Kakaotiota Te Raoiroi

“Uaan te oota te atataiaomata ni kabanea ma te raoiroi ma te koaua.”​—I-EBETO 5:9.

1. Tera aroia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ngkai ni kaotia bwa a nano n are e taekinaki n Taian Areru 31:19?

TE KABANEA n raoiroi ae e kona ni karaoia te aomata, bon neboan Iehova. Ni boong aikai, mirion ma mirion mwaitiia aomata aika a tabe ni karaoa aei ngkai a kamoamoaa raoiroin te Atua. Kioina ngkai taani Kakoaua Iehova ngaira aika kakaonimaki, ti bane n nano n ana anene te tia areru aei: “Ai bati ra raoiroim, are Ko kaikoa i mwaiia akana makuko.”​—Taian Areru 31:19.

2, 3. Tera ae e kona n riki ngkana ara mwakuri n reireinia aomata e aki irianaki n aroaroni maiura aika raraoi?

² Maakakin Iehova ma te karinerine e kairira bwa ti na kamoamoaa Iehova ngkai e raoiroi. E kairira naba bwa ti na ‘katituaraoa Iehova, ni kamoamoaa, ma n tataekina tamaroan ueana.’ (Taian Areru 145:10-13) Boni ngaia bukina ae ti kakorakoraira iai n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ma ni kairia aomata bwa a na riki bwa taan rimwin Kristo. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Te koaua naba bwa ara mwakuri n tataekina te rongorongo e riai naba n irianaki ma anuani maiura aika raraoi, bwa ngkana e aki, ao ti kona iai ni kamatauninga aran Iehova ae itiaki.

³ A mwaiti aomata aika aongkoa a taromauria te Atua, ma anuani maiuiia a aki boraoi ma kaetieti aika a taekinaki n te Baibara. E korea taekaia aomata tabeman aikai te abotoro Bauro ngke e kangai: “Ngkoe ae ko reireia temanna, ko aki reireiko? Ngkoe ae ko tua te aki ira, ko ira? Ngkoe ae ko taku ba e na aki wene ni bure te aba, ko wene ni bure? . . . Ba e taetaebuakaki aran te Atua i buakoia Tientaire i bukimi, n ai aron are koreaki.”​—I-Rom 2:21, 22, 24.

4. Tera uaan aroarora aika raraoi?

⁴ Ti aki kani karekea kabuakakan aran Iehova, ma ti kekeiaki n neboia n aroarora aika raraoi. A rotaki raoi iai aomata aika tuai ni kaaina te ekaretia ni Kristian. E buokira ni kaini wiia taan ribaira. (1 Betero 2:15) Ao ae kakawaki riki, aroarora aika raraoi a anai nanoia aomata nakon ana botaki Iehova, are a kona n ataa iai aron neboan Iehova ao karekean te maiu are aki toki.​—Mwakuri 13:48.

5. Baikara titiraki aika ti riai n rinanoi ngkai?

⁵ Kioina ngkai ti aki kororaoi, ti na kanga n tokanikai ni kakaraoa ae raoiroi? Ao ti na kanga n rawa ni karaoi aroaro aika a na kamatauninga Iehova ma ni kabwaka aia onimaki aomata aika a kakaaea te koaua?

Teuana mai Buakon Uaan te Oota

6. Baikara mwakuri tabeua aika “makuri aika akea uaia, aika bain te ro,” ao baikara uaa aika riai ni kaotiotaki irouia Kristian?

⁶ Ibukina bwa Kristian ngaira aika ti katabuaki nakon te Atua, iai iroura te bwai teuana ae e buokira ni kararoai “makuri aika akea uaia, aika bain te ro.” Mwakuri aikai boni mwakuri aika a kamatauninga te Atua, n aron te kewekewe, te ira, te taetae ni kananomaraki, tataekinan te wene n taanga n te aro ae aki riai, aroaro aika kammaira, te winikamarane, ao te koro ni manging. (I-Ebeto 4:25, 28, 31; 5:3, 4, 11, 12, 18, BK) Ti aki irekereke ma mwakuri aikai, ma ti teimatoa n “nakonako n ai aroia natin te oota.” Te abotoro Bauro e taekinna bwa “uaan te oota te atataiaomata ni kabanea ma te raoiroi ma te koaua.” (I-Ebeto 5:8, 9) Ngaia are ti na teimatoa ni kaotiota te raoiroi ngkana ti nakonako n te oota. Ma tera te oota aei?

7. Tera ae ti riai ni kakaraoia ngkana ti na kakaotiota te raoiroi?

⁷ E ngae ngkai ti aki kororaoi, ma ti kona ni kaotiota te raoiroi ngkana ti nakonako n te oota n taamnei. “Boni bwaeni waeu am taeka, ao ootani kawaiu,” e anene te tia areru. (Taian Areru 119:105) Ngkana ti kani kakaotiota “uaan te oota” ae “te raoiroi,” ti riai ni kakabongana te oota n taamnei ae e mena n ana Taeka te Atua, ao e kabwarabwaraki raoi taekana i nanon ara boki ni Kristian, ao e mamaroroakinaki naba rinanon ara botaki n taromauri. (Ruka 12:42; I-Rom 15:4; Ebera 10:24, 25) Ti riai naba ni mutiakin raoi anuani maiun Iesu Kristo ao bwaai ake e taekin, ibukina bwa ngaia bon “ootan te aba” ao ‘raneaneani mimotongin Iehova.’​—Ioane 8:12; Ebera 1:1-3.

Teuana mai Buakon Uaan te Taamnei

8. Bukin tera ngkai ti boni kona ni kaotiota te raoiroi?

⁸ Te oota n taamnei e boni buokira ni kaotiota te raoiroi. Irarikin anne, ti kona ni kaotiota te raoiroi ibukina bwa ti kairiraki n taamnein te Atua ae raoiroi, ae mwaakana ae mwamwakuri. Te raoiroi bon kanoan naba “uaan te taamnei.” (I-Karatia 5:22, 23) Ngkana ti kariaia kairakira n te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova, e na kariki i nanora uaana ae te raoiroi.

9. Ti na kanga ni karaoa ae boraoi ma ana taeka Iesu ake n Ruka 11:9-13?

⁹ Ingaingan nanora ni kani kakukureia nanon Iehova n arora ni kaotiota uaan te taamnei ae te raoiroi, e riai ni kairira bwa ti na karaoa ae boraoi ma ana taeka Iesu aikai: “Bubuti, ao kam na anganaki; ukeuke, ao e na reke iroumi; karebwerebwe, ao e na kaukaki nakoimi. Ba ane e bubuti, ao e na anganaki; ane e ukeuke ao e na reke irouna; ane e karebwerebwe, ao e na kaukaki nakoina. Antai iroumi ae e na angan natina te naeta ngkana e bubuti te ika? Ke tao e na anganna te tikaobian ngkana e bubuti te bunnimoa? Ngaia kam rabakau n angania natimi baika a raraoi, ngkami aika kam [aki-kororaoi ao kaanga kam] buakaka! Ao ai bati ra riki nanon Tamami are i karawa ni kan anga te Tamnei ae e Raoiroi nakoia akana a butia!” (Ruka 11:9-13, BK) Ti bia kakairi n ana reirei Iesu n arora n tataro ni bubutii reken taamnein Iehova iroura, bwa ti aonga n teimatoa ni kaotiota uaana ae te raoiroi.

‘Kakaraoa ae Raoiroi’

10. Baikara aroaron raoiroin Iehova aika a kaotaki n Te Otinako 34:6, 7?

¹⁰ N te oota n taamnei ae reke man ana Taeka te Atua ao n te ibuobuoki mairoun te taamnei ae raoiroi mairoun te Atua, ti kona ngkanne n teimatoa ni “karaoa ae raoiroi.” (I-Rom 13:3) Rinanon te kakaonimaki n ukeuke n reirei n te Baibara, ti a kabatiaa riki iai te atatai ae e buokira bwa ti na katotonga raoiroin Iehova. Te kaongora are imwain aei e rinanon aroaron te Atua aika a reitaki ma raoiroina, ake a kaotaki n te katanoata nakon Mote ae koreaki n Te Otinako 34:6, 7, are kangai: “Iehova, Iehova, ae te Atua ae on n te atataiaomata, ae akoi, ae iremwe n un, ae e bati te nanoanga ma te koaua i Rou; ae I kawakina te nanoanga i mwaiia ngaa, ma ni kabara buakaka ma riaoan tuua ma buure: ae N na bon aki kanakoia akana bure.” Neneran aroaron raoiroin Iehova aikai e na buokira bwa ti na teimatoa ni “karaoa ae raoiroi.”

11. Tera aron rotakira ae riai n ataakin ana nanoanga ao ana akoi Iehova?

¹¹ Te katanoata aei e kaongoira bwa ti riai ni katotonga Iehova n arora ni kaotiota te nanoanga ao te akoi. “A kabaia akana a nanoanga,” e taku Iesu, “ba a na nanoangaaki.” (Mataio 5:7, BK; Ruka 6:36) Ngkai ti ataa ana akoi Iehova, ti a kairaki naba bwa ti na atataiaomata ma n akoi ngkana ti mwamwakuri ma aomata tabemwaang, n ikotaki naba ma te koraki akana ti tataekina te rongorongo nakoia. E boraoi aei ma ana reirei Bauro ae kangai: “Kam na taetae n tai nako ma te akoi, n taeka aika a kangkang, ao kam na rabakau ni kaeka te aomata nako n te aro ae e riai.”​—I-Korote 4:6, BK.

12. (a) Kioina ngkai e iremwe n un te Atua, baikara aroarora aika ti riai ni kaotiotii nakoia aomata tabemwaang? (b) Ana atataiaomata Iehova e kairira bwa ti na karaoa te aro raa?

¹² Kioina ngkai e iremwe n un te Atua, nanora ni kan teimatoa ni “karaoa ae raoiroi” e kairira bwa ti na taotaon nanora nakon aia kairua aika uarereke raora n onimaki, ma ni kaatuua riki iangoan aroaroia aika raraoi. (Mataio 7:5; Iakobo 1:19) Ana atataiaomata Iehova e kairira bwa ti na kaotiota te tangira ae kakaonimaki, e ngae ngkana ti a rangi ni kataaki iai. Moan te raoiroi karaoan aei.​—Taeka N Rabakau 19:22.

13. Baikara aroarora aika riai, aika ti kaotiota iai ae e ‘bati te koaua’ iroun Iehova?

¹³ Kioina ngkai ‘e bati te koaua’ iroun Tamara are i karawa, ti kataia ni ‘kaotira ba ana minita te Atua n arora n taekina te koaua.’ (2 I-Korinto 6:3-7) Ibuakon bwaai aika itiua aika a ribaaki iroun Iehova, e taekinaki naba “te newe ae kewekewe” ao “te tia kakoaua ae uarao ae kewekewe.” (Taeka N Rabakau 6:16-19) Mangaia are nanora ni kani kakukureia te Atua e a tia ni kairira bwa ti na ‘kaki te kewekewe ao n atoatonga te koaua.’ (I-Ebeto 4:25) Ti bia aki mwaninga ni kaotiota te raoiroi n te aro ae kakawaki aei.

14. Bukin tera ngkai ti riai ni kakabwarai aia bure aomata?

¹⁴ Ana katanoata te Atua nakon Mote e riai ni kaungaira bwa ti na kakabwarai aia bure aomata, bwa e bon tauraoi naba Iehova ni kabwarai buure. (Mataio 6:14, 15) E koaua bwa Iehova e boni katuuaaia taani bure aika a rawa n raraoma, ma ngaia are ti riai ni karaoa ae boraoi ma ana kaetieti i aon te raoiroi ni kaineti ma kawakinan itiakin te ekaretia n te aro n taamnei.​—Nakoaia Ibonga 5:1; 1 I-Korinto 5:11, 12; 1 Timoteo 5:22.

“Kaeti Raoi Aromi”

15, 16. E na kanga ana reirei Bauro ae e koreaki n I-Ebeto 5:15-19 ni buokira bwa ti na teimatoa ni kakaraoa ae raoiroi?

¹⁵ Ngkana ti na kakaraoa ae raoiroi e ngae ngkai ti otabwaniniaki n te buakaka, ti kainnanoa moa taamnein te Atua i nanora, ao ti riai n taratara raoi aroarora. Ngaia are e kaungaunga Bauro ni kangai nakoia Kristian ake i Ebeto: “Ma ngaia ae kaeti raoi aromi: tai katotongia akana a nanobaba, ma katotongia akana a wanawana. Kamateraoa te tai ae kam mena iai ngkai, ba a bubuaka bong aikai. Tai nanobaba, ma iangoia ba tera nanon te Uea. Tai manging n te uain, ba kam kawa ni kabuanibai iai, ma kam bia kaonaki n te Tamnei. Kam na uaia n anai taramo ma kuna ao anene aika bain te Tamnei. Kam na kabanei nanomi n anenea te Uea ma n neboia.” (I-Ebeto 5:15-19, BK) A kaineti raoi reirei aikai nakoira i nanoni boong aika kamamate aikai.​—2 Timoteo 3:1.

¹⁶ Ngkana ti na teimatoa ni kakaraoa ae raoiroi, ti riai n taratara raoi bwa ti kaotiota te wanawana are mairoun te Atua n aroarora nako. (Iakobo 3:17) Ti riai n rarawa ni karaoi buure aika rawawata, ao ti riai ni kaonaki n te taamnei ae raoiroi, ma ni kariaia kairirara iai. (I-Karatia 5:19-25) Ngkana ti kamanenai reirei i aoni bwaai n taamnei ake ti anganaki ni botaki, ruunga, ao bwabwaro ni Kristian, ao ti kona n teimatoa ni kakaraoa ae raoiroi. Ana taeka Bauro nakoia kaain Ebeto a kauringira naba bwa n angiin ara botaki n taromauri, ao ti a kakabwaiaki ngkai ti kona n anenei “anene aika bain te Tamnei,” aika a mwaiti ibuakoia aika a taekini aroaro aika boraoi ma te taamnei, n aron te raoiroi.

17. Ngkana a aikoa kona ni kaakaei botaki Kristian ibukin aorakiia aika kakaiaki, tera ae a riai ni kakoauaa?

¹⁷ Tera aroia raora n onimaki aika a aikoa kona n roko ni botaki ni Kristian ibukin aorakia aika kakaiaki? Tao a rawawata nanoia ibukina bwa a aikoa kona n taromauria Iehova n ikotaki ma tariia n taamnei. Ma a riai ni kakoauaa bwa Iehova e atai aroaroia, ao e na teimatoa n anganiia te oota ma te taamnei ae raoiroi, ao e na buokia bwa a na teimatoa ni kakaraoa ae raoiroi.​—Itaia 57:15.

18. Tera ae e na buokira ni kakaraoa ae raoiroi?

¹⁸ Kakaraoan ae raoiroi e nanona ae ti na tarataraia bwa antai ae ti na iraorao ma ngaia, ao n tannako mairouia aomata aika ‘a aki tangira te raoiroi.’ (2 Timoteo 3:2-5; 1 I-Korinto 15:33) Kamanenan reirei aikai e buokira bwa ti na aki “karawawata te Tamnei are Raoiroi” n te aro ae ti karaoa ae bobuaka ma ana kairiri. (I-Ebeto 4:30) Irarikin anne, ti a buokaki bwa ti na karaoa ae raoiroi ngkana ti kaanira ma te koraki aika a kaotia n aroaroia bwa a tangira te raoiroi ao a kairaki iroun te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova.​—Amota 5:15; I-Rom 8:14; I-Karatia 5:18.

Te Raoiroi E Kariki Uaa Aika Raraoi

19-21. Karakin rongorongo aika a kaotii uaa aika raraoi aika a nako man kaotiotan te raoiroi.

¹⁹ Te nakonako n te oota n taamnei, kariaian te kairiri mairoun taamnein te Atua, ao kaetan arora e na boni buokira n rarawa nakon te buakaka, ma ni kateimatoaira i nanon “karaoan ae raoiroi.” Kakaraoan ae raoiroi ngkanne, e kariki naba uaa aika raraoi. Iangoa rongorongon Zongezile, ae Ana Tia Kakoaua Iehova temanna i Aberika Maiaki. N te ingabong teuana ngke e kaea ana kuura n reirei, e nako n nora mwaitin ana mwane n te bangke. Te beeba ae otinako man te mitiin n te bangke e kaota ae kairua bwa iai mwaitin ana mwane n te bangke ae $6,000, n te mwane n Amerika. Te bureitiman n te bangke ao tabeman riki a kaungaa nanona bwa e na anaa te mwane anne, ma ni karinna i nanon te bangke teuana. Bon tii taanga aika taani Kakoaua aika e mena irouia aika a kamoamoaa taekana ngke e aki anaa te mwane anne.

²⁰ N te bong are imwina, Zongezile e ribootina te kairua anne nakoia kaain te bangke. E kuneaki bwa nambwan ana akaunti e kuri n tiiteboo ma nambwan ana akaunti te tia bitineti temanna ae kaubwai, ngaia are e a kairuaa ni karina ana mwane n te akaunti anne. E mimi te tia bitineti arei ngke e noria bwa e bon aki kabongana te mwane anne Zongezile, ao e titirakinna ni kangai: “Tera am Aro?” E kabwarabwaraa Zongezile bwa boni ngaia Ana Tia Kakoaua Iehova temanna. E kamoamoaki irouia aobitian te bangke ngke a kangai: “Tera ngke aomata ni kabane a kakaota te koaua n aroia Ana Tia Kakoaua Iehova.” Te koaua, bwa karaoan ae raoiroi ao te rarawa ni babakanikawai e kona ni kairia aomata tabemwaang bwa a na neboa Iehova.​—Ebera 13:18.

²¹ A na uaana naba mwakuri aika raraoi aika uarereke. Te katoto: Te tia Kakoaua temanna ae e kabwanina ana tai n tataekina te rongorongo n abamwakoron Taamoa teuana, e nako ni bwainnaoraki n te oo-n-aoraki. Iai riki aomata ake a tataninga te taokita, ao te tia Kakoaua arei e nora ae e a rangi n aoraki te unaine are e tekateka irarikina. E baireia bwa e na anganna ana tai ni kawara te taokita bwa e aonga ni moan taai riki ni buokaki. N te taina, te tia Kakoaua aei e a manga kaitiboo ma te unaine aei n te makete. E uringa teuaei neierei ao ana mwakuri ae raoiroi are e karaoia n te oo-n-aoraki, ao e taku, “I a ataia ngkai ae Ana Tia Kakoaua Iehova a bon tangiriia raoi aomata.” Imwain anne, e bon aki butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea neiei, ma e uaana te raoiroi ae kaotiotaki nakoina iroun te tia Kakoaua arei, bwa e a butimwaea te reirei n te Baibara ao e a moanna ni karekea iai ana atatai i aon ana Taeka te Atua.

22. Tera te aro teuana ae moan te kakawaki ae ti kona iai n teimatoa ni “karaoa ae raoiroi”?

²² Tao ko kona naba ni karakin rongorongo aika a kaotiota manenan kakaraoan te raoiroi. Te anga teuana ae moan te kakawaki ae ti na teimatoa iai ni “karaoa ae raoiroi,” ngkana ti kakaonimaki n tataekina euangkerion ana Tautaeka n Uea te Atua. (Mataio 24:14) Ti bia teimatoa ni kakaraoa te mwakuri aei ma te ingainga n nano, ma n ataia bwa aio te anga teuana ae ti kona ni kakaraoa ae raoiroi iai, ao e a moamoa riki nakoia aomata aika butimwaea te rongorongo. Ao ae kakawaki riki, ara mwakuri ni minita ao anuani maiura aika raraoi, a neboa Iehova, ae boni ngaia nibwan te raoiroi.​—Mataio 19:16, 17.

Teimatoa ni “Karaoa ae Raoiroi”

23. Bukin tera bwa te mwakuri ni minita ni Kristian bon te mwakuri ae raoiroi?

²³ Bon te mwakuri ae raoiroi ara mwakuri ni minita. E kona ni karekea kamaiuara ao kamaiuaia aomata aika a butimwaea rongorongon te Baibara ao a moanna n toua te kawai are nakon te maiu are aki toki. (Mataio 7:13, 14; 1 Timoteo 4:16) Ngkana iai babaire aika ti riai ni motiki nanora iai, ngkanne, tangiran karaoan ae raoiroi iroura e na bae ni kairira bwa ti na titirakinira ni kangai: ‘E na kanga au rinerine aei n rota au mwakuri n tataekina te Tautaeka n Uea? Te koaua bwa e raoiroi arou ae I iangoa karaoana aei? Te koaua bwa e na kanakoraoa au kekeiaki ni buokia aomata tabemwaang bwa a na butimwaea te “euangkerio ae aki toki,” ao ma ni karekea te iraorao ae kaan ma Iehova ae te Atua?’ (Te Kaotioti 14:6) E na reke te kukurei ae bati man karaoan motinnano aika buokira bwa ti na kabatiaa riki ara mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea.​—Mataio 6:33; Mwakuri 20:35.

24, 25. Baikara aaro tabeua aika ti kona ni karaoa ae raoiroi iai n te ekaretia, ao tera ae ti kona n onimakinna, ngkana ti teimatoa ni kaotiota te raoiroi?

²⁴ Ti bia aki kauarerekea bonganan kakaraoan ae raoiroi. Ti na teimatoa ni kaotiota te aroaro aei ngkana ti boutokoa te ekaretia ni Kristian ma ni kakaraoa ae ti kona ni buoka ana mwakuri ao ni kawakinna. Ao ti karaoa ae raoiroi naba ngkana ti kakaonimaki ni kaei ma ni kakaraoa ara ibuobuoki ni botaki ni Kristian. Rokora iai e kaungai nanoia raora ni Kristian, ao taeka aika raraoi ake ti a kamani katauraoi, a boni kakorakoraia riki n te aro n taamnei. Ti karaoa ae raoiroi naba ngkana ti kabonganai kaubwaira ao korakorara ni kawakina raoi te Maneaba n Uea. (2 Uea 22:3-7; 2 I-Korinto 9:6, 7) Ma ngaia ae “n ai aron ae ti kona,” ao “ti na kakaraoa ae raoiroi nakoia aomata ni kabaneia,” ao “riki nakoia tarira n te onimaki.”​—I-Karatia 6:10.

²⁵ Ti aki kona n taekini bwaai ni kabane aika a na riki aika ti riai ni kaotiota te raoiroi iai. Mangaia are ngkana ti kaitarai kangaanga n aron aikai, ao ti bia kakaaea te oota man te Baibara, n tataro ni bubutii reken te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova, ao ni karaoa ara kabanea n raoiroi ni kakaraoa nanona ae kororaoi n te raoiroi. (I-Rom 2:9, 10; 12:2) Ti kona n onimakina Iehova bwa e na kabatiaa te kabwaia nakoira ngkana ti teimatoa ni kaotiota te raoiroi.

Tera Am Kaeka?

• Ti na kanga ni karaoa te kabanea n raoiroi?

• Bukin tera bwa te raoiroi e aranaki bwa ‘uaan te oota’?

• Bukin tera bwa te raoiroi e aranaki bwa ‘uaan te taamnei’?

• Tera uaan karaoan ae raoiroi iroura?

[Taamnei n iteraniba]

Ana Taeka te Atua, ao te taamnei ae raoiroi, a buokira ni kaotiota te raoiroi

[Taamnei n iteraniba]

A raraoi uaan kaotiotan te raoiroi