Rooro N Rikirake​—Tera Tiami Ae Kam Uaiakinna?

“I itau tiaki n aron ae I orea te ea.”​—1 I-KORINTO 9:26.

1, 2. Tera ae ko kainnanoia ibukini kanakoraoani maium ngkai ko a tabe n ikawai?

NGKANA ko mwananga n te kawai ae e aki rangi n ataaki, ko bae ni kainnanoa uotakin te mwabe ao te kambwati ae te bwai ae kaota maeao, meang, mainiku ao maiaki. E na buokiko te mwabe ni kaota te tabo are ko mena iai n te tai anne ao ni buokiko naba ni bairea kawaim ae eti. E na buokiko te kambwati bwa ko na teimatoa n toua te kawai ae eti. Ma a na kaai n aki rangi ni manena baikanne ngkana ko aki ataa ike ko na nako iai. Ko riai n ataa raoi tokini kawaim bwa ko na aki tiotionako.

² Ko kaaitara naba ma anne ngkai ko a tabe n ikawai. A kaai n tauraoi te mwabe ao te kambwati iroum aika a rangi ni bongana. Te mwabe bon te Baibara are e kona ni buokiko n rinea te kawai ae eti ae ko na toua. (Taeka N Rabakau 3:5, 6) Ngkana ko kataneia raoi mataniwin nanom, e kona n rangi n ibuobuoki ni kateimatoako n te kawai ae eti. (I-Rom 2:15) E kona n riki bwa kaanga te kambwati. Ma ko riai naba n ataa raoi tokini kawaim bwa e aonga n nakoraoi maium. Ko riai ni katei tiam ni kaineti ma te onimaki.

3. Baikara kakabwaia mani katean tiia are e taekinna Bauro n 1 I-Korinto 9:26?

³ E kabwarabwarai kakabwaia ibukini katean tiia te abotoro Bauro ao te kakorakora n uaiakini ngke e korea ae kangai: “Arou ni biribiri, tiaki n aron ae e aki ataaki mwina, ao I itau tiaki n aron ae I orea te ea.” (1 I-Korinto 9:26) Ko kona n ataa tokini kawaim ngkana iai tiam. Ko nang waekoa ni karaoi motinnano tabeua aika kakawaki ni kaineti ma te taromauri, te mwakuri, te mare, ao te utu, aikai bon tii katoto tabeua. N tabetai, ko kona n namakinna bwa e a mangaongao am iango ni kaitaraan rinerine aika bati. Ma ngkana ko bairea raoi kawaim imwain taina ao ni kabotoa am babaire i aoni koaua ao booto n reirei ake n Ana Taeka te Atua, ko na bon aki kaririaki n toua te kawai ae kairua.​—2 Timoteo 4:4, 5.

4, 5. (a) Tera ae kona n riki ngkana ko aki katei tiam? (b) E aera bwa a riai ni kairaki am motinnano n tangirani kakukureian te Atua?

⁴ Ngkana ko aki katei tiam, a na bae ni kaririko tabonrorom ao am tia reirei bwa ko na karaoa te bae a taku bwa e raoiroi ibukim. E ngae naba ngke iai tiam aika okoro, ma ni koauana a bae n anganiko tabeman naba aia iango. Titirakiniko ni kangai ngkana ko ongoraei aia iango: ‘A na buokai tiia ake a taekin nakoiu n uringa au tia Karikiriki n au bong n ataei ke a na katikainako mani karaoan anne?’​—Wareka Te Minita 12:1.

⁵ E aera bwa a riai ni kairaki am motinnano ni maium n tangirani kakukureian te Atua? Bukina teuana, e anganira Iehova bwaai ni kabane aika raraoi. (Iakobo 1:17) Ni koauana, ti riai ni bane n rangi ni kakaitau nakon Iehova. (Te Kaotioti 4:11) Tera te anga ae tamaroa riki are ko kona ni kaota iai am kakaitau nakon ae tii ururingan Iehova ngkana ko katei tiam? Ti na rinanoi tiia aika materaoi karekeaia ao baika ko riai ni karaoi ibukin uaiakinaia.

Baikara Tiia Aika Ko Kona ni Katei?

6. Tera te tia ae kakawaki are ko kona ni kateia, ao bukin tera?

⁶ N aron ae taekinaki n te kaongora are imwaina, te tia teuana ae kakawaki are ko kona ni kateia boni kakoauaan raoi te bae taekinaki n te Baibara bwa e koaua. (I-Rom 12:2; 2 I-Korinto 13:5) A bae ni kakoauai rikini bwaai i bon irouia ke reirei n Aaro aika kewe aika kakaokoro tabonrorom ibukina bwa anne te bae a tuangaki irouia tabemwaang bwa a riai ni kakoauai. Ma e ngae n anne, ko aki riai ni kakoauai bwaai tabeua ibukina bwa a tangiriko tabemwaang bwa ko na kakoauai. Uringnga are e tangiriko Iehova bwa ko na beku irouna ma am iango ni kabane. (Wareka Mataio 22:36, 37.) E tangiriko Tamara are i karawa bwa e na rikirake am onimaki i aoni bwaai ni kakoaua.​—I-Ebera 11:1.

7, 8. (a) Baikara tiia aika a kona ni karekeaki n te tai ae uarereke ake a na buokiko ni kakorakoraa am onimaki? (b) Tera ae ko kona n rinanona ngkana ko roko n tiam tabeua aika a kona ni karekeaki n te tai ae uarereke?

⁷ Ibukini buokam ni kakorakoraa am onimaki, e aera bwa ko aki katei tiam tabeua aika a kona ni karekeaki n te tai ae uarereke? Te tia teuana bon te tataro ni katoabong. Ibukini buokam bwa e na onoti am tataro nakon are ko kainnanoia ao n aki kaokioki taekinaia, ko kona n ururingi ke ni korei baika riki n te bong teuana ake ko kan taekin n am tataro. Taraia raoi bwa ko na aki tii taekini kangaanga ake ko aitara ma ngaai ma taekin naba baike ko kimwareirei iai. (I-Biribi 4:6) Te tia riki teuana boni warekan te Baibara ni katoabong. Ko ataia ae ngkana ko wareka abaa baan te Baibara n te bongina, ao ko na wareka te Baibara ni kabane n tii teuana te ririki?a E taekinaki ae kangai n Taian Areru 1:1, 2, (BG): “E a kabaia te aomata . . . [ane] kimareirei n ana tua Iehova; Ao e ururinga ana tua ni ngaina ao ni bong.”

⁸ Te katenua n tia ae kona ni karekeaki n te tai ae uarereke boni katauraoan te kaeka ibukini bobotaki ni kabane n te ekaretia. N te moantai, ko bae ni kani wareka te kaeka ke te kibu. Imwina riki, ko kona ni katea tiam bwa ko na anga am kaeka n oin am taeka. Ni koauana, ni katoatai are ko anga am kaeka iai, ko a karaoiroa iai Iehova. (I-Ebera 13:15) N te tai are ko roko n tiia aika tabeua aikai, e na rikirake onimakinana iroum, ai aron naba am kakaitau nakon Iehova, ao ko nang tauraoi ni katei tiam aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan.

9. Baikara tiia aika ko kona ni katei ake a kona ni karekeaki n te tai ae maan ngkana ko tuai n riki bwa te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea?

⁹ Baikara tiia aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan are ko kona ni katei? Ngkana ko tuai ni moana tataekinan te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata, ko kona ngkanne ni katea tiam ae e kona ni karekeaki n te tai ae maan bwa ko na riki bwa te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea. N te tai are ko roko n te tia ae kakawaki aei, ko bae ni kani katoatai n irira ao ni karikiuaa n am mwakuri ni katoa namwakaina. Ko na kan reiakina naba kabonganaan raoi te Baibara n te mwakuri ni minita. Ni karaoan anne, ko na noria bwa ko na kukurei riki ni karaoan te mwakuri n uarongorongo. Ko kona ngkanne ni kabatiaa riki am tai ae ko na kabanea ni karaoan te mwakuri man te auti teuana ma teuana, ke ni kakorakorako bwa ko na kaira te reirei n te Baibara. Ngkai te tia uarongorongo ngkoe ae ko tuai bwabetitoaki, tera te tia ae raoiroi ae ko kona ni karekea, nakon ae ko na katauaki bwa ko na bwabetitoaki ao n riki bwa te tia Kakoaua ibukin Iehova ae te Atua ae ko katabua maium?

10, 11. Baikara tiia aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan ake a kona rooro n rikirake aika bwabetitoaki ni katei bwa tiaia?

¹⁰ Ngkana ko a tia ni bwabetitoaki bwa ana toro Iehova ngkoe, aikai tiia tabeua aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan ake ko kona n uaiakini. Ko bae ni kani buokiia ekaretia n tabetai n uarongorongo n te aono ae aki bati ni mwamwakuriaki. Ko kona naba n rineia bwa ko na kabongana korakoram ao marurungim ni karaoa te mwakuri n auxiliary ke n regular bwaiania. A kona bwaiania aika kukurei aika nga ma nga mwaitiia n tuangko bwa kabwaninan am tai n te mwakuri anne, bon te kakabwaia teuana are ko uringa iai am tia Karikiriki n am bong n ataei. Aikai tiia ake ko kona ni karekei ngkai ko mena ni mwengam. E na kona naba ni kakabwaiaaki am ekaretia n am tabo n uaiakinan tiia akanne iroum.

¹¹ Tiia aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan a kona ni kairiko bwa ko na kakabwaiaaki riki ni mwakuri i tinanikun am ekaretia. N te katoto, ko kona n iangoia bwa ko na beku n te tabo teuana ke n te aba teuana ae korakora kainnanoan te mwakuri iai. Ko kona ni buoka katean Taabo n Taromauri ke aobiti n tararua n aaba ianena. Ko kona naba ni mwakuri n te Betaera ke n riki bwa te mitinare. Ni koauana, te tia ae kakawaki moa are ko na riai n uaiakinna imwain ae ko na nakon angiin tiia aika a kona ni karekeaki n te tai ae maan ake a taekinaki ikai bon te bwabetito. Ngkana ko tuai ni bwabetitoaki, iangoa te bwai ae irekereke n uaiakinan te tia ae kakawaki aei ni maium.

Uaiakinan te Tia ae te Bwabetito

12. Baikara bukini bwabetitoaia tabeman, ao e aera bwa a a aki riai?

¹² Ko na kanga ni kabwarabwaraa te kantaninga ibukin te bwabetito? A kona n iangoia tabeman bwa boni kamanoaia mani karaoan te bure. A kona n iangoia tabemwaang bwa a riai ni bwabetitoaki ibukina bwa a a tia ni bwabetitoaki tabonroroia. Tao tabeman riki rooro n rikirake a kani kakukureiia aia karo. Ma, e na aki tukiko te bwabetito mani karaoani baika kairua ake ko kani karabako ni karaoi. Ke ko aki riai ni bwabetito ibukina bwa iai temanna ae tuangko bwa ko na karaoia. Ko riai ni bwabetitoaki ngkana ko ota raoi n te bae irekereke ma rikim bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova, ao ko a koaua raoi bwa ko a tauraoi ao ni kukurei ni butimwaea te mwioko aei.​—Te Minita 5:4, 5.

13. Bukin tera bwa ko riai ni bwabetitoaki?

¹³ Bukina teuana ae ti bwabetitoaki iai bwa e mwiokoia taan rimwina Iesu bwa a na ‘karekeia taan rimwina ao ni bwabetitoiia.’ E katea naba te katoto ni bwabetitoana. (Wareka Mataio 28:19, 20; Mareko 1:9.) Irarikin anne, te bwabetito bon te mwaneka ae kakawaki ibukia ake a kani kamaiuaki. E taekina ae kangai te abotoro Betero imwini mwaneweani kabaan te aake iroun Noa ma ana utu ake a a kamaiuaki iai n te Ieka: “Te baenne boni kaikonakan te bwai ae kamaiuingkami ngkai, ae te bwabetito, . . . rinanoni mangautin Iesu Kristo.” (1 Betero 3:20, 21) Ma e aki nanonaki n aei bwa te bwabetito ai aron te boraraoi ibukini kawakinani maium are ko kona ni karekea n te tai ae ko kainnanoa te kamaiuaki iai. N oneani mwin anne, ko bwabetitoaki ibukina bwa ko tangira Iehova ao ko kani beku ibukina ma nanom ni kabanea, maium, am iango, ao korakoram.​—Mareko 12:29, 30.

14. Bukin tera bwa a tabwarabwara tabeman ni bwabetitoaki, ma tera te karaunano ae ko karekea?

¹⁴ A kona tabeman n tabwarabwara ni bwabetitoaki bwa a maaka are tao a na kabaneaki rimwi riki. E reke naba aei iroum? Ngkana ngaia anne, akea buakakan te maaku anne. E kona n nanonaki iai bwa ko ota ni kakawakin te mwioko are irian te riki bwa temanna Ana Tia Kakoaua Iehova. Iai bukina riki teuana? Tao ko tuai kakoauaa raoi ae maiuakinan ana kaetieti te Atua bon te aroaro ni maiu ae te kabanea n tamaroa. Ibukin anne, e kona ni buokiko iangoan uaani baika a riki nakoia ake a kakeaa bongan ana kaetieti te Baibara bwa ko na karaoa am motinnano. N te itera teuana, e kona n ae ko tangiri ana kaetieti te Atua ma ko aki onimakiniko bwa ko kona ni kakoroi nanoia. N te aro aei, e kona n riki anne bwa te kanikina ae raoiroi ibukina bwa ko kaotiota te nanorinano. Ni koauana, e taekinaki n te Baibara bwa a mwamwanaaki aomata nako aika aki kororaoi n nanoia. (Ieremia 17:9) Ma ko kona n tokanikai ngkana ko teimatoa n ‘tarataraiko ni kakairi n ana taeka te Atua.’ (Wareka Taian Areru 119:9, BG.) N aki ongeia bwa bukin tera ngkai ko tabwarabwara ni bwabetito, ko riai n neneri ao n iangoi reirei akanne.b

15, 16. Ko na kanga n ataia bwa ko a tauraoi nakon te bwabetito?

¹⁵ Ma ko na kanga n ataia bwa ko a tauraoi nakon te bwabetito? Te anga teuana, titirakiniko n titiraki aika aron aikai: ‘I kona ni kabwarabwarai moan n reirei n te Baibara nakoia aomata? I kakaraoa te mwakuri ni minita e ngae ngke a aki karaoia au karo? I kakorakoraai ni kaakaei bobotaki ni Kristian nako? I uringi taai tabeua ake I rarawa iai nakon aia kariri tabonrorou? N na teimatoa ni beku iroun Iehova e ngae ngke a a toki ni karaoia au karo ao raoraou? I tatataro nakon te Atua ibukin au reitaki ma ngaia? Ao I a tia ni katabua maiu ma nanou ni koaua nakon Iehova n te tataro?’

¹⁶ Te bwabetito bon te mwaneka ae bita te maiu ao e riai n iangoaki raoi. Ko a ikawai n te aro ae ko a tau n iangoa raoi te mwaneka aei? E bati riki ae nanonaki n te ikawai nakon ae ko na tii kona n anga am kabwarabwara aika kakaongora mai moa ke am kaeka ae anainano n tain te botaki. E kainnanoaki te kona ni karaoi motinnano aika boto i aon ataakin raoi booto n reirei n te Baibara. (Wareka I-Ebera 5:14.) Ngkana ko a roko n te roro are ko a kona ni karaoa anne, te bwai ngkanne ae wene imwaim bon te mwioko ae rangi n rine ae te beku iroun Iehova ma nanom ni kabane ao maiuakinan te aro ae ko kaotia iai bwa ko katabua maium ma nanom ni koaua.

17. Tera ae na buokiko ni kaaitarai kataaki ake a kona n taorimwin am bwabetito?

¹⁷ N te tai ae waekoa imwin te bwabetito, ko a kona ni karekea te ingaingannano ae korakora ibukin am beku ibukin te Atua. Ma e ngae n anne, n te tai ae waekoa ko kona ni kaaitara ma kataaki ake a na tuoa am onimaki ao am kakorakora. (2 Timoteo 3:12) Tai iangoia bwa ko riai ni kaaitara ma kataaki aikai n tii ngkoe. Tou mwin aia taeka n reirei am karo. Kakaaea buokam n te ekaretia mairouia ake a ikawai n te onimaki. Kateimatoa reitakim ma ake a na boutokaiko. Tai mwaninga are e mumutiakiniko Iehova, ao e na bon anganiko te korakora ae ko kainnanoia ni kaitaraa te kangaanga are ko aitara ma ngaia.​—1 Betero 5:6, 7.

Ko na Kanga n Roko n Tiam?

18, 19. Ko na kanga ni kakabwaiaaki man nenerani baika ko moanibwai?

¹⁸ E taraa n ae e aki tau am tai ni karaoa ae ko tangiria ao n riai ni karaoia, e ngae ngke ko kabanea am kona? Ngkana ngaia anne, ko riai n tuoi baika ko moanibwai. E kangai kaikonakana: Anaa te bwaketi ao karini atibu aika bubura i nanona. Imwina manga kanoaia n te tano. E a onrake am bwaketi n atibu ao te tano. Manga kabwaroa kanoana ma kawakinna bwa ko na manga kabongana. N te tai aei, kaoka moa te tano nakon te bwaketi, ao imwina manga kataia ni karini atibu akanne. Ko na bae n noria bwa a aikoa manga rin atibu ni kabane. E riki anne ibukina bwa ko kanoa moa te bwaketi n te tano.

¹⁹ Ko aitara naba ma te kangaanga ae aron anne ni bairean am tai. Ngkana ko moanibwaia te kaakibotu, e na bae n aki tau am tai ibukini baika kakawaki riki ni maium ake a reitaki ma te beku ibukin te Atua. Ma ngkana ko kakairi n te kaumaki are e taekinaki n te Baibara are ko na “koaua raoi bwa baikara bwaai aika kakawaki riki,” ane ko na noria bwa e a mwaawa am tai ni beku ibukin te Atua ao kakaakibotu tabeua.​—I-Biribi 1:10.

20. Tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko rinanon te bwarannano ao te nanokokoraki ngkai ko a kakorakorako ni karokoko n tiam?

²⁰ Ko kona n rinanon te bwarannano ao te nanokokoraki n tabetai ngkai ko a kakorakorako ni karokoko n tiam, n ikotaki naba ma te bwabetito. Ngkana e riki anne, “angani Iawe rawawatam, ao e na buokiko.” (Taian Areru 55:22, BK) N te tai aei, e a reke am tai n uataboa te mwakuri ae te kabanea ni kakukurei ao ni kakawaki ma ngkoa ni karokoa ngkai ae te mwakuri n uarongorongo ao te waaki n angareirei ni katobibia te aonnaba. (Mwakuri 1:8) Ko kona n rineia bwa ko na aki ira karaoan te mwakuri aei. Ke ko kona n irira karaoan te mwakuri ae kakukurei aei. Tai tabwarabwara ni kamanena am konabwai ni beku ibukin te Atua ao ni boutokaa ana Tautaeka n Uea. Ko na bon aki uringaaba n am beku ibukin “te tia Karaoiko n am bong n ataei.”​—Te Minita 12:1, BG.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• E aera bwa ko riai ni katei tiam?

• Baikara tiia tabeua aika a materaoi karekeaia?

• Tera ae irekereke ma uaiakinan te tia ae te bwabetito?

• E na kanga ni buokiko tuoani baika ko moanibwai bwa ko na roko n tiam?

[Taamnei n iteraniba 21]

Ko katea tiam ae te wareware n te Baibara ni katoabong?

[Taamnei n iteraniba 23]

Tera reireiam ae reke man te kaikonaki aei?