Iehova Ae Ngaia Te Banna Ni Katoto Ibukin Te Raoiroi Ae Mimitong
“Kam na katituaraoa Iehova Tabaota, ba E raoiroi Iehova.”—IEREMIA 33:11.
1. Bukin tera ngkai ti a kairaki bwa ti na kamoamoa raoiroin te Atua?
E BONI kororaoi n te raoiroi Iehova ae te Atua. E taetae ni kakatonga te burabeti are Tekaria ni kangai: “Ai kakannato ra raoiroina!” (Tekaria 9:17, NW) E kaotiotaki te raoiroi ni mwakuri ni kabane ake e karaoi te Atua ngke e katauraoa te aonnaba aei ibukin kakukureiara. (Karikani Bwaai 1:31) Ti na bon aki kona n oota raoi n tuua ni kabane ake e katei te Atua ngke e karika te iuniweeti aei. (Te Minita 3:11; 8:17) Ma ara atatai i aoni baikai ae aki tabwanin raoi e kairira bwa ti na kamoamoa raoiroin te Atua.
2. Ko na kanga ni kabwarabwaraa te raoiroi?
2 Tera te raoiroi? Bon te aroaro ae kororaoi. Ma e bati riki ae nanonaki iai nakon ae akean te buakaka. Te raoiroi, ae teuana mai buakon uaan te taamnei, e bon kaotiotaki ni mwakuri ake a kakaraoaki. (I-Karatia 5:22, 23) Ti kaotiota te raoiroi ngkana ti karaoi mwakuri aika raraoi aika buokia aomata tabemwaang. N te aonnaba aei, bwaai aika a taekinaki bwa a raoiroi irouia temwangina, a kona n taekinaki bwa a buakaka irouia ake temwangina. Ma ngkana e na reke te rau ma te kukurei, e riai n iraki nanon te kaetieti ibukin te raoiroi ae tii teuana, irouia aomata nako. Antai tabena ae e na bairea te kaetieti aei?
3. Tera ae e kaotaki ni Karikani Bwaai 2:16, 17 ibukin te kaetieti i aon te raoiroi ae e na iraki nanona?
3 Bon te Atua ae e katea te kaetieti ibukin te raoiroi. Ni moan rikiia aomata, bon Iehova are e tua ni kangai nakon te moan aomata: “Ko kona n amamarake raoi mani kaai ni kabane aika kain te ne n aroka aei: ma ko na tai amarake man te kai n ata te raoiroi ma te buakaka: ba n te bong are ko amarake mai iai ao ko na boni mate.” (Karikani Bwaai 2:16, 17) Eng, aomata a riai n onimakina aia tia Karikiriki ibukin karekean ataakin te raoiroi ao te buakaka.
Kaotiotan te Raoiroi Nakoia Akana A Aki Tau Iai
4. Tera ae e a tia ni karaoia te Atua ibukin te botannaomata, imwin ana bure Atam?
4 E a kaani bua kaantaningan te kukurei ni maiu n aki toki n te kororaoi irouia aomata ngke e bure Atam ao e rawa ni kariaia bwa bon te Atua ae e riai n tuatua bwa tera te raoiroi. (Karikani Bwaai 3:1-6) Ma imwain rikin natin Atam i nanon te bure ao te mate, te Atua e taetae ni burabetina rokon te Kariki temanna ae kororaoi. E kangai Iehova nakon te “naeta nikawai” are Tatan te Riaboro: “N na kaki te kakaiwi i marenam ma te aine aei, ao i marenan am kariki ma ana kariki: e na kaikoaka atum, ao ane ko na kaikoaka bukini waena ngkoe.” (Te Kaotioti 12:9; Karikani Bwaai 3:15) Bon ana kaantaninga Iehova bwa e na manga kamaiuia aomata aika bure. E kaotiota te raoiroi nakoia aomata aika aki tau iai Iehova, ngke e kauka te kamaiuaki nakoia aomata aika onimakina ana karea ni kaboomwi Natina ae tangiraki irouna.—Mataio 20:28; I-Rom 5:8, 12.
5. E ngae ngkai a ituaki nanora n tangiran te buakaka, ma bukin tera bwa ti kona naba ni kaotiota te raoiroi teutana?
5 Ibukin ana bure Atam, ti a ituaki iai n tangiran te buakaka. (Karikani Bwaai 8:21) Ma ti kukurei ngkai Iehova e buokira bwa ti na kaotiota te raoiroi ngkai naba, e ngae ngke ti aki kororaoi iai. Mutiakinan bwaai aika ti reireinaki man te Baibara e aki tii ‘kawanawanaira ni kamaiuira’ ke ni ‘katauraoira ibukin karaoan mwakuri aika raraoi,’ ma e buokira bwa ti na kona ni karaoa ae raoiroi i matana. (2 Timoteo 3:14-17) Ma ngkana ti na karekea kakabwaiakira man te reirei n te Baibara ma ni kaotiota te raoiroi, ti riai ni bwaina te kaantaninga ae ai aron ana kaantaninga te tia areru, are e anene ni kangai: “Ko raoiroi Ngkoe [ae Iehova], ao Ko kakaraoa ae raoiroi; Ko na reireiai am tua.”—Taian Areru 119:68.
E Kamoamoaki Raoiroin Iehova
6. Ngke te Uea ae Tawita e tuatua uotakin te ati ni berita nako Ierutarem, a anaa te anene ae mwanewei taeka raa tibun Rewi?
6 Uean Iteraera rimoa ae Tawita, e ataa raoiroin te Atua ao e kakaaea kairana mairouna. “E raoiroi Iehova, ao E eti,” e taekinna Tawita. “Ma ngaia ae E na reireiia taani bure te kawai.” (Taian Areru 25:8) Iai naba ibuakon ana reirei te Atua nakoia tibun Iteraera rimoa, tuua aika kakawaki, aika Tuua ake Tebwina, ake a koreaki i aon baaba aika atiibu ao a kawakinaki i nanon te ati ae tabu ae te ati ni berita. Imwin uotakin te Ati ni Berita nakon kautun kaawan Iteraera ae Ierutarem iroun Tawita, ao tibun Rewi a anaa te anene ae mwanewei naba taeka aikai: “Kam na katituaraoa Iehova; ba E raoiroi: ba bon akea tokin ana atataiaomata.” (1 Rongorongo 16:34, 37-41) Ai raoiroi ra ongoraeakinan taeka aikai mairouia taan anene ake tibun Rewi!
7. Tera are e riki imwin uotakin te Ati ni Berita nako nanon te Ruu ae Moan te Tabu, ngke e a tia n tataro ni katabu Toromon?
7 Taeka ni karaoiroi aikai a tabekaki rake ngke e katabuaki ana tembora Iehova are kateaki iroun natin Tawita ae Toromon. Ngke e a tia te ati ni berita ni karinaki i nanon te Ruu ae Moan te Tabu n te tembora ae boou, a moanna ni karaoiroa Iehova tibun Rewi, “ba E raoiroi; ba akea tokin ana atataiaomata.” N te tai arei, e a riki te kamimi ao e onrake te tembora n te nang ae e kaikonakaki menan Iehova iai. (2 Rongorongo 5:13, 14) Imwin ana tataro ni katabu Toromon, “e ruo te ai mai karawa, ao e kana te karea ni kabuokaki ma karea nako.” Ngke a nora anne, “a bane tibun Iteraera . . . [ni] katorobubua ni kabo mataia ma aontano ae te atibu ae karaoaki, ao a taromauri, ao a katituaraoa Iehova, ni kangai, Ba E raoiroi; ba akea tokin ana atataiaomata.” (2 Rongorongo 7:1-3) Imwin te toa ae maanna 14 te bong, tibun Iteraera a manga okiri mwengaia ao “a kimareirei ma ni kukurei i nanoia n te raoiroi are E kaotia Iehova nakon Tawita, ao nakon Toromon, ao nakoia Iteraera ake ana aomata.”—2 Rongorongo 7:10.
8, 9. (a) E ngae ngke tibun Iteraera a kamoamoa raoiroin Iehova, ma tera are a karaoia rimwi riki? (b) Tera are e taetae ni burabetinaki rinanon Ieremia bwa e na riki nakon Ierutarem, ao e a kanga ni kakoroaki bukina?
8 Te kananokawaki bwa tibun Iteraera a bon aki teimatoa ni maiuakina ae boraoi ma aia anene ni karaoiroi nakon te Atua. Imwin tabeua te tai, kaain Iuta a ‘neboa Iehova tii ni wiia.’ (Itaia 29:13) A aki karaoa ae boraoi ma raoiroin te Atua, ma a moanna ni kakaraoa ae buakaka. Tera te buakaka are a kakaraoia? A tataromauri bouannanti, a wewene ni bure, a karawawataia aomata aika aki-kaubwai, ao a karaoi buure riki aika rawawata! Ibukin anne, e kamaunaki Ierutarem ao kaain Iuta a uotaki nako bwa taenikai nako Baburon, n 607 B.C.E.
9 Te Atua e reireiniia ma ni kaetiia ana aomata iai. Ma rinanon Ieremia, e taetae ni burabetinna bwa a na manga ongoraeaki bwanaia i Ierutarem, te koraki akana a na kangai: “Kam na katituaraoa Iehova Tabaota, ba E raoiroi Iehova, ba akea tokin ana atataiaomata.” (Ieremia 33:10, 11) Ngaia anne are e a riki. Imwin kamaroaean te aba ae maanna 70 te ririki are e toki n 537 B.C.E., a oki nako Ierutarem I-Iutaia tabeman. (Ieremia 25:11; Taniera 9:1, 2) A manga katea te baonikarea n te tabo are e tei te tembora iai n te Maunga ae Moria, ao a moana aia anganga karea iai. E kaweneaki iai aan te tembora n te kauoua n ririki imwin okiia. Ai kakukurei ra te tai anne! “Ngke a kawenea aani maneaban te Atua taani kateitei,” e taku Etira bwa “a kateiia ibonga ni kunnikaiia ma buu, ao tibun Rewi ake tibun Ataba ma timbara, ba a na kamoamoa Iehova, n ai aron ana tua Tawita are aia uea Iteraera. Ao a anene, temanna nakon temanna, ni kamoamoa Iehova ma ni katituaraoia, ni kangai, Ba E raoiroi, ba akea tokin ana atataiaomata nakoia Iteraera.”—Etira 3:1-11.
10. Taeka raa aika kakawaki aika a kauka ao a kaina naba te Areru 118?
10 A nonoraki taeka aika a kamoamoaa raoiroin Iehova n areru tabeua. Teuana mai buakoia bon te Areru 118, ae e aneneaki irouia utu n Iteraera ni kainan te toa ae te Riao. E moanaki ma ni kainaki naba te areru aei n taeka aikai: “Kam na katituaraoa Iehova; ba E raoiroi: ba akea tokin ana atataiaomata.” (Taian Areru 118:1, 29) Tao bon aikai naba kabanea n taeka ni karaoiroi ake a aneneaki iroun Iesu Kristo ao ana abotoro aika kakaonimaki, n te tairiki are imwain matena n 33 C.E.—Mataio 26:30.
“I Butiko ba Ko na Kaota Mimitongim Nako Iu”
11, 12. Ngke e nora raitin mimitongin te Atua Mote, tera te katanoata ae e ongoraei?
11 E moan noraki irekereken raoiroin Iehova ma ana atataiaomata bubua ma bubua te ririki imwain ana tai Etira. Tii teutana te tai imwin taromaurian te kao ae karaoaki man te koora irouia tibun Iteraera ngke a mena n te rereua ao a a tia ni kamateaki taani bure iai, Mote e a manga bubutii ni kangai nakon Iehova: “I butiko ba Ko na kaota mimitongim nako iu.” E ataia Iehova bwa e aki kona n nora matana Mote ma n teimatoa ni maiu, mangaia are E kangai: “N na kari matam raoiroiu ni kabanea.”—Te Otinako 33:13-20.
12 E rimatan Mote raoiroin Iehova n te bong are imwin anne, ngke e mena i aon te Maunga ae Tinai. N te tai arei, Mote e nora raitin mimitongin te Atua ao e ongora te katanoata aei: “Iehova, Iehova, ae te Atua ae on n te atataiaomata, ae akoi, ae iremwe n un, ae e bati te nanoanga ma te koaua i Rou; ae I kawakina te nanoanga i mwaiia ngaa, ma ni kabara buakaka ma riaoan tuua ma buure: ae N na bon aki kanakoia akana bure; ae I karekea boon aia buakaka taama irouia naati, ma natiia naati, i aon te katen roro ma te kaa roro.” (Te Otinako 34:6, 7) Taeka aikai a kaotia bwa iai irekereken raoiroin Iehova ma ana atataiaomata ao aroarona riki tabeua. Iangoan aroaro aikai e na buokira ni kaotiota naba te raoiroi. Ti na iangoa moa te aroaro ae e taekinaki uoua te tai n te katanoata ae kamoamoaa raoiroin te Atua aei.
“Te Atua ae On n te Atataiaomata”
13. N te katanoata ae e kamoamoaa raoiroin te Atua, tera te aroaro ae e taekinaki iai uoua te tai, ao bukin tera bwa e riai aei?
13 “Iehova, ae te Atua ae on n te atataiaomata, . . . ae I kawakina te nanoanga i mwaiia ngaa.” Te taeka n Ebera ae rairaki bwa “atataiaomata” ao “nanoanga,” e nanona naba te “tangira ae kakaonimaki.” Te taeka n Ebera aei, e kabonganaki uoua te tai n ana katanoata te Atua nakon Mote aei. Ai riai ra anne, kioina ngkai te tangira bon te aroaro ae kaotiotaki riki iroun Iehova! (1 Ioane 4:8) Taeka ni kamoamoa aika kaota riain kamoamoan Iehova ibukina bwa “E raoiroi; ba akea tokin ana atataiaomata,” a kaatuua taekan te aroaro aei.
14. Antai riki aika a kakabwaiaki n raoiroin te Atua ao ana atataiaomata?
14 E kaotiotaki raoiroin Iehova ngkai e kakoauaki bwa e “on n te atataiaomata.” E noraki raoi aei n aroarona ni mwamwannanoia aomata aika kakaonimaki ni beku irouna. (1 Betero 5:6, 7) N aron ae a kona ni kaotiotia taani Kakoaua Iehova, e “akoiia” akana a tangiria ma ni beku irouna. (Te Otinako 20:6) E bon toki akoan ke tangiran te botannaomata are Iteraera iroun Iehova ibukina bwa a kaakea Natina. Ma raoiroin te Atua ao ana atataiaomata nakoia Kristian aika kakaonimaki aika mena i buakoia botannaomata nako, e na bon reitinako n aki toki.—Ioane 3:36.
Iehova E Nanoanga ao E Akoi
15. (a) Te katanoata are e ongora Mote n te Maunga are Tinai e kaukaki ni kiibu n taeka raa? (b) Tera ae e reitaki naba ma te nanoanga?
15 Te katanoata are e ongora Mote ngke e mena i aon te Maunga ae Tinai a kaukaki ni kibu n taeka aikai: “Iehova, Iehova, ae te Atua ae on n te atataiaomata, ae akoi.” Te taeka n Ebera ae rairaki bwa “atataiaomata,” e kona naba ni kabonganaki n taekina “te kanoannano,” ao e reitaki naba ma “aia kai ni kariki aine.” Te nanoanga ngkanne e reitaki ma te tangira ao te akoi ae e bon nako mai nanon te aomata. Ma e bati riki ae nanonaki iai nakon te nanoanga n tii ngaia, bwa e riai ni kairira bwa ti na mwakuri ni kabebetei rawawatan nanoia aomata tabemwaang. N aron anne, unimwaane ni Kristian aika tatangira a ataa riain nanoangakiia raoia n onimaki, ‘ma te kimwareirei,’ ngkana e riai.—I-Rom 12:8; Iakobo 2:13; Iuta 22, 23.
16. Bukin tera ngkai e kona n taekinaki bwa e akoi Iehova?
16 E kaotiotaki raoiroin te Atua n ana akoi. Te aomata ae akoi e “noraki bwa e tabeakin nanoia aomata tabemwaang” ao e kaotiota ‘te akoi ae anai nano, nakoia aomata aika mangori riki nakoina.’ Iehova e karaoa te banna ni katoto ae te kabanea n raoiroi n aron akoakia ana toro aika kakaonimaki. N aron anne, e akoi te Atua ngke e kabonganaia anera bwa a na kakorakoraa riki nanon te burabeti are e a kara ae Taniera, ao e kaongoraea naba te ataeinaine ae Nei Maria bwa e na anganaki te kakabwaia ae e na bungia Iesu. (Taniera 10:19; Ruka 1:26-38) Kioina ngkai ana aomata Iehova ngaira, ao ti rangi ni kukurei n ana akoi ae e kaotiotia nakoira n arona n anai nanora rinanon rongorongo ake n te Baibara. Ti karaoiroia ngkai e kaota raoiroina nakoira n te aro aei, ao ti kataia naba n akoiia aomata tabemwaang. Ngkana te koraki aika tau n te aro n taamnei a kataia ni kaeta raoia n te onimaki temanna n “te nano ae nimamanei,” ao a kataia naba ni bwaina te karaurau ao te akoi.—I-Karatia 6:1.
Te Atua ae E Iremwe n Un
17. Bukin tera ngkai ti rangi ni kukurei bwa e “iremwe n un” Iehova?
17 “Te Atua . . . ae iremwe n un.” Taeka aikai a katereterea riki te aro teuana are Iehova e kaotiota raoiroina iai. E taotaona nanona Iehova nakon mamaarara, ao e anganira ara tai n tokanikai i aon aroarora aika buakaka bwa ti aonga n rikirake riki n te itera n taamnei. (Ebera 5:12–6:3; Iakobo 5:14, 15) Ana taotaonakinnano te Atua e kakabwaiaia naba te koraki aika a tuai n riki bwa taan taromauriia. Bon iai naba aia tai ni butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea ma n rairi nanoia. (I-Rom 2:4) E ngae ngkai e taotaona nanona Iehova, ma n taai tabetai raoiroina e a manga kairia bwa e na kaota naba unna, n aron are e karaoia nakoia tibun Iteraera ngke a taromauria te kao ae karaoaki man te koora n te Maunga are Tinai. N te tai ae e a kaan rokona ngkai, e na korakora riki kaotakin unin te Atua, ngkana e a karokoa n tokina ana waaki ae buakaka Tatan.—Etekiera 38:19, 21-23.
18. Tera te kaokoro i marenan Iehova ao taani kairiri aika aomata, ni kaineti ma te koaua?
18 “Iehova, ae te Atua . . . ae e bati . . . te koaua” irouna. Ai kaokoro ra Iehova ao taani kairiri aika aomata aika a kabatiai aia berita nakoia aomata, ao a aikoa kona ni kakoroi bukiia! Ma taan taromauria Iehova a kona n onimakini bwaai ni kabane ake a taekinaki n ana Taeka. Kioina ngkai e bati te koaua iroun te Atua, ti kona n onimakini ana berita ni kabane. Ibukin raoiroina, Tamara are i karawa e kakaonimaki ni kaekai ara tataro ni kabane ake ti bubutii iai reken te koaua i aoni bwaai n taamnei, n te aro ae e kabatiaa nakoira.—Taian Areru 43:3; 65:2.
19. Tera te raoiroi ae moan te bati are e a tia ni kaotiotia Iehova nakoia taani bure aika raraoma ni koaua?
19 “Iehova, ae te Atua . . . [ae] kabara buakaka ma riaoan tuua ma buure.” Ibukin raoiroina, e a tauraoi Iehova ni kabwarai aia bure taani bure aika raraoma ni koaua. Ti rangi ni kukurei ngkai Tamara are i karawa ae tatangira e a katauraoa te kawai ibukin kabwaran ara bure, rinanon ana karea Iesu. (1 Ioane 2:1, 2) Ti kukurei naba bwa aomata ni kabane akana onimakina te karea ni kaboomwi a kona ni karekea naba aia iraorao ma Iehova ma te akoaki irouna, ma ni kakaantaninga te maiu are aki toki n te aonnaba ae boou are e beritanaki. Bwaai aikai a kaota bukina aika rangi n raoiroi aika ti riai ni katituaraoa iai Iehova ibukin raoiroina are e kaotiotia nakoia aomata!—2 Betero 3:13.
20. Tera te kakoaua ae kaotia bwa e aki kariaia te buakaka te Atua?
20 Iehova E “na bon aki kanakoia akana bure.” Aio boni bukina teuana are e riai ni kamoamoaki iai raoiroin Iehova. Bukin tera? Ibukina bwa kaotiotan te raoiroi e nanona naba ae akea te bwai ae buakaka ae e na kariaiakaki. Ao “ngkana E kaotaki mai karawa te Uea are Iesu ma anerani mwakana n te ai ae ura mwaka,” a na karekeaki kaiia te koraki “ake a aki ata te Atua, ma ake a aki ira nanon [te euangkerio].” A na “reke kaiia n tiringaki n aki toki mai matan te Uea.” (2 I-Tetaronike 1:6-9) Taan taromauria Iehova ake a na tiku imwin anne a na kakukureiia ni maiu, n aki tabareaki irouia aomata aika aki-tangira te Atua, ake a “riba te raoiroi.”—2 Timoteo 3:1-3.
Kakairi n Raoiroin Iehova
21. Bukin tera ngkai ti riai ni kaotiota te raoiroi?
21 Akea te nanououa bwa a mwaiti bukina aika ti riai iai ni katituaraoa ma ni kaitaua Iehova ibukin raoiroina. Ibukina bwa ti toro iroun Iehova, ti riai ni kakorakoraira ni kaotiota naba te raoiroi, bwa e kaungai nanoia raona ni Kristian te abotoro Bauro ni kangai: “Kam na kakairi iroun te Atua, n ai aroia ataei aika tangiraki.” (I-Ebeto 5:1) E teimatoa Tamara are i karawa ni kaotiota te raoiroi, ao ti riai naba ni karaoa anne.
22. Tera ae ti na rinanona n te kaongora are imwin aei?
22 Ngkana ti a tia ni katabua maiura nakon Iehova ma nanora ni kabane, ti na bae ngkanne ni kan kakairi n raoiroina. Ibukina bwa ti riki mairoun te tia bure are Atam, e kangaanga iroura kakaraoan ae raoiroi. N te kaongora are imwin aei, ti na noria bwa bukin tera ngkai ti boni kona naba ni kaotiota te raoiroi. Ti na iangoi riki aanga tabeua ike ti kona ni kakairi iai iroun Iehova, are boni ngaia te banna ni katoto ibukin te raoiroi, ae mimitong.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Tera te raoiroi?
• Kiibu n taeka raa n te Baibara aika a kakaotiota raoiroin te Atua?
• Baikara aroaro tabeua aika a kakaotiota raoiroin Iehova?
• Bukin tera ngkai ti riai ni kakairi n raoiroin Iehova?
[Taamnei n iteraniba 24]
Iehova e reirei ni kaetieta ana aomata rimoa ibukina bwa a aki kakaonimaki nakon aia taeka ni karaoiroia
[Taamnei n iteraniba 24]
A oki aomata tabeman aika kakaonimaki nako Ierutarem
[Taamnei n iteraniba 25]
Mote e ongora te katanoata ae moan te kamimi ae kamoamoaa raoiroin te Atua
[Taamnei n iteraniba 27]
E noraki raoiroin Iehova n arona n anai nanora rinanon rongorongo ake n te Baibara