Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w91 7/15 bf. 27-30
  • Mɛni Hewɔ Esa Akɛ Okɛ Heshibaa Aha Ohe?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Mɛni Hewɔ Esa Akɛ Okɛ Heshibaa Aha Ohe?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Mɛni Ji Heshibaa?
  • Esa Akɛ Efee nɔ Ni Yɔɔ Krɔŋŋ Diɛŋtsɛ
  • Bɔ Ni Yehowa Susuɔ Nii Ahe Ehaa
  • Nyɔŋmɔ kɛ Kristo Jie Enɛ Kpo
  • Heshibaa Mli Sɛɛnamɔi
  • Heshibaa kɛ Nyɔŋmɔ Gbɛjianɔtoo Lɛ
  • Heshibaa kɛ Tsɔsemɔ
  • Yaa nɔ Ohi Shi akɛ Mɔ ni kɛ Heshibaa Eha Ehe
  • Jiemɔ Heshibaa Diɛŋtsɛ Kpo
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2005
  • Yehowa Shwɛɛɛ Etsuji Ni Baa Amɛhe Shi Lɛ Ahe Kwraa
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2019
  • Yesu Ba Ehe Shi ni Ekɛto Okadi Eha Wɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2012
  • Heshibaa He Nɔkwɛmɔ Nii Ni Sa Akɛ Akase
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
w91 7/15 bf. 27-30

Mɛni Hewɔ Esa Akɛ Okɛ Heshibaa Aha Ohe?

AMERIKANYO woloŋmalɔ Edgar Allan Poe egbe esane hee ni eŋma ni ekaneɔ etsɔɔ enanemɛi komɛi lɛ naa. Amɛkɛ fɛoyeli kɛɛ lɛ akɛ ekɛ mɔ ni he gbɛi yɛ wolo lɛ mli lɛ tsu nii babaoo tsɔ. Te Poe fee enii yɛ he eha tɛŋŋ? Enanemɛi lɛ ateŋ mɔ kome kaiɔ akɛ: “Ehenɔwomɔ mumɔ lɛ damɔŋ kamɔ yɛ faŋŋ mli nɛɛ naa, no hewɔ lɛ, dani eeeba akɛ enanemɛi lɛ aaatsi enaa lɛ, ekɛ mlifu ni naa wa fɔ ewoji ni eŋmala lɛ fɛɛ ewo la ni tsoɔ grigri mli.” Nɔ ni elaaje nɛɛ ji “sane ni ekanemɔ ŋɔɔ waa diɛŋtsɛ ni nibii ahe jwɛŋmɔ kpakpa ni ebɛ . . . taakɛ efɔɔ feemɔ lɛ eko kwraa bɛ mli.” Kulɛ heshibaa baanyɛ abaa wolo nɛɛ yi.

Eyɛ mli akɛ henɔwomɔ haa gbɔmɛi feɔ nibii ni nilee bɛ mli moŋ, shi kɛlɛ egbɛ eshwa je lɛ mli fɛɛ. Shi esa akɛ Yehowa tsuji afee gbɔmɛi ni yɔɔ sɔrɔto. Esa akɛ amɛwo heshibaa atade ni akpɛ lɛ jogbaŋŋ lɛ.

Mɛni Ji Heshibaa?

Bɔfo Paulo wie Kristofoi atade fɛfɛo ni ji heshibaa lɛ he beni eŋma wolo eyaha nanemɛi heyelilɔi ni yɔɔ blema maŋtiase ni ji Kolose mli lɛ. Ewo hewalɛ akɛ: “No hewɔ lɛ akɛ nɔ ni Nyɔŋmɔ halamɔ bii, mɛi krɔŋkrɔŋi kɛ suɔmɔmɛi ji nyɛ nɛɛ lɛ, nyɛwoa musuŋtsɔlɛ, mlihilɛ, heshibaa-jwɛŋmɔ, mlijɔlɛ, tsuishitoo.”​—Kolosebii 3:⁠12.

Hɛɛ, heshibaa tsɔɔ “heshibaa-jwɛŋmɔ.” Eji “jwɛŋmɔ ni abaa lɛ shi; henɔwomɔ ni bɛ; mlijɔlɛ.” Mɔ ni he jɔ lɛ “baa ehe shi yɛ mumɔ mli; ejeee henɔwolɔ.” “Ebuɔ mɔ loo ekɛ woo haa mɔ waa.” (The World Book Dictionary, Kpo I, baafa 1030) Heshibaa jeee gbeyeishemɔ loo gbɔjɔmɔ. Shi, henɔwomɔ moŋ tsɔɔ gbɔjɔmɔ, yɛ be mli ni heshibaa ni ajieɔ lɛ kpo lɛ biɔ ekaa-feemɔ kɛ hewalɛ yɛ be babaoo mli.

Hebri wiemɔ ni akɛtsu nii yɛ Ŋmalɛi lɛ amli akɛ ‘ba ohe shi’ lɛ tsɔɔ ‘naamɔ ohe nɔ kɛya shikpɔŋ.’ No hewɔ lɛ, nilelɔ ni ŋma Abɛi lɛ wo ŋaa akɛ: “Mibi, kɛ . . . atsɔ odaaŋ wiemɔ nɔ aduo, ni atsɔ odaaŋ wiemɔ nɔ amɔo lɛ, . . . jiemɔ ohe, ejaakɛ onaanyo lɛ nine eduo: Yaa ni oyaba ohe shi [oyanaanaa ohe yɛ shikpɔŋ] ni oyabi onaanyo lɛ veveeve ni otutuu ohiɛ owo lɛ.” (Abɛi 6:​1-3) No ji akɛ, shɛ henɔwomɔ ofɔ afa, kpɛlɛmɔ otɔmɔ lɛ nɔ, jajemɔ saji.

Esa Akɛ Efee nɔ Ni Yɔɔ Krɔŋŋ Diɛŋtsɛ

Jeee gbɔmɛi fɛɛ ni tamɔ heshibalɔi lɛ yɔɔ heshibaa diɛŋtsɛ. Aŋkroaŋkroi komɛi ni tamɔ heshibalɔi lɛ baanyɛ afee henɔwolɔi diɛŋtsɛ ni amɛŋmɛŋ nɔ ko he kɛyashi be mli ni amɛnine aaashɛ nɔ ni amɛtaoɔ lɛ nɔ. Agbɛnɛ mɛi ni kɛ apasa heshibaa feɔ atade amɛkɛhaa amɛhe koni amɛkɛsa mɛi ahiɛ lɛ hu yɛ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, bɔfo Paulo kɛ mɛi komɛi ni jie ‘apasa heshibaa’ kpo lɛ kpe, ni etsɔɔ akɛ mɔ fɛɛ mɔ ni feɔ enɛ lɛ, “eheloo naa jwɛŋmɔ lɛ haa ewoɔ ehe nɔ yakatswaa.” Gbɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ susu yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ akɛ Nyɔŋmɔ duromɔ ni aaana lɛ damɔ kɛji akɛ eye nɔ ko, enu nɔ ko, loo emɔ nibii komɛi amli loo eye jamɔ gbijuji komɛi loo efeee nakai lɛ nɔ. Eji anɔkwale akɛ etamɔ mɔ ni yɔɔ krɔŋŋ loo ebaa ehe shi, shi sɛɛnamɔ ko bɛ epasa heshibaa lɛ he. (Kolosebii 2:​18, 23) Yɛ anɔkwale mli lɛ, enɛ ha esusu akɛ akɛ wala jweremɔ nii lɛ haa mɛi ni ekpoo heloo gbɛfaŋ nibii lɛ. Agbɛnɛ eha heloo gbɛfaŋ nibii asɛɛdii ko ni yɔɔ nigii shwere yɛ emli ejaakɛ henaatsii lɛ gbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa heloo gbɛfaŋ nibii ni ekɛɔ akɛ ehiɔ lɛ anɔ.

Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, heshibaa diɛŋtsɛ lɛ tsiɔ mɔ ko gbɛ koni ekajie bɔ ni ehe hiaa ha yɛ atadewoo, hesaamɔ kɛ shihilɛ mli sui komɛi amli lɛ kpo. (1 Yohane 2:​15-17) Mɔ ni ewo heshibaa atade lɛ gbalaaa jwɛŋmɔ kɛbaaa ehe nɔ loo enyɛmɔi anɔ yakatswaa. Shi moŋ heshibaa yeɔ buaa lɛ koni esusu mɛi krokomɛi ahe ni ekɛ amɛ aye yɛ nakai gbɛ nɔ, koni ena ehe taakɛ bɔ ni Nyɔŋmɔ naa lɛ lɛ. Ni te enɛ yɔɔ ha tɛŋŋ?

Bɔ Ni Yehowa Susuɔ Nii Ahe Ehaa

Beni gbalɔ Samuel miihe afɔ maŋtsɛ hee mu aha Israel maŋ lɛ, esusu akɛ Ishai bi Eliab ji mɔ ni Yehowa ehala lɛ. Shi Nyɔŋmɔ kɛɛ Samuel akɛ: “Kaakwɛ ehiɛŋtso loo ekwɔlɛ nyenyereŋŋ lɛ, shi misumɔɔɔ lɛ. Ejaakɛ Yehowa kwɛɛɛ nii tamɔ gbɔmɔ; ejaakɛ gbɔmɔ lɛ, ekwɛɔ kponɔgbɛ nii, shi Yehowa lɛ tsui ekwɛɔ.” Akpoo Ishai bihii kpawo. Mɔ ni Nyɔŋmɔ hala lɛ ji David, ni batsɔ nuu anɔkwafo kɛ heshibalɔ lɛ.​—1 Samuel 13:​14; 16:​4-13.

Heshibaa atade lɛ buɔ wɔhe kɛjɛɔ henɔwolɔi kɛ hewolɔi ni wɔɔtsɔmɔ lɛ he​—koni Nyɔŋmɔ akakpoo wɔ. Nyɔŋmɔ lɛ “ekuɔ hewolɔi anaa, shi heshibalɔi eduroɔ.” (Yakobo 4:⁠6) Bɔ ni esusuɔ nii ahe ehaa lɛ jeɔ kpo yɛ lalatsɛ lɛ wiemɔi lɛ amli: “Yehowa yɛ ŋwɛi shɔŋŋ moŋ, shi kɛlɛ ehiɛ ka heshibalɔ he; shi hewolɔ lɛ, eyooɔ lɛ yɛ shɔŋŋ.” (Lala 138:6; 1 Petro 5:​5, 6) Nɔ ni Nyɔŋmɔ kpaa gbɛ kɛjɛɔ etsuji adɛŋ lɛ jeɔ kpo kɛjɛɔ nɛkɛ sane ni awie yɛ Mika 6:8 nɛɛ mli: “Nɔ ni Yehowa biɔ yɛ odɛŋ . . . ji akɛ ofee nɔ ni ja gbɛ, ni osumɔ ejurɔfeemɔ, ni okɛ o-Nyɔŋmɔ lɛ anyiɛ yɛ heshibaa mli.”

Nyɔŋmɔ kɛ Kristo Jie Enɛ Kpo

Ŋwanejee ko bɛ he akɛ Yehowa kpaa wɔ gbɛ akɛ wɔɔjie heshibaa kpo! Eji lɛ diɛŋtsɛ esui lɛ eko. Beni Nyɔŋmɔ jie lɛ kɛjɛ ehenyɛlɔi adɛŋ lɛ, David la lala nɛɛ akɛ: “Asaŋ [Yehowa] okɛ oyiwalaheremɔ tsɛŋ lɛ eha mi, . . . ni omlihilɛ lɛ eha mitsɔ agbo.” (Lala 18:​36; 2 Samuel 22:​1, 36) Eyɛ mli akɛ Yehowa yɛ ŋwɛi shɔŋŋ moŋ, shi “emaa ehiɛ shi ni ekwɛɔ nii ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ . . . Eteeɔ humi shi kɛjɛɔ su mli, ni ewoɔ ohiafo nɔ kɛjɛɔ tumu nɔ, koni eha ekɛ abladei . . . atara shi.” (Lala 113:​5-8) Nyɔŋmɔ jieɔ heshibaa kpo kɛtsɔɔ mɔbɔnalɛ ni ejieɔ lɛ kpo etsɔɔ adesai eshafeelɔi lɛ nɔ. Bɔ ni ekɛ eshafeelɔi yeɔ haa kɛ bɔ ni ekɛ e-Bi lɛ ha akɛ eshai ahe afɔleshaa lɛ ji eheshibaa, suɔmɔ kɛ sui krokomɛi lɛ akpojiemɔ.​—Romabii 5:8; 8:​20, 21.

Yesu Kristo, ni ‘he jɔ kɛjɛ tsui mli’ lɛ fee adesa heshibaa he nɔkwɛmɔ nɔ ni fe fɛɛ efɔ shi. (Mateo 11:29) Ekɛɛ ekaselɔi lɛ akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ ni aaawo ehe nɔ lɛ, aaabale shi; ni mɔ fɛɛ mɔ ni aaaba ehe shi lɛ, aaawo enɔ.” (Mateo 23:12) Enɛ jeee wiemɔ ni awo he ni ŋɔɔ kɛkɛ. Yɛ gbɛkɛ ni enɔ jetsɛremɔ egbo lɛ, Yesu fɔ ebɔfoi lɛ anaji ahe, ni etsu nitsumɔ ni nyɔji fɔɔ tsumɔ lɛ. (Yohane 13:​2-5, 12-17) Yesu kɛ heshibaa sɔmɔ Nyɔŋmɔ dani eba shikpɔŋ nɛɛ nɔ, ni ejie heshibaa kpo kɛjɛ be mli ni atee lɛ shi kɛtee gbɛhe ni kwɔ grɔŋŋ mli yɛ ŋwɛi nɛɛ. No hewɔ lɛ Paulo wo nanemɛi heyelilɔi lɛ ŋaa ni ‘amɛkwɛ mɛi ni nɔ kwɔlɔ fe amɛ lɛ,’ ni amɛna Yesu Kristo heshibaa su lɛ eko.​—Filipibii 2:​3, 5-11.

Akɛni Nyɔŋmɔ kɛ Kristo jieɔ heshibaa su kpo hewɔ lɛ, esa akɛ mɛi ni taoɔ ŋwɛi nɔkpɛlɛmɔ lɛ ajie su nɛɛ kpo. Kɛ yɛ be ko mli lɛ wɔji henɔwolɔi lɛ, eeefee nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ wɔɔba wɔhe shi ni wɔsɔle wɔbi Nyɔŋmɔ dɛŋ eshaifaa. (Okɛto 2 Kronika 32:​24-26 he.) Agbɛnɛ ni wɔɔsusu wɔhe akɛ wɔji gbɔmɛi wuji komɛi lɛ, ehe miihia ni wɔkɛ Paulo ŋaawoo lɛ moŋ atsu nii: “Nyɛkajwɛŋa nii wuji, shi moŋ nyɛkɛ heshibalɔi lɛ abaa nyɛhe shi.” (Romabii 12:16) Shi, heshibaa he baanyɛ aba sɛɛnamɔ aha wɔ kɛ mɛi krokomɛi yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?

Heshibaa Mli Sɛɛnamɔi

Heshibaa mli sɛɛnamɔ kome ji akɛ etsiɔ wɔ gbɛ koni wɔkapupuu wɔhe. No hewɔ lɛ wɔwooo mɛi krokomɛi amli la, ni wɔjeɔ hiɛgbele ni aaamɔmɔ wɔ kɛ́ nibii ni wɔnyɛ wɔtsu lɛ efeee amɛ naakpɛɛ lɛ mli. Esa akɛ wɔshwã yɛ Yehowa mli, shi jeee yɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔmli.​—1 Korintobii 1:⁠31.

Heshibaa yeɔ buaa wɔ koni wɔna ŋwɛi gbɛtsɔɔmɔ. Yehowa tsu ŋwɛibɔfo ko koni ekɛ ninaa abaha Daniel ejaakɛ nakai gbalɔ lɛ ba ehe shi yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ yɛ be mli ni etaoɔ gbɛtsɔɔmɔ kɛ shishinumɔ lɛ. (Daniel 10:12) Beni Ezra miihe anyiɛ Yehowa webii lɛ ahiɛ kɛjɛ Babilon kɛ shika kɛ jwiɛtɛi babaoo koni amɛkɛyawula Yerusalem sɔlemɔtsu lɛ, efa ni ahi ŋmaa koni amɛnyɛ amɛba amɛhe shi yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ. Mɛni jɛ mli ba? Yehowa bu amɛhe kɛjɛ henyɛlɔi atutuamɔ he yɛ gbɛfaa ni oshara yɔɔ mli lɛ mli. (Ezra 8:​1-14, 21-32) Taakɛ Daniel kɛ Ezra fee lɛ, nyɛhaa wɔjieɔ heshibaa kpo ni wɔtao Yehowa gbɛtsɔɔmɔ fe ni wɔɔbɔ mɔdɛŋ akɛ wɔɔtsu nitsumɔi ni Nyɔŋmɔ kɛha lɛ he nii yɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔ nilee kɛ hewalɛ naa.

Kɛ wɔwo heshibaa atade lɛ, wɔkɛ bulɛ baaha mɛi krokomɛi. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, gbekɛbii ni baa amɛhe shi lɛ buɔ amɛfɔlɔi ni amɛboɔ amɛ toi. Kristofoi ni baa amɛhe shi lɛ hu kɛ bulɛ haa amɛnanemɛi heyelilɔi ni jɛ maji, wekui, kɛ shihilɛi krokomɛi amli, ejaakɛ heshibaa haaa wɔkwɛ mɛi ahiɛaŋ.​—Bɔfoi lɛ Asaji 10:​34, 35; 17:⁠26.

Heshibaa haa suɔmɔ kɛ toiŋjɔlɛ shwereɔ. Heshibalɔ lɛ kɛ enanemɛi heyelilɔi beee yɛ mɔdɛŋ ni ebɔɔ koni ekɛma esane ni ekɛɛ eja lɛ nɔ mi lɛ mli. Nibii ni tswaa mɔ emaa shi pɛ Paulo fee ni egbaaa nyɛmi ko henilee naa. (Romabii 14:​19-21; 1 Korintobii 8:​9-13; 10:​23-33) Heshibaa hu yeɔ ebuaa wɔ koni wɔha suɔmɔ kɛ toiŋjɔlɛ aya nɔ kɛtsɔ eshai ni mɛi krokomɛi efee wɔ lɛ ni wɔkɛaake amɛ lɛ nɔ. (Mateo 6:​12-15; 18:​21, 22) Etsirɛɔ wɔ koni wɔya mɔ ni wɔtɔ enɔ lɛ ŋɔɔ, wɔkpɛlɛ wɔtɔmɔ nɔ, wɔbi ni ekɛ sane lɛ ake wɔ, koni wɔbɔ mɔdɛŋ ni wɔsaa loo wɔjaje nibii ni ejaaa ni wɔfee lɛ. (Mateo 5:​23, 24; Luka 19:⁠8) Kɛ mɔ ko ni wɔtɔ enɔ lɛ ba wɔŋɔɔ lɛ, heshibaa kanyaa wɔ koni wɔsaa saji yɛ toiŋjɔlɛ mli yɛ suɔmɔ mumɔ mli.​—Mateo 18:​15; Luka 17:⁠3.

Yiwalaheremɔ damɔ heshibaa ni wɔɔjie lɛ kpo lɛ nɔ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, awie yɛ Nyɔŋmɔ he akɛ: “Maŋ ni naa amane lɛ, ohereɔ amɛyiwala; shi hewolɔi lɛ, ohiŋmɛii ka amɛhe ni obaa amɛ shi.” (2 Samuel 22:28) Kɛ Maŋtsɛ Yesu Kristo ‘je kpo yɛ anɔkwa heshibaa, kɛ jalɛ’ hewɔ lɛ, ebaahere mɛi ni baa amɛhe shi yɛ lɛ kɛ e-Tsɛ hiɛ lɛ ayiwala. (Lala 45:⁠5) Mɛi ni taoɔ heshibaa sɛɛ gbɛ lɛ baana miishɛɛ yɛ nɛkɛ wiemɔi nɛɛ amli: “Nyɛtaoa Yehowa sɛɛ gbɛ, nyɛ shikpɔŋ lɛ nɔ heshibalɔi fɛɛ ni nyɛyeɔ emla lɛ nɔ lɛ! Nyɛtaoa jalɛ sɛɛ gbɛ, nyɛtaoa heshibaa sɛɛ gbɛ. Ekolɛ aaaŋɔ nyɛ atee yɛ Yehowa mlifu gbi lɛ nɔ.”​—Zefania 2:⁠3.

Heshibaa kɛ Nyɔŋmɔ Gbɛjianɔtoo Lɛ

Heshibaa nyiɛɔ Nyɔŋmɔ webii ahiɛ ni ehaa amɛhiɛ sɔɔ egbɛjianɔtoo lɛ ni amɛhiɔ mli akɛ emuuyeli mlihiɛlɔi. (Okɛto Yohane 6:​66-69 he.) Kɛ akɛ sɔɔmɔ hegbɛ ni wɔkpaa gbɛ akɛ akɛbaaha wɔ lɛ haaa wɔ lɛ, heshibaa yeɔ ebuaa wɔ koni wɔkɛ mɛi ni gbɛnaa nii jwere amɛnɔ yɛ asafo lɛ mli lɛ afee ekome. Ni wɔ ekomefeemɔ yɛ heshibaa mli lɛ toɔ okadi kpakpa.

Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, heshibaa tsiɔ wɔ gbɛ koni wɔkafee hoo yɛ sɔɔmɔ hegbɛi ni wɔna yɛ Yehowa webii ateŋ lɛ hewɔ. Etsiɔ wɔ gbɛ koni wɔkatao yijiemɔ kɛmiijɛ nitsumɔ ni wɔna hegbɛ akɛ wɔɔtsu yɛ Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ mli. Agbɛnɛ kɛ wɔna hegbɛ akɛ wɔɔsɔmɔ akɛ onukpai lɛ, heshibaa yeɔ ebuaa wɔ koni wɔkɛ Nyɔŋmɔ asafoku lɛ aye yɛ mlihilɛ naa.​—Bɔfoi lɛ Asaji 20:​28, 29; 1 Petro 3:⁠8.

Heshibaa kɛ Tsɔsemɔ

Heshibaa atade lɛ yeɔ ebuaa wɔ koni wɔkpɛlɛ tsɔsemɔ nɔ. Gbɔmɛi heshibalɔi tamɔɔɔ Yuda Maŋtsɛ Uzia, ni tsui wo ehe nɔ aahu akɛ ehe osɔfoi anitsumɔ lɛ po lɛ. ‘Eyeee Yehowa anɔkwa, ni eba sɔlemɔtsu lɛ mli koni ebasha tsofa kɛ ŋma yɛ afɔleshaa latɛ lɛ nɔ.’ Beni Uzia mli fu akɛni osɔfoi lɛ wie amɛshi nakai feemɔ hewɔ lɛ, aha kpiti shwie ehe. Mɛɛ nyɔmɔ ewo yɛ heshibaa ni ebɛ lɛ he nɛkɛ! (2 Kronika 26:​16-21; Abɛi 16:18) Kaatamɔ Uzia kɔkɔɔkɔ, ni oha henɔwomɔ miitsio gbɛ koni okakpɛlɛ tsɔsemɔ ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ kɛtsɔ E-Wiemɔ kɛ egbɛjianɔtoo lɛ nɔ lɛ nɔ.

Paulo kɛɛ Hebri Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ yɛ enɛ he akɛ: “Nyɛhiɛ ekpa tsuihamɔ wiemɔ lɛ nɔ akɛ: ‘Mibi, kaabu Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ tsɔsemɔ lɛ akɛ nɔ ko bibioo, ni asaŋ, kɛ eka ohiɛ lɛ, kaaha onijiaŋ miije wui; ejaakɛ mɔ ni Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ sumɔɔ lɛ, lɛ etsɔseɔ, ni eyiɔ bi fɛɛ bi ni eŋɔ-feɔ enɔ lɛ.’ . . . Shi tsɔsemɔ fɛɛ tsɔsemɔ lɛ, amrɔmrɔ nɛɛ, efeee mɔ akɛ miishɛɛ nɔ ni, shi dɔlɛ nɔ moŋ; shi kɛ fee sɛɛ lɛ, ewoɔ hejɔlɛ yibii ni ji jalɛ lɛ ehaa mɛi ni etsɔ nɔ ekase nɔ ko lɛ.” (Hebribii 12:​6-11) Kaimɔ hu akɛ, “tsɔsemɔ kamɔi lɛ, wala gbɛ ni.”​—Abɛi 6:⁠23.

Yaa nɔ Ohi Shi akɛ Mɔ ni kɛ Heshibaa Eha Ehe

Kwɛ bɔ ni ehe hiaa ha akɛ Kristofoi aaawo heshibaa atade lɛ yɛ be fɛɛ mli! Etsirɛɔ wɔ koni wɔya nɔ wɔmia wɔhiɛ akɛ Maŋtsɛyeli jajelɔi, ni wɔkɛ heshibaa aye odase yɛ shia kɛ shia ni wɔtao “mɛi abɔ ni ajie ato naanɔ wala lɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 13:​48; 20:20) Yɛ anɔkwale mli lɛ, heshibaa yeɔ ebuaa wɔ koni wɔya nɔ wɔbo Nyɔŋmɔ toi yɛ nibii fɛɛ mli, eyɛ mli akɛ shitee-kɛ-wolɔi henɔwolɔi nyɛɔ wɔ jalɛ gbɛ lɛ.​—Lala 34:⁠22.

Akɛni heshibaa tsirɛɔ wɔ ni ‘wɔkɛ wɔhe fɔɔ Yehowa kɛ wɔtsui fɛɛ’ hewɔ lɛ, ejajeɔ wɔtempɔŋi lɛ. (Abɛi 3:​5, 6) Yɛ anɔkwale mli lɛ, kɛji akɛ wɔkɛ nɛkɛ su kpakpa nɛɛ eha wɔhe lɛ, no dani wɔɔnyɛ ni wɔkɛ Nyɔŋmɔ anyiɛ yɛ anɔkwayeli mli ni wɔna enɔkpɛlɛmɔ kɛ jɔɔmɔ mli ŋɔɔmɔ. Taakɛ kaselɔ Yakobo ŋma lɛ: “Nyɛbaa nyɛhe shi yɛ Nuŋtsɔ [Yehowa] lɛ hiɛ, ni eeewo nyɛnɔ.” (Yakobo 4:10) Belɛ nyɛhaa wɔkɛ heshibaa, nakai hebo fɛfɛo ni Yehowa Nyɔŋmɔ to he gbɛjianɔ lɛ ahaa wɔhe.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje