Iehova Bon Ara Uea Ae Moan Te Rietata!
“I rinea te Uea [“ae Moan te Rietata,” NW] ae Iehova ba neu ni kamaiu.”—TAIAN ARERU 73:28, BG.
1. Tera are e kaikonakia Bauro n ana taeka ake 1 I-Korinto 7:31?
E TAEKINNA te abotoro Bauro bwa “a bibitaki baika riiriki n te aonnaba.” (1 I-Korinto 7:31) E taraa n ae e kaikonaka te aonnaba Bauro ma aia tabo ni kamataku aekita n te kaotioti ake a karaoi tabeia aika raoiroi ke aika buakaka ni karokoa bitakin te bae riki.
2, 3. (a) E kona ni kabotauaki ma tera kauntaekaan riain Iehova n tautaeka? (b) Baikara titiraki aika ti na rinanoi?
2 Ni boong aikai, iai baika tabe n riki aika rangi ni kakawaki ae ko irekereke naba iai! E rangi n irekereke riki aei ma kakoauaan riain Iehova ae te Atua n tautaeka. A kona ni kabwarabwaraaki baika tabe n riki ma te bae kona n riki n te aba teuana. N te itera teuana, iai te tautaeka ae kariaiakaki i aan te tua ae tararuaa kawakinan te tua. N te itera teuana, iai te botaki n urutua ae tautaeka ma te babakanikawai, te iowawa ao te tiritiri. Te botaki ae aki kariaiakaki i aan te tua boni kaitaraan te waaki ni kairiri nakon te tautaeka ae rietata riki ao e tuoi aia kakaonimaki ni koaua aomata nako nakon aia tautaeka.
3 E riki naba aron aio ni katobibia te aonnaba.
Bon iai te tautaeka ae kariaiakaki i aan te tua ae ana tautaeka “te Uea [“ae Moan te Rietata,” NW] ae Iehova.” (Taian Areru 71:5, BG) Ma e ruanikai ngkai te botannaomata n te botaki n urutua ae kairaki iroun “teuare buakaka.” (1 Ioane 5:19) E karekea bukinan ana tautaeka te Atua ae kateaki n te aro ae riai ao a tuoaki iai aia kakaonimaki ni koaua aomata nako nakon ana tautaeka ae moan te rietata. E kanga n riki aei? E aera ngkai e kariaia te Atua? Tera ae ti kona ni karaoia ibukin aei ngaira n tatabemanira nako?
Baika Irekereke ma Baika Tabe n Riki
4. Baikara baika uoua aika kakawaki ake a irekereke ma baika tabe n riki ni waakinakon te tai ni kabutaa te aonnaba?
4 A irekereke baika tabe n riki ni waakinakon te tai ni kabutaa te aonnaba ma baika kakawaki aika uoua aika uaia n reitaki aikai, riain Iehova n tautaeka ao kakaonimakia aomata ma te nano ae eti. E taekinaki Iehova n taai nako n te Baibara bwa ‘te Uea ae Moan te Rietata.’ N te katoto, ibukin onimakinana ma nanona ni kabane e anenea ae kangai te tia areru: “I rinea te Uea [“ae Moan te Rietata,” NW] ae Iehova ba neu ni kamaiu.” (Taian Areru 73:28, BG) Moan te korakora mwaakan “te Tautaeka.” E kaotiota mwaakana n tautaeka te tia tautaeka ae moan te rietata. Iai bukina aika riai ngkai ti iangoa Iehova ae te Atua bwa Teuare Moan te Rietata.—Taniera 7:22.
5. E aera bwa ti riai ni kaungaaki ni boutokaa ana tautaeka Iehova?
5 Ngkai Iehova ae te Atua te tia Karikiriki, boni ngaia te tia Tautaeka n te aonnaba ao i aoni bwaai ni kabane. (Wareka Te Kaotioti 4:11.) Iehova bon ara tia Moti, ara tia Karikitua ao ara Uea, bwa e booti baikai ni kabane irouna ni karaoan te moti, te tua ao mwaangan nako te tautaeka n te aonnaba ni kabutaa. (Itaia 33:22) Kioina ngkai e anganira te maiu te Atua ao mwiokoni maiura, ti riai n taraia bwa ara Uea ae Moan te Rietata. Ti na kaungaaki ni boutokaa nakoana ae rine ngkana ti iangoia n taai nako bwa “e kateimatoa ana kaintokanuea Iehova i karawa; Ao e uea i aoni bwaai ni kabane ueana.”—Taian Areru 103:19, BG; Mwakuri 4:24.
6. Tera te kakaonimaki ma te nano ae eti?
6 Ti riai n teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti nakon Iehova ibukini boutokaan ana tautaeka. “Te kakaonimaki ma te nano ae eti” boni bwainan te aroaro ni maiu ae riai ao tangiran te Atua ma nanom ni kabane. Ane e kateimatoa kakaonimakina ma te nano ae eti, bon te aomata ae moan te raoiroi ao e eti arona. Anne aron te baatua ae Iobi.—Iobi 1:1.
Aroni Moanakini Baika Tabe n Riki
7, 8. E kanga Tatan ni kananououaa riain Iehova n tautaeka?
7 E kananououaa riain Iehova n tautaeka te anera temanna 6,000 tabun te ririki n nako. A boto ana taeka ao ana mwakuri te tia karitei n tangiran te kan taromauriaki n tii ngaia. E kairaraangia te moan taanga are Atam ao Ewa bwa a na karitei nakon ana tautaeka te Atua, ao ni kataia ni kabarekaa aran Iehova n taekinna bwa E bobokewe. (Wareka Karikani Bwaai 3:1-5.) E riki te tia karitei bwa te tia Kairiribai ae korakora ae Tatan (are te tia Kakaaitara), te Riaboro (ae te tia Uarao), te naeta (ae te tia mwamwanaa te aba), ao te rakon (ae kaakang).—Te Kaotioti 12:9.
8 E karikia i bon irouna Tatan bwa te tia tautaeka ae kaiangatoa. Tera ae e na karaoia te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova ngkai e kaaitara ma te karitei aei? E koaua bwa e na kamaunaia ngkekei naba taani karitei ake teniman aika Tatan, Atam ao Ewa? E kona ni kamaunaia nakanne bwa bon iai mwaakana ao ni karaoan anne, e na kamani kaekaa iai te titiraki bwa antai ae iai mwaakana n tautaeka ae moan te rietata. E na kaotaki naba iai bwa e taekina te koaua Iehova ibukin te tuuaa n uruakan ana tua. E aera ngkai e aki karaoa anne te Atua?
9. Tera te baere e kananououaa Tatan?
9 Ngke e taekina te kewe Tatan ao ni katannakoia Atam ao Ewa mairoun te Atua, e a kananououaa iai riain te ongeaba iroun Iehova. Irarikin anne, ngke e kairaraangia te moan taanga Tatan bwa a na aki ongeaba nakon te Atua, e a kananououaa iai aia kakaonimaki ni koaua ana karikibwai nako aika wanawana. N aron are e kaotaraeaki n te baere riki nakon Iobi are e kakaonimaki ni koaua nakon ana tautaeka Iehova, e a taekinna iai Tatan bwa e kona ni katannakoia aomata ni kabane mairoun te Atua.—Iobi 2:1-5.
10. Ni kairemweani kakororaoani riain te Atua n tautaeka, tera ngkanne ae e a tia ni kariaia?
10 Ni kairemweani kakororaoan riain Iehova n tautaeka, e a karekea iai ana tai Tatan ni kaota koauan are e taekinna. E a tia naba te Atua n angania aomata aia tai ni kaotiota kakaonimakia ni koaua nakon ana tautaeka. Tera ae e a tia n riki ni waakinakon tienture? E a tia Tatan ni katea te botaki ae korakora ae e urui tuua. N tokina, e na boni kamauna te botaki anne ao te Riaboro naba Iehova, ni kaotani bwaai ni kakoaua aika bati ibukin riaina n tautaeka. E bon atai baika raraoi aika a na riki imwina Iehova ae te Atua ake e a kaman taekin ngke e riki te karitei i Eten.—Karikani Bwaai 3:15.
11. Tera ae a a tia ni karaoia aomata aika bati ibukin ana tautaeka Iehova?
11 A bati aomata ake a a tia ni kaotiotii aia onimaki ao ni kateimatoai kakaonimakia ma te nano ae eti ibukin ana tautaeka Iehova ao katabuan arana. A warekaki i buakon te mwaiti anne Abera, Enoka, Noa, Aberaam, Tara, Mote, Ruta, Tawita, Iesu, taan rimwini Kristo rimoa, ao ai mirion ma mirion aika kateimatoai kakaonimakia ma te nano ae eti ni boong aikai. A uataboa ana tautaeka te Atua te koraki aikai ni kaotiotan ae te tia kewe Tatan, ao ni kaitiakan aran Iehova man ana kabuakaka te Riaboro n itera aika bati ngke e kamoamoaa bwa e kona ni katannakoia aomata nako mairoun te Atua.—Taeka N Rabakau 27:11.
Ti Atai Mwini Baika Tabe n Riki
12. Ti na kanga ni koaua raoi bwa e na aki teimatoa te Atua ni kariaia te buakaka?
12 Ti kona ni koaua raoi bwa e na kamatoaa riain ana tautaeka Iehova n te tai ae waekoa. E na aki teimatoa ni kariaia te buakaka, ao ti ataia ae ti a maeka ni kabaneani boong. E a tia Iehova ni motiki taekaia te koraki ake a buakaka n tain te Ieka. E kamauna Totom ma Komora ao Barao ma ana taanga ni buaka. A bon aki kona n tokanikai i aon Teuare Moan te Rietata Titera ma ana taanga ni buaka ao Tennakeriba ma ana taanga ni buaka mai Aturia. (Karikani Bwaai 7:1, 23; 19:24, 25; Te Otinako 14:30, 31; Taani Motikitaeka 4:15, 16; 2 Uea 19:35, 36) Ti kona ni koaua raoi bwa e aki kukurei Iehova ae te Atua ngkana e aki karineaki arana ao ni bwainikirinaia taani Kakoaua ibukina. Irarikin anne, ti a nora ngkai te bwai ni kakoaua ibukini kanikinaean okin Iesu ma tikuna ao tokin te waaki ae ngkai i aon te aba.—Mataio 24:3.
13. Ti na kanga ni katanaki mani kamaunaara ma taani kairiribai nakon Iehova?
13 Ti riai ni kaota kakaonimakira ni koaua nakon ana tautaeka Iehova bwa ti aonga ni katanaki mani kamaunaara ma taani kairiribai nakon te Atua. Ti na kanga ni karaoa anne? Boni ngkana ti kaokoroira man ana tautaeka Tatan ae urutua ao n rarawa ni kakamaakaki irouia ana aomata. (Itaia 52:11; Ioane 17:16; Mwakuri 5:29) Ti kona ni boutokaa ana tautaeka Tamara ae i karawa ao ni karekea te kantaninga ibukini kamaiuara tii mani karaoan aaro akanne, ngkana e kaitiaka kabuakakaan arana Iehova ao ni kaotia bwa ngaia te tia Tautaeka i aoni Bwaai ni Kabane.
14. Tera ae kaotaki ni mwakoron te Baibara aika kakaokoro?
14 A kaotaki rongorongoia aomata ao ana tautaeka Iehova i nanon te Baibara ni kabane. Ti tuangaki ni moani mwakorona ake tenua rongorongon ana karikibwai ao bwakan te aomata n te bure ao aroni kamaiuaia aomata ni kabaneani mwakorona ake tenua. A katauraoaki i marenan iteraniba akanne taekan ana mwakuri te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova ni kakororaoan ana kantaninga ibukia aomata, te aonnaba ao bwaai ni kabane. E kaotaki ni Karikani Bwaai aron rokon Tatan ao te buakaka n te aonnaba, ao e kaotaki ni kabaneani mwakoron Te Kaotioti aroni kamaunaan te buakaka, kamaunaan te Riaboro ao kakororaoan nanon te Atua i aon te aba ao i karawa. E boni kaotaki n te Baibara bukin rikin te bure ao te mate ao aroni kamaunaaia mai buakoni baika riiriki n te aonnaba, ao n oneaki mwia n te kimwareirei ae akea tiana ao te maiu ae akea tokina irouia ake a kateimatoa kakaonimakia ma te nano ae eti.
15. Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga ni kakabwaiaaki n tokini baika tabe n riki aika irekereke ma te tautaeka?
15 A na boni bitaki baika riiriki ni kabane n te aonnaba aei n te tai ae waekoa. A nang toki baika tabe n riki aika irekereke ma te nanououa ibukin te tautaeka. E nang aki manga tautaeka Tatan bwa e nang kamaunaaki ao e na bon taabangaki karaoan nanon te Atua. Ti riai ni boutokaa ana tautaeka Iehova ngkai, bwa ti aonga n akoaki ao ni karekei kakabwaia aika bati ake a a kaman taekinaki n Ana Taeka te Atua. Ti na aki nanououa n ara motinnano. Ti riai n tiku n ana itera Iehova bwa ti aonga ni kangai: ‘E ira taangara Iehova.’—Taian Areru 118:6, 7, BG.
Ti Kona ni Kateimatoa Kakaonimakira ma te Nano ae Eti!
16. E aera ngkai ti kona ni koaua raoi bwa a kona aomata n teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti nakon te Atua?
16 Ti kona ni boutokaa ana tautaeka Iehova ao ni kateimatoa kakaonimakira ma te nano ae eti bwa e korea ae kangai te abotoro Bauro: “Akea te kaririaki ae e a tia n roko iroumi ae a tuai n rinanona aomata tabemwaang. Ma e kakaonimaki te Atua ao e na aki kariaia bwa kam na kaririaki n ae riaon ami kona, ma e na karekea naba te anga ae kam na buutakinako iai bwa kam aonga n nanomwaaka ngkana kam kaririaki.” (1 I-Korinto 10:13) Tera nibwan te kaririaki ae taekinna Bauro, ao tera aron te Atua ni buokira ni karekea kawaira ni buutakinako?
17-19. (a) Tera te kariri are a kairaraangaki iai I-Iteraera n te rereua? (b) E aera ngkai ti kona ni kateimatoa kakaonimakira ma te nano ae eti nakon Iehova?
17 E kabwarabwaraaki ni baike a riki nakoia I-Iteraera n te rereua, bwa e riki te “kaririaki” ni baika riki aika kairaraangira ni kan urua ana tua te Atua. (Wareka 1 I-Korinto 10:6-10.) A kona n rarawa I-Iteraera nakoni kaririakia, ma a tangiri “baika karuanikai” ngke e katauraoa kanaia aika mannikiba ake kuere Iehova ni katoa bong n te aro ni kakai ibukin teuana te namwakaina. E ngae ngke akea kanaia aomata te iriko i nanon tabeua te tai, ma e a tia te Atua n angania te manna ae tau bwa kanaia. Ma e ngae n anne, a kariaia kaririakia n te nanonrang ae korakora n ikoikotan taiani kuere.—Warekaia Iteraera 11:19, 20, 31-35.
18 A riki I-Iteraera bwa taan taromauri bouannanti ngke a taromauria te kao te teei ao n tangira kakukurein te maiu aei ngke e anganaki ngkoa Mote te Tua n te Maunga are Tinai. N akean aia tia kairiri i rarikia, e a kaotaki iai bwa e aki taobaraaki kaririakia. (Te Otinako 32:1, 6) Imwain raoi rinia I-Iteraera n te Aba ni Berita, nga ma nga mwaitiia ake a burebureaki irouia aineni Moaba, ike a a wene ni bure iai ma ngaiia. N te tai naba anne, a mate nga ma nga I-Iteraera ibukin aia bure. (Warekaia Iteraera 25:1, 9) N tabetai, a kairaraangaki I-Iteraera ni kaririakia bwa a na ngurengure ma te karitei, ao n te taina a taetae ni kaitaraa Mote ao te Atua naba! (Warekaia Iteraera 21:5) A boni ngurengure naba I-Iteraera imwini kamaunaaia aomata aika buakaka ake Kora, Ratan, Abiram ma raoia, ao a mwamwanaaki n iangoan ae e kairua kamaunaaia taani karitei. Ibukin anne, a a bua maiuia I-Iteraera ake 14,700 n te rekenikai mairoun te Atua.—Warekaia Iteraera 16:41, 49.
19 Akea mai buakoni kariri ake a tibwa tia n taekinaki ake a aki kona n rarawa nako iai I-Iteraera. A kariaia te kariri aomata ibukina bwa a kabuai aia onimaki ao a mwaninga taekan Iehova, ana tangira ibukia ao aroarona aika eti. N aron are e riki nakoia I-Iteraera, ti kaaitara naba ma kariri aika aki toki ni kaaitara ma ngaai aomata. Ngkana ti kakorakoraira n rarawa nakoni kariri ao n onimakina te Atua bwa e na kateimatoaira, ti a kona iai n teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti. Ti kona ni koaua raoi n aei ibukina bwa e “kakaonimaki te Atua” ao e na aki kariaia bwa ti na “kaririaki n ae riaon [ara] kona.” E aki kona ni kitanira Iehova ao ni kariaia bwa ti na kaririaki n te aro ae ti a aki kona iai ni karaoa nanona.—Taian Areru 94:14.
20, 21. E na kanga te Atua ni karekea “te anga ae [ti] na buutakinako iai” ngkana ti kaririaki?
20 E katauraoa “te anga ae [ti] na buutakinako iai” Iehova ni kakorakorakira n rarawa nakon te kariri. N te katoto, a kakorakoraia taani bwainikirinira n aia mwakuri n iowawa bwa ti aonga ni kakeai ara onimaki. A kona ni karirira aeka ni mwakuri aikai bwa ti na kakeai ara onimaki ibukini katanakira man te oreaki, te bwainikirinaki ke te mate. Ti ataia bwa a na aki teimatoa aaro aika karika te kariri n ana karaunano Bauro ae kairaki koreana n te taamnei n 1 I-Korinto 10:13. E na aki kariaia Iehova bwa e na rikirake te kariri ni karokoa ti a aki kona n teimatoa ni kakaonimaki nakoina. E kona te Atua ni kamanoa ao ni kakorakoraa ara onimaki ae ti kainnanoia bwa ti aonga ni kateimatoa kakaonimakira ma te nano ae eti.
21 E kateimatoaira Iehova rinanon taamneina ae raoiroi. E kauringira te taamnei anne reirei man te Baibara ake ti kainnanoi bwa ti aonga n rarawa nakon kaririara. (Ioane 14:26) Ibukin anne, ti a aki mwamwanaaki iai ni kakairi n te aroaro ni maiu ae kairua. N te katoto, ti atai baika irekereke ma ana tautaeka Iehova ao kakawakini kateimatoaani kakaonimakira ma te nano ae eti. A bati ake e boutokaia te Atua n te atatai anne bwa a na teimatoa ni kakaonimaki ni karokoa mateia. Ma tiaki te mate ae karekea kawaia ni buutakinako ma iai, ma e kateimatoaia Iehova n ana ibuobuoki bwa a aonga n nanomwaaka n rarawa nakon te kariri ni karokoa te toki. E kona ni karaoa naba anne nakoira. Ni koauana, e kabonganaia ana anera ake a kakaonimaki ibukira ngkai tabonibaina “aika kanakoaki bwa a na beku ibukia te koraki ake e na reke irouia te kamaiuaki.” (I-Ebera 1:14) E kaotaki n te kaongora ae imwina bwa tii ake a teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti aika a na kona ni karekea te kakabwaia ae kakimwareirei ni boutokaan ana tautaeka te Atua n aki toki. Ti kona ni mena i buakoia ngkana ti nimta Iehova bwa ara Uea ae Moan te Rietata.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• E aera bwa ti riai n ataa Iehova bwa bon ara tia Tautaeka ae Moan te Rietata?
• Tera ae nanonaki ni kateimatoaani kakaonimakira ma te nano ae eti nakon te Atua?
• Ti kanga n ataia bwa e na waekoa Iehova ni kamatoaa riain ana tautaeka?
• E aera bwa ti kona ni kateimatoa kakaonimakira ma te nano ae eti n iangoan ae taekinaki n te 1 I-Korinto 10:13?
[Taamnei n iteraniba 26]
Motinnanoia bwa ko na boutokaa ana tautaeka Iehova