mɔ tɛn dó byɔ mɛ lɛ é. Mǐ wà mɔ̌ gbɔn gǎndidó bá nyi Mɔyizisɛ́n ɔ alǒ bá wà azɔ̌ ɖevo lɛ dó nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ gblamɛ ǎ. Loɔ, gbɔn nǔɖiɖi gblamɛ ɔ, mǐ wà nǔ sɔgbe kpo linlin Mawu tɔn e é ɖexlɛ́ é kpo bo ka kpó ɖò mɔ̌ wà wɛ. Gɔ́ na ɔ, lee mǐ ko mɔ̌ gbɔn ɖò bǐbɛ̌mɛ é ɔ, gbɛtɔ́ livi mɔkpan wɛ jɛ Biblu kplɔ́n jí bo jɛ linlin Mawu tɔn e é ɖexlɛ́ lɛ é kplɔ́n jí, gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Nǔ enɛ sísɛ́ ye mɛ gegě bɔ ye huzu gbɛzán yetɔn, bo ɖó nǔɖiɖi, lobo huzu Klisanwun e ko bló baptɛm lɛ é. Lee ye ɖò huzuhuzu lɛ bló gbɔn wɛ é xlɛ́ céɖécéɖé ɖɔ “Mawuxó ɔ ɖò gbɛ̀, bo ɖó hlɔnhlɔn.” Linlin Mawu tɔn e é ɖexlɛ́ ɖò Biblu mɛ é ko huzu gbɛzán mǐtɔn, bo ka na fɔ́n bo ɖò hlɔnhlɔn tɔn zán wɛ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ.
it-1-F 799 akpá. 7
Nukúnɖiɖó
Nukúnɖiɖó gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn enɛ kpo agbaza e ma nɔ gblé ǎ, bɔ è na mɛ ɖěɖee “Mawu ylɔ́ lɛ” é (Eb 3:1) kpo lidǒ tawun, bɔ è sixu ganjɛwu kpo jiɖiɖe kpo. Nǔ we tíìn, bo nɔ gudo nú nukúnɖiɖó enɛ, bɔ ɖò nǔ we enɛ lɛ mɛ ɔ, Mawu sixu ɖó adingban gbeɖé ǎ, ye wɛ nyí akpá e é dó é kpo nǔ e é xwlé é kpo, Klisu e ɖó agbaza jɔmakú ɖé dìn, bo ɖò jixwé é jí wɛ nukúnɖiɖó ɔ jinjɔn. Enɛ wu ɔ, è ɖɔ dó nukúnɖiɖó enɛ wu ɖɔ é cí “lee gandótɔnu nɔ hɛn tɔjihun syɛnsyɛn ɖó te gbɔn é” ɖɔhun. “Nukúnɖiɖó enɛ ɔ wɛ nyí ganjɛwu; é lidǒ; é wɛ nɔ xò avɔ ɖaxó e è dó gbò sinsɛnxɔ [jixwé] tɔn mɛ na ɔ zlɛ́ bo nɔ dín yì tɛn mímɛ́ bǐ e ɖò sinsɛnxɔ ɔ mɛ ɔ mɛ [lee vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ nɔ byɔ Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ mɛ ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó Ɔ gbè gbɔn é]. Finɛ wɛ Jezu jɛ nukɔn nú mǐ, bo yì dó ta mǐtɔn mɛ. É huzu vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó kaka sɔyi, Mɛlukisedɛki ɖɔhun.”—Eb 6:17-20.