Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • km 5/97 bf. 3-6
  • Te Ojwɛŋɔ Nyɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ He Ohaa Tɛŋŋ?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Te Ojwɛŋɔ Nyɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ He Ohaa Tɛŋŋ?
  • Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1997
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • 1996 “Nyɔŋmɔ Toiŋjɔlɛ He Bɔfoi” Kpokpaa Wulu nɔ Kpee
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1996
  • 1995 “Miishɛɛ Yijielɔi” Kpokpaa Wulu nɔ Kpee
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1995
  • 1999 “Nyɔŋmɔ Gbalɛ Wiemɔ” Yehowa Odasefoi a-Kpokpaa Wulu nɔ Kpee
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1999
  • 1990 “Wiemɔ krɔŋŋ” Kpokpaa Wulu Nɔ Kpee
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1990
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1997
km 5/97 bf. 3-6

Te Ojwɛŋɔ Nyɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ He Ohaa Tɛŋŋ?

1 Maŋtsɛyeli Asa lɛ ni yɔɔ akutso fɛɛ akutso mli lɛ ji he ko ni anáa mumɔŋ tsuiwoo yɛ, tamɔ kpaakpo ko ni yɔɔ shiaŋa nɔ. Gbɔmɛi ni jɛ shihilɛi sɔrɔtoi fɛɛ mli baa tsũ nɛɛ mli koni amɛbakase Yehowa he nii. Amɛnaa enɛ akɛ “tsũ” ni ajɔɔ nɔ kwraa aha wɔ-Nyɔŋmɔ Yehowa lɛ jamɔ.

2 Ani nakai ji bo diɛŋtsɛ ojwɛŋmɔ yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ he? Ani okwɛɔ gbɛ akɛ oooya kpeei, ni okɛ nyɛmimɛi hii kɛ nyɛmimɛi yei lɛ ayabɔ yɛ jɛmɛ, ni okɛ ohe awo nifeemɔi lɛ amli yɛ jɛmɛ?

3 Gbɛfaŋnɔ ni Ooona yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ Nɔkwɛmɔ Mli: Akɛni akɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ tsuɔ nii shii abɔ otsi fɛɛ otsi hewɔ lɛ, ehe baahia kɛ̃ akɛ aaaha emli atse ni asaa emli nibii. Ani oyɔseɔ hegbɛ ni oyɔɔ akɛ oye obua ni aha efee falefale ni efee nɔ ni he tse be fɛɛ be? Esa ni aha Maŋtsɛyeli Asa lɛ mli atse yɛ gbɛjianɔtoo naa, yɛ bɔ ni akɛtsuɔ nii ahaa kɛ bɔ ni hiamɔ nii lɛ ji lɛ naa. Mɛi fɛɛ kɛ gbekɛbii lɛ po baanyɛ ana mli gbɛfaŋnɔ. Yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ mɛi fɛɛ baale sɔ̃ ni yɔɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔkwɛmɔ mli, ni amɛhiɛ baasɔ asa lɛ jogbaŋŋ. Kwɛ bɔ ni eyɔɔ fɛo akɛ ooobote Maŋtsɛyeli Asa ko ni mli tse ni yɔɔ falefale mli ni otsɛ mɛi ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ kɛba asa ni tamɔ nɛkɛ nɔ! Bei pii lɛ atoɔ emli saamɔ he gbɛjianɔ yɛ woloŋ nikasemɔ kui anaa. Ekolɛ onukpai lɛ baasumɔ akɛ amɛto gbɛjianɔ koni kui lɛ ato naa koni akwɛ emli saamɔ nɔ yɛ woloŋ nikasemɔ nɔkwɛlɔ loo nyɛmi nuu kroko ni yɔɔ kuu lɛ mli lɛ gbɛtsɔɔmɔ naa. Esa ni atao nibii ni akɛbaatsu nii kɛha emli saamɔ lɛ ashwie shi. Asafoŋ sɔɔlɔ loo onukpa ni akɛ nitsumɔ ewo edɛŋ akɛ etsu Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔkwɛmɔ fɛɛ he nii lɛ baanyɛ aŋmala nibii sɔrɔtoi ni abaafee yɛ emli saamɔ mli lɛ yɛ wolo nɔ. Ebaatsu nibii ahemɔ hu he nii, ni ekwɛ ni ele nibii asaamɔ he hiamɔ nii. Kɛji mɛi fɛɛ na gbɛfaŋnɔ yɛ asa lɛ nɔkwɛmɔ mli lɛ, jatsu lɛ ebakãŋ mɛi fioo pɛ nɔ.

4 Esa ni hiɛ ahi Maŋtsɛyeli Asa muu lɛ puemɔ nɔ be fɛɛ be. Ani ehe miihia akɛ akɛ pɛnte asha emli loo ekponɔgbɛ ehee? Ani ehe miihia ni asaa ehe nibii komɛi? Ani ehe miihia ni atsu ekpo lɛ nɔ loo he ni tsɔnei mamɔɔ lɛ he nii? Kɛji jwɛifɔ aloo tsei bibii yɛ jɛmɛ lɛ, esa ni nine akã enɛɛmɛi ahe daa. Ani abaanyɛ akɛ asafoŋ shika he gbɛjianɔtoo lɛ atsu nii yɛ gbɛi komɛi anɔ koni aha asa lɛ mligbɛ afee fɛo waa? Bei pii lɛ nibii bibii yɛ ni abaanyɛ afee ni kɛ́ akɛaato he lɛ amɛjara waaa, shi ehaa tsũ lɛ mli feɔ fɛo waa diɛŋtsɛ. Nyɛkaia akɛ, kpeehe ni mli tse, ni asaa mli bɔ ni sa, ni akwɛɔ esaamɔ nɔ jogbaŋŋ lɛ wieɔ Yehowa kɛ ewebii ahe ekpakpa.

5 Ehe ehiaŋ ni asaa nibii pii kɛji akɛ mɛi fɛɛ kwɛɔ jogbaŋŋ koni akaku nɔ ko loo akafite asa lɛ nɔ nibii lɛ. Esaaa ni akɛ amã (tsiŋgɔŋ) kpɛtɛɔ sɛi ko shishi kɔkɔɔkɔ. Ni ole akɛ kɛji aŋmɛɛ amã loo siklitɛ he afɔ kapɛt loo shikpɔŋ, aloo atsi nɔ ko tamɔ nu ashwie nɔ, aloo aku hiɛ ashwie nɔ akɛ abaatsumɔ najiashi dani abote asa lɛ nɔ lɛ, enɛɛmɛi fɛɛ ji nibii ni haa shikpɔŋ lɛ nɔkwɛmɔ waa. Ewaaa kwraa akɛ aaawo gbogboi kɛ sɛii ahe muji loo afite nomɛi. Anyagbafeemɔ baanyɛ aha asa lɛ nɔ afee taŋ, kɛkɛ lɛ, esaamɔ aaanyɛ ahe be kɛ nyɔmɔbɔɔ babaoo. Anáa hiɛsɔɔ ahaa enɛ be fɛɛ be, kɛ mɔ fɛɛ mɔ kwɛ ehe nɔ jogbaŋŋ.

6 Eyɛ fɛo akɛ gbekɛbii aaaba Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ. Esa ni amɛtara amɛfɔlɔi amasɛi yɛ be mli ni atsɔseɔ amɛ kɛjɛɔ Yehowa Wiemɔ lɛ mli koni amɛkase bɔ ni amɛaafee ni amɛtsɔmɔ Yehowa yijielɔi bibii ni he esa. Shi Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ ni aaahi lɛ tamɔɔɔ shia aloo shwɛmɔhe hilɛ nɔŋŋ. Sɔ̃ kã fɔlɔi anɔ akɛ amɛhiŋmɛii ahi amɛbii lɛ ahe ni amɛkwɛ amɛnɔ yɛ be mli ni amɛyɔɔ asa lɛ nɔ lɛ. Esaaa ni aŋmɛɔ gbɛ ni amɛfɔ shitee akɛ amɛyaanu nu, amɛyaashãmɔ, loo akɛ amɛaashwɛ gidigidi dani aje kpee lɛ shishi aloo beni agbe kpee lɛ naa. Bii kaniŋkajelɔi ni ‘akpoo amɛjeŋ afɔ amɛnɔ’ lɛ woɔ mɔ hiɛgbele. (Abɛi 29:15) Kɛji nyɛmimɛi hii ni gbɛnaa nii kã amɛnɔ lɛ kɛ bo wie saji nɛɛ ahe lɛ, kpɛlɛmɔ nɔ ni oda shi, ejaakɛ amɛyɛ ohe miishɛɛ ni amɛyɛ he miishɛɛ akɛ amɛaaha Maŋtsɛyeli Asa lɛ adamɔ Yehowa jamɔ krɔŋŋ lɛ najiaŋ jogbaŋŋ yɛ akutso lɛ mli.

7 Mlilɛɛmɔ he Gbɛjianɔ ni Atoɔ: Akɛni mɛi ni baa Yehowa Odasefoi akpeei lɛ ayi miifa fiofio hewɔ lɛ, be ko shɛɔ kɛ̃ ni ebiɔ ni asusu gbɛjianɔ ni atoɔ koni aná Maŋtsɛyeli Asa hee ko maa he. Amrɔ nɛɛ po lɛ, asai pii miifee he ko ni nanemaahe bɛ mli. Enɛ maa nɔ mi akɛ esa ni akwɛ nii kɛya shɔŋŋ koni akama Maŋtsɛyeli Asai ni daraaa kwraa bɔ ni beni aaama agbe naa lɛ, mɛi ni baa kpee lɛ hooo mli dɔŋŋ. Yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, ehe miihia ni akwɛ jogbaŋŋ koni Maŋtsɛyeli Asai ni amamɔɔ lɛ akadara tsɔ̃ bɔ ni anyɛŋ akɛtsu nii kɛ nɔ ni baaha afite shika babaoo. Oshara lɛ hu yɛ akɛ aaamɛ aahu fe nine dani asusu Maŋtsɛyeli Asa hee ni aaanyɛ aná lɛ he, ni ato faneshi kɛha mlilɛɛmɔ wɔsɛɛ. Esa ni wɔkwɛ nii kɛya shɔŋŋ. Yɛ be mli ni wɔle akɛ wɔbote naagbee be lɛ mli vii ni “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ ebɛŋkɛ lɛ, wɔleee bɔ ni ebɛŋkɛ wɔ kpaakpa lɛ krɛdɛɛ, ni esa akɛ wɔto gbɛjianɔ koni beni nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ naagbee aaaba lɛ, wɔmiitsu nii oyayaayai.

8 Esoro asafo fɛɛ asafo kɛ eshihilɛ, ni abaana sɔrɔtofeemɔ yɛ eko fɛɛ eko hiamɔ nii kɛ nibii ni ekpaa gbɛ lɛ mli. Eeehi jogbaŋŋ eha asafoi lɛ ekomɛi akɛ amɛaahai tsũ ko kɛyashi be ko, shi yɛ maŋ nɛɛ mli lɛ asafoi lɛ babaoo ena akɛ ehi jogbaŋŋ akɛ amɛaahe shikpɔŋ koni amɛma Maŋtsɛyeli Asa ko ni sa amɛhiamɔ nii lɛ yɛ nɔ.

9 Namɔ baato he gbɛjianɔ? Esa ni onukpai lɛ fɛɛ anu he akɛ sɔ̃ nɛɛ kã amɛnɔ. Esa akɛ amɛsusu sane nɛɛ he yɛ be kɛ bei amli kɛji amɛkpe. Te wɔsaa wɔhe kɛhaa mlilɛɛmɔ ni wɔkpaa gbɛ lɛ he nitsumɔ wɔhaa tɛŋŋ? Amrɔ nɛɛ po lɛ, ekolɛ asafoi enyɔ aloo etɛ kɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ tsuɔ nii. Ani asa hee he miihia? Mɛɛbe? Esaaa ni ebaa lɛ akɛ asafo kome yɛ asa, ní aaasusu akɛ asa hee ni aaaná lɛ ji asafo kome loo ekrokomɛi enyɔ ni kpeɔ yɛ nakai asa lɛ nɔ lɛ anaagba. Enɛ baafee jwɛŋmɔ ni mli kwɔɔɔ ni shɛɛɛ shɔŋŋ. Shi moŋ, yɛ kui ni náa asa kome lɛ nɔŋŋ mli gbɛfaŋnɔ kɛ maŋnɔ wiemɔ ni amɛwieɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, esa ni mɛi fɛɛ aye amɛtsui akɛ, Mɛni wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔfee koni wɔkɛtsu nɔyaa ni yɔɔ nyam ni Yehowa kɛjɔɔ egbɛjianɔtoo lɛ ŋmɛnɛ lɛ nɔ lɛ nɔkwɛmɔ he nii?

10 Onukpai lɛ loo mɛi krokomɛi ni amɛhala amɛ lɛ baanyiɛ hiɛ yɛ shikpɔŋ ni abaama tsũ lɛ yɛ nɔ lɛ taomɔ mli, shi esa akɛ mɛi fɛɛ ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ akwɛ ni amɛle shihilɛi ni tsɔɔ akɛ abaanyɛ ana eko lɛ. Abaanyɛ ayana Kpokpaa nɔ Tsumaa Ajinafoi Akuu (he ni eko yɔɔ) lɛ, koni amɛye amɛbua yɛ shikpɔŋ taomɔ mli. Bei komɛi lɛ akɛ shikpɔŋ ni sa lɛ keɔ. Asafoi komɛi heɔ tsũ ko ni ama momo ni amɛtsakeɔ lɛ koni esa asafo lɛ hiamɔ nii. Mɛɛ akutso mli nɛkɛ shikpɔŋ lɛ yɔɔ? Ekolɛ shikpɔŋ jara waaa yɛ he ko, shi ani ebaahi eha asafo lɛ jogbaŋŋ diɛŋtsɛ akɛ amɛaama asa yɛ jɛmɛ? Esa ni asusu maŋ he gbɛjianɔtoo loo shikpɔŋ woji ahe mlai ahe, ni bei komɛi lɛ akɛ naatsii komɛi woɔ nɔ̃ tsũ ni abaanyɛ ama yɛ nɔ lɛ he. Ni nujɔɔi agbalamɔ, paipi-tsɛmɔ, kɛ nibii krokomɛi hu? Esa akɛ ayana Kpokpaa nɔ Tsumaa Ajinafoi Akuu lɛ be fɛɛ be dani aje gbɛjianɔ fɛɛ gbɛjianɔ ni abaato lɛ shishi.

11 Shika Kɛha Maŋtsɛyeli Asa lɛ Maa lɛ Namɔ: Kɛji asafo lɛ miisusu Maŋtsɛyeli Asa ko namɔ he lɛ, bo diɛŋtsɛ obaana akɛ obaanyɛ otsu onia ko kɛha nitsumɔ lɛ loo okɛ shika ni ekolɛ ehe ehiaŋ bo amrɔ nɛɛ lɛ afa. Agbɛnɛ hu ooosumɔ ni okwɛ ni ole shika falɛ ni obaanyɛ okɛye obua daa nyɔŋ, yɛ Yehowa jɔɔmɔ naa. Yɛ be mli ni enɛ jeee mlijaa nyɔŋma mli ekome nihamɔ loo toohemɔ, shi moŋ nɔ ni mɔ diɛŋtsɛ sumɔɔ akɛ eha lɛ, ekolɛ onukpai lɛ baasumɔ ni amɛle sane nɛɛ kɛjɛ mɛi ni fata he lɛ aŋɔɔ koni amɛye amɛbua amɛ ni amɛto gbɛjianɔi. Woji bibii ni aŋmalako gbɛi yɛ nɔ, ní tsɔɔ shika ni abaaha yɛ nɔ lɛ, baanyɛ aye abua ni aka hiɛ ana shika ni nine baashɛ nɔ lɛ.

12 Kɛ yɛ mɔdɛŋ ni asafo lɛ bɔɔ fɛɛ sɛɛ, ni amɛnyɛɛɛ amɛkɛ shika aye abua tsumaa nitsumɔ lɛ fɛɛ lɛ, no lɛ amɛbaanyɛ amɛŋma enɛ he sane kɛyaha nitsumɔ he nine lɛ. Yɛ woloŋmaa ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ, esa akɛ asafo lɛ akwɛ koni amɛtsɔɔ shika ni amɛ diɛŋtsɛ amɛná kɛtsɔ tooyeli nɔ kɛ shika ni amɛyafa kɛha tsumaa he fotro lɛ. Akɛ woji komɛi ni abaaŋmala nɔ nii baamaje asafo lɛ koni aŋmala nɔ nii yɛ Kpokpaa nɔ Tsumaa Ajinafoi Akuu lɛ yelikɛbuamɔ naa.

13 Ákɛ nɔ ni áfee kɛmɔ shi yɛ gbɛjianɔ ni atoɔ lɛ he koni ana tsũi afata he kɛ shika ni akɛbaaye abua he nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, asafoi etɛ komɛi ni bɛŋkɛ amɛhe yɛ maŋtiase lɛ mli yɛ Ghana lɛ efee ekome koni amɛma Maŋtsɛyeli Asa ko, ni shiɛlɔi lɛ ateŋ mɛi babaoo yɔɔ asafo kome mli tsutsu ko. Sɛɛ mli lɛ, ebafee tamɔ nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ aaahe tsutsu sɔlemɔtsu ko ni atsake akɛfee Maŋtsɛyeli Asa yɛ nakai maŋtiase lɛ nɔŋŋ mli he ko, yɛ asafoi heei lɛ ekome shikpɔŋkuku lɛ mli. Mɛni abaanyɛ afee koni aye abua asafo nɛɛ?

14 Onukpai lɛ fɛɛ kwɛ shihilɛi sɔrɔtoi amli. Shika babaoo bɛ fotro ni asafo lɛ kɛbaatsu nii akɛ shika fɛɛ ni amɛbaanyɛ amɛkɛye abua koni aná asa hee lɛ mli. Agbɛnɛ hu, awoko shika ni ayafa koni akɛma Maŋtsɛyeli Asa ni yɔɔ bianɛ lɛ lolo. Esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ aye abua yɛ enɛ mli. No hewɔ lɛ, mɛni hewɔ ni ayafaaa shika ekoŋŋ afataaa he? Enɛ ji nɔ ni asafoi etɛ lɛ fee, ni yɛ no hewɔ lɛ aye too babaoo aha asafo ni toɔ gbɛjianɔ koni amɛna asa hee lɛ. Enɛ ye ebua ni eha efee mlɛo kɛha asafoi ni yɔɔ mli amrɔ nɛɛ akɛ amɛaawo shika ni ayafa kɛha asa hee lɛ. Asafoi ni eshwɛ yɛ klɛŋklɛŋ asa lɛ mli lɛ ejɛ amɛtsui kɛ suɔmɔ mli amɛye amɛbua ni akɛwo shika ni asaa ayafa lɛ he nyɔmɔ moŋ fe ni amɛaawo awaba ni yɔɔ momo lɛ kɛkɛ ni amɛaanu he akɛ gbɛnaa nii kãaa amɛnɔ dɔŋŋ akɛ amɛkɛ shika aaaye abua lolo kɛha Maŋtsɛyeli Asa lɛ. Nɛkɛ niiashikpamɔ nɛɛ ji anɔkwale yɛ asafoi babaoo ni miikpa yifalɛ ni yaa nɔ fiofio yɛ amɛ akutsei amli lɛ gbɛ, ní amɛmiito he gbɛjianɔ lɛ.

15 Yɛ hei komɛi lɛ, asafoi komɛi eye omanye yɛ amɛ asai lɛ ahe nyɔmɔ fɛɛ ni amɛhiɛ lɛ mli, ni amɛnyɛ amɛna shikatoohe ni amɛkɛ shika toɔ jɛmɛ, ekolɛ shika ni akɛtoɔ kɛha “tsumaa he fotro,” ni amɛkɛ shika ni efa kɛteke nɔ lɛ woɔ shikatoohe lɛ, ni amɛkpaa be ni shika lɛ he baahia kɛha Maŋtsɛyeli Asa kroko ni bɛŋkɛ lɛ maa gbɛ. Yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, atee nɔ aye too kɛha Asafo Maŋtsɛyeli Asa Fotro lɛ.

16 Maŋtsɛyeli Asa Hee Maa: Esa ni asusu saji ahe jogbaŋŋ yɛ tsũ lɛ he gbɛjianɔtoo yɛ wolo nɔ lɛ mli. Esa akɛ atao Kpokpaa nɔ Tsumaa Ajinafoi Akuu lɛ adɛŋ yelikɛbuamɔ yɛ tsumaa he mfonirii feemɔ kɛ tsumaa he mlawolɔi ni yɔɔ maŋtiase loo kpokpaa lɛ mli lɛ koni akpɛlɛ shikpɔŋ he mfonirii lɛ anɔ. Kɛji akwɛ asai krokomɛi ni akwɛ amɛtsumaa mfonirii lɛ, kɛ́ eko yɛ lɛ, ehe baanyɛ aba sɛɛnamɔ waa. Yɛ he ni Kpokpaa nɔ Tsumaa Ajinafoi Akuu lɛ eko bɛ jɛmɛ lɛ, nyɛmimɛi hii kɛ yei baanyɛ amɛkɛ susumɔi komɛi aha onukpai lɛ, ni yɛ be mli ni amɛkpɛɔ amɛyiŋ lɛ ebaafee nɔ ni nilee yɔɔ mli yɛ onukpai lɛ agbɛfaŋ akɛ amɛkɛ nyɛmimɛi ni yɔɔ amɛsafo lɛ mli kɛ mɛi ni yɔɔ asafoi krokomɛi amli ni ena niiashikpamɔ yɛ shikpɔŋ hemɔ kɛ tsumaa mli lɛ baagba he sane. Asafo lɛ yɛ nɔ ko ni gbɛtsɔɔmɔi kɛ tsũi ahe mfonirii yɔɔ mli ni abaanyɛ abi shi. Esa akɛ ahala tsumaa mfoniri ni baaha aná Maŋtsɛyeli Asa ni sa, ni kɛlɛ esa akɛ efee nɔ ni abaanyɛ akɛtsu nii ni efee nɔ ni yɔɔ fɛo hu.

17 Abaanyɛ aka hiɛ atsɔɔ asa lɛ jara yɛ nɔ̃ tsũ ni asafo lɛ sumɔɔ ni amɛbaanyɛ he nyɔmɔ amɛwo lɛ naa. Esa ni aha ehi jwɛŋmɔŋ be fɛɛ be akɛ, akɛ shika lɛ baatsu nii yɛ nilee mli, shi tsũ ni akɛ kpɛkpɛifeemɔ ma lɛ, baanyɛ aha abɔ nyɔmɔ babaoo yɛ sɛɛ mli kwraa koni akɛkwɛ nɔ fe kɛji afite shika ni fa fioo fe nakai ni akɛma koni etsɛ aloo ama lɛ agbo bɔ ni sa koni akɛbɔi nitsumɔ loo koni aná nibii ni hi fioo ni akɛbaatsu he nii lɛ. Nɔ ni esa ni asusu he hu ji ni akɛ nyɔmɔbɔɔ ni esaaa akafɔ asafo lɛ nɔ. Esaaa ni awoɔ asafo lɛ hewalɛ ni amɛmaa asa ni da kwraa fe bɔ ni ataoɔ amrɔ nɛɛ kɛ wɔsɛɛ be ni baa lɛ, loo nɔ ni ehe nibii ahe ehiaaa loo amɛjara wa. Shi esa akɛ atao nibii ni akɛbaatsu nii kɛ nibii ni akɛbaawo tsũ lɛ mli, ní tsɛɔ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, dani mɛi ni baa kpee lɛ aaana kpeei lɛ ahe sɛɛ jogbaŋŋ lɛ, ehe miihia ni ana kanei, kɔɔyɔɔ ni baaba tsũ lɛ mli, sɛii, kɛ agbɛnɛ yɛ asafo lɛ dalɛ naa lɛ, koni aná wiemɔ tsɔnei kpakpai.

18 Bei pii lɛ onukpai lɛ baana akɛ jwɛŋmɔ yɛ mli akɛ amɛaahala tsumaa he ajinafoi akuu ni amɛkwɛ tsumaa nitsumɔ lɛ nɔ, ni ahala mɔ kome akɛ nitsumɔ nɔkwɛmɔ lɛ sɛinɔtalɔ. Ehe hiaa akɛ ahala nyɛmimɛi hii ni ena niiashikpamɔ yɛ tsumaa kɛ agbɛnɛ nitsumɔ mli kɛha nɛkɛ ajinafoi akuu nɛɛ, kɛji eeehi. Tsumaa he ajinafoi akuu lɛ baanyɛ afee tsumaa lɛ he yiŋkpɛi fɛɛ ni kɛ tsumaa he mfoniri lɛ kɛ nɔ ni asafo lɛ sumɔɔ lɛ kpaa gbee gbi fɛɛ gbi. Shi kɛlɛ, esa ni gbeekpãmɔ ahi onukpai akuu ni tsumaa he ajinafoi akuu lɛ damɔ amɛnajiaŋ, ni abaabi amɛ saji yɛ nibii komɛi ahe lɛ ateŋ waa. Onukpai lɛ baakpɛ yiŋ yɛ tsakemɔi wuji fɛɛ aloo nibii ni baaba ni akpaaa nomɛi agbɛ lɛ ahe. Shishinumɔ yɛ he akɛ yɛ be mli ni amaa tsũ lɛ, tsakemɔ ko baanyɛ aba yɛ shika ni atsɔɔ ni abaafite yɛ shishijee mli lɛ mli yɛ nibii ajarai ni damɔɔɔ shi kɛ naagbai ni akpaaa gbɛ ni akɛbaakpe lɛ hewɔ.

19 Ekomefeemɔ He Miihia: Kɛji asafoi enyɔ aloo nɔ ni fa fe nakai kpɛ yiŋ akɛ amɛbaafee ekome kɛhe shikpɔŋ koni amɛma asa ko, aloo amɛsaa tsũ ko ni ama momo lɛ, esa ni onukpai lɛ fɛɛ asusu saji ahe jogbaŋŋ yɛ nɔ ni ato yiŋ yɛ he lɛ he, ni amɛba gbeekpãmɔ yɛ nɔ̃ tsũ ni abaama, shika ni abaanyɛ afite, he ni abaaná shika kɛjɛ, kɛ nibii krokomɛi. Esa akɛ asafoi sɔrɔtoi lɛ ale nɔ ni aaajie yi lɛ faŋŋ kɛtsɔ amɛ onukpai akuu lɛ nɔ, bɔni afee ni asafoi lɛ eko fɛɛ eko adamɔ amaniɛbɔɔ kpakpa nɔ koni amɛnyɛ amɛfee naagbee yiŋkpɛɛ. Esa akɛ aŋmala gbeekpãmɔ fɛɛ ni abaafee koni afee ekome kɛma tsũ lɛ kɛ shishinumɔ ni adamɔ nɔ akɛfee lɛ awo wolo nɔ koni sɔɔmɔ ajinafoi akui sɔrɔtoi lɛ fɛɛ kɛ amɛwaonaa gbɛi awo shishi, kɛ́ asafoi sɔrɔtoi lɛ kpɛlɛ nɔ sɛɛ lɛ. Wɔnyɛŋ wɔma bɔ ni ehe hiaa ni ekomefeemɔ kpakpa ahi onukpai akui lɛ kɛ asafoi ni fata he lɛ ateŋ lɛ nɔ mi babaoo tsɔ̃.

20 Beni onukpai akuu lɛ eyana Kpokpaa nɔ Ajinafoi Akuu lɛ amɛgbe naa lɛ, amɛbaakpɛ amɛyiŋ akɛ nyɛmimɛi lɛ diɛŋtsɛ baanyɛ ama tsũ muu lɛ fɛɛ kɛgbe naa, aloo ekolɛ shihilɛi amli ni ayɔɔ lɛ baanyɛ afee nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ aaabɔ tsumalɔ ko apaa. Aloo ekolɛ nyɛmimɛi lɛ baanyɛ atsu nitsumɔ lɛ ekomɛi, koni ashi nibii komɛi afeemɔ aha tsumalɔi. Ani ohe esa yɛ kapintɛ nitsumɔ, gbogbotswaa, paipi-nitsumɔ aloo ŋaa nitsumɔi krokomɛi lɛ eko mli? Kɛ nakai lɛ, ekolɛ obaanyɛ oye obua jogbaŋŋ. Shi ehe ehiaaa doo akɛ ofee ŋaalɔ dani onyɛ okɛ ohe aha nitsumɔ. Abaana nitsumɔ babaoo atsu, tamɔ shikpɔŋ lɛ hiɛ saamɔ, tsumaa nibii ni atereɔ kɛbaa, nibii komɛi ni akɛbaawo tsũ lɛ mli kɛ jwɛi-loomɔ. Mɛi krokomɛi baanyɛ amɛkɛ amɛhe aha nitsumɔ bibii komɛi kɛ nitsulɔi lɛ aniyenii hoomɔ. Kɛji atsu asafo lɛ mli bii kɛ asafoi ni bɛŋkɛ lɛ amli bii lɛ amɔdɛŋbɔi ni amɛkɛhaa yaka lɛ he nii jogbaŋŋ lɛ, enyiɛɔ nɔkwɛmɔ nɔ ni afee afɔ shi lɛ sɛɛ, beni amaa kpeebuu lɛ yɛ ŋa lɛ nɔ lɛ kɛ beni amaa Salomo sɔlemɔtsu lɛ, beni akɛ Yehowa webii lɛ ateŋ ŋaalɔi ni he esa lɛ tsu nii lɛ.—2 Mose 35:34, 35; 2 Kron. 2:11-16.

21 Aasumɔ akɛ agbe Maŋtsɛyeli Asa lɛ maa naa mra bɔ ni aaanyɛ koni ekagba shiɛmɔ nitsumɔ lɛ naa bɔ ni esaaa. Esa akɛ onukpai akuu lɛ akwɛ koni ato gbɛjianɔ kpakpai kɛha shiɛmɔyaa daa yɛ tsumaa be lɛ mli. Ekolɛ mɛi komɛi ni amɛnyɛŋ amɛtsu nii babaoo yɛ tsumaa nitsumɔ lɛ mli lɛ baanyɛ amɛkɛ be babaoo ashiɛ yɛ nɛkɛ be nɛɛ mli. Shi esa akɛ akwɛ jogbaŋŋ koni mɛi akatsu nii yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ maa mli waa aahu akɛ amɛaaku amɛhiɛ amɛshwie amɛ wekui anɔ. Gbɛjianɔtoo kpakpa baaye abua yɛ enɛ gbɛfaŋ koni akɛ weku nikasemɔ, kpeei kɛ shiɛmɔyaa afata he, eyɛ mli akɛ anyɛŋ atsu he nii babaoo yɛ tsumaa be lɛ mli. Ekolɛ ehe baahia ni akɛ ŋmɛlɛtswai babaoo atsu nii waa koni akɛgbe nitsumɔ lɛ naa, shi Yehowa jɔɔ mɛi ni kɛ amɛtsui fɛɛ sɔmɔɔ lɛ lɛ.—Kol. 3:23, 24.

22 Yɛ be mli ni nyɛkɛ ekomefeemɔ maa Maŋtsɛyeli Asa lɛ, hegbɛi pii aaaba kɛha mumɔ lɛ yibii akpojiemɔ, titri lɛ suɔmɔ, tsuishitoo, mlijɔlɛ, kɛ henɔyeli. (Gal. 5:22, 23) Efɔɔ baa akɛ yiŋtoi kpakpai yɛ ni no hewɔ ni afeŋ nibii bɔ ni osusuɔ akɛ esa ni afee nomɛi lɛ pɛpɛɛpɛ. Kɛji oha enɛ hi ojwɛŋmɔŋ ni okai akɛ bei pii lɛ gbɛi sɔrɔtoi babaoo yɛ ni atsɔɔ nɔ afeɔ nibii komɛi lɛ, ebaaye ebua bo koni okɛ mɛi ni ahala akɛ amɛkwɛ nitsumɔ lɛ nɔ lɛ afee ekome.

23 Kɛji agbe tsũ lɛ maa naa lɛ, esa akɛ ato enɔjɔɔmɔ he gbɛjianɔ. Onukpai akuu lɛ baanyɛ akpɛ yiŋ yɛ nɔ ni esa akɛ afeɔ lɛ he. Abaanyɛ ahala otsi naagbee ko kɛha enɛ feemɔ. Asafoi babaoo toɔ “tsũnaa gbelemɔ kɛ emlikwɛmɔ” ŋmɛlɛtswai fioo ko he gbɛjianɔ koni mɛi ni yɔɔ akutso lɛ mli lɛ anyɛ aba ni amɛbakwɛ tsũ hee lɛ ni amɛna bɔ ni eyɔɔ. Kɛji abaakala ninefɔɔ he woji yɛ yiŋtoo nɛɛ hewɔ, koni atsɔɔ nifeemɔ lɛ he gbɛjianɔtoo yɛ nɔ loo afeŋ lɛ, no lɛ, nyɛ diɛŋtsɛ nyɛ yiŋkpɛɛ ni. Asafoi lɛ diɛŋtsɛ baato enɛ he gbɛjianɔ, ejaakɛ Asafo lɛ kalaaa nifeemɔi ahe woji nɛɛ. Asafoi lɛ ekomɛi toɔ gbɛjianɔ ni ahaa niiashikpamɔi ni ana yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ maa mli kɛ agbɛnɛ asafo lɛ diɛŋtsɛ yinɔsane he wiemɔ kɛtsɔɔ asa lɛ nɔjɔɔmɔ maŋshiɛmɔ lɛ hiɛ. Kɛji afee nɔjɔɔmɔ lɛ Hɔɔ lɛ, abaanyɛ ato gbɛjianɔ koni aha maŋshiɛmɔ krɛdɛɛ ko afata Buu-Mɔɔ Nikasemɔ lɛ he Hɔgbaa.

24 Maŋtsɛyeli Asa lɛ Kɛ Nitsumɔ: Namɔ nii ji Maŋtsɛyeli Asa lɛ? Esaaa ni asafo kome ko nuɔ he akɛ “enii” ji Maŋtsɛyeli Asa lɛ, kɛji nakai asafo lɛ ji mɛi ni ma asa lɛ klɛŋklɛŋ, ní asafoi krokomɛi lɛ kɛ amɛ bana mli gbɛfaŋnɔ yɛ sɛɛ mli po. Ajɔɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ aha Yehowa jamɔ. Eji asafoi ni kɛ asa lɛ tsuɔ nii lɛ fɛɛ amli onukpai akui lɛ agbɛnaa nii akɛ amɛbɔ mɔdɛŋ amɛkɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ atsu nii yɛ nilee mli bɔni afee ni akɛtsu Maŋtsɛyeli lɛ he nii bɔ ni hi fe fɛɛ.

25 Dani abaahe nɔ ko lɛ, aajie yi waa akɛ asafo(i) lɛ ahala mɛi komɛi koni akɛ tsũ lɛ awo amɛgbɛii amli. Mɛi ni ahala nɛɛ ji mɛi ni akɛ tsũ lɛ ewo amɛgbɛii amli kɛkɛ yɛ hekɛnɔfɔɔ ni asafo lɛ yɔɔ yɛ amɛmli lɛ hewɔ. Amɛbɔŋ mɔdɛŋ akɛ amɛaakwɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ, shi onukpai lɛ ji mɛi ni enɔkwɛmɔ he sɔ̃ kã amɛnɔ. Ehe ehiaaa ni atsakeɔ mɛi ni ahala amɛ lɛ afi fɛɛ afi, shi ja enɛ he ebahia yɛ fãa, gbelei, kɛ nibii krokomɛi ahewɔ. (Enɛ he gbɛtsɔɔmɔi ni yeɔ ebuaa lɛ yɛ April 1, 1996, wolo ni Asafo lɛ ŋma ni hiɛ yitso akɛ “Information Regarding Ownership of Kingdom Halls” lɛ nɔ.)

26 Yɛ hei pii lɛ asafoi saŋŋ kɛ Maŋtsɛyeli Asa kome lɛ nɔŋŋ tsuɔ nii bɔni afee ni amɛna nibii ni yɔɔ jɛmɛ lɛ he sɛɛ jogbaŋŋ ni nyɔmɔbɔɔ hu aba shi. Yɛ shika ni akɛfaa asafoi, Kingdom Hall Assistance Arrangement (KHAA), kɛ nibii ni tamɔ enɛɛmɛi agbɛfaŋ lɛ, Asafo lɛ kɛ asafoi lɛ ateŋ ekome pɛ tsuɔ nii, ni efɔɔ kaa akɛ no feɔ asafo ni amɛ shikpɔŋkuku nɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ yɔɔ lɛ. Shi yɛ be mli ni Asafo lɛ kɛ asafoi lɛ ateŋ ekome pɛ yeɔ woloŋmaa, ni afeɔ asa lɛ he woji yɛ asafo nɛɛ gbɛi amli lɛ, nɛkɛ nibii nɛɛ kɛ nitsumɔ he sɔ̃i nɛɛ haaa asafo nɛɛ akɛ edamɔ nɔ ni ekometoo ekpɛ yiŋ yɛ bei kɛ gbii amli ni asafoi lɛ ni kɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ tsuɔ nii lɛ baakpe lɛ he, aloo awaba he shika kɛ nyɔmɔ ni abɔɔ yɛ asa lɛ he lɛ mli abɔ ni asafoi lɛ eko fɛɛ eko baawo lɛ he.

27 Te aaafee tɛŋŋ akpɛ yiŋ yɛ nɛkɛ saji nɛɛ amli ni anyɛ asusu mɛi fɛɛ he kɛ suɔmɔ hu? Yɛ he ni jeee asafo kome pɛ kɛ asa lɛ tsuɔ nii lɛ, asafoi lɛ ekomɛi ena akɛ, ehi jogbaŋŋ akɛ asafoi ni fata he lɛ amli onukpai lɛ aaakpe ni akpɛ yiŋ yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ he saji amli. Yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, ahaa naagbai ni baa yɛ sanegbaa ni eyaaa nɔ loo mɔ ko najiaŋ ni adamɔɔɔ lɛ nɔ gbɔɔ. Enɛ haa mɛi fɛɛ náa tsũ ni ajɔɔ nɔ aha Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ ni sɔ̃ bakãa mɛi fɛɛ nɔ akɛ akwɛ nɔ jogbaŋŋ. Nɛkɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ haŋ asafo kome ko ana asafoi krokomɛi lɛ anɔ hewalɛ koni asafoi lɛ atsɔmɔ “mɛi ni bahai tsũ lɛ” kɛkɛ. Ebaahi jogbaŋŋ akɛ aŋma gbeekpãmɔ nɛɛ awo wolo nɔ, koni asafoi lɛ eko fɛɛ eko ahiɛ eko yɛ ewoji amli, ejaakɛ eeenyɛ eba lɛ akɛ onukpai lɛ baafã kɛya asafoi krokomɛi amli, ni mɛi ni baaye amɛsɛɛ lɛ leŋ nɔ ni akɛɛ kɛ naabu beni akpe lɛ.

28 Kɛ asafo kome pɛ kpeɔ yɛ Maŋtsɛyeli Asa ko nɔ lɛ, onukpai lɛ baanyɛ asusu be ni hi fe fɛɛ kɛha kpeei lɛ he, ni amɛkɛ bei ni amɛhala lɛ afɔ asafo lɛ hiɛ kɛha hesusumɔ, kɛ tsakemɔ ni aaanyɛ aba, kɛ naagbee yiŋkpɛɛ ni aaafee (kɛtsɔ nɔ ni shiɛlɔi ni ejɔɔ amɛhe nɔ, ni abaptisi lɛ ateŋ mɛi babaoo baakpɛlɛ nɔ lɛ nɔ), ni aha kpeei bei lɛ ahi aha mɛi babaoo bɔ ni aaahi. Shi kɛji jeee asafo kome pɛ kpeɔ yɛ asa lɛ nɔ lɛ, yɛ nɔ ni akɛɛ kɛtsɔ hiɛ lɛ naa lɛ, ekolɛ asafoi lɛ fɛɛ mli onukpai anajiaŋdamɔlɔi lɛ baasumɔ ni amɛkpe ni asusu kpeebaa bei ni amɛsumɔɔ lɛ ahe koni ato nɔ ni baahi fe fɛɛ kɛha asafoi lɛ fɛɛ he gbɛjianɔ. Shi kɛji eba lɛ akɛ abaahala kpeebaa bei lɛ amli lɛ, jeee onukpai lɛ anɔ pɛ sane lɛ kã, shi moŋ ekã asafoi lɛ eko fɛɛ eko nɔ akɛ ekpɛ yiŋ yɛ he.

29 Asafoi komɛi ena akɛ kpeebaa bei lɛ amli tsakemɔ, ekolɛ daa afi loo nɔ̃ lɛ hi. Sanegbaa kɛ ekomefeemɔ kpakpa haa niiashishinumɔ kɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli baa kɛhaa mɔ fɛɛ mɔ, ni no haaa ana henumɔ ko akɛ asafo kome ko náa hegbɛi komɛi be fɛɛ be. Ekomefeemɔ kpakpa hu he miihia yɛ kpeei ni afeɔ yɛ kpokpaa nɔkwɛlɔ lɛ saramɔ mli, Gbɛgbalɔ Sɔɔmɔ Skul kɛ nifeemɔi krokomɛi lɛ hu amli.

30 Yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ saamɔ gbɛfaŋ lɛ, onukpai lɛ fɛɛ aaanyɛ akpe kɛtsɔ hiɛ ni amɛhala onukpai komɛi ni le nibii amli akɛ ajinafoi akuu ko, koni amɛkwɛ asa lɛ kɛ nitsumɔ kɛ enɔ saamɔ nɔ daa gbi. Najiaŋdamɔlɔi ni jɛ asafoi lɛ eko fɛɛ eko mli lɛ sɔmɔɔ yɛ ajinafoi akuu nɛɛ mli. Enɛ haŋ ni eba lɛ akɛ onukpai akuu aloo onukpai akui (kɛji asafoi lɛ fa fe ekome) lɛ akpe kpitiokpitio koni akpɛ yiŋ yɛ saji ni he ehiaaa tsɔ ni kɔɔ asa lɛ kɛ nitsumɔ fɛɛ kɛ enɔkwɛmɔ lɛ he. Abaanyɛ awo mlai kɛha gbɛtsɔɔmɔ, tamɔ ekolɛ shika ni ato yiŋ akɛ afiteŋ fe nakai yɛ asa lɛ nɔkwɛmɔ daa lɛ he nitsumɔi amli lɛ agbɛfaŋ, ni ehe ehiaŋ akɛ abi ni akpɛlɛ nɔ jogbaŋŋ dã.

31 Yɛ nɛkɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ mli lɛ, kɛji saji komɛi ni mli wa aloo nyɔmɔbɔi wuji komɛi ni akpaaa nomɛi agbɛ ba lɛ, akɛbaafɔ onukpai lɛ fɛɛ ahiɛ koni amɛkpɛ yiŋ yɛ he. Kɛ onukpai ni tsuɔ nii akɛ asa lɛ nɔ saamɔ ajinafoi akuu lɛ nuɔ he akɛ esa ni afite shika pii lɛ, amɛbaanyɛ amɛkɛ nɔ ni amɛbaajie yi akɛ afee lɛ afɔ asafoi sɔrɔtoi lɛ ahiɛ, ni amɛtsɔɔ nii amli fitsofitso kɛ nyɔmɔ ni abaanyɛ abɔ lɛ fɛɛ. Kɛkɛ lɛ asafoi lɛ baanyɛ afee naagbee yiŋkpɛɛ.

32 Asafoi lɛ eko fɛɛ eko baanyɛ atsu onia ko ni akpɛ mli yɛ he momo lɛ daa kɛha Maŋtsɛyeli Asa lɛ kɛ nitsumɔ. Bɔni afee ni ana enɛ naa lɛ, asafoi lɛ amli onukpai lɛ fɛɛ ni kpeɔ yɛ asa lɛ nɔ lɛ fɛɛ baanyɛ asusu nɔ ni he hiaa lɛ he kɛha shika ni kɛ hoo lɛ esa akɛ ana daa nyɔŋ kɛha shika ni afa kɛ nyɔmɔbɔi krokomɛi lɛ awoo. Asafoi sɔrɔtoi lɛ amli onukpai lɛ baadamɔ enɛ nɔ ni amɛnyɛ amɛkpɛ yiŋ yɛ nɔ ni amɛbaajie yi amɛtsɔɔ amɛsafoi lɛ he. Kɛkɛ lɛ asafo fɛɛ asafo baakpɛ amɛyiŋ yɛ shika abɔ ni amɛbaawo daa nyɔŋ lɛ he. Be mli ni ehe baahia, ni esa akɛ afee nakai lɛ, asafo fɛɛ asafo baanyɛ atsake shika abɔ ni atsuɔ awoɔ fotro lɛ mli lɛ.

33 Kɛji nakai afeɔ lɛ, asafo ni kɛ shika ni ayafa lɛ nyɔmɔwoo majeɔ Asafo lɛ baanyɛ etsu shika ni ayafa lɛ he nii. Esa akɛ asa lɛ nɔ saamɔ he ajinafoi akuu lɛ abu shika he akɔntaa yɛ wolo kroko nɔ kɛha Maŋtsɛyeli Asa lɛ kɛ nitsumɔ kɛ enɔ saamɔ lɛ kɛkɛ. Ni kɛji eeeye ebua akɔntaa woji lɛ anɔkwɛmɔ lɛ, no lɛ asafo nɛɛ baanyɛ agbele wolo hee yɛ shikatoohe amɛha nɛkɛ shika nɛɛ. Yɛ be kɛ bei amli lɛ esa akɛ abɔ ekɛ nitsumɔ he amaniɛ atsɔɔ onukpai lɛ, ni abaato gbɛjianɔ koni akwɛ akɔntaabuu lɛ mli daa nyɔji etɛ. Yɛ kpokpaa nɔkwɛlɔ saramɔ mli lɛ, ebaakwɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ maa kɛ ekɛ nitsumɔ lɛ shika mli, taakɛ efeɔ yɛ asafo lɛ shika ni ekwɛɔ mli daa lɛ he lɛ.

34 Maŋtsɛyeli Asa lɛ ji gbɛjianɔi ni Yehowa toɔ bɔni afee ni wɔbua wɔhe naa lɛ ateŋ ekome. Nifeemɔi ni yɔɔ miishɛɛ ni sɛɛnamɔ yɔɔ mli ni ato he gbɛjianɔ yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ ji mumɔŋ paradeiso mli nibii ni Yehowa esaa eto lɛ ateŋ ekomɛi. Nibii lɛ yɛ koni mɛi fɛɛ ana mli gbɛfaŋnɔ. Shi jwɛŋmɔ bɛ mli akɛ aaaku hiɛ ashwie nomɛi anɔ. Esa ni wɔhiɛ asɔ nomɛi ni wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ ama Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔkwɛmɔ nɔ jogbaŋŋ. Maŋtsɛ David kɛɛ akɛ: “Mimii shɛɔ mihe, kɛ akɛɛ mi akɛ: Ba ni wɔtee Yehowa we lɛ!” (Lala 122:1) Nyɛhaa wɔ fɛɛ wɔkasea David kɛ blema sɔɔlɔi anɔkwafoi krokomɛi lɛ yɛ bɔ ni wɔbuɔ tsũi ni ajɔɔ nɔ aha Yehowa anɔkwa jamɔ lɛ amaamɔ kɛ bɔ ni akɛtsu nii aha lɛ mli lɛ.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje