Ni Wɔɔkpa Yibii Yɛ Wɔ Aŋkroaŋkro Mɔdɛŋbɔɔ Lɛ Naa
1 Yehowa Nyɔŋmɔ ejie suɔmɔ ni eyɔɔ kɛha gbɔmɛi adesai lɛ kpo yɛ gbɛi babaoo nɔ. Yesu ma Nyɔŋmɔ suɔmɔ ni fe mɔ fɛɛ mɔ nɔ lɛ nɔ mi, ni efee lɛ faŋŋ eha gbɔmɛi asafo babaoo ni bua amɛhe naa lɛ akɛ Nyɔŋmɔ “haa hulu teɔ shi yɛ mɛi fɔji kɛ mɛi kpakpai anɔ, ni ehaa nugbɔ nɛɔ yɛ jalɔi kɛ mɛi ni bɛ jalɛ lɛ anɔ.” (Mat. 5:43-48) Yɛ be kroko hu mli lɛ, Yesu wie e-Tsɛ lɛ suɔmɔ kpojiemɔ ni fe fɛɛ lɛ hu he—e-Bi koome, mɔ ni Nyɔŋmɔ kɛha kɛha wɔyiwalaheremɔ lɛ afɔleshaa lɛ. (Yoh. 3:16) Yesu wo etoibolɔi lɛ ŋaa ni amɛkɛ hiɛsɔɔ ahere Yehowa suɔmɔ lɛ nɔ. Ani wɔmiibɔ mɔdɛŋ ni wɔfee nakai?
2 Bɔni afee ni wɔjie hiɛsɔɔ ni mli kwɔ fe fɛɛ kpo ni wɔna Yehowa suɔmɔ lɛ he sɛɛ kɛya naanɔ lɛ, belɛ esa akɛ wɔle lɛ. (Yoh. 17:3) Ŋaawoo kɛ gbɛtsɔɔmɔ he miihia wɔ yɛ bɔ ni wɔɔfee wɔsɔmɔ lɛ yɛ gbɛ ni saa ehiɛ nɔ lɛ he. Yehowa efee bɔ ni ejɛɔ suɔmɔ mli esusuɔ wɔhe lɛ faŋŋ kɛtsɔ e-Wiemɔ ni jɛ mumɔŋ, ni ji Biblia ni ekɛha wɔ lɛ nɔ, kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ egbɛjianɔtoo ni yɔɔ naakpɛɛ, ni etsɔɔ nɔ ekɛ ŋaawoo kɛ gbɛtsɔɔmɔ haa wɔ lɛ nɔ. (Mat. 24:45-47; 2 Tim. 3:16, 17) Akɛ Yehowa webii ni ejɔɔ amɛhe nɔ lɛ, atsɔɔ wɔ nii yɛ lɛ diɛŋtsɛ egbɛ nɔ. Shi ani wɔmiitsɔɔ akɛ wɔhiɛ sɔɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ kɛtsɔ bɔ ni wɔbɔɔ mɔdɛŋ akɛ aŋkroaŋkroi lɛ nɔ? Ani wɔmiibo eŋaawoo lɛ toi koni wɔsa ehiɛ koni efee sɛɛnamɔ kɛha wɔ? (Yes. 48:17; Yak. 1:22) Bɔfo Paulo ŋma yɛ 1 Korintobii 3:8 akɛ: “Shi mɔ ni tɛoɔ kɛ mɔ ni shwieɔ nɔ nu lɛ fɛɛ lɛ ekome ni; shi mɔ fɛɛ mɔ aaana Iɛ diɛŋtsɛ enyɔmɔwoo, yɛ Iɛ diɛŋtsɛ enitsumɔ naa.”
3 Hɛɛ, esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ ni wɔtsu nɔ ni Nyɔŋmɔ taoɔ ni wɔfee lɛ, Jeee mɔ fɛɛ mɔ nyɛɔ eyaa ehiɛ yɛ mumɔŋ oyayaayai. Nibii babaoo yɛ ni baanyɛ asa bɔ ni wɔyaa wɔhiɛ wɔhaa lɛ he, ni efeŋ nilee gbɛ akɛ akɛ mɔ ko aaato mɛi krokomɛi ahe kɛje enijiaŋ wui. Shi kɛlɛ, nɔ ni he hiaa waa ji aŋkroaŋkro mɔdɛŋbɔɔ ni wɔkɛtsuɔ nii lɛ. Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee ni wɔtsi wɔbɛŋkɛ asafo lɛ kpaakpa? Ani hei komɛi yɛ ni wɔbaanyɛ wɔya wɔhiɛ yɛ mli yɛ wɔ aŋkroaŋkro gbɛnaa nii ni wɔkpɛlɛ nɔ akɛ Kristofoi lɛ he nitsumɔ mli? Mɛɛ mɔdɛŋbɔɔ ebaabi yɛ wɔgbɛfaŋ bɔni afee ni wɔfi asafo lɛ nitsumɔi asɛɛ kɛmɔ shi? Ani otii komɛi yɛ gbɛtsɔɔmɔ ni asafo lɛ kɛhaa wɔ lɛ amli ni ehe miihia ni wɔkɛtsu nii?—1 Tim. 4:16.
Kasemɔ Anɔkwafoi Lɛ
4 Nyɛmimɛi hii kɛ yei anɔkwafoi kɛ afii nyɔŋmai abɔ eshiɛ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ. Esa akɛ wɔkase nɛkɛ anɔkwafoi ni tamɔ Paulo nɛɛ jogbaŋŋ. (1 Kor. 11:1) Amɛhere Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ nɔ ni amɛna sɛɛnamɔi babaoo yɛ nii ni amɛtsu kɛ hiɛdɔɔ kɛ mɔdɛŋ ni amɛbɔ akɛ aŋkroaŋkroi ni amɛkɛnyiɛ Biblia mli ŋaawoo sɛɛ lɛ hewɔ. Amɛfeɔ asafo lɛ mli nitsulɔi ni yɔɔ ekaa lɛ amli mɛi ni yɔɔ teŋ tuuŋtu, ni amɛkuuu amɛhiɛ amɛshwieee amɛ diɛŋtsɛ amɛgbɛnaa nii ni jwere amɛnɔ lɛ anɔ. Wɔnaa yibii ni amɛmɔdɛŋbɔɔ lɛ woɔ akɛ aŋkroaŋkroi lɛ hu.—Rom. 1:13; 2 Kor. 3:1-3.
5 Amrɔ nɛɛ, mɛi heei akpei nyɔŋmai abɔ miike yuu kɛmiiba asafo lɛ mli daa afi. (Yes. 60:8) Amɛ hu amɛhiɛ edɔ akɛ amɛaatsu nii waa koni amɛtsɔmɔ mɛi ni edara kɛmɔ shi yɛ mumɔŋ, ni ekaa ni amɛyɔɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ sa yijiemɔ waa. Amɛnaa sɛɛ kɛjɛɔ na ni amɛnaa bɔ ni Yehowa jɔɔ mɛi ni tsuɔ nii waa yɛ esɔɔmɔ mli lɛ mli. Nɔkwɛmɔ nɔ ni nyɛmimɛi hii kɛ yei ni edara yɛ mumɔŋ lɛ feɔ lɛ yeɔ ebuaa mɛi hee lɛ ni amɛyooo akɛ jeee be ni ahaa nijiaŋ jeɔ wui aloo wɔkpaa sɔɔmɔ ni wɔkɛhaa Nyɔŋmɔ lɛ nɛ. Kɛji wɔji mɛi heei loo shiɛlɔi ni ena niiashikpamɔ bɔ ni sa po lɛ ani wɔyaa hiɛ wɔdaraa yɛ mumɔŋ lolo, ni wɔkpɛlɛ: gbɛnaa nii ni jwere wɔnɔ akɛ Kristofoi lɛ anɔ ni wɔŋɔɔ teokrase gbɛjianɔtoi ahegbɛ ni wɔnaa lɛ ni wɔtsuɔ he nii?
Nii Ni Wɔkaseɔ Lɛ Kɛ Nitsumɔ
6 Mra be mli kwraa dani Yakobo ŋma akɛ wɔfee ‘mɛi ni tsuɔ nitsumɔ lɛ he nii’ lɛ, Mose kɛɛ Yudafoi lɛ akɛ “No hewɔ lɛ nyɛŋɔa miwiemɔi nɛɛ nyɛtoa.” (Yak. 1:25, 5 Mose 11:18) No hewɔ lɛ le ni amɛaale lɛ kɛkɛ faaa. Ehe miihia ni Yudafoi lɛ kɛ Mla lɛ mli wiemɔi lɛ atsu nii yɛ Yehowa toiboo mli. Shishitoo mla ni yɔɔ enɛ mli lɛ tsakeko. Eka shi faŋŋ akɛ, Yesu, ni ji Nyɔŋmɔ Bi lɛ le bɔ ni toiboo he hiaa ha lɛ jogbaŋŋ. (Yoh. 8:28) Ewie yɛ Mateo 7:24 akɛ: “No hewɔ lɛ, mɔ fɛɛ mɔ ni nu miwiemɔi nɛɛ ni eyeɔ nɔ lɛ, maŋɔ lɛ mato ŋaalelɔ . . . he.”
7 Ani wɔkɛ nibii ni wɔkaseɔ yɛ kpokpai anɔ kpee ashishi lɛ miitsu nii? Ani wɔyooo nɔ hewɔ ni ehe hia waa yɛ nɛkɛ be nɛɛ mli akɛ wɔshi kpe ni wɔhiɛ aka shi hu lɛ? Ani wɔhiɛ hiɔ wɔhe nɔ yɛ Abonsam tutuamɔi ni yɔɔ nigii kɛ tsɔnei ni etsɔɔ wɔ lɛ hu he? Ani wɔhiɛ sɔ ŋaawoi kɛ kɔkɔbɔi ni asafo lɛ kɛhaa wɔ yɛ be kɛ be amli yɛ bɔ ni jeŋba kɛ mumɔŋ hetsemɔ he hiaa yɛ asafo mli lɛ he lɛ? Te wɔkɛ nibii ni wɔnuɔ lɛ tsuɔ nii akɛ aŋkroaŋkroi wɔhaa tɛŋŋ?—Yak. 1:23-25.
8 Kpee gbi krɛdɛɛ he gbɛjianɔtoo ni etsɛŋ ni ebaaje shishi lɛ maa bɔ ni ehe hiaa ni wɔfee krɔŋkrɔŋ, taakɛ Yehowa yɔɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ mi. (1 Pet. 1:14-16) Krɔŋkrɔŋ-feemɔ tsɔɔ jamɔŋ falefale-feemɔ aloo hetsemɔ krɔŋŋ-feemɔ. Etsɔɔ shihilɛ ko ni ji he ni atuu ama afa kɛha Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ. Akɛ sanekpakpa lɛ he sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ ewo wɔdɛŋ. No hewɔ lɛ esa akɛ wɔhe atse yɛ mumɔŋ, jeŋba mli, kɛ gbɔmɔtsoŋ hu bɔni afee ni wɔtsɔmɔ mɛi ni sa akɛ wɔhiɛɔ Wiemɔ krɔŋkrɔŋ ni ji anɔkwale lɛ. Enɛ biɔ ni wɔha wɔjwɛŋmɔ ahi wɔhe nɔ babaoo fe bɔ ni wɔfɔɔ feemɔ lɛ. (Heb. 2:1) Kɛ wɔfee nakai lɛ, wɔbaakpa jɔɔmɔi babaoo yɛ wɔ aŋkroŋkroi mɔdɛŋbɔɔ lɛ naa.
Na Teemɔŋ Nikasemɔ He Sɛɛ
9 Teemɔŋ nikasemɔ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔnaa hemɔkɛyeli ni mli wa, ni ehaa hiɛsɔɔ ni wɔyɔɔ kɛha anɔkwale lɛ mli kwɔɔ. Ehaa wɔ hiɛnɔkamɔ ni ewulaa wɔ bɔni afee ni wɔnyɛ wɔwie kɛ ekaa. Ehaa wɔ sanesɛɛkɔmɔ kɛ sɛɛyoomɔ ni eyeɔ ebuaa wɔ koni wɔwo gbɔmɔtso hee lɛ. (Kol. 1:9-11) Shi kɛlɛ, nikasemɔi ni woɔ yibii lɛ biɔ be kɛ mɔdɛŋbɔɔ, ni gbɛ kuku ko bɛ ni aaanyɛ atsɔ nɔ ana anɔkwa nilee kɛ mumɔŋ niiashishinumɔ. Mɔdɛŋbɔɔ ni wɔkɛwoɔ nikasemɔ lɛ mli lɛŋ baatsɔɔ nɔ ni wɔbaana kɛjɛ mli.—2 Kor. 9:6, 7; Gal. 6:7.
10 Ani wɔtoɔ be ni fa bɔ ni sa daa otsi ni wɔkɛsaa wɔhe kɛhaa asafoŋ kpeei? Enɛ ji gbɛ kome ni wɔɔtsɔ nɔ wɔjie hiɛsɔɔ kpo yɛ mumɔŋ niyenii sɔrɔtoi ni Yehowa kɛhaa wɔ kɛtsɔɔ tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ lɛ nɔ lɛ he. Wɔhe ni wɔsaa jogbaŋŋ kɛhaa kpeei lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔkɛ wɔhe kpɛtɛɔ gbɛjianɔ ni atoɔ kɛhaa Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kanemɔ kɛ ekasemɔ lɛ he. Ani wɔtoɔ be daa otsi kɛhaa wɔ Biblia kanemɔ lɛ taakɛ atsɔɔ yɛ teokrase Sɔɔmɔ Skul lɛ he gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ? Eheɔ minitii fioo ko pɛ daa gbi kɛha he ni atsɔɔ lɛ kanemɔ kɛ ehe susumɔ. Sɔɔmɔ kpee lɛ hu yeɔ ebuaa wɔ ni wɔhiɛ hiɔ wɔhe nɔ yɛ gbɛi ni wɔɔnyɛ wɔtsɔ nɔ wɔha wɔ maŋ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ amɔ shi lɛ ahe. Ani wɔsaa wɔhe, ni wɔsusuɔ bɔ ni wɔɔfee wɔkɛ emli nikasemɔ lɛ atsu nii yɛ wɔsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ he titri? Ni ani wɔbɔɔ mɔdɛŋ ni wɔkɛtsu nii amrɔ nɔŋŋ? Esa akɛ wɔto gbɛjianɔ krɛdɛɛ koni wɔkɛsaa wɔhe kɛha Buu-Mɔɔ Nikasemɔ lɛ kɛ agbɛnɛ kɛha Asafo Woloŋ Nikasemɔ lɛ hu. Ani wɔmiifee nakai?
Okɛ Ohe Awo Kpeei Amli
11 Kɛ wɔkɛ wɔhe wo kpeei amli lɛ, wɔnaa kpeei lɛ ahe sɛɛ babaoo. Wɔhe ni wɔsaa kɛhaa kpeei kɛ agbɛnɛ mɔdɛŋ ni wɔbɔɔ akɛ wɔkɛ wɔhe aaawo mli lɛ haa wɔboɔ kpeei lɛ ashishi wiemɔi lɛ toi ni ehaa efeɔ mlɛo kɛhaa wɔ akɛ wɔɔna mɛi krokomɛi awiemɔi ahe sɛɛ. Mɛi pii nyɛɔ amɛkaiɔ mɔdɛŋbɔɔ babaoo ni amɛkɛtsu nii dani amɛha sane hetoo klɛŋklɛŋ kwraa yɛ kpee shishi loo be mli ni amɛha wiemɔ klɛŋklɛŋ yɛ Teokrase Sɔɔmɔ Skul lɛ mli lɛ. Eyɛ mli akɛ kɛbashi bianɛ lɛ ekpokpomɔ lɛ naa eba shi moŋ, shi ani wɔyaa nɔ wɔbɔɔ mɔdɛŋ waa yɛ ha ni wɔɔha mɛi fɛɛ ana wɔmumɔŋ shweremɔ lɛ faŋŋ lɛ mli? (1 Tim. 4:15) Mɛi krokomɛi naa saji ahetoo ni wɔhaa lɛ he sɛɛ ni ewoɔ amɛ hewalɛ. Kɛji wɔsaa wɔhe jogbaŋŋ, ni wɔkase nii ni abaasusu he yɛ kpeei ashishi lɛ jogbaŋŋ lɛ, no lɛ bɔ ni wɔkɛ wɔhe woɔ mli kɛmɔɔ shi lɛ baawo mɛi krokomɛi ahewalɛ yɛ suɔmɔ kɛ nitsumɔi kpakpai amli.—Heb. 10:23-25.
12 Esaaa akɛ wɔhaa wɔ saji ahetoo lɛ kɛlɛɔ ni efeɔ nɔ ni shishinumɔ hu wa. Yɛ be babaoo mli lɛ, nɔ ni hi fe fɛɛ ji ni wɔha wɔwiemɔ lɛ afee kukuji, nɔ ni haa saji ni abiɔ lɛ ahetoo fɛɛ aloo nɔ ni yeɔ ebuaa ni ehaa anuɔ nɔ ni ekɔɔ ŋmalɛ ko he lɛ shishi jogbaŋŋ. Kɛji wɔsaa wɔhe jogbaŋŋ lɛ, no lɛ wɔbaanyɛ wɔha saji ahetoo yɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔwiemɔ mli. Kɛ wɔfee nakai lɛ, sɛɛnamɔi ni wɔnaa wɔ diɛŋtsɛ kɛ nɔ ni mɛi krokomɛi hu naa lɛ fa babaoo. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ ebiɔ ni wɔjwɛŋ nɔ ni okɛɔ lɛ he jogbaŋŋ koni wɔnyɛ wɔgbala oti lɛ mli yɛ bɔ ni wɔnuɔ shishi lɛ naa. Enɛ haa efeɔ mlɛo ehaa mɛi krokomɛi ni amɛnuɔ nɔ ni akaseɔ lɛ shishi. Agbɛnɛ hu ebaaye ebua wɔ ni wɔkai nii ni wɔkase lɛ kɛha nitsumɔ be kroko mli.
Dũ Babaoo Yɛ Shiɛmɔ Nitsumɔ Lɛ Mli
13 Wɔ Kristofoi asɔɔmɔ nitsumɔ lɛ ji jwetri ni wɔyɔɔ wɔsɔɔmɔ lɛ mli. (2 Kor. 4:7) Ani onaa lɛ nakai lɛ. Kɛtsɔ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ nɔ lɛ, wɔnaa hegbɛ akɛ wɔɔwie hemɔkɛyeli ni wɔyɔɔ lɛ he wɔtsɔɔ mɛi krokomɛi. Yesu kɛɛ akɛ nɔ ni eyi tsui kɛteke nɔ lɛ, no naabu jajeɔ. (Luka 6:45) Mɔdɛŋbɔɔ ni wɔkɛtsuɔ nii aŋkroaŋkroi bɔni afee ni wɔna sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ kɛmɔ shi lɛ ŋmɛɔ wɔ gbɛ ni wɔkpaa sɛɛnamɔi babaoo. Shishinumɔ ni wɔyɔɔ yɛ anɔkwale lɛ he lɛ mli jeɔ keŋkeŋ, ni wɔyaa wɔhiɛ yɛ bɔ ni wɔnyɛɔ wɔkɛ Biblia lɛ tsuɔ nii lɛ mli. Wɔnaa miishɛɛ akɛ wɔkɛ anɔkwale lɛ yaa mɛi krokomɛi aŋɔɔ ni wɔyeɔ wɔbuaa amɛ koni amɛkase amɛ-Bɔlɔ Kpeteŋkpele lɛ he nii. Wɔdamɔɔ shi akɛ odasefoi wɔhaa ja ni Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ kɛ maŋtsɛ ni eji lɛ ja lɛ. Wɔnaa miishɛɛ ejaakɛ wɔle akɛ wɔmiisa Yehowa hiɛ, ejaakɛ atsake wɔ kɛba esubaŋ lɛ mli ni wɔmiifee esuɔmɔnaa nii.—Mat. 5:48.
14 Kɛji wɔtee nɔ wɔsusu wɔ mɔdɛŋbɔɔ akɛ aŋkroaŋkroi lɛ he be fɛɛ be lɛ, no lɛ jamɔ ni wɔkɛhaa Yehowa lɛ efeŋ nɔ bibioo ni wɔkɛmiisa hiɛ kɛkɛ. Mɛni enɛ tsɔɔ? Etsɔɔ akɛ wɔfeŋ mɛi ni kɛ tsui fa miitsu nii yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ mli, ni wɔkɛ sɔɔmɔ ni anaa lɛ kɛkɛ miiha lɛ aloo bibioo kwraa fe fɛɛ ni anɔkwa hetuu-kɛhamɔ ni jɛ wɔtsui mli kɛ mɔdɛŋbɔɔ fataaa he. Esa akɛ sɔɔmɔ ni wɔkɛhaa Yehowa lɛ afee nɔ ni jɛ wɔtsui muu fɛɛ mli. Ŋmalɛ naa gbɛnaa nii ka wɔnɔ akɛ wɔkɛ wɔnii fɛɛ ni wɔyɔɔ lɛ aha yɛ esɔɔmɔ mli. (Kol. 3:23, 24) Eji anɔkwale, wɔshihilɛ bɛ ekome, ni Yehowa biii babaoo yɛ wɔdɛŋ fe bɔ ni wɔɔnyɛ wɔtsu. Shi kɛlɛ, nɔ ni wɔbaanyɛ wɔfee lɛ, no ekpaa wɔ gbɛ ni wɔfee! (Mat. 22:37) Akɛni adesai asu ni egbee shi lɛ sumɔɔ ni etsi ehe naa hewɔ lɛ, ehi jogbaŋŋ akɛ wɔɔka wɔhe wɔkwɛ yɛ be kɛ bei amli koni wɔna hei ni wɔbaanyɛ wɔya wɔhiɛ yɛ mli yɛ sɔɔmɔ ni wɔkɛhaa Nyɔŋmɔ lɛ mli. Ani wɔfɔɔ nakai feemɔ?
15 Kɛji wɔɔtsi wɔhe kɛaajɛ gbɛ ni wɔɔŋmɛ ni nibii ni wɔdiɔ sɛɛ kɛ nibii ni wɔsumɔɔ lɛ akatsi wɔ gbɛ ni wɔtsu bɔ ni wɔɔnyɛ yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli lɛ he lɛ, no lɛ esa akɛ wɔha wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ jogbaŋŋ. Esa akɛ wɔha miishɛɛnamɔ, nibii ni wɔnyaa he, kɛ hiɛtserɛjiemɔ aye amɛgbɛhei ni sa. Agbɛnɛ hu, esa akɛ wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ wɔhe ni wɔkɛaawo heloonaa nitsumɔ mli babaoo fe nine lɛ hu he. Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, kɛ wɔbo Yesu ŋaawoo ni yɔɔ Mateo 6:22, 23 lɛ toi lɛ, ebaaye ebua wɔ ni wɔnyɛ wɔkɛ mɔdɛŋbɔɔ babaoo atsu nii kɛdi mumɔŋ nibii asɛɛ, ni wɔbaakpa yibii babaoo nakai nɔŋŋ.
16 Yɛ be mli ni wɔyaa nɔ wɔtsuɔ nii waa koni wɔwo gbɔmɔtso hee lɛ, wɔbaakpɛlɛ gbɛnaa nii ni ka wɔ diɛŋtsɛ wɔnɔ akɛ wɔkɛ ŋaawoo kɛ gbɛtsɔɔmɔi ni wɔnine shɛɔ nɔ yɛ asafoŋ kpeei, kpokpaa nɔ kpee, kɛ kpokpai wuji anɔ kpeei ashishi, kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ woji anɔ lɛ atsu nii lɛ nɔ. Eba akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ aaakase nii kɛ ekaa, ni wɔkɛ wɔhe awo kpeei amli kɛmɔ shi, ni wɔna gbɛfaŋnɔ yɛ nɛkɛ kaselɔ-feemɔ nitsumɔ kpele nɛɛ mli yɛ bɔ ni wɔ aŋkroaŋkro shihilɛi aaaŋmɛ gbɛ lɛ naa. Kɛ wɔtsɔ nɛkɛ gbɛ nɔ wɔkɛ hiɛsɔɔ here Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ nɔ lɛ, no lɛ wɔɔnyɛ wɔna nɔmimaa akɛ wɔɔkpa mumɔŋ sɛɛnamɔi babaoo amrɔ nɛɛ ni wɔɔhiɛ naanɔ wala yɛ Yehowa jeŋ hee lɛ mli hiɛnɔkamɔ ni ma shi shiŋŋ lɛ mli.