Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w89 7/15 bf. 3-4
  • Ani Nitsumɔ Ni Wa Kɛ Miishɛɛ Baa?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Ani Nitsumɔ Ni Wa Kɛ Miishɛɛ Baa?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1989
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Yiŋtoo Hewɔ Ni Atsuɔ Nii Waa
  • Obaanyɛ Onya Nitsumɔ ni Wa He
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2015
  • Mɛni Hewɔ Esa Akɛ Okpɛlɛɔ Susumɔ Heei Anɔ?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1989
  • Tsu Nii Kɛ Miishɛɛ
    Bɔ Ni Ooofee Ohi Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli
  • Nltsumɔ Baanyɛ Aha Ona Miishɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1989
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1989
w89 7/15 bf. 3-4

Ani Nitsumɔ Ni Wa Kɛ Miishɛɛ Baa?

BUNPEI Otsuki, nitsumɔtsɛ kpanaa ni jɛ Japan jarayeli je lɛ mli lɛ bi akɛ: “Yɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, nitsumɔ ji nɔ fɛɛ nɔ kɛha gbɔmɔ, aloo jeee nakai?” Eetsɔɔ nɔ hewɔ ni esumɔɔɔ ni eyajɔɔ ehe yɛ gbɛhamɔ mli yɛ latsaa be mli lɛ mli. Ewiemɔi tamɔ Japanbii ni tswa amɛmaŋ lɛ ekoŋŋ amɛma shi yɛ ta lɛ sɛɛ nifitemɔ lɛ mli lɛ. Atsɔɔ bɔ ni Japanbii ji akɛ amɛji gbɔmɛi ni tsuɔ nii waa kɛjɛ be mli ni Commodore Perry ni jɛ U.S. Amerika lɛ yagbele Japan ni eha ebafee maŋ ni tseee ehe dɔŋŋ lɛ. Ni amɛpupuɔ amɛhe hu akɛ amɛji mɛi ni tsuɔ nii waa.

Shi agbɛnɛ, aawie aashi Japan bianɛ akɛni etsuɔ nii waa lɛ hewɔ, akɛ eji maŋ ni emlibii kɛ ŋmɛlɛtswai babaoo tsuɔ nii fe jeŋmaji ni amɛtee hiɛ yɛ nitsumɔ mli lɛ fɛɛ. Japan nɔyeli lɛ miibɔ mɔdɛŋ ni etsi nitsumɔ he sɛkɛ ni eye amɛ lɛ naa. Adafitswaa wolo ko hiɛ gbɛ saji kaneɔ nɛkɛ: “Apaafoi Anitsumɔ He lɛ Kɛɛ ‘Nyɛkpaa Nii Ni Nyɛtsuɔ Waa Lɛ.’” Yɛ be mli ni efaa ta kɛhaa 1987 latsaa be mli gbɛhamɔ be lɛ, nitsumɔ lɛ kɛ sabala ko tsu nii yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ, “Gbɛhamɔ ni ooona lɛ yeɔ odase akɛ ohe esa.” Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, nɔyeli lɛ miibi maŋ lɛ akɛ, “Mɛni hewɔ nyɛtsuɔ nii waa nakai lɛ?”

Shi jeee mɛi fɛɛ ni yɔɔ Japan lɛ ji mɛi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ amɛha nitsumɔ ni wa. Nyɛsɛɛ nɛɛ saji amlipɛimɔ ko ni afee yɛ Japan Productiuity Center yɛ nitsulɔi heei fe 7,000 ahe lɛ jie lɛ kpo akɛ amɛteŋ oha fɛɛ mli 7 pɛ susuɔ akɛ nitsumɔ he hiaa fe amɛ diɛŋtsɛ amɛteemɔŋ shihilɛ mli nibii. Anaa su nɛɛ yɛ maji krokomɛi amli. Yɛ Germany lɛ, Allensbacher Institut für Demoskopie lɛ na le akɛ Germanbii ni amɛyɛ kɛjɛ afii 18 kɛmiiya 29 lɛ ateŋ oha fɛɛ mli 19 pɛ kɛɔ akɛ amɛjɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛtsuɔ nitsumɔ kpakpa ni shika ni amɛnaa lɛ kɔɔɔ he eko.

Kɛ akɛto obalaŋtai ni nɔ ko jeee amɛhe sane ko lɛ ahe lɛ, nitsulɔi ni amɛjɛ maŋsɛɛ amɛba ni yɔɔ Japan lɛ tsuɔ nii waa diɛŋtsɛ. Nitsumɔtsɛ ko ni yɔɔ Tokyo lɛ wieɔ enitsulɔ ko ni ji Algerianyo, ni tsuɔ nitsumɔ ni baa shi lɛ he ekpakpa. Ekɛɔ akɛ: “Japanbii biŋ ni aha amɛ nitsumɔ ni tamɔ nɛkɛ, ni kɛji akɛ amɛfee nakai po lɛ, amɛbaakpa amrɔ nɔŋŋ.” Dabi, Japanbii ni tsuɔ nii waa lɛ jeee mɛi ni tsuɔ nitsumɔ kpakpa. Kɛ gbɔmɛi miitsu nii waa lɛ, belɛ esa akɛ nɔ ko ni kanyaa amɛ ahi shi.

Yiŋtoo Hewɔ Ni Atsuɔ Nii Waa

“Shika, shifimɔ, heloo gbɛfaŋ nibii, kɛ agbɛnɛ ni aaaya nɔ yɛ je lɛ mli”​—enɛɛmɛi ji nibii ni Germanbii ni tsuɔ nii waa lɛ diɔ sɛɛ, ni nɛkɛ ji bɔ ni German adafitswaa wolo ni baa daa otsi Der Spiegel lɛ kɛɛ. Hɛɛ, mɛi pii tsuɔ nii waa koni amɛna heloo gbɛfaŋ nibii bɔni afee ni amɛna shihilɛ ni ma shi shiŋŋ mli ŋɔɔmɔ yɛ be ko mli. Mɛi krokomɛi tsuɔ nii waa kɛ yiŋtoo akɛ “amɛbaaya nɔ yɛ je lɛ mli” aloo amɛbaana gbɛhe ni kwɔ yɛ nitsumɔ mli. Mɛi pii ni henumɔ ni tamɔ nɛkɛ kanyaa amɛ koni amɛya amɛhiɛ yɛ woloŋlee mli lɛ diɔ nɛkɛ otii nɛɛ asɛɛ aahu akɛ nɔ ni jɛɔ mli baa yɛ naagbee ji akɛ amɛtsuɔ nitsumɔ kome too lɛ nɔŋŋ shii abɔ aahu akɛ​—etɔɔ amɛ ni amɛshɛɛɛ he ko he ko.

Shi shika kɛ gbɛi ni aaana jeee nibii pɛ ni haa gbɔmɛi tsuɔ nii waa. Mɛi komɛi tsuɔ nii yɛ nitsumɔ pɛ kɛkɛ hewɔ. Kɛha amɛ lɛ, nitsumɔ ji nɔ fɛɛ nɔ. Mɛi komɛi hu naa amɛnitsumɔ mli ŋɔɔmɔ. Haruo kpɛlɛ nɔ akɛ: “Mina miishɛɛ yɛ nɔ ni mitsuɔ yɛ minitsumɔ he lɛ aahu akɛ egbe mumɔŋ nibii ni esa akɛ madi sɛɛ lɛ.”

Agbɛnɛ mɛi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ amɛha nitsumɔi ni sa kɛha mɛi krokomɛi asɔɔmɔ kɛ amɛhilɛ-kɛ-hamɔ hu yɛ. Amɛtsuɔ nii waa koni amɛkɛhere mɛi ayiwala. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, mɔ ni gbeɔ la lɛ tsuɔ nii waa daa gbi bɔni afee ni eha nibii ni ekɛtsuɔ nii lɛ afee nɔ ni hi.

Shi ani enɛɛmɛi fɛɛ ji yiŋtoi kpakpai ni no hewɔ esa akɛ atsu nii waa lɛ? Ani enɛɛmɛi kɛ miishɛɛ baaba? Yɛ anɔkwale mli lɛ, mɛɛ nitsumɔ baanyɛ aha ona miishɛɛ?

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje