A sixú kpo ɖo jiɖe ɖó wɛ ɖo wǔvɛ́ lɛ́ hwenu

1-2. (a) Ali tɛ́ lɛ́ nu ninɔmɛ mǐtɔn kpó Jwifu e lɛ́ kɔ yi Jeluzalɛ́mu lɛ́ é kpó tɔn ka ɖi yěɖée lɛ́ ɖe? (b) Sɛ sin xwe nú tagba e Jwifu lɛ́ mɔ é. (Kpɔ́n gbǎví “Ajée, Zakalíi kpó Ɛsidlási kpó hwenu.”)

ADO ka nɔ hu we hweɖélɛ́nu dó sɔgúdo wú wɛ a? Bóyá azɔ̌ gblé dó we bɔ ado nɔ hu we dó nukún kpíkpé dó xwédo towe wú wú. Hunnyahunnya e tíin ɖo toxóɖiɖɔ linu é, yadónúmɛ alǒ gbe e klán xá wɛnjíjlázɔ́ ɔ wɛ è ɖe é sixú zɔ́n bɔ ado nɔ hu we dó ganjíninɔ xwédo towe tɔn wú. A ɖo ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ ɖě mɛ vlafo wɛ a? Ényí mɔ̌ wɛ ɔ, lěe Jexóva d’alɔ Izlayɛ́li ví hwexónu tɔn lɛ́ gbɔn, hwenu e yě gbɔn tagba mɔ̌hun lɛ́ mɛ é gbígbéjé kpɔ́n ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú we.

² É ná byɔ́ nǔɖiɖi ɖo Jwifu e zán ɖibla nyí gbɛhwenu yětɔn bǐ ɖo Babilɔ́nu lɛ́ é sí, ɖɔ yě ní gosín fí énɛ́ e ko má yě é, bo zɔn ali yi to e yě mɛ gěgé ma tuun nǔ káká ɖé d’é wú ǎ é mɛ. Ée yě yi dɔ̌n é ɔ, azǎn káká ɖé jɛ ǎ bɔ yě jɛ xɔxɔ akwɛ́yózo, hunnyahunnya to tɔn kpó gbeklánxámɛ kpó tɔn se jí. Énɛ́ wú ɔ, é vɛ́ wǔ nú yě mɛ ɖé lɛ́ bónú yě ná sɔ́ ayi ɖó tɛ́npli Jexóva tɔn vívɔ́gbá jí. Nǔ e zɔ́n bɔ ɖo 520 J.H.M. tɔn mɔ̌ ɔ, Jexóva sɛ́ gbeyíɖɔ we, yě wɛ nyí Ajée kpó Zakalíi kpó dó, bónú yě ná bló bɔ akpakpa ná lɛ́ sɔ́ togun ɔ é nɛ́. (Ajée 1:1; Zak. 1:1) Lěe mǐ ná mɔ gbɔn é ɔ, wǔsyɛ́n e gbeyíɖɔ énɛ́ lɛ́ dó lanmɛ nú yě é hɛn le wá. Amɔ̌, xwe 50 mɔ̌ gúdo ɔ, Jwifu e lɛ́ kɔ wá Jeluzalɛ́mu lɛ́ é lɛ́vɔ́ ɖó hudó wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú mɛ tɔn. Ɛsidlási e nyí sɛ́nvɔ́wlántɔ́ alɔsekpɛ́nnánɔ é gosín Babilɔ́nu wá Jeluzalɛ́mu, bo ná dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú togun Mawu tɔn, nú yě ná zé mawusinsɛn nǔgbó ɔ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ.—Ɛsd. 7:1, 6.

3. Nǔkanbyɔ́ tɛ́ lɛ́ mǐ ka ná gbéjé kpɔ́n? (Nǔnywɛ́xó 22:19)

³ Lěe nǔɖɔɖayǐ Ajée kpó Zakalíi kpó tɔn d’alɔ togun Mawu tɔn ɖo hwexónu b’ɛ kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva wú wɛ ɖo gbeklánxámɛ nukɔn gbɔn é ɔ, yě sixú d’alɔ mǐ lɔ ɖo égbé bɔ mǐ ná kpo ɖo jiɖe ɖó wɛ ɖɔ Jexóva ná d’alɔ mǐ ényí mǐ ná bo ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ ɖěbǔ mɛ gbɔn wɛ ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ ɔ nɛ́. (Xa Nǔnywɛ́xó 22:19.) Ée mǐ ná ɖo wɛn e Mawu dó gbɔn Ajée kpó Zakalíi kpó jí, gɔ́ nú kpɔ́ndéwú Ɛsidlási tɔn gbéjé kpɔ́n wɛ é ɔ, mǐ ná ná xósin nú nǔkanbyɔ́ atɔn élɔ́ lɛ́: Nɛ̌ ninɔmɛ vɛ́ wǔ énɛ́ lɛ́ bǐ ka wa nǔ dó Jwifu lɛ́ wú gbɔn? Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná kpo ɖo ayi sɔ́ ɖó jlǒ Mawu tɔn wiwa jí wɛ, hwenu e mǐ ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn dín wɛ é? Nɛ̌ mǐ ka sixú bló gbɔn bɔ jiɖe e mǐ ɖó dó Jexóva wú é ná lɛ́ jɛjí ɖo hwenu vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ?

NINƆMƐ VƐ́ WÚ LƐ́ ZƆ́N BƆ AKPAKPA SƆ́ NƆ SƆ́ JWIFU LƐ́ Ǎ

4-5. Étɛ́ ka sixú ko zɔ́n bɔ akpakpa e sɔ́ Jwifu lɛ́ dó tɛ́npli ɔ sín azɔ̌ wú é blí bú?

⁴ Ée Jwifu lɛ́ lɛ́ kɔ wá Jeluzalɛ́mu é ɔ, azɔ̌ gěgé wɛ yě ɖó bo ná wa. Yě yá wǔ vɔ́ vɔ̌sákpe Jexóva tɔn mɛ bo dó tɛ́npli ɔ do. (Ɛsd. 3:1-3, 10) Amɔ̌, azǎn ɖé ma jɛ gan ɖé ma jɛ ɔ, akpakpa e sɔ́ yě ɖo bǐbɛ́mɛ é blí bú. Aniwú? Gbɔn vo nú tɛ́npli ɔ sín azɔ̌ ɔ, yě ɖó ná lɛ́ gbá xwé yěɖésúnɔ tɔn lɛ́, lɛ gle, bo lɛ́ ná nǔɖuɖu xwédo yětɔn lɛ́. (Ɛsd. 2:68, 70) Gɔ́ ná ɔ, kɛntɔ́ yětɔn e blá gbě bo ná ɖó tɛ́npli ɔ vívɔ́gbá sín azɔ̌ ɔ te lɛ́ é klán gbe xá yě.—Ɛsd. 4:1-5.

⁵ Akwɛ́yózo kpó hunnyahunnya to tɔn kpó lɛ́ wa nǔ dó yě mɛ e lɛ́ kɔ sín kannumɔgbénu lɛ́ é wú. Acɛkpikpa Pɛ́si tɔn wɛ ɖo acɛ kpa dó to yětɔn jí wɛ din. Ée axɔ́sú Pɛ́si tɔn Silúsi kú ɖo 530 J.H.M. tɔn gúdo é ɔ, Cambyses e jɛ tɛn tɔn mɛ é sɔ́ nǔ nú ahwankpá ɖé bo ná yí Ejíputo ɔ. Ée é ɖo ali jí xwe Ejípu é ɔ, sɔ́ja tɔn lɛ́ ná ko byɔ́ nǔɖuɖu, sin kpó xwé kpó Izlayɛ́li ví lɛ́, énɛ́ zɔ́n bɔ gbɛ lɛ́ vɛ́ wǔ d’é jí nú mɛ e ɖo fínɛ́ lɛ́ é. Gǔfínfɔ́n kpó hunnyahunnya to tɔn kpó sukpɔ́ hwenu e Daliwúsi I e jɛ Cambyses sín domɛ é jɛ acɛ kpa jí tlóló é. É do wɛn ɖɔ ninɔmɛ énɛ́ lɛ́ zɔ́n bɔ ado hu mɛ e lɛ́ kɔ sín kannumɔgbénu lɛ́ é gěgé dó lěe yě ná kpé nukún dó xwédo yětɔn lɛ́ wú gbɔn é wú. Kpó ninɔmɛ vovo énɛ́ lɛ́ e mɛ gbɔn wɛ yě ɖe lɛ́ é bǐ kpó ɔ, Jwifu ɖé lɛ́ lin ɖɔ é kún nyí hwenu ɖagbe ɔ nɛ́ bónú yě ná vɔ́ tɛ́npli Jexóva tɔn gbá ó.—Ajée 1:2, 3.

6. Sɔgbe xá Zakalíi 4:6a, 6b, 7 ɔ, wǔvɛ́ ɖěvo tɛ́ lɛ́ Jwifu lɛ́ ka mɔ? Gǎnjɛwú tɛ́ Zakalíi ka ná yě?

⁶ Xa Zakalíi 4:6a, 6b, 7. Gbɔn vo nú akwɛ́yózo kpó hunnyahunnya to tɔn e ɖí xwi xá wɛ Jwifu lɛ́ ɖe lɛ́ é kpó ɔ, yě ɖó ná lɛ́ ɖí xwi xá yadónúmɛ. Ðo 522 J.H.M. tɔn ɔ, kɛntɔ́ yětɔn lɛ́ kpé wú bo ɖó tɛ́npli Jexóva tɔn e vɔ́ gbá wɛ è ɖe é sín azɔ̌ te. Amɔ̌, Zakalíi ná gǎnjɛwú Jwifu lɛ́ ɖɔ Jexóva ná zán gbigbɔ tɔn agbɔ̌nnɔ ɔ dó ɖe nǔ e ná gbo kpo nyi ali jí nú yě lɛ́ é bǐ síin. Ðo 520 J.H.M. tɔn ɔ, axɔ́sú Daliwúsi ɖe gbe ɖɔ è ní lɛ́vɔ́ bɛ́ tɛ́npli vívɔ́gbázɔ́ ɔ; é tlɛ ná akwɛ́ Jwifu lɛ́ lobo lɛ́ byɔ́ tokpɔngán lɛ́ ɖɔ yě ní nɔ gǔdo nú azɔ̌ ɔ.—Ɛsd. 6:1, 6-10.

7. Ée Jwifu e gosín kannumɔgbénu lɛ́ é zé jlǒ Mawu tɔn wiwa ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ é ɔ, nyɔ̌ná tɛ́ lɛ́ yě ka mɔ?

⁷ Jexóva gbɔn Ajée kpó Zakalíi kpó jí bo d’akpá nú togun tɔn ɖɔ ényí yě zé tɛ́npli vívɔ́gbázɔ́ ɔ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, émí ná nɔ gǔdo yětɔn. (Ajée 1:8, 13, 14; Zak. 1:3, 16) Wǔsyɛ́n e gbeyíɖɔ lɛ́ dó lanmɛ nú Jwifu e lɛ́ kɔ sín kannumɔgbénu lɛ́ é zɔ́n bɔ yě lɛ́ jɛ tɛ́npli vívɔ́gbázɔ́ ɔ wú ɖo 520 J.H.M. tɔn; é kpé xwe atɔ́ɔ́n có yě fó azɔ̌ énɛ́ ǎ. Ðó wǔvɛ́ lɛ́ ɖo fínɛ́ có, Jwifu lɛ́ sɔ́ jlǒ Jexóva tɔn wiwa ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ wútu ɔ, É nɔ gǔdo nú yě ɖo agbaza kpó gbigbɔ kpó lixo. Wǎgbɔ tɔn ɔ, yě sɛn Jexóva kpó awǎjijɛ kpó.—Ɛsd. 6:14-16, 22.

KPO ÐO AYI SƆ́ ÐÓ JLǑ MAWU TƆN WIWA JÍ WƐ

8. Nɛ̌ xó ɖěɖěe ɖo Ajée 2:4 mɛ lɛ́ é ka d’alɔ mǐ, bɔ mǐ ná kpo ɖo jlǒ Mawu tɔn wiwa sɔ́ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ wɛ gbɔn?

⁸ Ée wǔvɛ́ ɖaxó ɔ ɖo sisɛkpɔ́ wɛ é ɔ, mǐ mɔ ɖɔ tónúsise nú gbe e è ɖe nú mǐ ɖɔ mǐ ní jlá wɛn ɖagbe ɔ é myá nukún tawun din hú ɖ’ayǐ tɔn. (Mak. 13:10) Amɔ̌, ényí mǐ ɖo akwɛ́yózo alǒ gbeklánxámɛ ɖí xwi xá wɛ ɖó wɛnɖagbejíjlázɔ́ ɔ wú ɔ, ayi sísɔ́ ɖó azɔ̌ énɛ́ jí sixú vɛ́ wǔ nú mǐ. Étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná sɔ́ Axɔ́súɖuto ɔ sín nǔ lɛ́ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ? Mǐ ɖó ná kpo ɖo jiɖe ɖó wɛ ɖɔ Jexóva ɖo kpɔ́ xá mǐ. Ényí mǐ kpo ɖo Axɔ́súɖuto ɔ sín nǔ lɛ́ sɔ́ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ wɛ ɔ, Jexóva ná d’alɔ mǐ. Énɛ́ wú ɔ, mǐ ɖó ná ɖi xɛsi nú nǔɖé ǎ.—Xa Ajée 2:4.

9-10. Nɛ̌ asú kpó asi kpó ɖé ka mɔ ɖɔ xó e Jezu ɖɔ ɖo Matíe 6:33 mɛ lɛ́ é nyí nǔgbó gbɔn?

⁹ Ð’ayi kpɔ́ndéwú Oleg kpó Irinab kpó e nyí asú kpó asi kpó bo ɖo gběxosín-alijítɔ́zɔ́ wa wɛ é tɔn wú. Ée yě sɛ tɛn, bo yi alɔ dó agun e ɖo xá ɖěvo mɛ é ɖé gbé é ɔ, azɔ̌ gblé dó yě ɖó akwɛ́yózo e ɖo to ɔ mɛ é wú. Yě sɔ́ mɔ azɔ̌ tawun ɖé lě ǎ káká nú xwe ɖokpó mɔ̌ có, Jexóva nɔ nɔ gǔdo nú yě kpó wǎnyíyí kpó hwebǐnu; bɔ hweɖélɛ́nu ɔ, nɔví lɛ́ nɔ d’alɔ yě. Nɛ̌ yě ka ɖí xwi xá ninɔmɛ vɛ́ wǔ énɛ́ lɛ́ gbɔn? Nǔ e Oleg e awakanmɛ kú ɖo bǐbɛ́mɛ é ɖɔ é ɖíe: “Alɔnu mǐtɔn e mǐ hɛn ján ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é zɔ́n bɔ mǐ sɔ́ ayi ɖó nǔ e ɖo tají hú gǎn ɖo gbɛ mɛ é jí.” É kpó asi tɔn kpó ɖo azɔ̌ ba wɛ có, yě kpo ɖo alɔnu yětɔn hɛn ján wɛ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ.

¹⁰ Yě gosín sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ bo wá xwégbe gbe ɖokpó, bo se ɖɔ xɔ́ntɔn vívɛ́ yětɔn ɖokpó zɔn ali nú kilomɛ́tlu 160 mɔ̌, bo dó nǔɖuɖugban dó sáki we mɛ wá nú yě. Oleg ɖɔ: “Gbe nɛ́ gbe ɔ, mǐ lɛ́ mɔ lě do nǔ mǐtɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú Jexóva kpó agun ɔ kpó sɔ é. Mǐ kú d’é jí ɖɔ Jexóva kún nɔ wɔn mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ gbeɖé ó, ényí ninɔmɛ e mɛ yě ɖe é ná bo tlɛ cí ɖɔ nukúnɖíɖó ɖěbǔ kún sɔ́ ɖe ó ɖɔhun ɔ nɛ́.”—Mat. 6:33.

11. Ényí mǐ kpo ɖo ayi sɔ́ ɖó jlǒ Mawu tɔn wiwa jí wɛ ɔ, étɛ́ mǐ ka sixú ɖó nukún?

¹¹ Jexóva ba ɖɔ mǐ ní nɔ sɔ́ ayi ɖó nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛ lɛ́ bónú yě ná húzú ahwanvú sín azɔ̌ e nyí gbɛhwlɛ́ngánzɔ́ é jí. Lěe akpáxwé 7gɔ́ ɔ xlɛ́ gbɔn é ɔ, Ajée byɔ́ togun Jexóva tɔn ɖɔ é ní lɛ́ jɛ tɛ́npli vívɔ́gbázɔ́ ɔ wú. Ényí yě wa mɔ̌ ɔ, Jexóva d’akpá bo ná ‘kɔn nyɔ̌ná dó yě jí.’ (Ajée 2:18, 19) Mǐ lɔ sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva ná kɔn nyɔ̌ná dó gǎndídó mǐtɔn lɛ́ jí, ényí mǐ sɔ́ azɔ̌ e é sɔ́ d’así nú mǐ ɖɔ mǐ ní wa é ɖó tɛn nukɔntɔn mɛ ɔ nɛ́.

LĚE MǏ SIXÚ BLÓ BƆ JIÐE E MǏ ÐÓ DÓ JEXÓVA WÚ É NÁ LƐ́ JƐJÍ GBƆN É

12. Aniwú Ɛsidlási kpó Jwifu gbɛ̌ tɔn e ɖo kannumɔgbénu lɛ́ é kpó ka ɖó hudó nǔɖiɖi adodwé tɔn?

¹² Ðo 468 J.H.M. tɔn ɔ, Ɛsidlási kpó gbɛ̌ta Jwifu lɛ́ tɔn ɖěvo kpó gosín Babilɔ́nu yi Jeluzalɛ́mu. É byɔ́ ɖɔ Ɛsidlási, gɔ́ nú mɛ e kpó é kpó jló ná jɛ ali lɛ́ é ní ɖó nǔɖiɖi ɖaxó. Ali e jí awǒvinú lɛ́ sixú jɛ ɖe é wɛ yě ná gbɔn, bo ná hɛn siká kpó kpatágan kpó wǒsúwósú e è ná dó tɛ́npli ɔ takúnmɛ é. Énɛ́ wú ɔ, é bɔ wǔ tawun bɔ ajotɔ́ lɛ́ ná gbo ali nú yě. (Ɛsd. 7:12-16; 8:31) Gɔ́ ná ɔ, é sɔ́ lín cóbónú yě ɖó ayi wú ɖɔ Jeluzalɛ́mu ɖésú kún ɖo ayijayǐ mɛ ó ǎ. Mɛ gěgé sɔ́ ɖo toxo ɔ mɛ ǎ, bɔ é byɔ́ ɖɔ è ní w’azɔ̌ ɖo dǒ toxo ɔ tɔn lɛ́ kpó hɔntogbó tɔn lɛ́ kpó wú. Étɛ́ kpɔ́ndéwú Ɛsidlási tɔn ka sixú kplɔ́n mǐ dó hlɔ̌nhlɔ́n níná jiɖe e mǐ ɖó dó Jexóva wú é wú?

13. Nɛ̌ Ɛsidlási ka bló gbɔn bɔ jiɖe e é ɖó dó Jexóva wú é lɛ́ jɛjí? (Lɛ̌ kpɔ́n tínmɛ e ɖo do é.)

¹³ Ɛsidlási mɔ lěe Jexóva nɔ gǔdo nú togun tɔn gbɔn ɖo mɛtɛ́nkpɔ́n hwenu é. Xwe ɖé lɛ́ jɛ nukɔn, ɖo 484 J.H.M. tɔn ɔ, é cí ɖɔ Ɛsidlási ɖo Babilɔ́nu, hwenu e axɔ́sú Zɛɛzɛ́si ɖe gbeta ɔ tɔn ɖɔ è ní hu Jwifu e gbɔn fí e acɛkpikpa Pɛ́si tɔn nɔ kp’acɛ gbɔn lɛ́ é bǐ é ɖɔhun. (Ɛst. 3:7, 13-15) Ɛsidlási sín gbɛ ɖ’axɔ́ nu! Ée Jwifu e “ɖo tokpɔn ɖokpó ɖokpó mɛ” lɛ́ é se xó énɛ́ é ɔ, yě blá nu, bo nɔ aluwɛ mɛ; é ɖo wɛn ɖɔ, yě xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva, bo byɔ́ alɔdó. (Ɛst. 4:3) Ée è hu mɛ e ɖo gbě blá wɛ bo ná hu Jwifu lɛ́, bɔ Jwifu lɛ́ ka gán ɖ’é mɛ wǔ ɖíɖí aji ɖɔhun é ɔ, dǒ nukún lěe nǔ ná ko cí nú Ɛsidlási kpó Jwifu gbɛ̌ tɔn lɛ́ kpó é mɛ kpɔ́n! (Ɛst. 9:1, 2) Ninɔmɛ vɛ́ wǔ énɛ́ lɛ́ e mɛ Ɛsidlási gbɔn é sixú ko sɔ́ nǔ n’i nú mɛtɛ́nkpɔ́n e é ná wá mɔ ɖo nukɔnmɛ lɛ́ é, bo tlɛ sixú ko ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e é ɖó dó nǔwúkpíkpé e Jexóva ɖó, bo ná nya xɛ ɖo togun Tɔn jí é wú é.c

14. Ée Jexóva kpé nukún dó nɔví nyɔ̌nu ɖé wú ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ é ɔ, étɛ́ énɛ́ ka kplɔ́n ɛ?

¹⁴ Ényí mi mɔ lěe Jexóva nɔ kpé nukún dó mǐ wú ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn é ɔ, jiɖe e mǐ ɖó dó wǔ tɔn é nɔ lɛ́ jɛjí. Mǐ ní kpɔ́n kpɔ́ndéwú Anastasia, éé nɔ nɔ Zǎnzǎnhwe jí Elɔ́pu tɔn é tɔn. É jó azɔ̌ e é nɔ wa é dó, bo ná dó sixú kpo ɖo wǔ ɖó zɔ wɛ. É ɖɔ: “Un ba akwɛ́ kpo lě ɖo gbɛzán ce mɛ kpɔ́n ǎ.” É ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Un jó xó ɔ dó nyi alɔ mɛ nú Jexóva, bo mɔ lěe é kpé nukún dó wǔ ye kpó wǎnyíyí kpó gbɔn é. Ényí azɔ̌ ná bo lɛ́ wá gblé dó mì ɖěvo ɔ, un ná ɖi xɛsi ǎ. Ényí Tɔ́ ce jǐxwé tɔn ɔ kpé nukún dó wǔ ye égbé ɔ, é ná lɛ́ kpé nukún dó wǔ ye sɔ.”

15. Étɛ́ ka d’alɔ Ɛsidlási b’ɛ kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva wú wɛ? (Ɛsidlási 7:27, 28)

¹⁵ Ɛsidlási mɔ alɔ Jexóva tɔn ɖo gbɛzán tɔn mɛ. É ɖo wɛn ɖɔ tamɛ e Ɛsidlási lin dó lěe Jexóva kpé nukún dó wǔ tɔn ɖo ninɔmɛ ɖé lɛ́ mɛ gbɔn é jí é d’alɔ ɛ, bɔ é kpo ɖo jiɖe ɖó dó wǔ Tɔn wɛ. Ð’ayi xógbe “alɔ e [Jexóva] cyɔ́n jǐ ce” é wú. (Xa Ɛsidlási 7:27, 28.) Azɔn mɔ̌kpán wɛ Ɛsidlási zán xógbe mɔ̌hun ɖo wěma e nu nyǐkɔ tɔn ɖe é mɛ.—Ɛsd. 7:6, 9; 8:18, 22, 31.

16. Ninɔmɛ tɛ́ lɛ́ mɛ mǐ ka sixú mɔ alɔ Mawu tɔn ɖe gannaganna ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ? (Lɛ̌ kpɔ́n fɔtóo ɔ.)

¹⁶ Jexóva sixú d’alɔ mǐ hwenu e mǐ ɖo tagba ɖé ɖí xwi xá wɛ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ényí mǐ byɔ́ gbe gǎn mǐtɔn bo ná yi kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé, alǒ ényí mǐ byɔ́ ɛ ɖɔ é ní húzú azɔ̌ganmɛ mǐtɔn, bónú mǐ ná kpé wú bo yi kplé agun tɔn lɛ́ bǐ ɔ, ali nɔ hun nú mǐ, bɔ mǐ nɔ mɔ alɔ Jexóva tɔn ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ. Lěe nǔ lɛ́ ná fó gbɔn é sixú nyɔ́ hú lěe mǐdɛɛ lɛ́ ɖo nukún ɖó wɛ gbɔn é. Wǎgbɔ tɔn ɔ, jiɖe e mǐ ɖó dó Jexóva wú é nɔ lɛ́ jɛjí.

17. Nɛ̌ Ɛsidlási ka ɖe mɛɖéesɔ́hwe xlɛ́ ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖo akpa ɔ jí é.)

¹⁷ Ɛsidlási sɔ́ éɖée hwe, bo byɔ́ alɔdó Jexóva tɔn. Hweɖébǔnu e Ɛsidlási mɔ ɖɔ azɔ̌ e è zɔ́n émí lɛ́ é hú agbɔ̌n émí é ɔ, é nɔ sɔ́ éɖée hwe, bo nɔ xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva. (Ɛsd. 8:21-23; 9:3-5) Lěe Ɛsidlási wa nǔ gbɔn é sísɛ́ mɛ ɖěɖěe lɛ́ lɛ̌ dó è lɛ́ é, bɔ yě nɔ gǔdo n’i, bo lɛ́ xwedó nǔɖiɖi tɔn sín kpɔ́ndéwú. (Ɛsd. 10:1-4) Ényí mǐ mɔ ɖɔ linkpɔ́n ɖí bú mǐ, ɖó hudó agbaza tɔn mitɔn lɛ́, alǒ ɖó ganjíninɔ xwédo mǐtɔn tɔn wú ɔ, mǐ ɖó ná xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva kpó jiɖiɖe kpó.

18. Étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ, bɔ jiɖe e mǐ ɖó dó Jexóva wú é ná lɛ́ jɛjí?

¹⁸ Ényí mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe, bo nɔ ba alɔdó Jexóva tɔn, lobo nɔ yí gbe nú gǔdo e nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ nɔ nɔ nú mǐ é ɔ, jiɖe e mǐ ɖó dó Mawu wú é ná jɛjí. Erika e ɖó vǐ atɔn é kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva wú wɛ, hwenu e awě baɖabaɖa lɛ́ xo è é. Ðo táan kléwún ɖé vlamɛ ɔ, vǐ kú dó xomɛ n’i, bɔ asú vívɛ́ tɔn lɔ lɛ́ kú. Ée é kpɔ́n gǔdo sɛ́dó é ɔ, é ɖɔ: “Ényí a ma ko ɖo ninɔmɛ ɖé mɛ ǎ ɔ, a sixú tuun lěe Jexóva ná d’alɔ we gbɔn é ǎ. È sixú mɔ alɔdó ɖo ali e è ma ɖó nukún tɔn ǎ lɛ́ é nu. Un mɔ ɖɔ xó e xɔ́ntɔn ce lɛ́ ɖɔ nú mì lɛ́ é kpó nǔ e yě wa nú mì lɛ́ é kpó wɛ nyí sin ɖɛ ce lɛ́ gěgé tɔn. Ényí un ɖɔ xomɛ nú xɔ́ntɔn ce lɛ́ ɔ, é sixú bɔ wǔ nú yě hú gǎn, bɔ yě ná d’alɔ mì.”

KPO ÐO JIÐE ÐÓ DÓ JEXÓVA WÚ WƐ KÁKÁ JƐ VIVƆNU

19-20. Étɛ́ Jwifu e ma sixú lɛ́ kɔ yi Jeluzalɛ́mu ǎ lɛ́ é sín kpɔ́ndéwú ka kplɔ́n mǐ?

¹⁹ Jwifu e ma kpé wú bo yi Jeluzalɛ́mu ǎ lɛ́ é lɔ sixú kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ́ ɖé mǐ. É cí ɖɔ nǔ e yě mɛ ɖé lɛ́ sixú wa é ɖó dogbó, ɖó mɛxóxwe, azɔn syɛ́nsyɛ́n, alǒ ninɔmɛ xwédo yětɔn tɔn wútu. É ɖo mɔ̌ có, yě ná nǔɖé lɛ́ kpó jlǒ kpó dó nɔ gǔdo nú mɛ e lɛ́ kɔ lɛ́ é. (Ɛsd. 1:5, 6) É cí ɖɔ ée gbɛ̌ta nukɔntɔn Jwifu lɛ́ tɔn lɛ́ kɔ yi Jeluzalɛ́mu, bɔ é ná bló xwe 19 mɔ̌ gǔdo é ɔ, mɛ e cí Babilɔ́nu lɛ́ é kpo ɖo nǔ ná sɛ́dó Jeluzalɛ́mu wɛ kpó jlǒ kpó.—Zak. 6:10.

²⁰ Ényí mǐ ná bo tlɛ mɔ ɖɔ nǔɖé lɛ́ ɖó dogbó nú mǐ, ɖo nǔ e mǐ sixú wa ɖo sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn mɛ é kɔn ɔ, mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ gǎn e mǐ nɔ dó kpó ayi bǐ kpó, bo ná dó dó xomɛhunhun nú Jexóva é nɔ su nukún tɔn mɛ. Nɛ̌ mǐ ka wa gbɔn bo tuun mɔ̌? Ðo Zakalíi hwenu ɔ, Jexóva byɔ́ gbeyíɖɔ tɔn ɖɔ é ní sɔ́ siká kpó kpatágan kpó e mɛ e ɖo kannumɔgbénu ɖo Babilɔ́nu lɛ́ é sɛ́ dó lɛ́ é dó bló ɖuɖéjígbákún ɖokpó ná. (Zak. 6:11) “Ðuɖéjígbákún” énɛ́ ná nɔ “flín” mɛ nǔ e yě hun alɔ dó ná é. (Zak. 6:14) Mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ Jexóva kún ná wɔn gǎn e mǐ nɔ dó kpó ayi bǐ kpó, bo nɔ sɛn ɛ ɖo hwenu vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ é gbeɖé ó.—Ebl. 6:10.

21. Étɛ́ ka ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ɖeji, bɔ sɔgúdo ná dó xɛsi mǐ ǎ?

²¹ É ɖo wɛn ɖɔ mǐ ná kpo ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn wɛ ɖo azǎn gǔdo gúdo tɔn élɔ́ lɛ́ mɛ, bɔ ninɔmɛ lɛ́ tlɛ sixú lɛ́ nylá hú mɔ̌ ɖo nukɔnmɛ. (2 Tim. 3:1, 13) É ɖo mɔ̌ có, é byɔ́ ɖɔ mǐ ní jó adohu adohu dó, bónú é ní ɖí bú mǐ ǎ. Flín xó élɔ́ lɛ́ e Jexóva ɖɔ nú togun tɔn ɖo Ajée hwenu é: “Un ná nɔ kpɔ́ xá mi . . . Mi ma ɖi xɛsi ó.” (Ajée 2:4, 5) Mǐ lɔ sixú kú d’é jí ɖɔ ényí mǐ wa nǔ e wú mǐ kpé é bǐ, bo wa jlǒ Jexóva tɔn jɛ́n nyí ɔ, é ná nɔ kpɔ́ xá mǐ. Ényí mǐ zán nǔkplɔ́nmɛ ɖěɖěe mǐ mɔ ɖo nǔɖɔɖayǐ Ajée kpó Zakalíi kpó, gɔ́ nú kpɔ́ndéwú Ɛsidlási tɔn mɛ lɛ́ é ɔ, mǐ ná kpo ɖo jiɖe ɖó dó Jexóva wú wɛ, ényí mǐ ná bo wá gbɔn ninɔmɛ vɛ́ wǔ ɖěbǔ mɛ ɖo sɔgúdo ɔ nɛ́.