Lěe è sixú nɔ xɔ́ntɔn mɛ bɔ é ná wlí yɛ̌yi nú Jexóva gbɔn é

1-2. Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú mɛɖé lɛ́ dó xɔ́ntɔnmɛninɔ wú?

XƆ́NTƆNMƐNINƆ sín hwenu sixú nyí hwenu awǎjijɛ tɔn, hwenu e sɔ́ akpakpa mɛ é ɖé. Ényí xɔ́ntɔn mɛ wɛ a ɖe alɔnu din ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ, a ba ná ɖu vǐví tɔn. Bɔ nú súnnu kpó nyɔ̌nu kpó gěgé ɔ, hwenu awǎjijɛ tɔn wɛ é nɔ nyí. Tsiona e nyí nɔví nyɔ̌nu ɖé bo nɔ nɔ Éthiopie é ɖɔ: “Hwenu e d’awǎjijɛ nú mì hú gǎn ɖo gbɛzán ce mɛ lɛ́ é ɖokpó wɛ nyí hwenu e nyi kpó asú ce kpó ɖo xɔ́ntɔn mɛ é. Mǐ nɔ ɖɔ xó dó nǔjɔnǔ mɛ, bo nɔ lɛ́ ko nǔ. É víví nú mì hwenu e un ɖ’ayi wú ɖɔ un mɔ mɛ e un yí wǎn ná, bɔ é lɔ yí wǎn nú mì é.”

² É ɖo mɔ̌ có, Alessio e nɔ nɔ Pays-Bas é ɖɔ: “Awǎjijɛnú wɛ é nyí ɖɔ un kplɔ́n bo tuun asi ce hwenu e mǐ ɖo xɔ́ntɔn mɛ é, amɔ̌, mǐ lɛ́ mɔ wǔvɛ́ ɖé lɛ́ ɖo xɔ́ntɔnmɛninɔ mǐtɔn hwenu.” Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná ɖɔ xó dó wǔvɛ́ e súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé sixú mɔ é kpó nǔgbódodó Biblu tɔn e sixú d’alɔ yě bɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn ná kpa yě é kpó ɖé lɛ́ wú. Mǐ ná lɛ́ ɖɔ xó dó lěe mɛ ɖěvo e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é sixú nɔ gǔdo nú súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é gbɔn é wú.

NǓ E WÚ È NƆ NƆ XƆ́NTƆN MƐ É

3. Étɛ́wú è ka nɔ nɔ xɔ́ntɔn mɛ? (Nǔnywɛ́xó 20:25)

³ Hwenu awǎjijɛ tɔn ɖé wɛ xɔ́ntɔnmɛninɔ sín hwenu sixú nyí có, é lɛ́ nyí afɔɖiɖe tají e nɔ kplá mɛ jɛ alɔwlíwlí kɔn é ɖé. Gbe e gbe súnnu ɖé kpó nyɔ̌nu ɖé kpó wlí alɔ é ɔ, yě nɔ d’akpá ɖo Jexóva nukɔn ɖɔ émí ná yí wǎn nú émíɖée, bo ná lɛ́ ɖó sísí nú émíɖée nú táan nabí e émí mɛ we lɛ́ ná nɔ gbɛ xɔ é. Cóbónú mǐ ná dó akpá ɖěbǔ ɔ, mǐ ɖó ná to lin tamɛ ganjí hwɛ̌. (Xa Nǔnywɛ́xó 20:25.) É ɖo wɛn ɖɔ énɛ́ nyí nǔgbó, nú nǔ e kan alɔwlíwlí sín akpá dídó é. Xɔ́ntɔnmɛninɔ nɔ d’alɔ súnnu ɖé kpó nyɔ̌nu ɖé kpó bɔ yě nɔ tuun yěɖée, bo nɔ wá gbeta ɖagbe ɖé kɔn. Hweɖélɛ́nu ɔ, gbeta énɛ́ nɔ nyí ɖɔ è ná wlí alɔ; hwe ɖěvo lɛ́ nu ɔ, é ka nɔ nyí ɖɔ è ná ɖó xɔ́ntɔnmɛninɔ ɔ te. Ényí súnnu ɖé kpó nyɔ̌nu ɖé kpó ɖó xɔ́ntɔnmɛninɔ te ɔ, énɛ́ ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn kún kpa yě ó ǎ. É nyɔ́ wa ɔ, yě nɔ mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ émí sixú da émíɖée, alǒ gbɔ.

4. Étɛ́wú mǐ ka ɖó ná ɖó linlin e sɔgbe é dó xɔ́ntɔnmɛninɔ wú?

⁴ Étɛ́wú é ka ɖo tají ɖɔ è ní ɖó linlin e sɔgbe é dó xɔ́ntɔnmɛninɔ wú? Ényí tlɛnnɔ lɛ́ nɔ ɖó linlin e sɔgbe é ɔ, yě ma lin ná da mɛɖé ǎ ɔ, yě ná byɔ́ xɔ́ntɔn mɛ xá ɛ ǎ. É ɖo mɔ̌ có, é nyí tlɛnnɔ lɛ́ kɛ́ɖɛ́ wɛ ɖó ná ɖó linlin e sɔgbe é ǎ. Mǐ mɛ bǐ wɛ ɖó ná nɔ ɖó linlin mɔ̌hun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé lɛ́ nɔ lin ɖɔ ényí súnnu ɖé kpó nyɔ̌nu ɖé kpó ɖo xɔ́ntɔn mɛ ɔ, yě ɖó ná da yěɖée. Nɛ̌ linlin énɛ́ ka nɔ wa nǔ dó klisánwun tlɛnnɔ lɛ́ wú gbɔn? Melissa e nyí nɔví nyɔ̌nu tlɛnnɔ ɖé, bo nɔ nɔ États-Unis é ɖɔ: “Kɔ gěgé wɛ è nɔ gbídí nú Kúnnuɖetɔ́ e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é. Énɛ́ nɔ zɔ́n bɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ, bo ma tlɛ jɛxá yěɖée ǎ é ɖé lɛ́ nɔ ba ná ɖó nǔ xɔ́ntɔnmɛninɔ ɔ nu ǎ. Tlɛnnɔ ɖé lɛ́ nɔ gbɔ bo nɔ nyi alɔ nú xɔ́ntɔn mɛ byɔ́byɔ́ bǐ kpátákpátá. Kɔgbídínúmɛ ɔ sixú ɖó linkpɔ́n nú mɛ tawun.”

MI KPLƆ́N BO TUUN MIÐÉE LƐ́ GANJÍ

5-6. Étɛ́ lɛ́ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ka ɖó ná tɛ́n kpɔ́n bo tuun dó yěɖée lɛ́ wú? (1 Piyɛ́ɛ 3:4)

⁵ Ényí xɔ́ntɔn mɛ wɛ a ɖe ɔ, étɛ́ ka ná d’alɔ we bɔ a ná wá gbeta ɔ kɔn bo wlí alɔ, alǒ gbɔ? Mi kplɔ́n bo tuun miɖée lɛ́ ganjí. A sixú ko tuun nǔɖé lɛ́ dó mɛ ɖě ɔ wú cóbɔ mi bɛ́ xɔ́ntɔnmɛninɔ. Amɔ̌ din ɔ, ali ɔ hun nú we bɔ a ná tuun ‘lěe é cí ɖo ayi mɛ é.’ (Xa 1 Piyɛ́ɛ 3:4.) Énɛ́ byɔ́ ɖɔ a ní kplɔ́n bo tuun mɛ alɔkpa e mɛ e a jló ná da é nyí ɖo gbigbɔ lixo é, jijɔ tɔn lɛ́ kpó lěe é nɔ lin nǔ gbɔn é kpó d’é jí. Hwenu lɛ́ ɖo wǐwá yi wɛ ɔ, a ɖó ná kpé wú bo ná xósin nú nǔkanbyɔ́ lěhun lɛ́: ‘Mɛ élɔ́ ka ná nyí asú alǒ asi ɖagbe nú mì a?’ (Nǔx. 31:26, 27, 30; Efɛ́. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Mǐ ka ná sixú nɔ sú lěe nǔ nɔ cí nú mǐɖée lɛ́ é sín do nú mǐɖée lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ a? Mǐ ka ná nɔ sixú dɛ ɖo gǎnmaɖó mǐɖée lɛ́ tɔn nu a?’b (Hlɔ̌. 3:23) Ée mi ná ɖo kplɔ́nkplɔ́n wɛ, bá tuun miɖée lɛ́ é ɔ, flín nǔ élɔ́: Nǔ e ɖo tají hú gǎn é wɛ nyí lě do mi nɔ ɖó linlin ɖokpó ɔ lɛ́ sɔ é ǎ, loɔ, lěe mi nɔ kpé wú bo nɔ húzú sɔgbe xá linlin vovo e mi nɔ ɖó lɛ́ é gbɔn é wɛ ɖo tají.

⁶ Nǔ ɖěvo tɛ́ lɛ́ a ka ɖó ná kplɔ́n dó mɛ ɖě ɔ wú ɖo xɔ́ntɔnmɛninɔ hwenu? Cóbónú wǎn e a yí n’i é ná syɛ́n bǐ ɔ, a sixú ba ná ɖɔ xó dó nǔ tají ɖé lɛ́ jí, ɖi nǔ e gbé nya wɛ é ɖe lɛ́ é. Bɔ nǔ e kunkplá mɛɖésúnɔxó lɛ́, ɖi lanmɛ ma ɖo ganjí, akwɛ́yózo, alǒ nǔ nyanya e jɛ dó mɛ jí wá yi lɛ́ é ka lo? É nyí nǔ lɛ́ bǐ jí jɛ́n è ɖó ná ɖɔ xó dó ɖo bǐbɛ́mɛ xɔ́ntɔnmɛninɔ tɔn ǎ. (Sɔ́ jlɛ́ dó Jaan 16:12 wú.) Ényí a lin ɖɔ é kpo hwenu e a ná ɖɔ xó dó nǔ e kunkplá mɛɖésúnɔxó lɛ́ é ɖé lɛ́ wú é hǔn, nǔ mɛ ɖě ɔ ní tuun. É ɖo mɔ̌ có, hwenu ɖo yiyi wɛ ɔ, mɛ e a jló ná da é ná ɖó hudó mɔjɛmɛ énɛ́ lɛ́ tɔn, bá dó wá gbeta ɖagbe ɖé kɔn. Énɛ́ wú ɔ, ényí é jɛ hweɖénu ɔ, a ɖó ná ɖɔ xójɔxó n’i dó nǔ énɛ́ lɛ́ wú.

7. Nɛ̌ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ka sixú kplɔ́n bo tuun yěɖée lɛ́ gbɔn? (Kpɔ́n gbǎví “Xɔ́ntɔn mɛ ninɔ xá mɛ e ɖo zɔ tawun é” lɔmɔ̌.) (Kpɔ́n fɔtóo lɛ́ lɔmɔ̌.)

⁷ Nɛ̌ a ka sixú kplɔ́n bo tuun mɛ alɔkpa e mɛ ɖě ɔ nyí tawun ɖo ayi mɛ é gbɔn? Ali ɖagbe e nu mi sixú wa mɔ̌ ɖe é ɖokpó wɛ nyí ɖɔ mi ná nɔ ɖɔ xó nyi wɛn nú miɖée lɛ́, bɔ é ka ná nɔ nyí xójɔxó; mi ná nɔ kan nǔ byɔ́ miɖée lɛ́, bo ná nɔ lɛ́ ɖótó miɖée lɛ́ ganjí. (Nǔx. 20:5; Ja. 1:19) Bo ná dó kpé énɛ́ wú ɔ, mi sixú nɔ wa nǔ ɖěɖěe ná nɔ hun xóɖɔɖókpɔ́ sín ali nú mi lɛ́ é, ɖi nǔ ɖu ɖó kpɔ́, sa ɖi ɖó kpɔ́ ɖo fí e gbɛtɔ́ sukpɔ́ ɖe lɛ́ é kpó mawuxó ɖiɖɔ ɖó kpɔ́ kpó. Mi sixú lɛ́ kplɔ́n nǔ dó miɖée lɛ́ wú hwenu e mi ɖo hwenu zán ɖó kpɔ́ xá xɔ́ntɔn mitɔn lɛ́, alǒ xwédo mitɔn wɛ é. Gɔ́ ná ɔ, nɔ bló tuto nú nǔwiwa ɖěɖěe ná hun ali nú we, bɔ a ná tuun lěe mɛ ɖě ɔ nɔ wa nǔ gbɔn ɖo ninɔmɛ vovo lɛ́ mɛ, xá mɛ vovo lɛ́ é. Ð’ayi nǔ e Aschwin e nɔ nɔ Pays-Bas é tɛ́n kpɔ́n bo wa é wú. É ɖɔ dó xɔ́ntɔnmɛninɔ tɔn xá Alicia wú ɖɔ: “Mǐ nɔ ba nǔwiwa ɖěɖěe ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná kplɔ́n nǔ dó mǐɖée lɛ́ wú é. Hwɛhwɛ ɔ, nǔ kléwún kléwún ɖé lɛ́ wɛ é nɔ nyí, ɖi nǔ ɖiɖa ɖó kpɔ́, alǒ azɔ̌ ɖěvo lɛ́ wiwa ɖó kpɔ́. Ðo nǔwiwa mɔ̌hun lɛ́ hwenu ɔ, mǐ nɔ mɔ nǔwúkpíkpé kpó gǎnmaɖó kpó mɛ ɖokpó ɖokpó tɔn.”

8. Nɛ̌ nǔ kplɔ́nkplɔ́n ɖó kpɔ́ ka sixú hɛn le wá nú súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé gbɔn?

⁸ Mi sixú lɛ́ kplɔ́n bo tuun miɖée lɛ́ gbɔn nǔ gbigbɔ tɔn lɛ́ kplɔ́nkplɔ́n ɖó kpɔ́ gblamɛ. Ényí mi wlí alɔ ɔ, é ná byɔ́ ɖɔ mi ní nɔ ba hwenu bo nɔ sɛn Mawu ɖo xwédo mɛ, bónú Mawu ná nyí mɛ tají ɖé ɖo alɔwlíwlí mitɔn mɛ. (Nǔt. 4:12) Énɛ́ wú ɔ, étɛ́wú mi ma ka ná nɔ ba hwenu bo ná nɔ kplɔ́n nǔ ɖó kpɔ́ din e mi ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ǎ? É ɖo wɛn ɖɔ, súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé kún ko nyí xwédo ɖé ó, bɔ nɔví súnnu ɔ kún ko nyí ta nú nɔví nyɔ̌nu ɔ ó. Amɔ̌, gbɔn nǔ kplɔ́nkplɔ́n ɖó kpɔ́ hwɛhwɛ gblamɛ ɔ, mi sixú kplɔ́n nǔ dó mɛ e mi mɛ ɖokpó ɖokpó nyí ɖo gbigbɔ lixo é wú. Max kpó Laysa kpó e nyí asú kpó asi kpó bo nɔ nɔ États-Unis é lɛ́ mɔ le ɖěvo. Max ɖɔ: “Ée mǐ byɔ́ xɔ́ntɔn mɛ tlóló é ɔ, mǐ jɛ wěma ɖěɖěe ɖɔ xó dó xɔ́ntɔnmɛninɔ, alɔwlíwlí kpó gbɛzán xwédo tɔn kpó wú lɛ́ é kplɔ́n jí. Wěma énɛ́ lɛ́ hun xóɖɔɖókpɔ́ dó xóta tají ɖěɖěe xó ɖiɖɔ dó yě jí ná ko vɛ́ wǔ nú mǐ ɖ’ayǐ lɛ́ é sín ali nú mǐ.”

NǓ ÐĚVO ÐĚÐĚE È NǍ GBÉJÉ KPƆ́N LƐ́ É

9. Étɛ́ lɛ́ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ka ɖó ná gbéjé kpɔ́n hwenu e yě ɖo gbeta mɛ e yě ná ɖɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn sín xó ná é tɔn kɔn wá wɛ é?

⁹ Mɛ ɖětɛ́ lɛ́ mi ka ɖó ná ɖɔ ná ɖɔ émí ɖo xɔ́ntɔn mɛ? Mi mɛ e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é ɖésú wɛ ná wá gbeta énɛ́ kɔn. Ényí mi byɔ́ xɔ́ntɔn mɛ tlóló ɔ, mi sixú ɖó dogbó nú mɛ nabí e mi ná ɖɔ ná é. (Nǔx. 17:27) Mɔ̌ wiwa ná zɔ́n bɔ mi ná nyi alɔ nú kɔgbídínúmɛ kpó nǔkanbyɔ́ kpó e ma ɖo dandan ǎ lɛ́ é. É ɖo mɔ̌ có, ényí mi ma ɖɔ nú mɛɖé ǎ ɔ, énɛ́ sixú zɔ́n bɔ mi ná nɔ ba ná nɔ miɖokpó, ɖó mi ɖo xɛsi ɖi wɛ ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ táá tuun wútu. Énɛ́ ka sixú nyí awǒvinú. Énɛ́ wú ɔ, nǔnywɛ́nú wɛ é ná nyí ɖɔ é hwe bǐ ɔ, mi ní ɖɔ nú mɛ ɖěɖěe sixú ɖe wě ɖagbe lɛ́ xá mi, bo sixú lɛ́ d’alɔ mi ɖo ali tawun tawun lɛ́ nu é. (Nǔx. 15:22) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mi sixú ɖɔ nú hǎgbɛ́ xwédo mitɔn tɔn ɖé lɛ́, xɔ́ntɔn e zin é ɖé lɛ́, alǒ mɛxó agun tɔn lɛ́.

10. Étɛ́ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ka sixú wa bɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn ná kpo ɖo yɛ̌yi wlí wɛ? (Nǔnywɛ́xó 22:3)

¹⁰ Nɛ̌ mi ka sixú bló gbɔn bɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn ná kpo ɖo yɛ̌yi wlí wɛ? Ée wǎn e mi yí nú miɖée lɛ́ é ná ɖo jijɛjí wɛ é ɔ, jɔwámɔnú wɛ é nyí ɖɔ mi ná nɔ ba ná sɛkpɔ́ miɖée lɛ́ hú gǎn. Étɛ́ ka sixú d’alɔ mi bɔ mi ná kpo ɖo mǐmɛ́ jí nɔ wɛ ɖo walɔ ɖagbe lixo? (1 Kɔ. 6:18) Mi nyi alɔ nú xóɖɔɖókpɔ́ blíblí lɛ́, miɖokpónɔ ninɔ, kpó ahan syɛ́nsyɛ́n nunu zɛ xwé wú kpó. (Efɛ́. 5:3) Nǔ énɛ́ lɛ́ sixú zɔ́n bɔ jlǒ xóɖóxámɛ tɔn mitɔn ná syɛ́n, bo ná lɛ́ vɔ́ da nú kán e mi kán ɖ’é jí bo ná wa nǔ ɖagbe é. Étɛ́wú mi ma ka ná nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó afɔ ɖěɖěe mi sixú ɖe bɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn ná kpo ɖo yɛ̌yi wlí wɛ lɛ́ é jí ǎ? (Xa Nǔnywɛ́xó 22:3.) Ð’ayi nǔ e d’alɔ Dawit kpó Almaz kpó e gosín Éthiopie é wú. Yě ɖɔ: “Mǐ nɔ zán hwenu ɖó kpɔ́ ɖo fí e gbɛtɔ́ sukpɔ́ ɖe lɛ́ é, alǒ mǐ kpó xɔ́ntɔn mǐtɔn ɖěvo lɛ́ kpó nɔ nɔ kpɔ́. Mǐ nɔ mǐɖokpó ɖo mɔ̌to ɖé mɛ, alǒ ɖo xwé ɖé gbe kpɔ́n gbeɖé ǎ. Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ nyi alɔ nú ninɔmɛ ɖěɖěe sixú tɛ́n mǐ kpɔ́n lɛ́ é.”

11. Étɛ́ lɛ́ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ka ɖó ná gbéjé kpɔ́n hwenu e yě ɖo gbeta lěe yě ná ɖe wǎnyíyí xlɛ́ yěɖée lɛ́ gbɔn é tɔn kɔn wá wɛ é?

¹¹ Wǎnyíyí ɖiɖexlɛ́ ka lo? Ényí wǎn e mi yí nú miɖée lɛ́ é ɖo jijɛjí wɛ ɔ, mi sixú wá gbeta ɔ kɔn bo ná nɔ wa nǔɖé lɛ́ dó ɖe wǎnyíyí xlɛ́ miɖée lɛ́ ɖo ali e sɔgbe é nu. (Han. 1:2; 2:6) É ɖo mɔ̌ có, ényí jlǒ xóɖóxámɛ tɔn towe syɛ́n bǐ ɔ, é ná vɛ́ wǔ tawun bɔ a ná wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé é kɔn dó mɛ e ná da wɛ a ɖe é wú. Wǎnyíyí ɖiɖexlɛ́ sixú lɛ́ yá wǔ zɛ kpá bo dɔn mɛ dó walɔ blíblí zínzán mɛ. (Nǔx. 6:27) Énɛ́ wú ɔ, ényí mi byɔ́ xɔ́ntɔn mɛ tlóló hǔn, mi ɖɔ xó dó dogbó e mi ná zé ɖ’ayǐ lɛ́ é jí sɔgbe xá nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́.c (1 Tɛ. 4:3-7) Mi nɔ kan nǔ élɔ́ lɛ́ byɔ́ miɖée: ‘Linlin tɛ́ mɛ ɖěɖěe ɖo fí e mǐ nɔ nɔ é ka nɔ ɖó dó wǎnyíyí e mǐ nɔ ɖe xlɛ́ mǐɖée é wú? Nǔ énɛ́ lɛ́ wiwa ka sixú fɔ́n jlǒ xóɖóxámɛ tɔn dó lanmɛ nú mǐ mɛ we lɛ́ ɖě wɛ a?’

12. Ényí gbemanɔkpɔ́ lɛ́ nɔ ɖo fínfɔ́n wɛ ɖo súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé tɛ́ntin ɔ, étɛ́ lɛ́ yě ka ɖó ná gbéjé kpɔ́n?

¹² Nɛ̌ mi ka sixú nɔ ɖe ɖɛ tagba lɛ́ kpó gbemanɔkpɔ́ lɛ́ kpó gbɔn? Ényí gbemanɔkpɔ́ lɛ́ ka nɔ fɔ́n ɖo tɛ́ntin mitɔn sín hweɖénu jɛ hweɖénu ɔ ka lo? Xlɛ́xlɛ́ wɛ énɛ́ ka ɖe ɖɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn kún ɖo mi kpa wɛ ó a? É nyí mɔ̌ dandan ǎ; mɛ e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é bǐ tɛ́ntin wɛ gbemanɔkpɔ́ lɛ́ nɔ wá xwetɔ́n ɖe hweɖélɛ́nu. Mɛ we e sixú wa azɔ̌ ɖó kpɔ́ bo ɖu ɖo linlin vovo e yě nɔ ɖó lɛ́ é jí lɛ́ é wɛ sixú ɖó alɔwlíwlí e ná lí dǒ é ɖé ayǐ. Énɛ́ wú ɔ, lěe mi nɔ dó gǎn bo nɔ ɖe ɖɛ tagba lɛ́ gbɔn din é sixú ɖe lěe alɔwlíwlí mitɔn ná wá kpa mi gbɔn é xlɛ́. Mi nɔ kan nǔ élɔ́ lɛ́ byɔ́ miɖée lɛ́: ‘Mǐ ka nɔ kpé wú bo nɔ ɖɔ xó dó tagba lɛ́ jí ɖo fífá mɛ, kpó sísí kpó a? Mǐ ka nɔ yá wǔ yí gbe nú nǔwanyido mǐtɔn lɛ́, bo nɔ tɛ́n kpɔ́n bá jlá mǐɖée ɖó a? Mǐ ka nɔ yá wǔ jó xó dó, yá wǔ byɔ́ hwɛsɔ́kɛ, bo nɔ lɛ́ yá wǔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ a?’ (Efɛ́. 4:31, 32) Amɔ̌, ényí gbemanɔkpɔ́ lɛ́ nɔ ɖo fínfɔ́n wɛ hwɛhwɛ ɖo tɛ́ntin mitɔn, alǒ mi nɔ ɖo nǔ dɔn wɛ hwɛhwɛ ɖo xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn hwenu ɔ, nǔ lɛ́ ná kpɔ́n te ɖo alɔwlíwlí mitɔn gúdo dóó ǎ. Ényí a ɖ’ayi wú ɖɔ mɛ ɖě ɔ kún sɔgbe xá émí ó ɔ, nǔ ɖíɖó xɔ́ntɔnmɛninɔ ɔ nu ná nyí gbeta ɖagbe hú gǎn ɔ nú mi mɛ we lɛ́ bǐ.d

13. Étɛ́ lɛ́ ka sixú d’alɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé bɔ yě ná tuun táan nabí e yě ná nɔ xɔ́ntɔn mɛ ná é?

¹³ Táan nabí mi ka ɖó ná nɔ xɔ́ntɔn mɛ ná? Hwɛhwɛ ɔ, gbeta e è zɔn kplakpla jí bo wá kɔn lɛ́ é nɔ ji nǔ nyanya lɛ́. (Nǔx. 21:5) Énɛ́ wú ɔ, xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn ɖó ná ná hwenu e kpé é mi, bɔ mi ná kplɔ́n bo tuun miɖée lɛ́ ganjí. É ɖo mɔ̌ có, nú é ma byɔ́ ɖó mɔ̌ ǎ ɔ, è ɖó ná dó ga nú xɔ́ntɔnmɛninɔ ǎ. Biblu lɔ ɖɔ: “È ɖo nǔɖé ɖó nukún wɛ bo ma ɖo mimɔ wɛ ǎ ɔ, azɔn wɛ é nɔ dó mɛ.” (Nǔx. 13:12) Gɔ́ ná ɔ, ényí xɔ́ntɔnmɛninɔ ɔ ɖo yiyi wɛ ɔ, é sixú lɛ́ vɛ́ wǔ hú gǎn bɔ è ná gbí dɔn ɖo xóɖóxámɛ sín zɛn e nɔ sɔ́ mɛ lɛ́ é nu. (1 Kɔ. 7:9) Ma sɔ́ ayi ɖó táan nabí e mi ko nɔ xɔ́ntɔn mɛ ná é jí ó, é nyɔ́ wa ɔ, a sixú kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Étɛ́ ka kpo bɔ un ɖó ná tuun dó mɛ ɖě ɔ wú cóbá wá gbeta ɖé kɔn?’

NƐ̌ MƐ ÐĚVO LƐ́ KA SIXÚ NƆ GǓDO NÚ SÚNNU KPÓ NYƆ̌NU KPÓ E ÐO XƆ́NTƆN MƐ LƐ́ É GBƆN?

14. Ali tawun tawun tɛ́ lɛ́ nu mɛ ɖěvo lɛ́ ka sixú nɔ gǔdo nú súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é ɖe? (Kpɔ́n fɔtóo ɔ lɔmɔ̌.)

¹⁴ Ényí mǐ tuun súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixú d’alɔ yě gbɔn? Mǐ sixú byɔ́ yě ɖɔ yě ní wá nɔ kpɔ́ xá mǐ ɖo nǔɖuɖu ɖé, mawusinsɛn ɖo xwédo mɛ ɖé, alǒ mɛkplékpɔ́mɛ núwiwa ɖé hwenu. (Hlɔ̌. 12:13) Ðo ninɔmɛ mɔ̌hun lɛ́ mɛ ɔ, yě tlɛ sixú kplɔ́n bo tuun yěɖée lɛ́ d’é jí. Yě ka ɖó hudó mɛɖé tɔn bɔ é ná nɔ kpɔ́ xá yě ɖo tɛnsisɛ ɖé hwenu alǒ ɖo fí e yě sixú ɖɔ kpáxó lɛ́ ɖe é wɛ a? Ényí mɔ̌ wɛ ɔ, mǐ ka sixú sɔ́ mǐɖée jó bá d’alɔ a? (Ga. 6:10) Alicia e xó mǐ ɖɔ wá yi é ɖɔ nǔ e su é kpó Aschwin kpó nukúnmɛ é. É ɖɔ: “Nú nɔví ɖé lɛ́ ɖɔ ɖɔ ényí mǐ ɖó hudó fí e mǐ ná nɔ, bo ma ná nɔ mǐɖokpó ǎ é tɔn ɔ, mǐ sixú wá ba émí kpɔ́n ɔ, é nɔ víví nú mǐ tawun.” Ényí súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé byɔ́ we ɖɔ hwi ní wá zán hwenu ɖó kpɔ́ xá émí ɔ, aniwú a ma ka ná mɔ ɖɔ wǔ wɛ è jɔ émí ǎ? Ð’ayi te bo ma jó yě dó nyi yěɖokpó bǐ mlɛ́mlɛ́ ó, amɔ̌, nɔ lɛ́ ɖ’ayi hwenu e a ɖó ná jó yě dó bɔ yě ná ɖɔ kpáxó lɛ́ dó é wú.—Filí. 2:4.

15. Nǔ ɖěvo tɛ́ lɛ́ xɔ́ntɔn lɛ́ ka sixú wa bo ná d’alɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé? (Nǔnywɛ́xó 12:18)

¹⁵ Mǐ sixú lɛ́ nɔ gǔdo nú súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é gbɔn nǔ e mǐ nɔ ɖɔ lɛ́ é kpó nǔ e mǐ ma nɔ ɖɔ ǎ lɛ́ é kpó gblamɛ. Hweɖélɛ́nu ɔ, é sixú byɔ́ ɖɔ mǐ ní ɖu ɖo mǐɖée jí. (Xa Nǔnywɛ́xó 12:18.) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akpakpa sixú sɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní ɖɔ nú mɛ ɖěvo lɛ́ ɖɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó ɖé byɔ́ xɔ́ntɔn mɛ, amɔ̌, yě sixú ko ba ɖɔ nu émíɖésúnɔ tɔn mɛ wɛ é ná tɔ́n sín. Mǐ ɖó ná nɔ ɖɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é sín nǔ, alǒ mǐ ná nɔ mɔ xó ɖɔ dó nǔ e nyí yěɖésúnɔ sín xó lɛ́ é wú ǎ. (Nǔx. 20:19; Hlɔ̌. 14:10; 1 Tɛ. 4:11) Gɔ́ ná ɔ, mǐ ɖó ná ɖɔ nǔ ɖěɖěe sixú zɔ́n bɔ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é ná lin ɖɔ è ɖo cɔcɔ dó nú émí wɛ bónú émí ná wlí alɔ lɛ́ é ǎ; mɔ̌ jɛ́n mǐ ma ka ɖó ná kan nǔ mɔ̌hun lɛ́ byɔ́ yě ǎ é nɛ́. Nɔví nyɔ̌nu e nɔ nyí Elise é kpó asú tɔn kpó flín nǔ élɔ́: “Hwenu e mǐ ma ko bló tito nú alɔwlíwlí mǐtɔn ǎ é ɔ, ényí mɛ ɖěvo lɛ́ kan nǔ byɔ́ mǐ d’é wú ɔ, winnyá nɔ hu mǐ.”

16. Ényí súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ɖó nǔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn nu ɔ, nɛ̌ mǐ ka ɖó ná wa nǔ gbɔn?

¹⁶ Ényí súnnu kpó nyɔ̌nu kpó ɖé ka wá gbeta ɔ kɔn bo ná ɖó nǔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn nu ɔ ka lo? Mǐ ɖó ná lɔn bo dó nu xó ɔ mɛ, alǒ nɔ mɛɖé jí ǎ. (1 Pi. 4:15) Nɔví nyɔ̌nu e nɔ nyí Lea é ɖɔ: “Un se ɖɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ɖo xó ɖɔ dó nǔ e wú nyi kpó nɔví súnnu ɖé kpó ɖó nǔ xɔ́ntɔnmɛninɔ mǐtɔn nu é wú wɛ. É vɛ́ nú mì tawun.” Lěe mǐ ko ɖɔ gbɔn wá yi é ɔ, ényí súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ é ɖé ɖó nǔ xɔ́ntɔnmɛninɔ yětɔn nu ɔ, xlɛ́xlɛ́ wɛ énɛ́ ɖe ɖɔ yě wá gbeta nyanya kɔn dandan ǎ. Hwɛhwɛ ɔ, é nɔ xlɛ́ kpowun ɖɔ xɔ́ntɔnmɛninɔ ɔ wa nǔ e é ɖó ná wa é, énɛ́ wɛ nyí ɖɔ é d’alɔ yě bɔ yě wá gbeta ɖagbe ɖé kɔn. Amɔ̌, gbeta énɛ́ sixú kpo ɖo wǔvɛ́ ɖó nú yě wɛ ɖo lěe nǔ nɔ cí nú mɛ é linu, bo sixú zɔ́n bɔ yě ná nɔ mɔ ɖɔ émí ɖo émíɖokpó. Énɛ́ wú ɔ, mǐ sixú ba ali e nu mǐ ná nɔ gǔdo nú yě ɖe lɛ́ é.—Nǔx. 17:17.

17. Étɛ́ súnnu kpó nyɔ̌nu kpó e ɖo xɔ́ntɔn mɛ lɛ́ é ka ɖó ná kpo ɖo wiwa wɛ?

¹⁷ Lěe mǐ ko mɔ gbɔn é ɔ, xɔ́ntɔnmɛninɔ sixú ɖó tagba tɔn lɛ́, amɔ̌, é sixú lɛ́ nyí awǎjijɛ sín nǔ. Jessica flín ɖɔ: “È ná ɖɔ xójɔxó ɔ, xɔ́ntɔnmɛninɔ ɖó azɔ̌ tawun. Amɔ̌, hwenu kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó zínzán ɖ’é kɔn nɔ gú mɛ ǎ.” Ényí xɔ́ntɔn mɛ wɛ mi ɖe hǔn, mi kpo ɖo kplɔ́nkplɔ́n wɛ, bá tuun miɖée lɛ́ ganjí. Ényí mi wa mɔ̌ ɔ, xɔ́ntɔnmɛninɔ mitɔn ná d’alɔ mi mɛ we lɛ́ bǐ, bɔ mi ná wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé é ɖé kɔn.