Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w24 March bf. 20-25
  • Kaaya Duŋ Lɛ Mli​—Hii La Lɛ Mli

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Kaaya Duŋ Lɛ Mli​—Hii La Lɛ Mli
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2024
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • AMƐJE DUŊ LƐ MLI KƐTEE LA LƐ MLI
  • NYƐKAYAA DUŊ LƐ MLI
  • “NYƐNYIƐA AKƐ LA BII”
  • Kpɛɛ Yiŋ Ni Baatsɔɔ Akɛ Okɛ Ohiɛ Fɔ̃ɔ Yehowa Nɔ
    Wɔshiɛmɔ Kɛ Wɔshihilɛ Akɛ Kristofoi—Kpee Nifeemɔ Wolo—2023
  • Ba Ohe Shi Ni Okpɛlɛ Nɔ Akɛ Jeee Nɔ Fɛɛ Nɔ Ole
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2025
  • Ani Obaanyɛ Otsɔɔ Kɛji Sane Ko Ji Anɔkwale Aloo Eji Amale?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2024
  • Kasemɔ Nii Kɛjɛ Naagbee Wiemɔi Ni Hii Anɔkwafoi Komɛi Wie Lɛ Mli
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2024
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2024
w24 March bf. 20-25

NIKASEMƆ 12

LALA 77 La Lɛ Miikpɛ Yɛ Jeŋ Ni Mli Ewo Duŋ Mli

Kaaya Duŋ Lɛ Mli —Hii La Lɛ Mli

“Be ko ni eho lɛ, duŋ ji nyɛ, shi amrɔ nɛɛ, nyɛtsɔmɔ la.”—EFE. 5:8.

NƆ NI WƆBAAKASE

Nɔ ni wɔkaseɔ yɛ wiemɔi ni ji, “duŋ” kɛ “la” ni Paulo kɛtsu nii yɛ Efesobii yitso 5 lɛ mli lɛ mli.

1-2. (a) Mɛɛ shihilɛ mli Paulo yɔɔ be ni eŋma wolo eyahã Efesobii lɛ, ni mɛni hewɔ eŋma amɛ wolo lɛ? (b) Mɛɛ sanebimɔi abaahã hetoo yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

BE NI atsĩ bɔfo Paulo naa yɛ shĩa yɛ Roma lɛ, eshwe ni ewo enyɛmimɛi Kristofoi lɛ hewalɛ. Shi akɛni enyɛɛɛ eyasara amɛ hewɔ lɛ, eŋmala woji emaje amɛ. Woji nɛɛ ateŋ ekome ji nɔ ni eŋma eyahã Efesobii lɛ yɛ aaafee afi 60 loo 61 Ŋ.B. lɛ.—Efe. 1:1; 4:1.

2 Aaafee afii nyɔŋma dani Paulo baaŋma wolo nɛɛ, eyashiɛ sane kpakpa lɛ ni etsɔɔ mɛi nii be saŋŋ yɛ Efeso. (Bɔf. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Paulo sumɔɔ enyɛmimɛi lɛ waa, ni no mli lɛ, eetao eye ebua amɛ ni amɛya nɔ amɛsɔmɔ Yehowa. Shi nyɛmimɛi ni yɔɔ Efeso lɛ ji Kristofoi ni afɔ amɛ mu, no hewɔ lɛ, mɛni hewɔ ekɛ amɛ wie duŋ kɛ la he yɛ wolo ni eŋma amɛ lɛ mli? Ni mɛni Kristofoi fɛɛ baanyɛ akase yɛ ŋaa ni ewo amɛ lɛ mli? Abaahã sanebimɔi nɛɛ hetoo yɛ nikasemɔ nɛɛ mli.

AMƐJE DUŊ LƐ MLI KƐTEE LA LƐ MLI

3. Mɛni he Paulo kɛ Efesobii lɛ to yɛ wolo ni eŋma eyahã amɛ lɛ mli?

3 Paulo kɛɛ Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ akɛ: “Be ko ni eho lɛ, duŋ ji nyɛ, shi amrɔ nɛɛ, nyɛtsɔmɔ la.” (Efe. 5:8) Paulo kɛ wiemɔi ni ji, “duŋ” kɛ “la” lɛ tsu nii kɛtsɔɔ bɔ ni Efesobii lɛ etsake kwraa amɛhã. Mɛni hewɔ Paulo kɛɛ be ko ni eho lɛ, Efesobii lɛ ji “duŋ” lɛ? Nyɛhãa wɔkwɛa.

4. Mɛni ji yiŋtoo kome hewɔ ni Paulo kɛɛ Efesobii lɛ ji duŋ lɛ?

4 Amale jamɔ. Be ni Efesobii lɛ ebatsɔmɔko Kristofoi lɛ, amɛji duŋ, ejaakɛ amɛjáa amale nyɔŋmɔi, ni amɛkɛ mumɔi fɔji shãraa. No mli lɛ, Greek nyɔŋmɔyoo ko ni atsɛɔ lɛ Artemi lɛ sɔlemɔ shĩa yɛ Efeso maŋ lɛ mli, ni mɛi ni hi shi yɛ blema lɛ ateŋ mɛi pii bu sɔlemɔ shĩa nɛɛ akɛ nibii kpawo ni yɔɔ naakpɛɛ waa ni adesai efee lɛ ateŋ ekome. Mɛi ni sumɔɔ amagajamɔ ni yaa sɔlemɔ shĩa nɛɛ. Agbɛnɛ hu, mɛi feɔ sɔlemɔ shĩa nɛɛ henɔi bibii ni amɛhɔ̃ɔ, ni enɛ hãa amɛnáa shika waa. (Bɔf. 19:​23-27) Kɛfata he lɛ, mɛi ni yɔɔ Efeso lɛ feɔ majik waa.—Bɔf. 19:19.

5. Mɛni ji nɔ kroko hewɔ ni Paulo kɛɛ Efesobii lɛ ji duŋ lɛ?

5 Jeŋba sha. Efesobii lɛ ajeŋba ekpɔtɔ ni efeee amɛ hiɛgbele. Jeŋba sha sɔŋŋ yaa nɔ yɛ amɛshwɛmɔhei lɛ, kɛ agbɛnɛ hu, yɛ amɛjamɔ gbii juji lɛ ashishi. (Efe. 5:3) Biblia lɛ kɛɛ, “nɔ ko nɔ ko efeee amɛ hiɛgbele dɔŋŋ,” ni wiemɔ nɛɛ shishitsɔɔmɔ ŋmiiŋmi ji, “amɛnuuu nii ahe dɔŋŋ.” (Efe. 4:​17-19) Be ni nyɛmimɛi ni yɔɔ Efeso lɛ ebaleko nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa yɛ Yehowa hiɛ lɛ, amɛhenilee ebuuu amɛ fɔ yɛ nɔ ko nɔ ko he, ni nɔ ko hu ekɛɛɛ amɛ akɛ nɔ ni amɛfeɔ lɛ miigba Yehowa naa. Enɛ hewɔ Paulo wie akɛ “amɛjwɛŋmɔ mli ewo duŋ, ni amɛtse amɛhe kɛje Nyɔŋmɔ wala lɛ he” lɛ.

6. Mɛni hewɔ Paulo kɛɛ Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ akɛ amrɔ nɛɛ ‘amɛtsɔmɔ la’ lɛ?

6 Shi Efesobii lɛ ateŋ mɛi komɛi eyaaa nɔ amɛhiii shi akɛ duŋ bii. Paulo wie yɛ amɛhe akɛ: “Amrɔ nɛɛ, nyɛtsɔmɔ la yɛ Nuŋtsɔ lɛ mli.” (Efe. 5:8) Yehowa wiemɔ lɛ tsɔ tamɔ la kɛhã amɛ, ni no hã amɛna bɔ ni esa akɛ amɛhi shi amɛhã. (Lala 119:105) Enɛ hewɔ lɛ, amɛtsi amɛhe kɛje amale jamɔ kɛ jeŋba sha he. Amɛbatsɔmɔ “mɛi ni kaseɔ Nyɔŋmɔ,” ni amɛfee nɔ fɛɛ nɔ ni amɛbaanyɛ koni amɛnyɛ amɛjá Yehowa ni amɛfee nɔ ni sa ehiɛ.—Efe. 5:1.

7. Mɛɛ gbɛ nɔ shihilɛ ni wɔyɔɔ mli ŋmɛnɛ lɛ tamɔ Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ ateŋ mɛi pii anɔ lɛ?

7 Nakai nɔŋŋ wɔ hu be ni wɔbaleko anɔkwale lɛ, wɔyɛ amale jamɔ mli ni wɔjeŋba ehiii. Wɔteŋ mɛi komɛi ye amale jamɔ gbii juji, ni wɔteŋ mɛi komɛi hu kɛ wɔhe wo jeŋba sha mli. Shi be ni atsɔɔ wɔ nɔ ni Yehowa sumɔɔ kɛ nɔ ni esumɔɔɔ lɛ, wɔtsake. Kɛjɛ nakai be lɛ kɛyaa lɛ, wɔbɔi nɔ ni esumɔɔ feemɔ, ni wɔná enɛ he sɛɛ waa. (Yes. 48:17) Shi amrɔ nɛɛ, wɔkɛ shihilɛi ni baanyɛ ahã wɔku wɔsɛɛ kɛya duŋ lɛ mli lɛ kpeɔ. No hewɔ lɛ, esa akɛ wɔmia wɔhiɛ waa koni ‘wɔya nɔ wɔnyiɛ akɛ la bii.’ Te wɔbaafee tɛŋŋ wɔfee nakai?

Mfonirii: 1. Bɔfo Paulo miiŋma wolo ko, ni awo enine tsein kɛmɔ Roma asraafonyo ko. 2. Wolo ni bɔfo Paulo ŋma eyahã Efesobii lɛ eko ni akɛ niji ŋmala afii babaoo ni eho nɛ.

Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

Ŋaa ni Paulo jɛ suɔmɔ mli ewo Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ baanyɛ aye abua wɔ ŋmɛnɛ (Kwɛmɔ kuku 7)b


NYƐKAYAA DUŊ LƐ MLI

8. Tamɔ bɔ ni wɔnaa yɛ Efesobii 5:​3-5 lɛ, mɛni ehe bahia ni Efesobii lɛ atsi amɛhe kɛje he?

8 Kanemɔ Efesobii 5:​3-5. Ehe bahia ni Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ aya nɔ atsi amɛhe kɛje nifeemɔi ni Yehowa sumɔɔɔ lɛ ahe koni amɛkatsɔmɔ duŋ bii dɔŋŋ. Nifeemɔi nɛɛ ekomɛi ji ajwamaŋbɔɔ kɛ yakayaka wiemɔ. Paulo kai Efesobii lɛ akɛ, ja amɛtsi amɛhe kɛje nibii nɛɛ kɛ ekrokomɛi ni tamɔ nakai lɛ ahe dani amɛbaaná “gbɛfaŋnɔ ko yɛ Kristo lɛ kɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ mli.”

9. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔkwɛ jogbaŋŋ ni wɔkafee nɔ ko ni baahã wɔyabɔ ajwamaŋ?

9 Esa akɛ wɔ hu wɔkwɛ jogbaŋŋ ni wɔkɛ wɔhe akawo “duŋ nitsumɔi ni wooo yibii lɛ amli.” (Efe. 5:11) Akpa shi ana akɛ, kɛ́ mɔ ko kwɛ nibii ni kɔɔ jeŋba sha he, ebo yakayaka saji toi loo egba eko lɛ, ewaaa kwraa akɛ ebaayafee esha. (1 Mo. 3:6; Yak. 1:​14, 15) Yɛ maŋ ko nɔ lɛ, nyɛmimɛi komɛi tse kuu yɛ social media nɔ ni amɛkɛ amɛhe gbaa sane. Be ni amɛje shishi lɛ, amɛteŋ mɛi pii gbaa mumɔŋ nibii ahe sane. Shi fiofio lɛ, amɛbɔi nibii ni esaaa Yehowa hiɛ lɛ ahe sanegbaa. Anɔkwa, saji ni agbɛnɛ amɛbɔi gbaa lɛ pii kɔɔ bɔlɛnamɔ he. Sɛɛ mli lɛ, nyɛmimɛi nɛɛ ateŋ mɛi babaoo wie akɛ, saji gbohii ni amɛgbaa lɛ hã amɛyabɔ ajwamaŋ.

10. Mɛni Satan miitao ni elaka wɔ ni wɔhe wɔye? (Efesobii 5:6)

10 Satan je lɛ miibɔ mɔdɛŋ ni elaka wɔ ni ehã wɔhe wɔye akɛ, nibii ni he tseee ni Yehowa ehã wɔle akɛ kɛ́ wɔfee lɛ wɔkɛ wɔhe miiwo jeŋba sha mli lɛ ahe tse, ni naagba ko kwraa bɛ he. (2 Pet. 2:19) Enɛ efeee wɔ naakpɛɛ kwraa, ejaakɛ kɛjɛ blema tɔ̃ɔ lɛ, gbɛ kome ni Satan tsɔɔ nɔ enine shɛɔ mɛi anɔ ji, ehãa amɛyiŋ futuɔ amɛ yɛ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa he. (Yes. 5:20; 2 Kor. 4:4) Enɛ hewɔ nibii ni ajieɔ yi yɛ sinii amli, TV nɔ, kɛ wɛbsaitii pii anɔ lɛ teɔ shi ewoɔ Yehowa mlai kɛ shishitoo mlai ni ja lɛ. Satan miitao elaka wɔ ni wɔnu he akɛ, naagba ko kwraa bɛ nifeemɔi ni he tseee kɛ jeŋba sha ni ehe shi yɛ je lɛ mli ŋmɛnɛ lɛ ahe, ni akɛ kɛ́ wɔkɛ wɔhe wo mli lɛ wɔyeŋ wɔhe awui, shi moŋ wɔbaaná miishɛɛ.—Kanemɔ Efesobii 5:6.

11. Mɛɛ gbɛ nɔ Angela niiashikpamɔ lɛ hãa wɔnaa nɔ hewɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ wɔbaabo ŋaa ni awo yɛ Efesobii 5:7 lɛ toi? (Kwɛmɔ mfoniri lɛ hu.)

11 Satan miisumɔ ni wɔkɛ mɛi ni baanyɛ ahã ewa kɛhã wɔ akɛ wɔbaahi shi yɛ Yehowa jeŋba he mlai lɛ anaa lɛ abɔ. Enɛ hewɔ lɛ, Paulo kɛɛ Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ akɛ, amɛkɛ mɛi ni feɔ nibii ni ejaaa yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ ‘akafee nɔ ko nɔ ko.’ (Efe. 5:7) Ehe miihia ni wɔhã wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ waa fe Efesobii lɛ po, ejaakɛ ŋmɛnɛ lɛ, jeee ja wɔkɛ mɔ ko ekpe hiɛ kɛ hiɛ dani wɔbaanyɛ wɔkɛ lɛ ashãra; wɔbaanyɛ wɔkɛ mɛi ashãra yɛ social media hu nɔ. Niiashikpamɔ ni nyɛmi yoo ko ni yɔɔ Asia ni atsɛɔ lɛ Angelaa lɛ ná lɛ hãa wɔnaa akɛ, ehe miihia waa ni wɔkwɛ wɔhe nɔ jogbaŋŋ yɛ mɛi ni wɔkɛbɔɔ yɛ social media nɔ lɛ ahe. Ewie akɛ: “Fiofio lɛ, bɔ ni misusuɔ nii ahe mihãa lɛ bɔi tsakemɔ. Ebashɛ he ko po ni egbaaa minaa akɛ mikɛ mɛi ni ehiii shi yɛ Biblia mli shishitoo mlai anaa lɛ baabɔ. Agbɛnɛ lɛ, minaaa jeŋbai komɛi ni Yehowa sumɔɔɔ lɛ akɛ naagba yɛ amɛhe dɔŋŋ.” Miishɛɛ sane ji, asafoŋ onukpai komɛi jɛ suɔmɔ mli amɛye amɛbua Angela ni efee tsakemɔi. Ewie akɛ: “Bianɛ lɛ, mumɔŋ nibii ahe mijwɛŋɔ moŋ fe social media.”

Mfonirii: 1. Nyɛmi yoo ko miikwɛ nibii ni mɛi kɛwo ‘social media’ nɔ yɛ efoŋ nɔ. 2. Nyɛmi yoo nɛɛ nɔŋŋ kɛ nyɛmi yoo ko nyiɛ shiɛmɔ nɔ, ni amɛmiigba sane kɛ miishɛɛ.

Kɛ́ wɔkɛ nanemɛi kpakpai bɔ lɛ, no baaye abua wɔ ni wɔnyɛ wɔhi shi yɛ Yehowa jeŋba he mlai lɛ anaa (Kwɛmɔ kuku 11)


12. Mɛni baaye abua wɔ ni wɔhi shi yɛ Yehowa jeŋba he mlai lɛ anaa?

12 Esa akɛ wɔfee bɔ fɛɛ bɔ ni wɔbaanyɛ koni wɔkanu he akɛ naagba ko bɛ jeŋba sha he, tamɔ bɔ ni je lɛ lɛ susuɔ lɛ. Wɔ lɛ, wɔle akɛ esaaa Nyɔŋmɔ hiɛ. (Efe. 4:​19, 20) No hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔbi wɔhe akɛ: ‘Ani mifeɔ bɔ fɛɛ bɔ ni manyɛ koni mikɛ mɛi ni mikɛtsuɔ nii, mɛi ni mikɛyaa skul, loo mɛi krokomɛi ni ehiii shi yɛ Yehowa jeŋba he mlai lɛ anaa lɛ akabɔ gbagbalii? Ani mihiɔ shi yɛ Yehowa jeŋba he mlai lɛ anaa kɛ́ mɛi wie akɛ miitsere nɔ ko tsɔ po?’ Agbɛnɛ hu, tamɔ bɔ ni wɔnaa yɛ 2 Timoteo 2:​20-22 lɛ, ehe baahia ni wɔkwɛ mɛi ni wɔkɛbaabɔ naanyo yɛ asafo lɛ mli hu. Ejaakɛ jeee mɔ fɛɛ mɔ ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ baaye abua wɔ ni wɔya nɔ wɔsɔmɔ Yehowa jogbaŋŋ.

“NYƐNYIƐA AKƐ LA BII”

13. Kɛ́ akɛɛ ‘wɔya nɔ wɔnyiɛ akɛ la bii’ lɛ, te etsɔɔ tɛŋŋ? (Efesobii 5:​7-9)

13 Be ni Paulo wo Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ hewalɛ ni amɛkaya duŋ lɛ mli dɔŋŋ lɛ, ekɛɛ amɛ hu akɛ ‘amɛya nɔ amɛnyiɛ akɛ la bii.’ (Kanemɔ Efesobii 5:​7-9.) Kɛ́ akɛɛ ‘wɔya nɔ wɔnyiɛ akɛ la bii’ lɛ, te etsɔɔ tɛŋŋ? Nɔ ni etsɔɔ kɛkɛ ji akɛ, esa akɛ wɔya nɔ wɔhi shi akɛ Kristofoi be fɛɛ be. Nɔ kome ni baaye abua wɔ ni wɔshɛ oti nɛɛ he ji, ni wɔbaakase Biblia lɛ kɛ asafo lɛ woji lɛ jogbaŋŋ. Ni kɛ́ wɔmiikase nii lɛ, esa akɛ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ aya bɔ ni Yesu Kristo, ni ji “je lɛŋ la lɛ,” hi shi ehã kɛ nibii ni etsɔɔ mɛi lɛ anɔ waa.—Yoh. 8:12; Abɛi 6:23.

14. Mɛɛ gbɛ nɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ aye abua wɔ?

14 Dani wɔbaanyɛ wɔya nɔ wɔnyiɛ “akɛ la bii” lɛ, ehe miihia ni Nyɔŋmɔ kɛ emumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ aye abua wɔ. Mɛni hewɔ? Nɔ hewɔ lɛ ji, ebɛ mlɛo akɛ wɔbaaba wɔjeŋ jogbaŋŋ yɛ jeŋ ni mli eyi obɔ kɛ jeŋba sha nɛɛ mli. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Susumɔi ni mɛi ni yɔɔ je lɛ mli lɛ hiɛ lɛ kɛ Yehowa susumɔ kpãaa gbee, ni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ aye abua wɔ koni amɛsusumɔi gbohii nɛɛ akaná wɔnɔ hewalɛ. Agbɛnɛ hu, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔwo “ekpakpafeemɔ kɛ jalɛ kɛ anɔkwale fɛɛ.”—Efe. 5:9.

15. Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ wɔbaaná mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ? (Efesobii 5:​19, 20)

15 Gbɛ kome ni wɔbaanyɛ wɔtsɔ wɔ wɔná mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji, ni wɔbaasɔle wɔbi Yehowa ni ehã wɔ. Yesu kɛɛ Yehowa ‘kɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baahã mɛi ni biɔ lɛ lɛ.’ (Luka 11:13) Kɛ́ wɔtee Kristofoi akpeei ni wɔkɛ wɔnyɛmimɛi lɛ fee ekome kɛjie Yehowa yi lɛ, no hu hãa wɔnáa mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ. (Kanemɔ Efesobii 5:​19, 20.) Kɛ́ Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ tsu nii yɛ wɔnɔ lɛ, no baaye abua wɔ ni wɔhi shi bɔ ni sa Nyɔŋmɔ hiɛ.

16. Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ ebaaye ebua wɔ ni wɔkpɛ yiŋ kpakpai? (Efesobii 5:​10, 17)

16 Kɛ́ wɔyaakpɛ wɔyiŋ yɛ sane ko ni he hiaa he lɛ, esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ wɔyɔse “nɔ ni ji Yehowa suɔmɔnaa nii,” ni wɔdamɔ no nɔ wɔkpɛ wɔyiŋ. (Kanemɔ Efesobii 5:​10, 17.) Kɛ́ wɔtao nii amli koni wɔna Biblia mli shishitoo mlai ni kɔɔ wɔsane lɛ he lɛ, belɛ wɔmiitao Yehowa susumɔ yɛ he ji no. Ni kɛ́ wɔkɛ shishitoo mlai nɛɛ tsu nii lɛ, no baaye abua wɔ ni wɔkpɛ yiŋ kpakpa.

17. Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ no baatsɔɔ akɛ wɔkɛ wɔbe miitsu nii jogbaŋŋ? (Efesobii 5:​15, 16) (Kwɛmɔ mfoniri lɛ hu.)

17 Paulo wo Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ ŋaa hu akɛ amɛkɛ amɛbe atsu nii jogbaŋŋ. (Kanemɔ Efesobii 5:​15, 16.) “Mɔ fɔŋ lɛ,” ni ji Satan, wɔhenyɛlɔ lɛ, baasumɔ ni wɔkɛ wɔbe fɛɛ atiu nibii ni yɔɔ je lɛ mli lɛ asɛɛ koni wɔkaná be kɛsɔmɔ Yehowa. (1 Yoh. 5:19) Ewaaa kwraa akɛ wɔbaahã hegbɛi pii ni wɔyɔɔ ni wɔkɛbaasɔmɔ Yehowa lɛ aŋmɛɛ wɔ yɛ heloonaa nibii asɛɛtiumɔ, skulyaa, loo nitsumɔ ko ni wɔtaoɔ wɔtsu lɛ hewɔ. Shi kɛ́ wɔfee nakai lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔmiisusu nii ahe tamɔ mɛi ni yɔɔ je lɛ mli lɛ. Jeee akɛ nibii ni wɔtsĩ tã nɛɛ ehiii; amɛhi. Shi esaaa akɛ wɔhãa amɛteŋ eko eko he hiaa wɔ fe Yehowa jamɔ. Kɛ́ wɔmiitao wɔnyiɛ “akɛ la bii” lɛ, esa akɛ ‘wɔkɛ wɔbe atsu nii jogbaŋŋ,’ ni tsɔɔ akɛ wɔkɛ wɔbe atsu nibii ni he hiaa titri lɛ.

Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ kɛ amɛbe tsu nii jogbaŋŋ kɛtsɔ sane kpakpa lɛ ni amɛshiɛ lɛ nɔ.

Paulo wo Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ ŋaa ni amɛkɛ amɛbe atsu nii jogbaŋŋ (Kwɛmɔ kuku 17)


18. Mɛni Donald fee koni enyɛ ekɛ ebe atsu nii jogbaŋŋ fe bɔ ni efeɔ momo lɛ?

18 Okɛ ohiɛ afɔ̃ shi ni okwɛ akɛ mɛni obaanyɛ ofee koni onyɛ okɛ obe pii asɔmɔ Yehowa fe bɔ ni ofeɔ bianɛ lɛ. Nakai nyɛmi nuu ko ni yɔɔ South Africa ni atsɛɔ lɛ Donald lɛ fee. Ewie akɛ: “Misusu mishihilɛ he, ni misɔle waa mihã Yehowa koni eye ebua mi ni manyɛ mikɛ mibe pii atsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Mikpa lɛ fai ni ehã maná nitsumɔ ni baahã maná be pii kɛya shiɛmɔ. Yehowa yelikɛbuamɔ naa lɛ, miná nitsumɔ ni tamɔ nakai, ni mi kɛ miŋa kɛ wɔhe wo be fɛɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli.”

19. Mɛni baaye abua wɔ ni wɔya nɔ wɔnyiɛ “akɛ la bii”?

19 Ŋwanejee ko bɛ he akɛ, wolo ni Paulo ŋma eyahã Kristofoi ni yɔɔ Efeso lɛ ye ebua amɛ waa ni amɛtee nɔ amɛsɔmɔ Yehowa jogbaŋŋ. Ŋaa ni ewo amɛ yɛ wolo nɛɛ mli lɛ jɛ Yehowa ŋɔɔ, ni ebaanyɛ eye ebua wɔ hu. Tamɔ bɔ ni wɔbana yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, ebaanyɛ eye ebua wɔ ni wɔkwɛ jogbaŋŋ yɛ nibii ni wɔkɛjieɔ wɔhiɛtserɛ kɛ mɛi ni wɔkɛbɔɔ lɛ ahe. Ebaanyɛ ekanya wɔ ni wɔkase Biblia lɛ daa koni anɔkwale lɛ aya nɔ akpɛ tamɔ la ehã wɔ ni etsɔɔ wɔ gbɛ yɛ nɔ fɛɛ nɔ ni wɔfeɔ lɛ mli. Agbɛnɛ hu, ehãa wɔnaa akɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ aye abua wɔ ni wɔjie sui kpakpai akpo, ni ehe miihia wɔ waa. Kɛ́ wɔkɛ nibii ni Paulo ŋma yɛ wolo nɛɛ mli lɛ tsu nii lɛ, ebaaye ebua wɔ ni wɔkpɛ yiŋ kpakpai ni kɛ Yehowa susumɔ kpãa gbee. Kɛ́ wɔfee nibii nɛɛ, wɔkuŋ wɔsɛɛ kɛyaŋ duŋ lɛ mli dɔŋŋ, shi moŋ wɔbaaya nɔ wɔhi la lɛ mli.

TE OBAAHÃ HETOO OHÃ TƐŊŊ?

  • Mɛni wiemɔi ni ji, “duŋ” kɛ “la” ni Paulo kɛtsu nii yɛ Efesobii 5:8 lɛ tsɔɔ?

  • Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ ehãŋ wɔya “duŋ” lɛ mli?

  • Mɛni baaye abua wɔ ni ‘wɔya nɔ wɔnyiɛ akɛ la bii’?

LALA 95 La Lɛ Yaa Nɔ Ekpɛɔ

a Atsake gbɛ́i lɛ ekomɛi.

b NƆ NI WƆNAA YƐ MFONIRI LƐ MLI: Wɔmiina wolo ni bɔfo Paulo ŋma eyahã Efesobii lɛ eko ni akɛ niji ŋmala afii babaoo ni eho nɛ.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje