Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w93 11/1 bf. 24-25
  • Ba ni Obakwɛ Galilea Ŋshɔ Lɛ!

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Ba ni Obakwɛ Galilea Ŋshɔ Lɛ!
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • A7-E Nibii Titrii Ni Tee Nɔ Yɛ Yesu Shihilɛ Mli—Yesu Shiɛ Waa Yɛ Galilea (Fã 2)
    Ŋmalɛ Krɔŋkrɔŋ Lɛ Jeŋ Hee Shishitsɔɔmɔ
  • Yesu Hã Ahum ko Kpa Tswaa yɛ Ŋshɔ lɛ Hiɛ
    Yesu—Gbɛ lɛ, Anɔkwale lɛ, Wala Lɛ
  • Genesaret—‘Eyɛ Naakpɛɛ ni Eyɛ Fɛo’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1992
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1993
w93 11/1 bf. 24-25

Saji ni Jɛ Shiwoo Shikpɔŋ lɛ Nɔ

Ba ni Obakwɛ Galilea Ŋshɔ Lɛ!

HEI fioo pɛ baa Biblia kanelɔi ajwɛŋmɔ mli amrɔ nɔŋŋ fe Galilea Ŋshɔ lɛ. Shi ani obaanyɛ oŋa ohiŋmɛi ni ofee nɛkɛ nu-ŋma ŋshɔ nɛɛ he mfoniri, ni otsɔɔ hei pɔtɛɛ komɛi, tamɔ he ni Yordan Faa lɛ boteɔ mli kɛ he ni ejeɔ kpo yɛ aloo hei ni Kapernaum kɛ Tiberia yɔɔ?

Ŋɔɔ be ni okɛsusu mfoniri ni yɔɔ shishigbɛ, ni ajɛ ŋwɛi asha nɛɛ he, ni okɛto emlitsɔɔmɔ ni fata he lɛ he okwɛ. Hei ni atsɔɔ lɛ mli enyiɛ obaanyɛ otsɔɔ hei ni amɛji? Babaoo ni oleɔ nɛkɛ hei nɛɛ, babaoo ni onaa o-Biblia lɛ he miishɛɛ ni shishinumɔ baa he haa bo ji no. No hewɔ lɛ, ba ni wɔyakwɛ jɛmɛ kuku kɛkɛ, ni wɔkɛkase nii.

Nɛkɛ mfoniri ni ajɛ ŋwɛi asha nɛɛ miikwɛ kooyi-bokagbɛ. Ha wɔje shishi kɛ #1. Ŋshɔ lɛ nɛgbɛ gbɛ nɛ? Hɛɛ, wuoyigbɛ afa lɛ ni, he ni Yordan faa lɛ kã lɛ, ni ehoɔ kɛtsɔɔ Samaria kɛ Gilead teŋ ni ekɛ enaa yawoɔ Ŋshɔ ni Egbo lɛ mli. Kɛyaa abɛkugbɛ lɛ, onaa ŋshɔ lɛ afa nɛɛ jogbaŋŋ, ni atsɔɔ yɛ 1993 calendar of Jehovah’s Witnesses lɛ nɔ lɛ.

Galilea Ŋshɔ lɛ ka Jɔɔ Kpeteŋkpele ni mli kwɔ lɛ mli, ni ebaa shi aaafee ninetalɔi 700 fe Mediteranean Ŋshɔ lɛ hiɛ kwɔlɛ. Beni okwɛɔ mfoniri ni ajɛ ŋwɛi asha nɛɛ, kadimɔ gɔji ni jeɔ shishi kɛjɛɔ ŋshɔ lɛ bokagbɛ naabu lɛ (yɛ #7 niiaŋ). Gɔŋkpɔi kɛ gɔji hu yɛ enaabu gbɛ ni bɛŋkɛ, loo anaigbɛ naabu lɛ, ni maa nɔ mi akɛ ŋshɔ nɛɛ ka jɔɔ shikpɔŋ mli, ni ŋshɔ lɛ kɛlɛ aaafee shitoi 13, ni he ni elɛɛ yɛ fe fɛɛ lɛ hu feɔ shitoi 7 1/2. Gbɛ yɛ enaabui lɛ kɛha akrowai kɛ maji, tamɔ Tiberia nɛkɛ (#2). Kaimɔ akɛ gbɔmɛi babaoo tara lɛji amli kɛjɛ Tiberia kɛfo ŋshɔ lɛ kɛtee he ni Yesu lɛ mɛi 5,000 lɛ yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ lɛ.​—Yohane 6:​1, 10, 17, 23.

Beni onyiɛɔ ŋshɔ lɛ naa kɛyaa kooyigbɛ kɛjɛ Tiberia lɛ, otsɔɔ Genesaret kpokpaa ni baa nii waa lɛ nɔ (#3).a Kpokpaa nɛɛ nɔ Yesu ha Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ lɛ yɛ, ni eeenyɛ efee akɛ ŋshɔ ni bɛŋkɛ nɛɛ naa etsɛ Petro kɛ mɛi krokomɛi etɛ lɛ yɛ koni amɛbafee “gbɔmɛi ahe wolɛi,” taakɛ afee he mfoniri yɛ biɛ lɛ. (Mateo 4:​18-22) Kɛ onyiɛ kɛtsa nɔ lɛ, obaa Kapernaum (#4), ní ji he ni Yesu tsu nii waa yɛ lɛ, ni atsɛ jɛmɛ po akɛ “lɛ diɛŋtsɛ emaŋ.” (Mateo 4:​13-17; 9:​1, 9-11; Luka 4:​16, 23, 31, 38-41) Kɛ otsa nɔ kɛtee bokagbɛ kɛbɔle ŋshɔ lɛ, onyiɛɔ kɛtsɔɔ (#5) he ni Yordan faa lɛ ŋwɛi gbɛ kɛ enaa woɔ ŋshɔ lɛ mli yɛ lɛ (shishigbɛ). Kɛkɛ lɛ otsa nɔ kɛbashɛ Betsaida niiaŋ (#6).

Wɔbaanyɛ wɔkɛ nɛkɛ maji nɛɛ fioo ko atsu nii kɛfee bɔ ni Galilea Ŋshɔ lɛ he sane ni ooole lɛ baanyɛ aye abua bo ni onyiɛ Biblia mli saji asɛɛ, ni ofee he mfoniri lɛ he nɔkwɛmɔ nɔ. Beni Yesu lɛ mɛi 5,000 lɛ egbe naa yɛ Betsaida niiaŋ ni gbɔmɛi lɛ ka akɛ amɛaawo lɛ maŋtsɛ lɛ, ewo ebɔfoi lɛ agbɛ yɛ lɛlɛ mli koni amɛya Kapernaum. Beni amɛfaa gbɛ lɛ, ahum ko tswa trukaa kɛjɛ gɔji lɛ anɔ ni ebɔi ŋshɔkei anɔ holemɔ, ni eha gbeyei mɔmɔ bɔfoi lɛ. Shi Yesu nyiɛ ŋshɔ lɛ nɔ kɛbanina amɛ, ni eha ahum lɛ kpa tswaa, ni eha amɛyashɛ ŋshɔ lɛ naa shweshweeshwe yɛ Genesaret. (Mateo 14:​13-34) Mɛi ni jɛ Tiberia lɛ fo ŋshɔ lɛ ekoŋŋ kɛtee Kapernaum.​—Yohane 6:​15, 23, 24.

Kɛ otsa nɔ kɛbɔle ŋshɔ lɛ bokagbɛ afa lɛ, oyatsɔɔ he ni eeenyɛ efee akɛ atsɛɔ jɛmɛ “Gadarabii [loo Gergensebii] ashikpɔŋ lɛ nɔ.” Kaimɔ akɛ biɛ ji he ni Yesu famɔ daimonioi yɛ hii enyɔ komɛi amli yɛ lɛ. Nakai mumɔi lɛ kɛ yiwalɛ yabote kplotoi akuu babaoo ko mli, ni amɛwo foi kɛjɛ gɔŋ ko nɔ kɛyabote ŋshɔ lɛ mli. Yɛ sɛɛ mli lɛ, hii lɛ ateŋ mɔ kome ye odase yɛ Dekapoli maji ni awieɔ Hela wiemɔ yɛ mli lɛ ateŋ ekome mli. Yesu baa kpokpaa nɛɛ nɔ ni eshiɔ jɛmɛ kɛ lɛlɛ kɛtsɔɔ Galilea Ŋshɔ lɛ nɔ.​—Mateo 8:​28–9:1; Marko 5:​1-21.

Beni ogbeɔ onikwɛmɔ lɛ naa yɛ ŋshɔ lɛ jɔɔ mli gbɛ naabu lɛ, obatsɔɔ he ni faa wulu ko (ni atsɛɔ lɛ Yarmuk) lɛ kɛ nu babaoo bawoɔ Yordan Faa lɛ mli lɛ.

Biblia lɛ etsɔɔɔ hei pɔtɛɛ ni nibii komɛi ba yɛ, yɛ Galilea Ŋshɔ lɛ masɛi, tamɔ be mli ni Yesu jie ehe kpo yɛ eshitee lɛ sɛɛ, beni Petro kɛ bɔfoi krokomɛi lɛ etee wuo lɛ (shishigbɛ). Ani osusuɔ akɛ ebɛŋkɛ Kapernaum? Bɔ fɛɛ bɔ ni eji lɛ, nɛkɛ ŋshɔ ni he hiaa nɛɛ he nii ni ole lɛ yeɔ ebuaa bo ni onaa akɛ eeenyɛ efee nakai.

[Shishigbɛ niŋmai]

a Kwɛmɔ sane ni ji “Genesaret​—‘Eyɛ Naakpɛɛ ni Eyɛ Fɛo’” ni je kpo yɛ January 1, 1992 Buu-Mɔɔ lɛ mli lɛ.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 24]

1

2

3

4

5

6

N

S

E

W

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 24 lɛ Jɛ]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 24 lɛ Jɛ]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 24, 25]

Garo Nalbandian

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 25 lɛ Jɛ]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje