“Nyɛsumɔa Anɔkwale kɛ Hejɔlɛ”!
“Yehowa Zebaot wiemɔ saa ba miŋɔɔ akɛ: ‘ . . . Nyɛsumɔa anɔkwale kɛ hejɔlɛ!’ ”—ZAKARIA 8:18, 19.
1, 2. (a) Mɛni adesai efee amɛfɔ̃ shi yɛ toiŋjɔlɛ gbɛfaŋ? (b) Mɛni hewɔ amrɔ nɛɛ je lɛ naŋ toiŋjɔlɛ diɛŋtsɛ kɔkɔɔkɔ lɛ?
“JE LƐ nako toiŋjɔlɛ dã. He ko yɛ kɛ̃—ni bei pii lɛ, hei babaoo yɛ be kome mli—ni aawuu ta yɛ jɛmɛ be fɛɛ be.” Nɛkɛ ji bɔ ni Univɛsiti Tsɔɔlɔ Nukpa Milton Mayer ni yɔɔ Massachusetts Univɛsiti, yɛ U.S.A. lɛ wie. Mɛɛ adesai ashihilɛ he wiemɔ ni yɔɔ mɔbɔ nɛ! Eji anɔkwale akɛ, adesai etao toiŋjɔlɛ aahu. Maŋkwralɔi eka gbɛi sɔrɔtoi fɛɛ amɛkwɛ akɛ amɛkɛaaha toiŋjɔlɛ ahi shi, kɛjɛ Pax Romana ni hi shi yɛ Romabii abeaŋ lɛ nɔ, aahu kɛbashi nifeemɔ ni atsɛɔ lɛ “Hiɛkpatamɔ ni Ayɔɔ Nɔmimaa akɛ Ebaasa Mɔ fɛɛ mɔ He,” ni ba yɛ Jeŋ Hewalɛi lɛ Ateŋ Akaŋshii be lɛ mli lɛ nɔ. Shi, yɛ naagbee lɛ, amɛ mɔdɛŋbɔi lɛ fɛɛ fee efolo. Taakɛ Yesaia wie he afii ohai abɔ ni eho nɛ lɛ, ‘toiŋjɔlɛ he bɔfoi lɛ miifó naakpa.’ (Yesaia 33:7) Mɛni hewɔ?
2 Nɔ hewɔ ji akɛ, esa akɛ toiŋjɔlɛ ni sɛɛ tsɛɔ ajɛ hetsɛ kɛ hiɛjoomɔ ni bɛ kwraa mli; esa akɛ eshishifa adamɔ anɔkwale nɔ. Toiŋjɔlɛ nyɛŋ adamɔ amale nɔ. No hewɔ ni beni Yehowa kɛ sɛɛkuu kɛ toiŋjɔlɛ he shiwoo haa blema Israel lɛ, ewie akɛ: “Naa, madɔ hejɔlɛ yi kɛaaba enɔ tamɔ faa, kɛ jeŋmaji lɛ anunyam lɛ hu tamɔ ŋsutɛŋ ni eyi kɛteke nɔ.” (Yesaia 66:12) “Gbɔmɔgbelɔ” kɛ “amalelɔ kɛ malemɔ tsɛ” ji Satan Abonsam, mɔ ni ji nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ nɔ nyɔŋmɔ lɛ. (Yohane 8:44; 2 Korintobii 4:4) Te aaafee tɛŋŋ ni jeŋ ni yɔɔ nyɔŋmɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ ana toiŋjɔlɛ?
3. Mɛɛ nikeenii ni sa kadimɔ Yehowa eha ewebii, yɛ haomɔ jeŋ ni amɛyɔɔ mli nɛɛ fɛɛ sɛɛ?
3 Shi, nɔ ni sa kadimɔ ji akɛ, Yehowa haa ewebii toiŋjɔlɛ yɛ be mli ni amɛyɔɔ Satan jeŋ ni tai egbala mli nɛɛ po mli lɛ. (Yohane 17:16) Yɛ afii ohai ekpaa D.Ŋ.B. lɛ, eha eshiwoo ni ekɛtsɔ Yeremia nɔ lɛ ba mli, ni eha emaŋ krɛdɛɛ ni ehala lɛ “anɔkwale kɛ hejɔlɛ” beni esaa ekɛ amɛ ba amɛ diɛŋtsɛ amɛshikpɔŋ nɔ ekoŋŋ lɛ. (Yeremia 33:6) Ni yɛ nɛkɛ naagbee gbii nɛɛ amli hu lɛ, eha ewebii “anɔkwale kɛ hejɔlɛ” yɛ amɛ “shikpɔŋ” nɔ, loo shikpɔŋ nɛɛ nɔ mumɔŋ shihilɛ he lɛ, eyɛ mli akɛ amɛhi shi kɛtsɔ jaramɔ bei ni mli wa fe fɛɛ ni je lɛ kɛkpe aahu kɛbashi amrɔ nɛɛ lɛ mli. (Yesaia 66:8; Mateo 24:7-13; Kpojiemɔ 6:1-8) Beni wɔtsaa Zakaria yitso 8 lɛ he sanegbaa lɛ nɔ lɛ, wɔbaaná toiŋjɔlɛ kɛ anɔkwale ni Nyɔŋmɔ kɛhaa nɛɛ he hiɛsɔɔ ni mli kwɔ, ni wɔbaana nɔ ni sa akɛ wɔfee ni wɔkɛbaa emli gbɛfaŋnɔ ni wɔyɔɔ lɛ yi.
‘Nyɛwajea Nyɛnijiaŋ’
4. Te Zakaria wo Israel hewalɛ akɛ amɛfee amɛnii amɛha tɛŋŋ kɛji amɛaana toiŋjɔlɛ?
4 Wɔnuɔ sane jajemɔ ni yɔɔ miishɛɛ kɛjɛɔ Yehowa ŋɔɔ, nɔ ni ji shii ekpaa nɔ yɛ Zakaria yitso 8 lɛ akɛ: “Bɔ ni Yehowa Zebaot kɛɛ nɛ: ‘Nyɛwajea nyɛnijiaŋ, nyɛ mɛi ni nɛkɛ gbii nɛɛ amli ni nyɛnuɔ nɛkɛ wiemɔi nɛɛ yɛ gbalɔi, ni yɔɔ gbii ni ato Yehowa Zebaot we lɛ ni ji sɔlemɔwe lɛ shishi, koni ama lɛ, anaa lɛ! Shi beni gbii nɛɛ shɛko lɛ, gbɔmɔ nitsumɔ feɔ yaka, ni kooloo nitsumɔ hu feɔ yaka, ni mɔ ni jeɔ kpo loo ebaa mli lɛ, naaa hejɔlɛ yɛ haolɔ lɛ hewɔ, ni miha mɔ fɛɛ mɔ ete shi ewo enaanyo.’ ”—Zakaria 8:9, 10.
5, 6. (a) Akɛni Israelbii lɛ anijiaŋ je wui hewɔ lɛ, mɛni ji shihilɛ ni hi Israel? (b) Mɛɛ tsakemɔ Yehowa wo Israel shi yɛ he kɛji ekɛ ejamɔ ye klɛŋklɛŋ gbɛhe?
5 Zakaria wie wiemɔ nɛɛ beni amaa sɔlemɔtsu lɛ ekoŋŋ yɛ Yerusalem lɛ. Be ni tsɔ̃ hiɛ lɛ mli lɛ, kulɛ Israelbii ni ku amɛsɛɛ kɛjɛ Babilon lɛ anijiaŋ je wui ni amɛkpa sɔlemɔtsu lɛ mãa. Akɛni amɛkɛ amɛjwɛŋmɔ fɔ̃ amɛ diɛŋtsɛ amɛ hejɔlɛnamɔ nɔ hewɔ lɛ, amɛnaaa jɔɔmɔ kɛ toiŋjɔlɛ ko kwraa kɛjɛɛɛ Yehowa dɛŋ. Eyɛ mli akɛ amɛhu amɛ ŋmɔji lɛ ni amɛkwra amɛ weintromii lɛ moŋ, shi amɛshwereee. (Hagai 1:3-6) Ebafee tamɔ nɔ ni amɛmiitsu nitsumɔ ni “feɔ yaka.”
6 Amrɔ nɛɛ ni amaa sɔlemɔtsu lɛ ekoŋŋ lɛ, Zakaria wo Yudafoi lɛ hewalɛ ni ‘amɛhe awa,’ ni amɛkɛ ekaafeemɔ aha Yehowa jamɔ aye klɛŋklɛŋ gbɛhe. Kɛ amɛfee nakai lɛ, mɛni baaba? “ ‘Shi agbɛnɛ mitamɔŋ bɔ ni miyɔɔ yɛ klɛŋklɛŋ gbii lɛ amli lɛ mihaŋ nɛkɛ maŋ nɛɛ mli mɛi ni eshwɛ lɛ,’ Yehowa Zebaot kɛɛ; ‘shi moŋ nidumɔ nii aaahi shi shweshweeshwe. Weintso aaawo eyibii, ni shikpɔŋ hu aaaba enii, ni ŋwɛi hu aaaha ebɔ́ lɛ anyɔ; ni maha maŋ nɛɛ mli mɛi ni eshwɛ lɛ aŋɔ enɛɛmɛi fɛɛ aye. Ni aaaba mli akɛ, bɔ ni nyɛtsɔ loomɔ yɛ jeŋmaji lɛ ateŋ lɛ, Yuda we kɛ Israel we, nakai nɔŋŋ mahere nyɛyiwala, ni nyɛaatsɔ jɔɔmɔ. Nyɛkashea gbeyei; nyɛwajea nyɛnijiaŋ kɛkɛ!’ ” (Zakaria 8:11-13) Kɛ Israel baafee enii kɛ faishitswaa lɛ, no lɛ ebaashwere. Mra mli kɛtsɔ hiɛ, kɛ jeŋmaji lɛ miitao amɛtsĩ loomɔ he nɔkwɛmɔ nɔ tã lɛ, amɛnyɛɔ amɛgbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa Israel nɔ. Amrɔ nɛɛ Israel baafee jɔɔmɔ he nɔkwɛmɔ nɔ. Mɛɛ yiŋtoo kpakpa ni amɛaadamɔ nɔ ‘amɛwaje amɛnijiaŋ’ eji nɛkɛ!
7. (a) Mɛɛ tsakemɔi ni yɔɔ miishɛɛ eba yɛ Yehowa webii agbɛfaŋ, ni bagbeɔ naa yɛ 1995 sɔɔmɔ afi lɛ mli? (b) Kɛ okwɛ daa afi akɔntaabuu lɛ, mɛɛ maji onaa ni amɛna shiɛlɔi, kɛ gbɛgbalɔi ayifalɛ, kɛ ŋmɛlɛtswaa mlijaa ni sa kadimɔ jogbaŋŋ?
7 Shi ŋmɛnɛ hu? Ojogbaŋŋ, yɛ afii ni nyiɛ 1919 hiɛ lɛ amli lɛ, no mli lɛ Yehowa webii bɛ ekaa tsɔ̃. Amɛshidaamɔ akɛ mɛi ni kɛ amɛhe wooo maŋ saji amli lɛ bɛ faŋŋ yɛ klɛŋklɛŋ jeŋ ta lɛ mli, ni amɛyasumɔ ni amɛnyiɛ gbɔmɔ adesa sɛɛ moŋ fe ni amɛaanyiɛ amɛ Maŋtsɛ, Yesu Kristo sɛɛ. Nɔ ni enɛ kɛba ji akɛ, shitee-kɛ-woo ni jɛ asafo lɛ mli kɛ esɛɛ fɛɛ ha amɛteŋ mɛi komɛi anijiaŋ je wui. Kɛkɛ ni, yɛ 1919 mli lɛ, amɛwaje amɛnijiaŋ kɛtsɔ Yehowa yelikɛbuamɔ nɔ. (Zakaria 4:6) Yehowa ha amɛ toiŋjɔlɛ, ni amɛshwere babaoo diɛŋtsɛ. Anaa enɛ yɛ nɔ ni amɛtsu yɛ afii 75 ni eho, ni bagbeɔ naa yɛ 1995 sɔɔmɔ afi lɛ mli lɛ mli. Ákɛ gbɔmɛi lɛ, Yehowa Odasefoi tsiɔ amɛhe kɛjɛɔ maŋhedɔɔ, wekui amligbalamɔi, mɛi ahe jwɛŋmɔ fɔŋ namɔ, kɛ hetsɛ jɛɛhei krokomɛi fɛɛ he. (1 Yohane 3:14-18) Amɛsɔmɔɔ Yehowa kɛ ekaa diɛŋtsɛ yɛ emumɔŋ sɔlemɔwe lɛ. (Hebribii 13:15; Kpojiemɔ 7:15) Nyɛsɛɛ afi lɛ pɛ lɛ, amɛkɛ ŋmɛlɛtswai ni fa fe akpekpei akpe kome tsu nii ni amɛkɛ mɛi krokomɛi wie amɛ ŋwɛi Tsɛ lɛ he! Daa nyɔŋ nɔ, amɛfeɔ Biblia mli nikasemɔi 4,865,060. Kɛ aja mli lɛ, mɛi 663,521 kɛ amɛhe wo gbɛgbamɔ sɔɔmɔ lɛ mli daa nyɔŋ nɔ. Kɛ Kristendom osɔfoi lɛ miitao amɛtsĩ gbɔmɛi ni yɔɔ ekaa diɛŋtsɛ yɛ amɛjamɔ mli lɛ ahe nɔkwɛmɔ nɔ tã lɛ, bei komɛi lɛ amɛgbalaa jwɛŋmɔ kɛyaa Yehowa Odasefoi anɔ.
8. Kristofoi aŋkroaŋkroi fɛɛ baanyɛ ana “nidumɔ nii [ni] aaahi shi shweshweeshwe” he sɛɛ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
8 Ekaa ni amɛyɔɔ nɛɛ hewɔ lɛ, Yehowa haa ewebii ‘nidumɔ nii ni yɔɔ shweshweeshwe.’ Aŋkroaŋkroi fɛɛ ni dũɔ nakai dumɔwui lɛ baana akɛ toiŋjɔlɛ miikwɛ̃ yɛ etsui mli kɛ eshihilɛ mli hu. Kristofonyo fɛɛ Kristofonyo ni diɔ ekɛ Yehowa, kɛ agbɛnɛ ekɛ enanemɛi Kristofoi ateŋ toiŋjɔlɛ sɛɛ lɛ náa anɔkwale kɛ toiŋjɔlɛ ni gbɔmɛi ni Yehowa gbɛi kã amɛnɔ lɛ yɔɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ. (1 Petro 3:11; okɛto Yakobo 3:18 he.) Ani enɛ bɛ naakpɛɛ?
“Nyɛkashea Gbeyei”
9. Mɛɛ tsakemɔ yɛ bɔ ni ekɛ ewebii yeɔ haa lɛ mli Yehowa wo shi yɛ he?
9 Agbɛnɛ wɔkaneɔ sane jajemɔ ni ji kpawo ni jɛ Yehowa ŋɔɔ. Mɛni ji no? “Bɔ ni Yehowa Zebaot kɛɛ nɛ: ‘Taakɛ bɔ ni mijwɛŋ akɛ mibafee nyɛ efɔŋ, beni nyɛtsɛmɛi lɛ wo mimli la lɛ, ni mishwaaa mihe lɛ,’ Yehowa Zebaot kɛɛ, ‘nakai nɔŋŋ mijwɛŋ yɛ nɛkɛ gbii nɛɛ amli, akɛ mafee Yerusalem kɛ Yuda we lɛ ejurɔ. Nyɛkashea gbeyei!’ ”—Zakaria 8:14, 15.
10. Mɛɛ Yehowa Odasefoi anifeemɔ ko ni eho tsɔɔ akɛ amɛsheee gbeyei?
10 Eyɛ mli akɛ Yehowa webii gbɛ amɛshwã yɛ mumɔŋ shishinumɔ naa yɛ klɛŋklɛŋ jeŋ ta lɛ mli moŋ, shi yɛ amɛtsuii amli lɛ, amɛmiisumɔ ni amɛfee nɔ ni ja. No hewɔ lɛ, beni ekɛ tsɔsemɔ ni sa eha amɛ sɛɛ lɛ, Yehowa tsake bɔ ni ekɛ amɛ yeɔ ehaa lɛ. (Maleaki 3:2-4) Ŋmɛnɛ, wɔkwɛɔ be ni eho lɛ ni wɔdaa lɛ shi waa yɛ nɔ ni efee eha wɔ lɛ hewɔ. Lɛlɛŋ, wɔtsɔmɔ mɛi ni ‘jeŋmaji fɛɛ nyɛɔ wɔ.’ (Mateo 24:9) Awo mɛi babaoo tsuŋ, ni mɛi komɛi egboi po yɛ amɛhemɔkɛyeli lɛ hewɔ. Bei pii lɛ, wɔkɛ shikplikpii-feemɔ loo shitee-kɛ-woo kpeɔ. Shi wɔsheee gbeyei. Wɔle akɛ Yehowa he wa fe shitee-kɛ-woo fɛɛ shitee-kɛ-woo, nɔ ni anaa kɛ nɔ ni anaaa fɛɛ. (Yesaia 40:15; Efesobii 6:10-13) Wɔbaaya nɔ wɔbo wiemɔi nɛɛ atoi, akɛ: “Kwɛmɔ Yehowa gbɛ! Wajemɔ ohe ni ona tsui.”—Lala 27:14.
“Nyɛteŋ Mɔ Fɛɛ Mɔ kɛ Enaanyo Awie Anɔkwale”
11, 12. Mɛni esa akɛ wɔha ehi wɔjwɛŋmɔ mli akɛ aŋkroaŋkroi kɛji wɔmiitao ni wɔna jɔɔmɔi ni Yehowa haa ewebii lɛ mli gbɛfaŋnɔ kɛmɔ shi?
11 Kɛ wɔɔna jɔɔmɔi ni jɛɔ Yehowa ŋɔɔ kɛbaa lɛ mli ŋɔɔmɔ kɛmɔ shi lɛ, no lɛ nibii yɛ ni esa akɛ wɔkai. Zakaria kɛɔ akɛ: “ ‘Nibii ni nyɛfee nɛ: Nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ kɛ enaanyo awie anɔkwale, asaŋ nyɛkojoa anɔkwale kɛ hejɔlɛ kojomɔ yɛ nyɛgbói lɛ amli! Ni nyɛteŋ mɔ ko mɔ ko akajwɛŋ enaanyo he efɔŋ yɛ etsui mli, ni nyɛkasumɔa amale kitakamɔ; ejaakɛ enɛɛmɛi fɛɛ ji nibii ni minyɛɔ,’ Yehowa kɛɛ.”—Zakaria 8:16, 17.
12 Yehowa woɔ wɔ hewalɛ ni wɔwie anɔkwale. (Efesobii 4:15, 25) Ebooo mɛi ni toɔ amɛyiŋ ŋaai fɔji, ni amɛkɛ anɔkwale toɔ yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛsɛɛnamɔ hewɔ, aloo amɛkamɔɔ amale kitai lɛ asɔlemɔi atoi. (Abɛi 28:9) Akɛni ehiɔ hemɔkɛyeli kwamɔ kwraa hewɔ lɛ, esumɔɔ ni wɔkɛ wɔhe akpɛtɛ Biblia mli anɔkwale he. (Lala 25:5; 2 Yohane 9-11) Kɛfata he lɛ, taakɛ hii onukpai ni taraa Israel maŋ lɛ agbói lɛ amli lɛ ji lɛ, esa akɛ onukpai ni tsuɔ kojomɔ saneyeli he nii lɛ aha amɛ ŋaawoo kɛ yiŋkpɛi adamɔ Biblia mli anɔkwale lɛ nɔ, jeee amɛ diɛŋtsɛ amɛsusumɔi anɔ. (Yohane 17:17) Yehowa miisumɔ ni amɛtao “hejɔlɛ kojomɔ” sɛɛ gbɛ, ni ákɛ Kristofoi tookwɛlɔi lɛ, amɛbɔ mɔdɛŋ ni amɛha toiŋjɔlɛ aba mɛi ni kɛ amɛhe beɔ lɛ ateŋ ekoŋŋ, ni amɛye amɛbua eshafeelɔi ni etsake amɛtsui lɛ ni toiŋjɔlɛ asaa aba amɛkɛ Nyɔŋmɔ teŋ ekoŋŋ. (Yakobo 5:14, 15; Yuda 23) Yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ hu lɛ, amɛbaa asafo lɛ toiŋjɔlɛ yi, ni amɛkɛ ekaa shwieɔ mɛi ni jeɔ gbɛ amɛkãa efɔŋ feemɔ he be fɛɛ be ni amɛkɛgbaa nakai toiŋjɔlɛ lɛ naa lɛ.—1 Korintobii 6:9, 10.
“Nyamɔ kɛ Miishɛɛ”
13. (a) Mɛɛ tsakemɔ ni kɔɔ ŋmaahilɛ he Zakaria gba efɔ shi? (b) Mɛɛ ŋmaahilɛ atsu he nii yɛ Israel?
13 Agbɛnɛ, wɔboɔ sane jajemɔ ni ji kpaanyɔ ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ toi: “Bɔ ni Yehowa Zebaot kɛɛ nɛ: ‘Nyɔŋ ni ji ejwɛ lɛ nɔ ŋmaahilɛ lɛ kɛ nɔ ni ji enumɔ lɛ nɔ ŋmaahilɛ lɛ kɛ nɔ ni ji kpawo lɛ nɔ ŋmaahilɛ lɛ kɛ nɔ ni ji nyɔŋma lɛ nɔ ŋmaahilɛ lɛ aaatsɔ nyamɔ kɛ miishɛɛ kɛ mlifilimɔ gbii juji aha Yuda we lɛ; shi nyɛsumɔa anɔkwale kɛ hejɔlɛ!’ ” (Zakaria 8:19) Yɛ Mose Mla lɛ shishi lɛ, Israelbii lɛ hiɔ ŋmaa yɛ Kpatamɔ Gbi lɛ nɔ ni amɛjieɔ awerɛhoyeli kpo yɛ amɛhe eshai lɛ ahe. (3 Mose 16:29-31) Eyɛ faŋŋ akɛ atsu ŋmaahilɛi ejwɛ ni Zakaria tsĩ tã lɛ ahe nii ni akɛye nibii ni ba ni kɔɔ Yerusalem nɔ kunimyeli kɛ ehiɛkpatamɔ lɛ he lɛ he awerɛho. (2 Maŋtsɛmɛi 25:1-4, 8, 9, 22-26) Shi, agbɛnɛ, aasaa aama sɔlemɔtsu lɛ ekoŋŋ ni gbɔmɛi ni yɔɔ Yerusalem lɛ ayi miifa ekoŋŋ. Aatsake awerɛhoyeli aafee lɛ miishɛɛ, ni ŋmaahilɛi lɛ baanyɛ atsɔmɔ mlifilimɔ gbijuji.
14, 15. (a) Kaimɔ gbijurɔyeli lɛ bafee nɔdaamɔ nɔ kpele kɛha miishɛɛ namɔ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ, ni mɛni esa akɛ enɛ akai wɔ yɛ he? (b) Taakɛ wɔnaa yɛ daa afi akɔntaabuu lɛ mli lɛ, mɛɛ shikpɔji ná mɛi babaoo kɛha Kaimɔ lɛ, ni sa kadimɔ waa?
14 Ŋmɛnɛ, wɔtsuuu ŋmaahilɛi ni Zakaria tsĩ ta loo ŋmaahilɛi ni abiɔ yɛ Mla lɛ mli ahe nii. Akɛni Yesu kɛ ewala bahã yɛ wɔhe eshai lɛ ahe hewɔ lɛ, wɔmiina Kpatamɔ Gbi kpeteŋkpele lɛ mli jɔɔmɔi lɛ amli ŋɔɔmɔ. Atsimɔɔ wɔhe eshai lɛ anɔ, jeee yɛ gbɛ bibioo nɔ kɛkɛ, shi moŋ atsimɔɔ nɔ kwraa kɛmɔɔ shi. (Hebribii 9:6-14) Yɛ ŋwɛi Osɔfonukpa, Yesu Kristo famɔ lɛ sɛɛnyiɛmɔ mli lɛ, wɔyeɔ egbele lɛ Kaimɔ lɛ he gbijurɔ akɛ jamɔ gbijurɔ pɛ ni bulɛ kɛ hiɛdɔɔ yɔɔ he ni Kristofoi yeɔ. (Luka 22:19, 20) Ani wɔnaaa “nyamɔ kɛ miishɛɛ” beni wɔbuaa wɔhe naa kutuu daa afi kɛha nakai gbijurɔyeli lɛ?
15 Nyɛsɛɛ afi lɛ, mɛi 13,147,201 bua amɛhe naa ni amɛye Kaimɔ gbijurɔ lɛ, efe mɛi ni bua amɛhe naa yɛ 1994 mli lɛ kɛ mɛi 858,284. Mɛi babaoo diɛŋtsɛ! Feemɔ miishɛɛ ni ana yɛ Yehowa Odasefoi asafoi 78,620 lɛ amli, beni mɛi babaoo diɛŋtsɛ ke yuu kɛtee amɛ Maŋtsɛyeli Asai anɔ kɛha gbijurɔyeli lɛ he mfoniri okwɛ. Eka shi faŋŋ akɛ, enɛ kanya mɛi fɛɛ ni ba jɛmɛ lɛ ní ‘amɛsumɔ anɔkwale kɛ hejɔlɛ,’ beni amɛkaiɔ Mɔ ni ji “gbɛ lɛ kɛ anɔkwale lɛ kɛ wala lɛ,” ni amrɔ nɛɛ eeye maŋtsɛ akɛ Yehowa “Hejɔlɛ Lumɔ” kpeteŋkpele lɛ gbele lɛ! (Yohane 14:6; Yesaia 9:6) Nakai gbijurɔyeli lɛ ná shishinumɔ krɛdɛɛ kɛha mɛi ni ye yɛ shikpɔji ni basabasa feemɔi kɛ tai kɛ piŋmɔi eba jɛmɛ lɛ anɔ lɛ. Wɔnyɛmimɛi lɛ ekomɛi na amanehului ni yɔɔ gbeyei fe bɔ ni abaanyɛ awie he, yɛ 1995 mli. Shi kɛlɛ, ‘Nyɔŋmɔ hejɔlɛ ni fe jwɛŋmɔi fɛɛ lɛ to amɛtsuii kɛ amɛjwɛŋmɔi yɛ Kristo Yesu mli.’—Filipibii 4:7.
‘Nyɛhaa Wɔkpaa Yehowa Fai’
16, 17. Mɛɛ gbɛ nɔ gbɔmɛi ni jɛ jeŋmaji lɛ amli aaatsɔ ‘amɛkpa Yehowa fai’?
16 Shi, nɛgbɛ nakai gbɔmɛi akpekpei abɔ ni ba Kaimɔ lɛ fɛɛ jɛ kɛba? Yehowa wiemɔ, nɔ ni ji nɛɛhu lɛ tsɔɔ mli akɛ: “Bɔ ni Yehowa Zebaot kɛɛ nɛ: ‘Aaakã he aba mli akɛ majimaji kɛ maji pii amli bii aaaba, ni maŋ kome mli bii aaatee maŋ kroko mli ayakɛɛ akɛ: “Nyɛhaa wɔyaa wɔyakpaa Yehowa fai, ni wɔyatao Yehowa Zebaot sɛɛ gbɛ! Mi hu matee!” Ni majimaji pii kɛ jeŋmaji ni he wa aaaba abatao Yehowa Zebaot sɛɛ gbɛ yɛ Yerusalem, ni amɛkpa Yehowa fai.’ ”—Zakaria 8:20-22.
17 Gbɔmɛi ni ba Kaimɔ lɛ miisumɔ ni ‘amɛtao Yehowa Zebaot sɛɛ gbɛ.’ Mɛnɛɛmɛi ateŋ mɛi pii ji etsuji ni ejɔɔ amɛhe nɔ, ni abaptisi amɛ. Mɛi krokomɛi ni ba lɛ ateŋ mɛi akpekpei abɔ shɛko nakai shihilɛ lɛ he. Yɛ maji komɛi anɔ lɛ, mɛi ni ba Kaimɔ lɛ ayifalɛ fe Maŋtsɛyeli shiɛlɔi lɛ ayifalɛ toi ejwɛ loo enumɔ. Nɛkɛ mɛi babaoo ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ nɛɛ miibi yelikɛbuamɔ koni amɛkã he amɛya hiɛ. Nyɛhaa wɔtsɔɔa amɛ nii ni amɛmli afili amɛ yɛ nilee ni amɛaana akɛ Yesu gbo yɛ wɔhe eshai lɛ ahewɔ, ni amrɔ nɛɛ eeye maŋtsɛ yɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ mli. (1 Korintobii 5:7, 8; Kpojiemɔ 11:15) Ni nyɛhaa wɔwoa amɛ hewalɛ ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ amɛha Yehowa Nyɔŋmɔ ni amɛba amɛhe shi amɛha e-Maŋtsɛ ni ehala lɛ lɛ. Nɛkɛ gbɛ nɔ amɛaatsɔ “ni amɛaakpa Yehowa fai.”—Lala 116:18, 19; Filipibii 2:12, 13.
“Hii Nyɔŋma ni Jɛ Jeŋmaji Anɔ Wiemɔi Sɔrɔtoi Fɛɛ Mli”
18, 19. (a) Yɛ Zakaria 8:23 mlibaa mli lɛ, namɔ ji “Yudanyo” ŋmɛnɛ? (b) Namɛi ji “hii nyɔŋma” ni “aaamɔ Yudanyo kome atade naamuu mli” lɛ ŋmɛnɛ?
18 Wɔkaneɔ nɔ ni ji naagbee nɔ yɛ Zakaria yitso kpaanyɔ lɛ mli akɛ: “Bɔ ni Yehowa Zebaot kɛɛ nɛ.” Mɛni ji Yehowa naagbee sane jajemɔ? “Nakai gbii lɛ amli lɛ aaaba mli akɛ hii nyɔŋma ni jɛ jeŋmaji anɔ wiemɔi sɔrɔtoi fɛɛ mli aaamɔ Yudanyo kome atade naamuu mli, amɛaakɛɛ: ‘Wɔkɛ nyɛ aaatee, ejaakɛ wɔnu akɛ Nyɔŋmɔ kɛ nyɛ yɛ!’ ” (Zakaria 8:23) Yɛ Zakaria gbii lɛ amli lɛ, heloonaa Israel hi shi akɛ Nyɔŋmɔ maŋ ni ehala. Shi, yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli lɛ, Israel kpoo Yehowa Mesia lɛ. No hewɔ lɛ, wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ hala “Yudanyo”—ni ji Israel hee—akɛ ewebii krɛdɛɛ, “Nyɔŋmɔ Israel” ni ji mumɔŋ Yudafoi lɛ. (Galatabii 6:16; Yohane 1:11; Romabii 2:28, 29) Mɛnɛɛmɛi anaagbee yibɔ baafee mɛi 144,000, ni ahala amɛ kɛjɛ adesai ateŋ koni amɛkɛ Yesu aye maŋtsɛ yɛ eŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ mli.—Kpojiemɔ 14:1, 4.
19 Nɛkɛ mɛi 144,000 nɛɛ ateŋ mɛi babaoo egboi momo akɛ anɔkwafoi ni amɛtee amɛ ŋwɛi nyɔmɔwoo lɛ mli. (1 Korintobii 15:51, 52; Kpojiemɔ 6:9-11) Mɛi fioo yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lolo ni mɛnɛɛmɛi naa miishɛɛ akɛ amɛaana akɛ “hii nyɔŋma” ni hala akɛ amɛkɛ “Yudanyo” lɛ aaaya lɛ ebatsɔ “asafo babaoo . . . ni jɛ jeŋmaŋ fɛɛ jeŋmaŋ kɛ akutsei kɛ maji kɛ majianɔ wiemɔ amli.”—Kpojiemɔ 7:9; Yesaia 2:2, 3; 60:4-10, 22.
20, 21. Beni je nɛɛ naagbee lɛ bɛŋkɛɔ lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔkɛ Yehowa ahi shi yɛ toiŋjɔlɛ mli?
20 Beni je nɛɛ naagbee bɛŋkɛɔ kpaakpa ni anyɛɛɛ naa atsi lɛ, belɛ Kristendom tamɔ Yerusalem yɛ Yeremia gbii lɛ amli: “Wɔkwɛ hejɔlɛ gbɛ, shi nɔ kpakpa ko baaa, kɛ tsamɔ be hu, shi naa, gbeyei sɔŋŋ!” (Yeremia 14:19) Nakai gbeyei lɛ baashɛ he ni mli wa fe fɛɛ beni jeŋmaji lɛ baatsɔ̃ amɛhiɛ amɛwo apasa jamɔ ni amɛkɛ lɛ baaba naagbee kɛ yiwalɛ lɛ. Yɛ no sɛɛ etsɛɛɛ lɛ, jeŋmaji lɛ diɛŋtsɛ hu baaná amɛ hiɛkpatamɔ yɛ Nyɔŋmɔ naagbee ta, ni ji Harmagedon mli. (Mateo 24:29, 30; Kpojiemɔ 16:14, 16; 17:16-18; 19:11-21) Mɛɛ bolɔmɔ kɛ hoofeemɔ be ebaafee nɛkɛ!
21 Yɛ fɛɛ mli lɛ, Yehowa baabu mɛi ni sumɔɔ anɔkwale ni amɛduɔ “nidumɔ nii [ni] aaahi shi shweshweeshwe” lɛ ahe. (Zakaria 8:12; Zefania 2:3) Belɛ, nyɛhaa wɔhia shi shweshweeshwe yɛ ewebii ashikpɔŋ lɛ nɔ, ni wɔkɛ ekaa ajie eyi yɛ faŋŋ mli ni wɔye wɔbua mɛi babaoo bɔ ni wɔɔnyɛ ni “amɛkpa Yehowa fai.” Kɛ wɔfee nakai lɛ, wɔbaana Yehowa toiŋjɔlɛ lɛ mli ŋɔɔmɔ be fɛɛ be. Hɛɛ, “Yehowa aaaha emaŋ lɛ hewalɛ; Yehowa aaajɔɔ emaŋ lɛ kɛ hejɔlɛ.”—Lala 29:11.
Ani Obaanyɛ Otsɔɔ Mli?
◻ Nyɔŋmɔ webii ‘waje amɛnijiaŋ’ yɛ Zakaria gbii lɛ amli yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Ni ŋmɛnɛ hu?
◻ Te wɔfeɔ wɔnii yɛ yiwaa, shitee-kɛ-woo, kɛ shikplikpii feemɔ shishi wɔhaa tɛŋŋ?
◻ Mɛni fata ‘wɔhe ni wɔkɛaawie anɔkwale’ lɛ he?
◻ Te mɔ ko aaafee tɛŋŋ ‘ekpa Yehowa fai’?
◻ Mɛɛ nɔdaamɔ nɔ kpele kɛha mlifilimɔ anaa yɛ Zakaria 8:23 mlibaa mli?
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 18]
Nyɛsɛɛ afi lɛ, Yehowa Odasefoi kɛ ŋmɛlɛtswai 1,150,353,444 tsu nii ni amɛkɛ gbɔmɛi gba Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sane