“Ta Lɛ Jeee Ŋyɛnɔ Ni, Shi Moŋ Nyɔŋmɔ Ŋɔ Ŋi”
“Nyɛhea Yehowa nyɛyea, . . . ni nyɛaaye omanye!”—2 KRONIKA 20:20
1. Yehoshafat feɔ Yesu ni ta maŋtsɛsɛi nɔ lɛ he mfoniri yɛ mɛɛ gboi sɔrɔtoi anɔ?
1 YEHOSHAFAT ni jɛ Yuda lɛ ji maŋtsɛ kpakpa. “Ni ejeee nɔ kɛtsɔɔɔ afa, ni efee nɔ ni ja yɛ Yehowa hiɛ.” (2 Kronika 20:32) Egbɛi lɛ shishi ji “Yehowa ji Kojolɔ.” Ewó Yehowa gbɛi lɛ nɔ gojoo ni ekwɛ lɛ gbɛ kɛha gbɛtsɔɔmɔ yɛ jalɛ gbɛ nɔ kɛ yelikɛbuamɔ koni ekɛkojo E-webii lɛ. Ekwɛ ni akɛ Yehowa mla lɛ tsɔse mɛnɛɛmɛi. Lɛ diɛŋtsɛ eyaa Yudafoi lɛ aŋɔɔ koni eyawo amɛ hewalɛ ni amɛku amɛsɛɛ amɛba Yehowa anɔkwa jamɔ lɛ he. Ebua maŋtsɛyeli lɛ naa kɛha teokrase jamɔ. Yɛ enɛɛmɛi fɛɛ mli lɛ, efee Maŋtsɛ Yesu Kristo ni akɛ lɛ ta sɛi nɔ ehee yɛ ŋwɛi maŋtsɛsɛi nɔ yɛ 1914 ni agbɛnɛ eebua Yehowa webii anaa kɛha yibaamɔ, yɛ be mli ni daimonioi atai lɛ buaa jeŋmaji lɛ anaa kɛyaa naagbee ta lɛ he yɛ Harmagedon Iɛ he mfoniri—Mateo 25:31-34; Kpojiemɔ 16:13, 14, 16.
2. (a) Mɛɛ jaramɔ sane ko te shi kɛha Yudabii lɛ? (b) Mɛɛ shihilɛ ni tamɔ nakai nɔŋŋ ka Yehowa Odasefoi ahiɛ ŋmɛnɛ? (d) Mɛɛ Satan je lɛŋ nibii komɛi tamɔ Amon, Moab kɛ Seir Gɔŋ lɛ nɔ bii ŋmɛnɛ?
2 Yɛ be mli ni Yehoshafat eku sɛɛ eto teokrase gbɛjianɔ ema shi ekoŋŋ yɛ Yuda lɛ, jaramɔ sane ko bate shi. Henyɛlɔ kpeteŋkpele ko, “ta babaoo” jɛ Amon, Moab kɛ Seir Gɔŋ lɛ shikpɔji lɛ anɔ batutua Nyɔŋmɔ webii lɛ koni amɛkpata amɛhiɛ. (2 Kronika 20:1, 2, 22) Shihilɛ ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ tamɔ nakai nɔŋŋ. Akɛni Yehowa Odasefoi jɛɛɛ je lɛŋ hewɔ lɛ, Satan je lɛ nyɛɔ amɛ, ni Nyɔŋmɔ henyɛlɔi lɛ waa amɛyi waa yɛ be babaoo mli. (Yohane 15:19; 1 Yohane 5:19) Yehowa webii—Yuda (ni eshishi ji “Yijiemɔ”) lɛ shikpɔŋ lɛ nɔ ni ayeɔ—ji sane ni ka shi yɛ Yehoshafat gbii lɛ amli. Shi amrɔ nɛɛ, kɛ akɛaato blema Amon kɛ Moab he lɛ, ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ maŋkwramɔŋ hewalɛi kɛ nitsumɔi wuji (ni “hiɛkpatamɔ gbi”) tawuu nii afeemɔ hu fata he lɛ miipele jeŋ nɔyeli he. Yɛ nakai feemɔ mli lɛ, amɛtutuaa shihilɛ he ni ji Nyɔŋmɔ Mesia Maŋtsɛyeli lɛ nɔ̃ yɛ gbɛ ni ja nɔ kɛjɛ 1914 lɛ hu. (Kpojiemɔ 11:15, 18) Blema Seir Gɔŋ lɛ batsɔ hemɔkɛyeli kwɔlɔ Edom, Yakob nyɛmi Esau nɔyeli he. No hewɔ lɛ Seirbii lɛ fee ŋmɛnɛŋmɛnɛ Kristendom hemɔkɛyeli kwalɔi henɔwolɔi lɛ ahe mfoniri yɛ gbɛ ni ja nɔ.—1 Mose 32:3.
3. Yehoshafat kɛ Yudabii lɛ anifeemɔ tamɔ Odasefoi anɔkwafoi lɛ anɔ̃ ŋmɛnɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
3 Akɛni nakai tai babaoo lɛ miiwo ehe gbeyei agbɛnɛ hewɔ lɛ, mɛni Maŋtsɛ Yehoshafat aaanyɛ afee? Ojogbaŋŋ, mɛni Yehowa tsuji anɔkwafoi feɔ daa kɛ amɛkɛ saji ni biɔ ni amɛfee he nɔ ko amrɔ nɔŋŋ, yiwaai loo amɛkɛ amɛwala ni he eba oshara miikpe? Yehoshafat kɔ “efɔ enɔ akɛ eeetao Yehowa sɛɛgbɛ.” Ni gbɔmɛi jɛ Yuda maji lɛ fɛɛ mli amɛba “amɛbatao Yehowa sɛɛgbɛ.” yɛ enɔkwa jamɔ we lɛ.—2 Kronika 20:3-5.
4. (a) Mɛɛ shihilɛ nɛkɛ Yehowa webii baakpa gbɛ? (b) “Asafo babaoo” ni amɛyi faa daa nɛɛ lɛ miikwɛ yiwalaheremɔ gbɛ kɛmiijɛ nɛgbɛ?
4 Mɛɛ nɔkwɛmɔ nɔ kpakpa po enɛ ji kɛha Nyɔŋmɔ webii ŋmɛnɛ! Nɛkɛ basabasafeemɔ yinɔ nɛɛ miiho kɛmiiya enaagbee yɛ Harmagedon. Shihilɛi ni ehiii ni yɔɔ Satan je lɛ mli lɛ baŋ shi. (2 Timoteo 3:1, 13) Eshɛɔ be ni awoɔ Yehowa webii awala he gbeyei babaoo po. Nɛgbɛ ji he ni wɔbaana hebuu yɛ? Abaana enɛ yɛ wɔ ekomefeemɔ yɛ jamɔ mli lɛ mli. Wɔkpeɔ yɛ wɔ Maŋtsɛyeli Asai lɛ anɔ kɛ hei ni wɔkaseɔ Biblia lɛ yɛ lɛ koni wɔye mumɔŋ niyenii ni wajeɔ wɔ lɛ koni wɔto wɔ maŋ sɔɔmɔ ni kɔɔ Yehowa yijiemɔ he lɛ he gbɛjianɔ. Yɛ miishɛɛ mli lɛ, “asafo babaoo” ko yaa nɔ amɛbaa, amɛjɛ jeŋmaji fɛɛ mli, koni amɛbafata Nyɔŋmɔ webii ahe yɛ amɛ “sɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ” lɛ mli. Nɛkɛ mɛi heei nɛɛ miiho yuu kɛmiiba ‘Yehowa gɔŋ ni ji ejamɔ we lɛ he.’ No tsɔɔ amɛyiwalaheremɔ—Kpojiemɔ 7: 9, 15; Yesaia 2:3.
5. Mɛni Yehoshafat “kpo hee” lɛ tsɔɔ yɛ Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ mli ŋmɛnɛ?
5 Yehoshafat yadamɔ “Yehowa we lɛ yɛ kpo hee lɛ hiɛ.” Eka shi faŋŋ akɛ maŋtsɛ lɛ tsumaa he gbɛjianɔtoo ni tee nɔ yɛ Yuda lɛ kɛ hegbɛi hu ha kɛha jamɔ yɛ Yerusalem sɔlemɔ we lɛ. Nakai nɔŋŋ hu ŋmɛnɛ, yɛ Maŋtsɛ ni yeɔ nɔ bianɛ, Yesu Kristo gbɛtsɔɔmɔ shishi lɛ, mumɔŋ tsutswaa he gbɛjianɔtoo ko etee nɔ, no hewɔ lɛ nɔ ni anaa yɛ Yehowa sɔlemɔ we lɛ kpo ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ nɔ ji tsũi pii kɛha gbɔmɛi akpekpei abɔ ni ji “asafo babaoo” lɛ ni jeee osɔfoi lɛ. Kwɛ miishɛɛ ni eji akɛ wɔɔhi jɛmɛ!—Lala 27:1-5.
Yehowa Ni Wɔɔtsɔ Wɔhe Kɛaaya Eŋɔɔ
6. (a) Mɛɛ saji atsi ta yɛ Yehoshafat sɔlemɔ lɛ mli? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔna hewalɛ yɛ kaa mli?
6 Yehoshafat kɛ sane muu lɛ fɛɛ fɔ e-Nyɔŋmɔ lɛ hiɛ yɛ sɔlemɔ mli yɛ Yehowa we lɛ. Ekpɛlɛ Maŋtsɛ ni Yehowa ji, ehewalɛ kɛ enyɛmɔ lɛ nɔ, ni etĩ nɔ ni Yehowa etsu kɛha ewebii lɛ mli. Egbalɛ jwɛŋmɔ kɛtee Salomo sɔlemɔ ni jɛ tsuiŋ tɔ̃ɔ yɛ be mli ni ejɔɔ sɔlemɔ tsu lɛ nɔ lɛ nɔ, ni ekɛ heshibaa mu sane naa akɛ: “Ni wɔleee bɔ ni wɔɔfee, shi moŋ bo onɔ wɔhiŋmɛii jwere!” (2 Kronika 20:5-12; 6:12-14, 34, 35) Ani oba shihilɛ ni tamɔ nakai mli da lo—ní etamɔ nɔ ni he ko he ko bɛ ni oootsɔ ohe kɛya? Paulo baje shihilɛi ni tamɔ nɛkɛ mli shii abɔ yɛ bɔfoi lɛ abei lɛ amli. Ehe bahia ni ekɛ ehe afɔ Yehowa nɔ waa. Shi enyɛɔ ekɛɔ yɛ be fɛɛ mli akɛ, “ejaakɛ kɛ mifee gbedee lɛ, no moŋ minaa hewalɛ.” Ejaakɛ kɛ enu he akɛ lɛ diɛŋtsɛ lɛ enyɛŋ nɔ ko nɔ ko efee lɛ, ehe ni ekɛfɔɔ Yehowa nɔ kwraa lɛ feɔ hewalɛ jɛɛhe ni anyɛɛɛ aye nɔ kunim kɛhaa lɛ. Bo hu ohe baanyɛ awa!—2 Korintobii 12:10; Abɛi 18:10.
7. Mɛɛ Mose famɔi nakai Yudafoi lɛ boɔ toi lɛ?
7 Bo lɛ kɛ obaanyɛ lɛ, susumɔ nɔ ni tee nɔ yɛ Yerusalem sɔlemɔ we ni da lɛ mli: “Ni Yuda muu lɛ fɛɛ damɔ Yehowa hiɛ, kɛ amɛgbekɛbii kɛ amɛŋamɛi kɛ amɛbihii hu.” (2 Kronika 20:13) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ amɛkai nɔ ni Mose efa akɛ amɛfee yɛ yiŋtoi ni yɔɔ henaabuamɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ asɛɛ lɛ, taakɛ aŋma yɛ 5 Mose 31:12 lɛ. Shidaamɔ he pɛ yɔɔ kɛha nɛkɛ asafo muu nɛɛ fɛɛ yɛ be mli ni wekui nɛɛ kɛ bulɛ mɛɔ Yehowa, ni ámɛfee klalo akɛ amɛbaafee nɔ fɛɛ nɔ ni eeefa lɛ.
Yehowa Nifeemɔ Gbɛ Lɛ
8. Tsɔɔmɔ nɔ ni Yehowa adafitswaa gbɛ lɛ ji (a) yɛ Yehoshafat gbii lɛ amli (b) yɛ wɔgbii nɛɛ amli.
8 Mɛɛ gbɛ nɔ Nuŋtsɔ Maŋtsɛ Yehowa baatsɔ aha Yehoshafat sɔlemɔ lɛ hetooi Yehowa kɛ adafitswaa gbɛ ko ha. Ni nɛkɛ gbɛ nɛɛ ji gbɔmɔ ni ji Yahaziel ni jɛ Levi akutso lɛ mli lɛ. Eyɛ mli akɛ Yahaziel jeee osɔfo moŋ, shi Yehowa hala lɛ koni ejaje hewalɛwoo saji ni fe fɛɛ ni yɔɔ Ŋmalɛi lɛ amli lɛ ateŋ ekome etsɔɔ. Nɔ ni he hiaa lɛ ji akɛ “Yehowa mumɔ lɛ ba Yahaziel . . . nɔ yɛ asafo lɛ teŋ.” (2 Kronika 20:14) Ani Yehowa kɛ adafitswaa gbɛ ko ni tamɔ nakai eha yɛ ewebii ateŋ ŋmɛnɛ? Yɛ anɔkwale mli lɛ efee nakai! Yesu tsi enɛ ta yɛ egbalɛ ni kɔɔ “nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ naagbee” lɛ he lɛ mli yɛ be mli ni ewieɔ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” kuu lɛ ni afɔ amɛ mu lɛ ni Nuŋtsɔ lɛ kɛ “enibii fɛɛ” ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ ewo amɛdɛŋ lɛ he lɛ.—Mateo 24:3, 45-47.
9. (a) Yahaziel gbɛi lɛ sa yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛni ji Yehowa shɛɛ sane lɛ, ni enɛ woɔ wɔ hewalɛ bianɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
9 Yahaziel gbɛi lɛ shishi ji “Nyɔŋmɔ Naa.” Lɛlɛŋ Nyɔŋmɔ baanyɛ ana nɔ fɛɛ nɔ ni kɔɔ jaramɔ be lɛ he lɛ. Ebaanyɛ etsɔ hiɛ ena gbɛ ni esa akɛ Nyɔŋmɔ webii lɛ atsɔ nɔ. Ebaanyɛ etsɔ hiɛ ena nɔ ni baajɛ mli aba yɛ naagbee. No hewɔ lɛ mɛni ji sane ni Yehowa tsɔ Yahaziel nɔ ekɛha lɛ? Bo toi! No ji enɛ: “Nyɛboa toi, Yuda fɛɛ kɛ Yerusalem bii kɛ bo Maŋtsɛ Yehoshafat! Bɔ ni Yehowa kɛɔ nyɛ nɛ: Nyɛkashea gbeyei, ni nyɛtsui akafaa yɛ nɛkɛ ta babaoo nɛɛ hewɔ; ejaakɛ ta lɛ jeee nyɛnɔ ni, shi moŋ Nyɔŋmɔ nɔ ni!” (2 Kronika 20:15) Kwɛ bɔ ni nakai asafo ni efee ekome lɛ aaanya aha! Ni kwɛ bɔ ni wɔnyaa kɛ mlifilimɔ ŋmɛnɛ akɛni wɔle akɛ bɔ fɛɛ bɔ ni Satan kɛ esamaŋfoi lɛ aaatutua wɔ aha lɛ—yɛ bɔ ni aaaka wɔhemɔkɛyeli kɛ emuuyeli mli hiɛmɔ aha lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ—wɔ, ákɛ gbɔmɛi ni efee ekome lɛ, wɔbaanyɛ ni wɔkɛ wɔhe afɔ Yehowa nɔ kwraa, kɛ hiɛnɔkamɔ akɛ ebaawuu ta lɛ eha wɔ!—2 Mose 15:2, 3; Lala 24:8; 37:3-7; Zakaria 14:3.
Aatao Nifeemɔ Yɛ Ekomefeemɔ Mli!
10. (a) Nakai Yudafoi lɛ kɛ mɛɛ emuuyeli mlihiɛmɔ he kaa kpe? (b) Mɛɛ nitsumɔ bafeɔ Yehowa ‘naakpɛɛ nitsumɔ’ lɛ?
10 Shi, nakai Yudafoi lɛ damɔŋ shi kɛkɛ, ni amɛmiimɛ kpɔmɔ fɛɛ kpɔmɔ ni Yehowa kɛbaaba. Esa akɛ amɛfee gbɔmɛi ni tsuɔ nɔ ko he nii! Esa akɛ amɛjie toiboo ni amɛfeɔ amɛhaa Yehowa lɛ kpo, ni amɛfee nii yɛ lɛ diɛŋtsɛ egbɛ nɔ kɛ amɛbaanyɛ amɛje mli. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ amɛteŋ mɛi pii nu he akɛ famɔi ni ba kɛjɛ Yehowa ŋɔɔ lɛ yɛ sɔrɔto loo ekaaa. Enɛ ka emuuyeli mli ni amɛhiɛ lɛ. Yɛ nakai gbɛ nɔ nɔŋŋ lɛ, dani Yehowa baatsu ‘enaakpɛɛ nitsumɔ lɛ,’ ni ji Kristendom ni ebaakpata ehiɛ yɛ “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ shishijee lɛ, ebaabi ni edasefoi lɛ kɛ amɛhe awo nitsumɔ ni tamɔ nɔ ni ekaaa ni yɔɔ naakpɛɛ kɛha mɛi pii lɛ mli yɛ ekomefeemɔ mli. Eji amɛsɔɔmɔ ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ akɛ amɛaaya gbɔmɛi lɛ ashiai amli, yɛ be kɛ bei amli, ni amɛyabɔ amɛ hiɛkpatamɔ ni baa lɛ he kɔkɔ.—Yesaia 28:21; Mateo 24:14, 21.
11, 12. (a) Mɛɛ famɔ ko ni ekaaa ji nɔ ni Yahaziel kɛha, shi te Yudabii lɛ fee amɛnii yɛ he amɛha tɛŋŋ? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ wɔ hu wɔɔnyɛ wɔtsɔɔ akɛ wɔkɛ wɔhe fɔɔ Yehowa nɔ yɛ?
11 Enɛ feɔ famɔi ni Yahaziel kɛha Yudafoi lɛ ahe mfoniri. Yɛ be mli ni ewieɔ henyɛlɔi lɛ atai lɛ ahe lɛ, ekɛɛ akɛ: “Wɔ ni ji wɔ lɛ nyɛfaa nyɛkɛ amɛ ayakpea; . . . jeee nyɛ nyɛbaawu ta nɛɛ; nyɛtoa ni nyɛdamɔa shi diŋŋ ni nyɛkwɛa yiwala ni Yehowa baahere, Yuda kɛ Yerusalem! Nyɛkashea gbeyei ni nyɛtsui akafaa! Wɔ lɛ, nyɛfaa, ni nyɛkɛ amɛ ayakpea, ejaakɛ Yehowa kɛ nyɛ yɛ!” (2 Kronika 20:16, 17) Afa nakai asafo ni ji hii, yei kɛ gbekɛbii ni amɛhiɛɛɛ tawuu nii ko lɛ akɛ amɛte shi amɛshi henyɛlɔi asraafoi akui sɔrɔtoi etɛ ni amɛfee ekome lɛ!—Okɛto Lala 148:12, 13 he.
12 Yehoshafat kɛ Yudafoi lɛ ahiɛ sɔ gbɛtsɔɔmɔ ni Yehowa tsɔ Yahaziel nɔ ekɛha lɛ waa. “Kɛkɛ ni Yehoshafat ma eyi shi, ni ekɛ ehiɛ bu shi, ni Yuda kɛ Yerusalem bii lɛ fɛɛ bumɔ shi yɛ Yehowa hiɛ ni amɛja Yehowa.” (2 Kronika 20:18) Yehoshafat Kpeteŋkpele, Yesu Kristo, jie heshibaa kɛ Yehowa nɔ ni akɛ he fɔɔ nɛɛ nɔŋŋ kpo yɛ be mli ni eyɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, ni wɔbaanyɛ wɔna nɔmimaa akɛ ebaakwɛ Yehowa gbɛ kɛha tawuu mli famɔi beni ‘Yehowa ni yɔɔ eninejurɔ nɔ lɛ kumɔɔ maŋtsɛmɛi dukuduku yɛ emlifu gbi lɛ nɔ lɛ.’ (Lala 110:5, 6) Nakai nɔŋŋ hu Yehowa Odasefoi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ yɛ miishɛɛ akɛ ‘amɛaaja’ Nyɔŋmɔ ni amɛkɛ amɛhe fɔɔ enɔ lɛ, yɛ be mli ni amɛsɔmɔɔ yɛ ekpo lɛ nɔ lɛ.—Lala 84:10-12; 122:1-4.
13. Namɛi ŋmɛnɛ, amɛjieɔ Yehowa yi “kɛ gbee walɛ diɛŋtsɛ,” ni mɛni jɛɔ mli baa?
13 Taakɛ 2 Kronika 20:19 tsɔɔ lɛ, sɔlemɔ we lalɔi lɛ “te shi ni amɛjie Yehowa, Israel Nyɔŋmɔ lɛ yi kɛ gbee walɛ diɛŋtsɛ.” Ni namɛi ji mɛi ni yɔɔ ŋmɛnɛ ni yɔɔ shwɛɛnii ni afɔ amɛ mu lɛ egbɛtsɔɔmɔ shishi ni kɛ “gbee walɛ diɛŋtsɛ” miijie Yehowa yi yɛ ehenyɛlɔi ahiɛ lɛ? Yɛ anɔkwale mli lɛ, mɛi ni nyiɛ Yehowa webii ahiɛ daa nɛɛ ji gbɛgbalɔi ni amɛyi faa yɛ be fɛɛ mli lɛ. Gbɛgbalɔi awalɔi kɛ daa gbɛgbalɔi, gbɛgbalɔi krɛdɛɛ kɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi—mɛi ni nyiɛɔ hiɛ kɛjieɔ Yehowa yi yɛ shiɛmɔ mli lɛ—ná nɔyaa ni ji oha mlijaa 19 yɛ afi 1983 mli. Amɛ ‘lala’ lɛ ye bua yɛ gbɛ ni ekaaa nɔ ni ana yikulɛ babaoo ni ji ŋmlɛtswaai 436,720,991 ni ji oha mlijaa 13:5 ákɛ nɔyaa—ni akɛwo Kristofoi asɔɔmɔ nitsumɔ mli yɛ nyɛsɛɛ afi lɛ mli.
14. Te mɛi babaoo tsɔɔ nitsumɔi anɔ amɛjieɔ amɛhemɔkɛyeli kpo bianɛ amɛhaa tɛŋŋ, yɛ Yudabii lɛ anɔkwɛmɔ nɔ lɛ sɛɛnyiɛmɔ mli?
14 Kɛ wɔku wɔsɛɛ kɛtee Yerusalem lɛ, ejeee be ni asaa he kɛhaa wɔdɔiwɔɔ. Shi moŋ gbɔmɛi lɛ fee toiboo ni “amɛte shi leebi maŋkpa ni amɛfɔ kɛtee Tekoa ŋa lɛ nɔ.” (2 Kronika 20:20) Ámɛfee klalo akɛ amɛbaatsɔ amɛnitsumɔi anɔ amɛjie amɛhemɔkɛyeli kpo. (Okɛto Yakobo 2:14 he.) Nakai nɔŋŋ hu yɛ be babaoo mli lɛ ehe bahiaa ni Nyɔŋmɔ sɔɔlɔi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ ate shi mra kɛya amɛnitsumɔ lɛ nɔ. Ehe hiaa ni gbɛgbalɔi ni ji ŋamɛi ni yɔɔ bii ate shi mra ni amɛkwɛ amɛshia nitsumɔi anɔ bɔni afee ni amɛna be ni amɛkɛ leebi lɛ fɛɛ awo Yehowa sɔɔmɔ mli. Gbɔmɛi yɛ Satan je lɛ mli ni ‘miidɔmɔ ŋtsɔi ni miibolɔ’ ni esa akɛ akadi amɛ kɛha yiwalaheremɔ kɛtsɔ “amanehulu Kpeteŋkpele” lɛ mli. Yehowa Odasefoi etswa amɛfai shi akɛ amɛbaatao amɛ.—Okɛto Ezekiel 9:4 he.
Nyɛyaa Ŋyɛhiɛ yɛ Ta lɛ Mli!
15. (a) Yudabii lɛ baaná namɔ mli hemɔkɛyeli? (b) Te wɔɔfee tɛŋŋ ‘wɔye omanye’ ŋmɛnɛ?
15 Nɔ ni aŋma afɔ shi yɛ 2 Kronika 20:20 yaa nɔ akɛ: “Ni beni amɛfa lɛ, Yehoshafat wa damɔ shi ni ekɛɛ: Nyɛboa mi toi, Yuda kɛ Yerusalem bii! Nyɛhea Yehowa, nyɛ Nyɔŋmɔ lɛ nyɛyea, ni nyɛaanyɛ shi nyɛdamɔ; ni nyɛhea egbalɔi lɛ nyɛyea, ni nyɛaaye omanye! Nakai nɔŋ hu ŋmɛnɛ, Kristofoi asafo lɛ yitso, ni ji wɔ Maŋtsɛ ni yeɔ nɔ bianɛ lɛ, ewo ewebii lɛ hewalɛ babaoo koni amɛye anɔkwale. Wɔnaa enɛ yɛ wiemɔi ni yɔɔ ŋmalɛi ni atsɛ nɛɛ amli: Mateo 10:27, 28; 24:9-18; Yohane 16:33. Hemɔkɛyeli yɛ Yehowa mli, hemɔkɛyeli yɛ mɛi ni ekɛ amɛ tsuɔ nii akɛ enaawielɔi lɛ amli, hɛɛ, hemɔkɛyeli yɛ egbɛjianɔtoo lɛ mli! Yɛ be mli ni ‘wɔyaa nɔ’ yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli ŋmɛnɛ lɛ, kwɛ bɔ ni ehe hiaa waa akɛ wɔɔjie hemɔkɛyeli kpo wɔtsɔɔ! Enɛ ji gbɛ ni kɛ mɔ yaa omanyeyeli mli—ni esa akɛ Odasefoi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ ni abaptisi amɛ ni tsɔɔ hemɔkɛyeli yɛ Yehowa kɛ egbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ fɛɛ ana. Nɔ ni fata enɛɛmɛi ahe ji egbɛjianɔtoo ni yɔɔ naakpɛɛ kɛha naanɔ wala, nɔ ni e-Bi lɛ afɔleshaa lɛ ha eba lɛ Mli lɛ.—Yohane 3:16; 17:3.
16. (a) Mɛɛ “lalatsɛmɛi” nyiɛɔ sɔɔmɔ lɛ hiɛ yɛ be babaoo mli? (b) Amɛtee amɛjieɔ Yehowa yi”yɛ wulamɔ krɔŋkrɔŋ mli” yɛ mɛɛ gbɛ nɔ!
16 Agbɛnɛ Yehoshafat kɛ “maŋ lɛ tee ajina, ni eto lalatsɛmɛi ni ala aha Yehowa ni amɛjie eyi yɛ wulamɔ krɔŋkrɔŋ mli, ni amɛje kpo kɛnyiɛ tabilɔi lɛ ahiɛ ni amɛkɛɛ: Nyɛdaa Yehowa shi; ejaakɛ naanɔ emɔbɔnalɛ hiɔ shi kɛyaa! (2 Kronika 20:21) Nɛkɛ sɔlemɔ we lalatsɛmɛi nɛɛ nyiɛ mɛi ni yaa ta lɛ ahiɛ. Nakai nɔŋŋ hu yɛ shwɛɛnii ni afɔ amɛ mu lɛ agbɛtsɔɔmɔ shishi lɛ, wɔyɛ gbɛgbalɔi kɛ maŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi, nɔkwɛlɔi gbɛfalɔi kɛ amɛŋamɛi, kɛ agbɛnɛ mɛi ni sɔmɔɔ yɛ Betel shiai amli kɛ asafoŋ onukpai kɛ asafoŋ sɔɔlɔi ni yɛ be babaoo mli lɛ amɛji mɛi ni nyiɛɔ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ hiɛ ni amɛkanyaa mɛi fɛɛ ni kɛ amɛhe ebɔ asafo lɛ he lɛ kɛhaa nitsumɔ. Mɛnɛɛmɛi fɛɛ kɛ yijiemɔ haa Yehowa yɛ “wulamɔ krɔŋkrɔŋ mli,” ni amɛnyiɛɔ yɛ teokrase gbɛjianɔtoo naa. Nɔ ni fata amɛmumɔŋ wulamɔ lɛ he ji ‘amɛ Kristofoi asu kɛ baŋ hee lɛ, ni tsɔɔ anɔkwa jalɛ kɛ anɔkwayeli lɛ.’ (Efesobii 4:24; Galatabii 5:22, 23) Mɛɛ hegbɛ ji enɛ akɛ ŋmɛnɛ wɔfata nɛkɛ je muu fɛɛ ku nɛɛ he, kɛmiijie Yehowa gbɛi lɛ kɛ emɔbɔnalɛ ni esaaa wɔ lɛ kpo!—Lala 144:1, 2: 136:1-26.
17. (a) Mɛni hewɔ “ta lɛ jeee” Nyɔŋmɔ webii “anɔ lɛ? (b) Mɛɛ Yehowa “jwɛŋmɔ ko” tsɔɔ hiɛkpatamɔ kɛha apasa jamɔ?
17 Yehowa ekɛɛ ewebii lɛ akɛ: “Jeee nyɛ nyɛbaawuu ta nɛɛ.” Ni nakai ji bɔ ni eba lɛ. “Ni beni amɛbɔi lamɔ kɛ yijiemɔ lɛ,” Yehowa wo ka ewo mɛi ni baa abatutua amɛ lɛ, no hewɔ lɛ “Amonbii kɛ Moabbii lɛ te shi wo Seir Gɔŋ lɛ nɔ bii lɛ, ni amɛfee amɛ musu, ni amɛkpata amɛhiɛ.” (2 Kronika 20:17, 22, 23) Kwɛ bɔ ni enɛ feɔ nɔ ni miihe aba Satan je lɛ nɔ lɛ he mfoniri yɛ faŋŋ mli! Taakɛ Kpojiemɔ 17: 16, 17 tsɔɔ lɛ, Yehowa hiɛ “jwɛŋmɔ kome” ko yɛ Babilon Kpeteŋkpele lɛ, mɔ ni Kristendom ji efã titri ni ahiɔ fe fɛɛ lɛ he. Ebaaha Jeŋmaji Ekomefeemɔ lɛ mlibii lɛ asraafoi lɛ hu ana nɛkɛ “jwɛŋmɔ kome” nɛɛ nɔŋŋ kɛtsɔ shi ni amɛaate amɛwo apasa jamɔ, ni amɛfee lɛ amaŋfo ni amɛkpata ehiɛ kwraa nɔ. Amɛbaakumɔ Kristendom ni ji hemɔkɛyeli kwamɔ gbɛjianɔtoo kpeteŋkpele lɛ dukuduku, tamɔ afee Edombii ni jɛ Seir Gɔŋ lɛ nɔ lɛ!
18. Mɛɛ gbɛ nɔ aaatsɔ akpata ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Amon kɛ Moab hiɛ yɛ Harmagedon yɛ?
18 Shi jeee fɛɛ nɛ! ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Amon kɛ Moab eshwe! (Okɛto Kpojiemɔ 18:9, 10, 15-17 he.) Amɛkã he amɛtswa amɛfai shi akɛ amɛbaakpata Yehowa yijielɔi lɛ ni ji ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Yudabii lɛ ahiɛ. Shi be eshɛ ni Yehowa kɛ fɔbuu kojomɔ baaba amɛnɔ. Taakɛ Kpojiemɔ 19:11-16 tsɔɔ mli lɛ, Maŋtsɛ, Yesu Kristo, baaya ehiɛ, ni ‘enaanaa Nyɔŋmɔ Ofe lɛ mlifu ni naa wa lɛ weinŋaanɔ lɛ nɔ,’ ni ekpata nɔ ni eshwɛ yɛ Satan jeŋ gbɛjianɔtoo lɛ mli fɛɛ hiɛ. Kɛ tawuu lɛ mli wa lɛ, maŋkwramɔ maji lɛ kɛ amɛ tawuu mli sɛɛfilɔi lɛ ni tamɔ sɛkɛyelɔi lɛ kɛ amɛ tawuu nii lɛ baatswiatswia amɛhe yɛ sɛkɛyeli mli ni ŋwanejee ko kwraa bɛ he. Nakai ji bɔ ni eba yɛ Moab kɛ Amon gbɛfaŋ, beni “amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ ye bua enaanyo ni amɛkɛkpatakpataa amɛhiɛ” lɛ. Shi Yehowa eŋmɛŋ gbɛ ni amɛkɛ amɛ nuklea tawuu nii lɛ atsu nii kɛyashɛ he ni amɛkɛaakpata Nyɔŋmɔ webii lɛ loo eninenaa nitsumɔ ni ji wɔ shikpɔŋ nɛɛ hiɛ.—Kpojiemɔ 11:18; Yesaia 45:12, 18; Lala 115:16.
19. (a) Te ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Yudabii lɛ aaafee amɛnii amɛha tɛŋŋ yɛ be mli ni amɛkwɛɔ tawuu he lɛ? (b) Mɛni feɔ ‘Beraka Yijiemɔ Jɔɔ’ ni abuaa he naa yɛ jɛmɛ lɛ he mfoniri?
19 “Shi beni Yudabii lɛ bashɛ buu hé ŋa lɛ nɔ lɛ, ni amɛkwɛ ta babaoo lɛ, naa, amɛji gbohii sɔŋŋ ni jwere shi nɛɛ, ni mɔ ko ejeee mli.” Kɛ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ “Yudabii” lɛ kɛ amɛnanemɛi jalɔi lɛ kwɛ nɔ ni ejɛ Harmagedon ta lɛ mli eba lɛ, amɛbaajie Yehowa yi yɛ nakai kunimyeli kpeteŋkpele lɛ hewɔ. Amɛhaŋ gbɔmɛi lɛ diɛŋtsɛ, shi moŋ amɛbaanyã ni amɛbua amɛhe naa yɛ nakai Okadi “Beraka Yijiemɔ Jɔɔ” lɛ mli—ejaakɛ Beraka shishi ji “Jɔɔmɔ.” “Asafo babaoo” lɛ ni jeee osɔfoi lɛ kɛ miishɛɛ baabote shikpɔŋ ni atsuu nɔ lɛ nɔ, yɛ Maŋtsɛyeli nɔyeli lɛ shishi, ni amɛhiɛ ka amɛ hegbɛ ni baa lɛ nɔ waa—ní amɛfee shikpɔŋ lɛ paradeiso abɔɔ. Yehoshafat kpeteŋkpele, Yesu Kristo nɔyeli he ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ nuŋ naagba ko he aahu afii akpe, ni e-Nyɔŋmɔ ni ji Yehowa, baaha amɛhe ajɔ amɛ yɛ he fɛɛ he.—2 Kronika 20:24-30.a
[Shishigbɛ niŋmaa]
a Ajie kɛjɛ July 1, 1984 Watchtower lɛ mli.
Kronika 20 Mlitii
◻ Namɛi feɔ Amon, Moab kɛ Seir Gɔŋ lɛ nɔ bii atai lɛ ahe mfoniri ŋmɛnɛ?
◻ Namɛi feɔ Yehoshafat, Yahaziel kɛ Yudabii lɛ ahe mfoniri?
◻ Ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ Yudabii lɛ hu ehere tsɛmɔ lɛ nɔ fɛfɛo yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
◻ Mɛni haa wɔ hiɛnɔkamɔ yɛ nɔ ni baajɛ “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ mli aba hewɔ lɛ?
[Mfonirii ni yɔɔ baafa 16, 17]
Yesu ni ta maŋtsɛsɛi nɔ bianɛ lɛ miiye kɛmiibua Nyɔŋmɔ webii ‘ni amɛya omanye’ yɛ Yehowa yijiemɔ mli tamɔ Yehoshafat