Ti Na Nakonako N Aran Iehova Ae Atuara

“Ao ngaira ti na nakonako n aran Iehova ae Atuara n aki toki ao n aki toki.”​—Mika 4:5.

1. Ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai, tera aroaroia aomata n ana bong Noa, ao e kanga ni kaokoro Noa ma aomata?

TE MOAN aomata ae e taekinaki n te Baibara bwa e nakonako ma te Atua, bon Enoka. Ao imwina Noa. E kangai te rongorongo: “Te aomata ae raoiroi Noa, ao moan te eti arona i buakoia ana roro: e nakonako Noa ma te Atua.” (Karikani Bwaai 6:9) N ana tai Noa, ao a a tia ni kitana te taromauri ae itiaki angiia aomata. E a rikirake ni buakaka riki te aroaro irouia anera ake a aki kakaonimaki, ake a iein ma aine ao ni karikiia natiia aika atongaki bwa Nebirim, ake “aomata ake a korakora,” ke “aomata ake a kakanato,” ni boong akekei. Maroaka ae e a buta aonnaba n te tiritiri! (Karikani Bwaai 6:2, 4, 11) Ma moan te eti aron Noa, ao bon “te tia taekina te raoiroi.” (2 Betero 2:5) Ngke e anganaki te kaetieti iroun te Atua bwa e na kabaa te ake ibukin kamaiuaia aomata, e ongeaba Noa n “toua mwin aron are E tuangnga te Atua ni kabane.” (Karikani Bwaai 6:22) Ni koauana, e bon nakonako Noa ma te Atua.

2, 3. Tera te katoto ae raoiroi are e karaoia Noa ibukira ni boong aikai?

² E karina naba aran Noa Bauro ngke e karinani araia taani kakoaua ake a kakaonimaki ngke e korea ae kangai: “N te onimaki are e a karaoa te aake Noa, ba e na kamaiuia ana utu, ngke e a tia n tuangaki iroun te Atua baike a tuai n noraki, ao e wanawana ni makua; ao e motika taekaia kaain aon te aba iai, ao e riki ba te tia bwaina te raoiroi are reke n te onimaki.” (Ebera 11:7) Ai tamaroa ra te katoto aei! Kioina ngke e kakoauaa Noa bwa a na koro bukin ana taeka Iehova, e a kabanea ngkanne ana tai, korakorana, ao kaubwaina ibukin karaoan nanon ana kaetieti te Atua. N aron naba anne, a mwaiti ni boong aikai aika a kitan aia mwakuri ni kareketianti n te aonnaba ao a a kabanei aia tai, korakoraia, ao kaubwaia ni karaoa nanon ana kaetieti Iehova. E rangi n raoiroi aia onimaki ao a na kamaiuaki iai, n ikotaki naba ma aomata tabemwaang.​—Ruka 16:9; 1 Timoteo 4:16.

³ E bae n rangi ni kangaanga kaotiotan te onimaki iroun Noa ma ana utu ao ai uana naba ma Enoka are tibutorun Noa, are e maroroakinaki n te kaongora are imwain aei. E karako mwaitiia taan taromauri ni koaua n aia bong Noa ao Enoka, bwa n tain te Ieka, tii waniman ake a kakaonimaki, ao a kamaiuaki iai. E tataekina te raoiroi Noa i buakoia aomata aika tiritiri ao ni bubuaka aroaroni maiuia. Irarikin anne, e kabaa te ake ae totoa man te kai ma ana utu, ni katauraoia imwain te ieka are e na kabutaa aonnaba, e ngae ngke e tuai ma n noraki te aeka n ieka anne mai imwaina. Anne are a a bon rangi ni mimi iai aomata ake a matakuakinia n te tai anne.

4. Tera aia kairua aomata ake n ana bong Noa, ake e katuruturui Iesu?

⁴ E kakaongora bwa ngke e taekina ana bong Noa Iesu, ao e aki taekina te tiritiri, te aro ae kewe, ke te aroaro ae buakaka, e ngae ngke a rangi ni kamaamaa aaro aikai. Te kairua are e katuruturua Iesu, bon rawaia aomata ni mutiakina te kauring are a anganaki. E taekinia bwa a tabe n “amaamarake aomata ao a kakarekeia buia, ni karokoa te bong are e rini iai Noa i nanon te Ake.” Tera buren te amwamwarake, te momoi, te iein ao kakarekean te buu? A taku n aia iango bwa a maiuakina te aroaro ni maiu ae riai! Ma e a kaan roko te ieka, ao Noa, e boni waaki nako naba n tataekina te raoiroi. A a tia n riki ana taeka ao aroarona bwa bwaai ni kauring nakoia. Ma a “aki namakina te bai teuana [“mutiakina,” NW] ni karokoa te tai are e roko iai te ieka ni uotiia nako ni kabaneia.”​—Mataio 24:38, 39, BK.

5. Baikara aroaro ake a kainnanoaki irouia Noa ao ana utu?

⁵ Ngkana ti ururing rikaaki nakon taai akanne, ti noria bwa e wanawana Noa n arona ni kamanenaa maiuna. Ma e ngae n anne, e kainnanoaki ni boong ake imwain te ieka te ninikoria ngkana ko na kaokoroko ma aomata ni kabane. E korakora aia onimaki Noa ma ana utu ni kaineti ma kabaan te ake ae totoa ao kaonakina ni maan n aekaia nako. Iai mai buakoia aomata ake a kakaonimaki ake tii tabeman akekei, aika a tangiria n taai tabetai bwa a na aki kaokoro ma aomata nako, ma ni maiuakina naba te aroaro ni maiu are a taku bwa e riai? E ngae ngkana tao a rio iango aika ai aron aikai i nanon tabeua te tekan, ma bon akea kerikakin aroia ni kakaonimaki. Imwin ririki aika rangi ni mwaiti, ae te tai ae maan riki nakon ae ti riai n nanomwaaka iai ni karokoa rokon tokin te waaki i aon te aba ae ngkai, ao e a kamaiuaki man te Ieka Noa ibukin ana onimaki. Ma e ngae n anne, e na motiki taekaia Iehova te koraki ake a taku n aia iango bwa a maiuakina te aroaro ni maiu ae riai, ao a aki mutiakina kakawakin te tai are a maiu iai.

A a Manga Taonaki Nako Aomata n te Tiritiri

6. Tera aroaroia aomata ake a teimatoa ni kaakaraoi imwin te Ieka?

⁶ Imwin tokin te Ieka, e a manga boou aia waaki botannaomata. Ma a teimatoa aomata n aki-kororaoi ao “iangoan nanon te aomata” e bon waaki nako naba ni ‘buakaka man aia bong n ataei.’ (Karikani Bwaai 8:21) Irarikin anne, a bon teimatoa naba taimonio ni karaoi aia mwakuri, e ngae ngke a aikoa kona ni karin rabwataia n aomata. E oti n aroaroia kaain te aonnaba ake a aki tangira te Atua, bwa a “wene i nanon teuare buakaka,” ao ai arona naba ni boong aikai, bwa a riai taan taromauri ni koaua ni buakani “ana bwai n nanowanawana te riaboro.”​—1 Ioane 5:19; I-Ebeto 6:11, 12.

7. E kanga ni buta nako te tiritiri n te aonnaba imwin te Ieka?

⁷ Imwin te Ieka, ao ni moa man ana tai Nimrota, e buta nako te tiritiri n te aonnaba. Ibukin rikiraken te botannaomata ao te rabakau, e a taonaaba te tiritiri anne i nanon tabeua te tai. N ririki ake rimoa, iai kabaang, kainiwai, kainikatebe ma kanoaia, ao ka-ni-buaka. N ririki aika a tibwa nako, e a manga reke te aeka ni katii teuana ae arana te musket ao iai naba te cannon, ao imwina riki ai manga te katii are te rifle ao katii aika oomwaaka riki ni moan te ka-20 n tienture. A moani kabonganaki bwaai ni buaka aika kakamaaku riki n te Moani Buaka are Kabuta te Aonnaba, n aron te waanikiba, tangke, tabomarin, ao te kaeti ae boitin. A a tia ni mate aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ni bwaai ni buaka aikai. E aki kaantaningaki rikin aei? E aki.

8. E a kanga ni kakoroaki bukin are e taekinaki n Te Kaotioti 6:1-4?

⁸ E kaueaki Iesu n Ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa n te ririki 1914, ike e a moa mai iai “ana bong te Uea.” (Te Kaotioti 1:10) N te miitara are e taekinaki n te boki ae Te Kaotioti, e noraki iai Iesu bwa te Uea ae toka i aon te aoti ae mainaina ao e oti nako n tokanikai. Ao a rimwina taan toka i aoia aoti tabeman ake a tei ibukin rekenikai aika kakaokoro aika e na bwakaria botannaomata. Temanna mai buakoia e toka i aon te aoti ae uraura, ao e anganaki “te uota nako te raoi mai aonaba, ao ba a na i kamamate: ao e anganaki te kabaang ae ababaki.” (Te Kaotioti 6:1-4) E tei te aoti aei ma te tia toka i aona ibukin te buaka, ao te kabaang ae abwabwaki ibukin te urubwai ae akea arona ma imwaina ae reke imwin taiani buaka ao bwaai ni buaka aika korakora. A irekereke bwaai ni buaka akanne, ma bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi aika ni boong aikai, are e kona teuana mai buakoia n tiringia ngaa ma ngaa aomata; rokete ibukin baon bwaai ni buaka akanne are e kona ni maairea konana n te raroa ae ngaa ma ngaa te maire; n ikotaki naba ma bwaai ni buaka aika karaoaki man taiani chemical ao manin aoraki aika kamamate aika kona n tiringaia aomata aika bati.

Mutiakin Ana Kauring Iehova

9. Tera aroaroia aomata ni boong aikai ni kabotauaki ma aomata ake a maiu imwain te Ieka?

⁹ E kamaunaia aomata aika buakaka Iehova n ana bong Noa, ibukin korakoran aia tiritiri are e boutokaki irouia Nebirim. Ma tera ae riki n taai aikai? Te koaua bwa e a karako riki te tiritiri nakon are ngkekei? E aki! Irarikin anne, n aron are n ana bong Noa, a a bon tabe naba aomata ma bwaai aika kukurei iai ni katoa bong, ike a a kataia iai ni maiuakina are a bon taku bwa e riai, ao a rawa ni mutiakini kauring ake a tataekinaki. (Ruka 17:26, 27) Iai bukina ae ti riai n nanououa iai ibukin manga kamaunaia riki aomata iroun Iehova? Akea.

10. (a) Tera te kauring ae e kaokiokaki n taekinaki n taian taetae ni burabeti aika n te Baibara? (b) Tera te aroaro ni maiu ae wanawana, ae tii ngaia ae riai ni kairi maiura iai ni boong aikai?

¹⁰ E taetae ni burabetina te kamaunanakoaki are e na roko n ara bong aikai Enoka, bubua ma bubua te ririki imwain te Ieka. (Iuta 14, 15) E taekinna naba Iesu bwa e na roko te ‘rawawata ae korakora.’ (Mataio 24:21) A anga naba aia taeka ni kauring ibukin te tai anne burabeti ake tabeman. (Etekiera 38:18-​23; Taniera 12:1; Ioera 2:31, 32) N te boki ae Te Kaotioti, ti wareka iai taekan te kabanea ni kamaunanakoaki anne ae rangi ni mataata. (Te Kaotioti 19:11-​21) Ti kakairi iroun Noa ngaira n tatabemanira ao ti kakaonimaki n tibwangara ae taan tataekina te raoiroi ngaira. Ti mutiakin ana kauring Iehova ao ti buokia aomata ma te tangira bwa a na karaoa naba aei. Mangaia are n aron Noa, ti nakonako naba ma te Atua. Te koaua bwa e kakawaki te teimatoa n nakonako ma te Atua ngkana ti kani kamaiuaki. Ti na kanga ni karaoa anne ibuakon kangaanga aika ti kaaitara ma ngaai n te bong ae koraki? Ti riai ni karikirakea te onimaki ae nene ibukin kakoroan bukin ana kaantaninga te Atua.​—Ebera 11:6.

Teimatoa n Nakonako ma te Atua n Taai Aika Karuanikai

11. N te aro raa, ae ti katotongia iai Kristian ake n te moan tienture?

¹¹ N te moan tienture, ao a taekinaki Kristian ake a kabiraki bwa kaain “te Aro aei.” (Mwakuri 9:2) E boto maiuia i aon onimakinan Iehova ao Iesu Kristo. A toua mwin mwanekan aia Toka. A karaoa naba anne Kristian ni boong aikai.

12. Tera are e riki imwin karaoan te kakai are e kaamwarakeia iai te koraki ae uanao Iesu?

¹² E kateretereaki kakawakin te onimaki aei, n te bwai are e riki n ana mwakuri ni minita Iesu. N te taina, ao e karaoa te kakai Iesu ike e a kaamwarakeia iai te koraki ni mwaane aika 5,000 mwaitiia. A kubanako iai aomata ao a kukurei. Ma noria bwa tera are e riki imwina. Ti wareka ae kangai: “Ngke a nora te kakai are E karaoia Iesu aomata akekei, ao a taku, Ai boni Ngaia te burabeti are nangi roko i aon te aba. Ma ngaia arei, ngke E ataiia Iesu ba a kan roko n taua ni kauea, ao E a manga oki nako n te maunga, n ti Ngaia.” (Ioane 6:10-​15) N te tairiki anne, ao e nako Iesu nakon te tabo riki teuana. A un aomata aika mwaiti ngke e rawa Iesu ni kaueaki. Bwa e a tia ni kaotia bwa e tau n riki bwa te uea, kioina ngkai e wanawana ao iai irouna te mwaaka are e kona n angania iai aomata karauan nanoia n te bwai are a tangiria n te itera n rabwata. Ma, e tuai n roko ana tai Iehova n anganna te tautaeka. Irarikina, ana Tautaeka Iesu e na mena i karawa, ao tiaki i aon te aba.

13, 14. Tera aia iango aomata aika mwaiti are a kaotiotia, ao e kanga n tuoaki aia onimaki?

¹³ Ma e ngae n anne, ao a boni kakorakoraia naba aomata aika uanao n rimwin Iesu, ao a kunea n aron are e taekinna Ioane bwa e ‘rinanon te nama.’ E aera ngke a rimwina e ngae ngke e a tia n aki butimwaea kaueana irouia? A mwaiti i buakoia aika kaotia man te bwai ae a karaoia, bwa a tangiri bwaai n rabwata, ao a taekina te amwarake are e katauraoia Iehova n te rereua n ana tai Mote. A iangoia bwa e riai n teimatoa Iesu ni katauraoa te amwarake nakoia n aron anne. E nora kairuan aia iango Iesu, ngaia are e a moanna n reireinia koaua aika irekereke ma te onimaki ake a na kona ni kaeti aia iango. (Ioane 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-​40) Ni kaekan aei irouia, a ngurengure tabeman nakoina, ao e a moamoa riki ngke e taekina te kaikonaki ae kangai: “E boni koaua ae I a tuangngkami ba ngkana kam aki kana irikon Natin te Aomata, ao ngkana kam aki nima raraana, ao akea te maiu i nanomi. Ane kana irikou, ma n nima rarau, ao e reke i rouna te maiu are aki toki; ao N na kautia n te bong n toki.”​—Ioane 6:53, 54.

¹⁴ A aki toki ni kairaki aomata n ana kaikonaki Iesu, bwa a na kaotia bwa a boni kan nakonako ma te Atua ma nanoia ni koaua. Akea kaokoron te kaikonaki aei. E kauekea te nano ae korakora. Ti wareka iai ae kangai: “Ana reirei aika bati, ngke a ongo ao a taku, E matoatoa te taeka anne; ai antai ae kona n ongora iai?” E tomaia nako Iesu ni kabwarabwaraa bwa a riai n ukoukori nanon taeka aikai ni kaineti ma te onimaki ngke e kangai: “Te tamnei te bwai ni kakamaiu: akea manen te iriko: taeka aika I atong nako imi bon te tamnei, ao te maiu.” Ma a boni mwaiti naba ake a aki kan ongora, ao e taekinaki ae kangai n te rongorongo: “I mwin arei ao a kerikaki ana reirei aika bati, ao a aikoa manga airiri ma Ngaia.”​—Ioane 6:60, 63, 66.

15. Tera te iango ae e eti are e reke irouia taan rimwin Iesu ake tabeman?

¹⁵ Ma a aki karaoa anne taan rimwin Iesu ni kabane. E koaua bwa e a aki tabwanin raoi otaia taan rimwin Iesu ake a kakaonimaki, n te bwai are e taekinna. Ma a bon teimatoa ni kakoauaa raoi Iesu. E taekina aia namakin Betero are temanna mai buakoia te koraki ake a kakaonimaki ni kangai: “Te Uea, ti na nako n antai? e mena i Roum taekan te maiu are aki toki.” (Ioane 6:68) Ai tamaroa ra te iango aei ao ai raoiroi ra te banna ni katoto aei!

16. Baikara bwaai aika kona ni kataira, ao tera te iango ae eti ae ti riai ni karikirakea?

¹⁶ Ni boong aikai, ti kona naba ngaira n tuoaki n aroia taan rimwin Kristo ake rimoa. Ti kona n un ngkai a aki waekoa ni kakoroaki bukin ana berita Iehova n aron ae ti tangiria. Ti kona naba n taku bwa e rangi ni kangaanga otara ni kabwarabwaraan kiibu ake a koreaki n ara boki ake a aanaki n te Baibara. E kona ni kaunira aroaron raora ni Kristian temanna. E riai bwa ti na katoka nakonakora ma te Atua ibukin aaro aikai ke aika titeboo ma aikai? E aki! A kaotia taan rimwin Iesu ake a kitanna bwa a iaiangoi bwaai n rabwata. Ti riai n rawa ni karaoa aei.

“Tiaki Aomata Ngaira Aika Ti na Koerikaki”

17. Ti na kanga ni buokaki bwa ti na teimatoa n nakonako ma te Atua?

¹⁷ E korea ae kangai te abotoro Bauro: “E anganaki te aba te Baibara ni kabanea iroun Tamnein te Atua.” (2 Timoteo 3:16) E kamataata nakoira Iehova rinanon te Baibara ni kangai: “Aio te kawai, kam na nakonako i nanona.” (Itaia 30:21) Ngkana ti ongeaba nakon Ana Taeka te Atua, ti a buokaki iai bwa ti na ‘taratarai raoi arora n nakonako.’ (I-Ebeto 5:15) Ti kona n teimatoa n “nakonako n te koaua,” man reiakinan te Baibara ao kananoan ara iango i aoni baika ti reiakini. (3 Ioane 3) E koaua are e taekinna Iesu are, “Te taamnei te bwai ni kakamaiu: akea manen te iriko.” Te kairiri ae tii ngaia ae riai n onimakinaki are e kaetietii eueutani waera, bon ana kairiri te taamnei ae raoiroi ae roko rinanon ana Taeka Iehova, taamneina, ao ana botaki.

18. (a) Tera te aro n nanobaba ae a karaoia tabeman? (b) Te aeka n onimaki raa ae ti karikirakea?

¹⁸ Ni boong aikai, te koraki ake a un ibukin iangoan bwaikorakin te maiu aei ke ibukina bwa e a tuai man koro bukin bwaai aika a kakaantaningai, a kona ni manga kabanei nanoia nakoni bwain te aonnaba. Ibukina bwa e a bua nanoia n umaki, a aikoa nora riain are a na ‘kamarurungia n tantani,’ ao a a uaiakin baika a kukurei iai n onean mwin are a na moanibwaia te Tautaeka n Uea. (Mataio 24:42) Bon te aro n nanobaba te nakonako n te aro anne. Nora ana taeka te abotoro Bauro: “Tiaki aomata ngaira aika ti na koerikaki ba ti na kabuanibai, ma bon aomata ngaira aika ti onimaki, ba ti aonga ni kamaiu tamneira.” (Ebera 10:39, BK) N aron Enoka ao Noa, ti maiu naba n taai aika karuanikai, ao ti kakabwaiaki ngkai ti kona n nakonako ma te Atua n aroia naba. Ni karaoan aei, e a reke iroura te kaantaninga ae karaunano are ti na nori iai kakoroan bukin ana berita Iehova, katokan te buakaka, ao katean te waaki ae boou ae raoiroi i aon te aonnaba. Ai tamaroa ra te kaantaninga aei!

19. E kanga Mika ni kabwarabwaraa aroaroni maiuia taan taromauria ni koaua?

¹⁹ E tuangia botannaomata ana burabeti te Atua ae Mika bwa e kona n “nakonako, temanna n aran antina.” Imwina e a manga taetae i boni ibukina ao tabeman riki taan taromauri aika kakaonimaki ni kangai: “Ao ngaira ti na nakonako n aran Iehova ae Atuara n aki toki ao n aki toki.” (Mika 4:5) Ngkana titeboo am iango ma Mika, kaaniko ma Iehova n aki ongea karuanikain taai aikai. (Iakobo 4:8) Ti bia bane n tangira te nakonako ma Iehova ae Atuara ngkai, ao n aki toki!

Tera Am Kaeka?

• Baikara bwaai aika titeboo iai ana bong Noa ma boong aikai?

• Tera aron te maiu are a kakairi iai Noa ma ana utu, ao ti na kanga ni kona ni kakairi n aia onimaki?

• Tera te iango ae kairua are a kaotiotia tabeman mai buakoia taan rimwin Iesu?

• Tera ae a kakorakoraia ni karaoia Kristian ni koaua?

[Taamnei n iteraniba 30]

N aron are e riki n ana bong Noa, a tabeakin riki tabeia ni katoa bong, aomata ni boong aikai

[Taamnei n iteraniba 31]

Ngkai taan tataekina te Tautaeka n Uea ngaira, “tiaki raoia akana kerikaki ni mate iai ngaira”