Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • kp bf. 28-31
  • ‘Shi Titri lɛ, Nyɛsuɔmɔ lɛ Mli Awa’

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • ‘Shi Titri lɛ, Nyɛsuɔmɔ lɛ Mli Awa’
  • Nyɛyaa Nɔ Nyɛshia Kpe!
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • ‘Suɔmɔ ni Mli Wa’—Mɛni Etsɔɔ?
  • Mɛni Hewɔ Esa akɛ Wɔsumɔsumɔɔ Wɔhe?
  • Bɔ ni Ooofee Otsɔɔ akɛ Osumɔɔ Mɛi Krokomɛi
  • “Nibii Fɛɛ Anaagbee lɛ Eshɛ Etã”
  • “Nyɛnyiɛa yɛ Suɔmɔ Mli”
    Tsi Obɛŋkɛ Yehowa
  • Mɛni Wɔbaafee Ni Baahã Wɔya Nɔ Wɔsumɔ Wɔnyɛmimɛi Lɛ Waa?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2023
  • Nyɛhaa Suɔmɔ Atswaa Nyɛ Amaa Shi
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2001
  • “Suɔmɔ Ji Amɛteŋ Nɔ Ni Fe Fɛɛ”
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Nyɛyaa Nɔ Nyɛshia Kpe!
kp bf. 28-31

‘Shi Titri lɛ, Nyɛsuɔmɔ lɛ Mli Awa’

“Nibii fɛɛ anaagbee lɛ eshɛ etã. . . . Shi titri lɛ nyɛsuɔmɔ ni nyɛkɛsumɔsumɔɔ nyɛhe lɛ mli awa.”—1 PETRO 4:7, 8.

YESU le akɛ sɛɛnamɔ yɛ naagbee ŋmɛlɛtswai fioo ni ekɛ ekaselɔi lɛ ye lɛ he. Ele shihilɛ ni kã amɛhiɛ lɛ. Amɛyɛ nitsumɔ kpele ko ni amɛbaatsu, shi abaanyɛ̃ amɛ, ni abaawa amɛyi po taakɛ awa lɛ yi lɛ. (Yohane 15:18-20) Ekai amɛ shii abɔ yɛ nakai naagbee gbɛkɛ lɛ mli yɛ bɔ ni ehe hiaa ni ‘amɛsumɔsumɔɔ amɛhe’ lɛ he.—Yohane 13:34, 35; 15:12, 13, 17.

2 Bɔfo Petro ni no mli lɛ eyɔɔ jɛmɛ nakai gbɛkɛ lɛ nu sane oti lɛ shishi. Afii komɛi asɛɛ beni Petro ŋmaa wolo ní etsɛŋ ni Yerusalem hiɛkpatamɔ lɛ aaashɛ lɛ, ema bɔ ni suɔmɔ he hiaa ha lɛ nɔ mi. Ewo Kristofoi aŋaa akɛ: “Nibii fɛɛ anaagbee lɛ eshɛ etã. . . . Shi titri lɛ nyɛsuɔmɔ ni nyɛkɛsumɔsumɔɔ nyɛhe lɛ mli awa.” (1 Petro 4:7, 8) Petro wiemɔi lɛ ahe yɛ sɛɛnamɔ waa kɛha mɛi ni yɔɔ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ “naagbee gbii lɛ” amli lɛ. (2 Timoteo 3:1) Mɛni ‘suɔmɔ ni mli wa’ lɛ tsɔɔ? Mɛni hewɔ ehe hiaa ni wɔná suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ wɔha mɛi krokomɛi? Ni te wɔɔfee tɛŋŋ wɔtsɔɔ akɛ wɔfeɔ nakai?

‘Suɔmɔ ni Mli Wa’—Mɛni Etsɔɔ?

3 Mɛi babaoo susuɔ suɔmɔ he akɛ eji henumɔ ko ni ajieɔ lɛ kpo yɛ adebɔɔ su naa. Shi jeee suɔmɔ ko kɛkɛ he Petro wieɔ lɛ; shi moŋ eewie suɔmɔ ni hi fe eko fɛɛ eko lɛ he. Atsɔɔ “suɔmɔ” ni jeɔ kpo yɛ 1 Petro 4:8 lɛ shishi kɛjɛ Hela wiemɔ a·gaʹpe mli. Nakai wiemɔ lɛ tsɔɔ suɔmɔ ni shishitoo mla kudɔɔ lɛ ni pɛsɛmkunya bɛ mli loo nɔ ni damɔ shishitoo mla nɔ. Wolo ko ni akɛtaoɔ saji amli lɛ kɛɔ akɛ: “Abaanyɛ aná Agape suɔmɔ ejaakɛ ekɔɔɔ henumɔ he titri, shi moŋ eji faishitswaa ni haa mɔ kɛ ehe woɔ nifeemɔ mli.” Akɛni wɔyɛ mligbɛ henumɔ ko ni akɛfɔ́ wɔ ni haa wɔfeɔ pɛsɛmkunya hewɔ lɛ, kaimɔi ahe miihia wɔ koni wɔjie suɔmɔ kpo wɔtsɔɔ wɔhe, ni wɔfee nakai yɛ gbɛ̀i ni Nyɔŋmɔ shishitoo mlai kudɔɔ nɔ.—1 Mose 8:21; Romabii 5:12.

4 Enɛ etsɔɔɔ akɛ esa akɛ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe yɛ gbɛnaa nii ni kã wɔnɔ lɛ kɛkɛ hewɔ. Hedɔɔ kɛ henumɔ yɛ a·gaʹpe mli. Petro kɛɛ akɛ esa akɛ “wɔná suɔmɔ ni mli wa [eshishi diɛŋtsɛ ji “wɔkpã” suɔmɔ “mli”] wɔha wɔhe.”a (Kingdom Interlinear) Ni kɛlɛ, suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ biɔ mɔdɛŋbɔɔ. Woloŋlelɔ ko wie Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “mli awa” lɛ he akɛ: “Efeɔ naagbee hewalɛ fɛɛ ni foidalɔ ko kɛwoɔ mli beni eshɛ he ni agbeɔ foidamɔ lɛ naa yɛ lɛ he mfoniri.”

5 Belɛ, esaaa akɛ wɔsuɔmɔ lɛ kɔɔ nibii ni amɛfeemɔ yɔɔ ogbɔjɔ lɛ ni wɔɔfee lɛ pɛ ahe, loo ni wɔɔjie lɛ kpo wɔtsɔɔ mɛi fioo ko pɛ ni wɔhala. Kristofoi asuɔmɔ biɔ ni wɔjɛ wɔtsui mli “wɔkpã” suɔmɔ “mli” wɔha wɔhe, kɛji akɛ ekolɛ efeemɔ po baafee nɔ ni wa. (2 Korintobii 6:11-13) Eyɛ faŋŋ akɛ, esa akɛ wɔná suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ ni wɔtsu he nii, taakɛ bɔ ni esa akɛ akaŋshilɔ ko atsɔse ehe ni ebɔ mɔdɛŋ koni eya ehiɛ yɛ ehesaai amli lɛ. Ehe miihia ni wɔná suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ wɔha wɔhe. Mɛni hewɔ? Kɛ hooo lɛ yɛ yiŋtoi etɛ hewɔ.

Mɛni Hewɔ Esa akɛ Wɔsumɔsumɔɔ Wɔhe?

6 Klɛŋklɛŋ lɛ, “ejaakɛ suɔmɔ lɛ Nyɔŋmɔ mli ejɛ.” (1 Yohane 4:7) Yehowa, ni ji su ni asumɔɔ waa nɛɛ Jɛɛhe lɛ tsutsu sumɔ wɔ. Bɔfo Yohane kɛɛ akɛ: “Enɛ mli Nyɔŋmɔ suɔmɔ ni ekɛsumɔɔ wɔ lɛ je kpo yɛ, akɛ Nyɔŋmɔ tsu lɛ diɛŋtsɛ ebi koome lɛ kɛba je lɛŋ, koni wɔtsɔ enɔ wɔná wala.” (1 Yohane 4:9) ‘Atsu’ Nyɔŋmɔ Bi lɛ kɛba kɛtsɔ adesa ni ebatsɔ, esɔɔmɔ nitsumɔ lɛ he nii ni ebatsu, kɛ sɛŋmɔtso nɔ ni egbo yɛ lɛ nɔ—enɛɛmɛi fɛɛ tee nɔ ‘bɔni afee ni wɔná wala.’ Te esa akɛ wɔhere nɛkɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ kpojiemɔ ni fe fɛɛ nɛɛ nɔ wɔha tɛŋŋ? Yohane kɛɛ akɛ: “Kɛ Nyɔŋmɔ sumɔɔ wɔ nɛkɛ lɛ, esa akɛ wɔ hu wɔsumɔsumɔɔ wɔhe.” (1 Yohane 4:11) Kadimɔ akɛ Yohane ŋma akɛ, ‘Kɛ Nyɔŋmɔ sumɔɔ wɔ nɛkɛ lɛ’—jeee bo pɛ kɛkɛ shi moŋ wɔ. Sane oti lɛ yɛ faŋŋ: Kɛ Nyɔŋmɔ sumɔɔ wɔnanemɛi jálɔi lɛ, belɛ esa akɛ wɔ hu wɔsumɔ amɛ.

7 Nɔ ni ji enyɔ lɛ, amrɔ nɛɛ ji be ni ehe hiaa titri ni wɔsumɔsumɔɔ wɔhe waa bɔni afee ni wɔye wɔbua wɔnyɛmimɛi ni ehia amɛ lɛ ejaakɛ “nibii fɛɛ anaagbee lɛ eshɛ etã.” (1 Petro 4:7) Wɔyɛ “jaramɔ bei” amli. (2 Timoteo 3:1) Je lɛŋ shihilɛi, adebɔɔ naa osharai, kɛ shitee-kɛ-woo haa shihilɛi ni mli wawai baa wɔnɔ. Kɛ wɔbote shihilɛi ni mli wawai amli lɛ, esa akɛ wɔtsi wɔbɛŋkɛ wɔhe kpaakpa. Suɔmɔ ni mli wa baafee wɔ ekome ni ekanya wɔ koni ‘wɔbaabaa wɔhe yi pɛpɛɛpɛ.’—1 Korintobii 12:25, 26.

8 Nɔ ni ji etɛ lɛ, esa akɛ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe ejaakɛ wɔsumɔɔɔ ni ‘wɔkɛ wɔhe afɔ̃ shi wɔha Abonsam’ ni eshishiu wɔ. (Efesobii 4:27) Satan he feɔ oya koni ekɛ emuu ni wɔnanemɛi heyelilɔi lɛ yeee—amɛgbɔjɔmɔi, fatɔɔi, kɛ tɔmɔi—lɛ atsu nii akɛ gbɛtsĩi nii. Ani wɔbaaha wiemɔ ko ni awieɔ ni asusuuu he loo nifeemɔ ko ni mlihilɛ bɛ mli lɛ aha wɔtsi wɔhe kɛjɛ asafo lɛ he? (Abɛi 12:18) Wɔfeŋ nakai kɛji ákɛ wɔyɛ suɔmɔ ni mli wa kɛha wɔhe! Suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ yeɔ ebuaa wɔ koni wɔha toiŋjɔlɛ ahi wɔteŋ ni wɔkɛ “gbee kome” asɔmɔ Nyɔŋmɔ yɛ ekomefeemɔ mli.—Zefania 3:9.

Bɔ ni Ooofee Otsɔɔ akɛ Osumɔɔ Mɛi Krokomɛi

9 Esa akɛ suɔmɔ kpo ni wɔɔjie lɛ aje shishi kɛjɛ weku lɛ mli. Yesu wie akɛ abaayɔse enɔkwa sɛɛnyiɛlɔi lɛ kɛtsɔ suɔmɔ ni amɛkɛaasumɔsumɔɔ amɛhe lɛ nɔ. (Yohane 13:34, 35) Jeee asafo lɛ mli pɛ esa akɛ ajie suɔmɔ kpo yɛ, shi moŋ esa akɛ ajie lɛ kpo yɛ weku lɛ mli—yɛ gbalashihilɛ mli hefatalɔi ateŋ kɛ agbɛnɛ yɛ fɔlɔi kɛ amɛbii ateŋ. Efaaa akɛ wɔɔná suɔmɔ wɔha wɔweku lɛ mli bii; esa akɛ wɔjie lɛ kpo hu yɛ gbɛ̀i ni tswaa mɔ emaa shi nɔ.

10 Mɛɛ gbɛ nɔ gbalashihilɛ mli hefatalɔi aaatsɔ ni amɛjie suɔmɔ kpo amɛtsɔɔ amɛhe? Wu ni sumɔɔ eŋa yɛ anɔkwale mli lɛ tsɔɔ ewiemɔi kɛ nifeemɔi anɔ—yɛ mɛi ahiɛ kɛ agbɛnɛ yɛ teemɔŋ—ehaa yoo lɛ leɔ akɛ esumɔɔ lɛ waa. Ekɛ woo ni sa eŋa lɛ haa lɛ ni esusuɔ eŋa lɛ susumɔi ahe, esusuɔ bɔ ni ekwɛɔ nii ehaa lɛ he, ni esusuɔ ehenumɔi hu ahe. (1 Petro 3:7) Ekɛ eŋa lɛ hilɛ-kɛhamɔ yeɔ lɛ diɛŋtsɛ enɔ̃ hiɛ, ni ebɔɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni eeenyɛ koni etsu eŋa lɛ helooŋ, mumɔŋ, kɛ henumɔŋ hiamɔ nii ahe nii. (Efesobii 5:25, 28) Ŋa ni sumɔɔ ewu yɛ anɔkwale mli lɛ ‘sheɔ ewu’ loo ekɛ bulɛ ni mli kwɔ haa lɛ kɛji ákɛ ewu lɛ tsuuu nibii ni ekpaa gbɛ yɛ edɛŋ lɛ ahe nii yɛ bei komɛi amli po. (Efesobii 5:22, 33) Efiɔ ehefatalɔ lɛ sɛɛ ni ebaa ehe shi ehaa lɛ, ebiii nibii ni he ehiaaa ni ehe nitsumɔ wa kɛjɛɛɛ edɛŋ, shi moŋ ekɛ lɛ feɔ ekome koni amɛha amɛjwɛŋmɔ ahi mumɔŋ nibii anɔ.—1 Mose 2:18; Mateo 6:33.

11 Fɔlɔi, mɛɛ gbɛ nɔ nyɛaatsɔ koni nyɛjie suɔmɔ kpo nyɛtsɔɔ nyɛbii lɛ? Suɔmɔ mli ni ojɛɔ otsuɔ nii waa koni oha amɛ heloonaa hiamɔ nii lɛ ji suɔmɔ ni oyɔɔ lɛ he odaseyeli. (1 Timoteo 5:8) Shi babaoo he miihia gbekɛbii fe niyenii, atade, kɛ wɔɔhe kɛkɛ. Kɛji ákɛ amɛaadara koni amɛná suɔmɔ amɛha anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ ni amɛsɔmɔ lɛ lɛ, no lɛ esa akɛ amɛná mumɔŋ tsɔsemɔ. (Abɛi 22:6) Enɛ tsɔɔ akɛ esa akɛ nyɛto be ni nyɛkɛkase Biblia lɛ akɛ weku, ni nyɛná shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli gbɛfaŋnɔ, ni nyɛya Kristofoi akpeei. (5 Mose 6:4-7) Ákɛ abaaya nɔ ni atsu nifeemɔi nɛɛ ahe nii be fɛɛ be lɛ biɔ afɔleshaa babaoo, titri lɛ yɛ nɛkɛ jaramɔ bei nɛɛ amli. Bɔ ni nyɛsusuɔ nyɛbii lɛ ahe kɛ mɔdɛŋ ni nyɛbɔɔ koni nyɛtsu amɛmumɔŋ hiamɔ nii ahe nii lɛ ji suɔmɔ ni nyɛyɔɔ lɛ kpojiemɔ, ejaakɛ no feemɔ tsɔɔ akɛ nyɛyɛ amɛhilɛ-kɛhamɔ he miishɛɛ waa.—Yohane 17:3.

12 Ehe miihia ni fɔlɔi ajie suɔmɔ kpo hu kɛtsɔ amɛbii lɛ ahenumɔŋ hiamɔ nii ahe nii ni amɛaatsu lɛ nɔ. Ewaaa akɛ aaaye gbekɛbii awui yɛ henumɔŋ; nyɛsuɔmɔ nɔmimaa he miihia amɛ. Nyɛkɛa amɛ akɛ nyɛsumɔɔ amɛ, ni nyɛjie suɔmɔ babaoo kpo nyɛtsɔɔ amɛ, ejaakɛ nifeemɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ maa nɔ mi kɛhaa amɛ akɛ asumɔɔ amɛ ni amɛhe yɛ sɛɛnamɔ. Nyɛkɛ hedɔɔ kɛ anɔkwayeli ajiea amɛyi, ejaakɛ no haa amɛleɔ akɛ nyɛnaa amɛmɔdɛŋbɔi lɛ ni nyɛbuɔ mɔdɛŋbɔi nɛɛ akɛ nɔ ni sɛɛnamɔ yɔɔ he. Nyɛtsɔsea amɛ yɛ suɔmɔ mli, ejaakɛ jajemɔ ni akɛhaa yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ haa amɛleɔ akɛ nyɛsusuɔ nɔ̃ gbɔmɛi ni amɛaatsɔmɔ lɛ he. (Efesobii 6:4) Nɛkɛ suɔmɔ kpojiemɔi ni hi nɛɛ fɛɛ yeɔ ebuaa ni atswaa weku ni miishɛɛ kɛ ekomefeemɔ diɛŋtsɛ yɔɔ mli lɛ amaa shi ni efeɔ weku ni emli bii lɛ esaa amɛhe jogbaŋŋ koni amɛnyɛ amɛdamɔ naagbee gbii nɛɛ amli nɔnyɛɛi lɛ anaa.

13 Suɔmɔ tsirɛɔ wɔ koni wɔku wɔhiɛ wɔshwie mɛi krokomɛi afatɔɔi anɔ. Kaimɔ akɛ beni Petro woɔ mɛi ni kaneɔ ewolo lɛ aŋaa koni amɛha ‘suɔmɔ ni amɛkɛsumɔsumɔɔ amɛhe lɛ mli awa’ lɛ, etsɔɔ yiŋtoo hewɔ ni enɛ he hiaa waa lɛ akɛ: “Ejaakɛ suɔmɔ hàa eshai babaoo nɔ.” (1 Petro 4:8) Ákɛ ‘ahà’ eshai ‘anɔ’ lɛ etsɔɔɔ akɛ ‘atsĩmɔ’ eshai ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ ‘anɔ.’ Abɔɔ mɛi ni akɛ gbɛnaa nii ahe nitsumɔ ewo amɛdɛŋ yɛ asafo lɛ mli lɛ saji ni tamɔ nɛkɛ lɛ ahe amaniɛ ni amɛtsuɔ he nii. (3 Mose 5:1; Abɛi 29:24) Ebafeŋ nɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli—kɛ nɔ ni ŋmalɛ fiɔ sɛɛ—akɛ aaaŋmɛ mɛi ni efee eshai ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli lɛ agbɛ ni amɛya nɔ amɛye mɛi ni efeko nɔ ko lɛ awui loo amɛha amɛgbee eshai ni amɛfee lɛ eko mli.—1 Korintobii 5:9-13.

14 Yɛ shihilɛi babaoo mli lɛ, wɔnanemɛi heyelilɔi lɛ atɔmɔi kɛ fatɔɔi lɛ ji nibii bibii. Wɔ fɛɛ wɔtɔ̃ɔ yɛ wiemɔ kɛ nifeemɔ mli yɛ bei komɛi amli ni wɔkɛjeɔ wɔnijiaŋ wui loo wɔkɛyeɔ wɔhe awui po. (Yakobo 3:2) Ani esa akɛ wɔhe afee oya koni wɔha mɛi ale mɛi krokomɛi afatɔɔi? Nɔ ni nifeemɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ kɛbaa kɛkɛ ji béi yɛ asafo lɛ mli. (Efesobii 4:1-3) Kɛ suɔmɔ kudɔɔ wɔ lɛ, ‘wɔgbeŋ’ wɔnanemɛi jálɔi lɛ ‘ahe guɔ.’ (Lala 50:20) Taakɛ bɔ ni gbogbo he plasimɔ kɛ pɛnte ni akɛkpaa he lɛ tsimɔɔ fɔji kɛ nibii komɛi ni bɛ hiŋmɛi nɔ ni yɔɔ gbogbo lɛ he lɛ, nakai nɔŋŋ suɔmɔ hàa mɛi krokomɛi afatɔɔi anɔ.—Abɛi 17:9.

15 Suɔmɔ baaha wɔkɛ yelikɛbuamɔ aha mɛi ni ehia amɛ lɛɛlɛŋ lɛ. Yɛ be mli ni naagbee gbii nɛɛ amli shihilɛi lɛ yaa nɔ efiteɔ lɛ, bei komɛi baashɛ ni heloonaa nibii loo gbɔmɔtsoŋ yelikɛbuamɔ he baahia wɔnanemɛi heyelilɔi lɛ. (1 Yohane 3:17, 18) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ani wɔ asafo lɛ mlinyo ko kɛ shika he naagba ni mli wa waa ekpe loo enitsumɔ eje edɛŋ? Belɛ ekolɛ, wɔbaanyɛ wɔkɛ heloonaa nibii komɛi aye abua taakɛ wɔshihilɛ aaaŋmɛ wɔ gbɛ. (Abɛi 3:27, 28; Yakobo 2:14-17) Ani ehe miihia ni asaa yoo okulafo ko ni eda shia aha lɛ? Belɛ ekolɛ, wɔbaanyɛ wɔŋɔ hegbɛ ni sa lɛ koni wɔkɛye wɔbua yɛ nitsumɔ lɛ mli.—Yakobo 1:27.

16 Suɔmɔ kpo ni wɔɔjie wɔtsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ kɔɔɔ mɛi ni yɔɔ wɔkpokpai anɔ lɛ pɛ ahe. Bei komɛi lɛ, ekolɛ wɔbaanu Nyɔŋmɔ tsuji ni yɔɔ shikpɔji krokomɛi anɔ ní ahumii ni naa wawai, shikpɔŋhosomɔi, loo maŋ basabasafeemɔ esa amɛhe lɛ ahe amaniɛbɔi. Ekolɛ niyenii, atadei, kɛ nibii krokomɛi ahe baahia amɛ waa. Ekɔɔɔ he eko akɛ amɛji maŋ kroko nɔ bii loo ákɛ amɛjɛ wiemɔ kuu kroko mli. ‘Wɔyɛ suɔmɔ kɛha nyɛmimɛi anaanyobɔɔ muu lɛ fɛɛ.’ (1 Petro 2:17) No hewɔ lɛ, taakɛ eji yɛ asafoi ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli lɛ agbɛfaŋ lɛ, wɔfee klalo akɛ wɔbaafi gbɛjianɔ ni atoɔ koni akɛ nibii ayaye abua lɛ sɛɛ. (Bɔfoi lɛ Asaji 11:27-30; Romabii 15:26) Kɛ wɔjie suɔmɔ kpo kɛtsɔ gbɛ̀i srɔtoi fɛɛ ni tamɔ nɛkɛ nɔ lɛ, wɔwoɔ tsakpãa ni feɔ wɔ ekome yɛ naagbee gbii nɛɛ amli lɛ mli hewalɛ.—Kolosebii 3:14.

17 Suɔmɔ tsirɛɔ wɔ koni wɔgba mɛi krokomɛi Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ. Susumɔ Yesu nɔkwɛmɔnɔ lɛ he okwɛ. Mɛni hewɔ eshiɛ ni etsɔɔ nii lɛ? “Emusuŋ tsɔ̃ lɛ” yɛ mɛi babaoo lɛ ahe yɛ amɛmumɔŋ shihilɛ ni yɔɔ mɔbɔ lɛ hewɔ. (Marko 6:34) Apasa jamɔ mli tookwɛlɔi ní kulɛ esa akɛ amɛtsɔɔ amɛ mumɔŋ anɔkwalei ni amɛha amɛná hiɛnɔkamɔ lɛ kpoo amɛ ni amɛlaka amɛ. No hewɔ lɛ, suɔmɔ ni mli kwɔ ni jɛ tsuiŋ kɛ musuŋtsɔlɛ kanya Yesu ni ekɛ “Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ” shɛje amɛmii.—Luka 4:16-21, 43.

18 Ŋmɛnɛ hu, akpoo mɛi babaoo yɛ mumɔŋ nibii agbɛfaŋ ni alaka amɛ, ni amɛbɛ hiɛnɔkamɔ ko. Kɛji ákɛ taakɛ Yesu ji lɛ, wɔha bɔ ni wɔsusuɔ mɛi ni ebaleko anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ lolo lɛ amumɔŋ hiamɔ nii ahe wɔhaa lɛ tee hiɛ lɛ, no lɛ suɔmɔ kɛ musuŋtsɔlɛ baatsirɛ wɔ koni wɔgba amɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ. (Mateo 6:9, 10; 24:14) Yɛ bei fioo pɛ ni eshwɛ lɛ hewɔ lɛ, nɛkɛ yiwalaheremɔ shɛɛ sane nɛɛ ni abaashiɛ lɛ ebafee nɔ ni he hiaa waa fe bei fɛɛ.—1 Timoteo 4:16.

“Nibii Fɛɛ Anaagbee lɛ Eshɛ Etã”

19 Kaimɔ akɛ Petro kɛ wiemɔi ni ji: “Nibii fɛɛ anaagbee lɛ eshɛ etã” lɛ kpa ŋaa ni ewo koni wɔsumɔsumɔɔ wɔhe lɛ hiɛ. (1 Petro 4:7) Etsɛŋ ni nɛkɛ yiwalɛ jeŋ nɛɛ baaho aya koni Nyɔŋmɔ jalɛ jeŋ hee lɛ abaye najiaŋ. (2 Petro 3:13) Belɛ, be ni wɔyɔɔ mli nɛɛ jeee be ni esa akɛ wɔfee wɔhe mɛi ni nɔ ko jeee amɛhe sane. Yesu bɔ wɔ kɔkɔ akɛ: “Nyɛhiɛ ahia nyɛhe nɔ, koni fufeemɔ kɛ dãatɔɔ kɛ daaŋ ŋmaa he haomɔi akahe nyɛtsuii, ní nakai gbi lɛ miibati nyɛ shi trukaa.”—Luka 21:34, 35.

20 Belɛ, bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, nyɛhaa ‘wɔyaa nɔ wɔshia kpe,’ ni wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ he ni wɔshɛ yɛ be ni hoɔ eyaa lɛ mli lɛ. (Mateo 24:42) Nyɛhaa wɔkwɛa wɔhe nɔ jogbaŋŋ yɛ kaai srɔtoi fɛɛ ni Satan kɛbaa ni baanyɛ agbala wɔjwɛŋmɔ lɛ he. Nyɛkahaa wɔŋmɛa jeŋ ni anuuu nii ahe ahaaa mɔ yɛ mli, ni suɔmɔ bɛ mli nɛɛ gbɛ koni ekatsĩ suɔmɔ ni wɔɔjie lɛ kpo wɔtsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ naa. Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, nyɛhaa wɔyaa nɔ wɔtsia wɔbɛŋkɛa anɔkwa Nyɔŋmɔ ni ji Yehowa ni etsɛŋ ni e-Mesia Maŋtsɛyeli lɛ baaha eyiŋtoo ni yɔɔ nyam kɛha shikpɔŋ nɛɛ aba mli lɛ.—Kpojiemɔ 21:4, 5.

[Shishigbɛ niŋmaa]

a Biblia shishitsɔɔmɔi krokomɛi kɛɔ yɛ 1 Petro 4:8 lɛ akɛ, esa akɛ wɔná “anɔkwa” suɔmɔ wɔha wɔhe, wɔsumɔsumɔɔ wɔhe “waa,” loo wɔsumɔsumɔɔ wɔhe kɛ “wɔtsui muu fɛɛ.”

NIKASEMƆ LƐ HE SANEBIMƆI

• Mɛɛ ŋaawoo Yesu kɛha ekaselɔi lɛ beni ekɛ amɛ yeɔ shɛɛ lɛ, ni mɛni tsɔɔ akɛ Petro nu sane oti lɛ shishi? (Kk. 1-2)

• Mɛni ‘suɔmɔ ni mli wa’ lɛ tsɔɔ? (Kk. 3-5)

• Mɛni hewɔ esa akɛ wɔsumɔsumɔɔ wɔhe lɛ? (Kk. 6-8)

• Mɛɛ gbɛ nɔ oootsɔɔ yɛ akɛ osumɔɔ mɛi krokomɛi? (Kk. 9-18)

• Mɛni hewɔ be ni wɔyɔɔ mli nɛɛ jeee be ni esa akɛ wɔfee wɔhe mɛi ni nɔ ko jeee amɛhe sane lɛ, ni mɛni esa akɛ wɔtswa wɔfai shi akɛ wɔbaafee? (Kk. 19-20)

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 29]

Weku ni ekomefeemɔ diɛŋtsɛ yɔɔ mli bafeɔ mɛi ni esaa amɛhe jogbaŋŋ ni amɛbaanyɛ amɛdamɔ naagbee gbii nɛɛ amli nɔnyɛɛi lɛ anaa

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 30]

Suɔmɔ tsirɛɔ wɔ koni wɔkɛ yelikɛbuamɔ aha mɛi ni ehia amɛ lɛɛlɛŋ lɛ

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 31]

Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ ni wɔgbaa mɛi krokomɛi lɛ ji suɔmɔ kpojiemɔ

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje