Bwaina Te Ninikoria Bwa E Memena Iehova Iroumi!

1, 2. (a) Baikara aroaro ake a na buokira ni kekeiaki ribuakoni kataaki? (b) Ko na kanga ni kabwarabwaraa te onimaki? Aanga te katoto.

E KAKIMWAREIREI te beku ibukin Iehova. Ma ti kona ni kaaitara naba ma karawawata ake aki toki n rinanona te botannaomata ao ti “kammarakaki ibukin te raoiroi.” (1 Betero 3:14; 5:​8, 9; 1 I-Korinto 10:13) Ti kainnanoa te onimaki ao te ninikoria ngkana ti na kekeiaki ribuakon aeka ni kataaki akanne bwa ti aonga n tokanikai.

² Tera te onimaki? E korea ae kangai te abotoro Bauro: “Te onimaki bon te aki nanokokoraki ni kariai baika kantaningaaki, ae kaotii kakoauaani baika boni koaua, e ngae ngke a aki noraki.” (I-Ebera 11:1) E warekaki ae kangai n te rairai riki teuana: “Te onimaki, bon te aki nanououa n taekani baika ti kantaningai, ao kakoauani baika ti aki nori.” (Te Baibara ni Katorika) Ngkana e kabureaki te bwai teuana nakoira, ti a kakoauaa raoi bwa ai bon ara bwai. Ngkai ti onimakina te Atua bwa e kakakoroi nanon ana taeka, titeboo ngkanne ma iai iroura te bwai ae rangi ni kakawaki. Ti kona ni kakoauaa man ara onimaki bwa ti na bon nori kakoroani bukini berita nako ake n te Baibara ake ti kantaningai, ao n aki nanououa iai bwa a boni koaua ana taeka te Atua e ngae ngke ti aki kona n nori.

3, 4. (a) Tera te ninikoria? (b) Tera te anga teuana ibukini kakorakoraan ara onimaki ao ninikoriara?

³ E a tia ni kabwarabwaraaki te taeka ae ninikoria n The New Interpreter’s Dictionary of the Bible bwa “te korakora mairoun te Atua ke te korakora n taetae ma karaoan te mwakuri n akea te maaku ngkana ko kaaitara ma bwaai n tutuki ao kabuanibwai.” Ti ninikoria ngkana iai iroura te korakora, te nanomatoa ao te aki mamaaku n tabetai.​—Mareko 6:​49, 50; 2 Timoteo 1:7.

⁴ E rangi ni kainnanoaki te aroaro ae te onimaki ao te ninikoria. Ma iangoia bwa aongkoa ti kainnanoa te onimaki ae bati riki ma ti aki ninikoria. Eng, a mwaitikurikuri rongorongoia aomata n te Baibara ake a riki bwa banna ni katoto ni kaotiotan aroaro aikai. Ngaia are te anga teuana ae ti kona ni kakorakoraa iai ara onimaki ao ninikoriara, boni man iaiangoani katoto tabeua akanne.

E MEMENA IEHOVA IROUN IOTUA

5. Tera ae kainnanoia Iotua bwa e aonga n tokanikai ni mwiokoana?

⁵ Ti na okirikaki nakon 35 te tienture n nako. E riki aei imwin angaun te ririki ngke a a kainaomataaki ni mwaakan Iehova tibun Iteraera aika mirion ma mirion mwaitiia man tautoronakia irouia I-Aikubita. E boni kairiia te burabeti are Mote. Ngke ai 120 ana ririki, e tarataraa te Aba ni Berita mai kiraroa i aoni Maungan Nebo ao imwina e mate iai. E a ruamwina Iotua ae te mwaane ae ‘e on n te nanowanawana.’ (Te Tua-Kaua 34:​1-9, BG) A a tauraoi tibun Iteraera n taua Kanaan bwa abaia. Ngkana e na riki Iotua bwa te tia kairiri ae raoiroi, e na kainnanoa anganakina te wanawana mairoun te Atua. E riai naba ni kaotiota onimakinan Iehova ao ni kaotia bwa e ninikoria ao ni korakora.​—Te Tua-Kaua 31:​22, 23.

6. (a) Ti kaungaaki n Iotua 23:6 bwa ti na karaoa tera? (b) Tera reireiara n taeka akana ni Mwakuri 4:​18-20 ao Mwakuri 5:29?

⁶ A bae ni kakorakoraaki tibun Iteraera ni wanawanan Iotua, ninikoriana ao ana onimaki are e kaotiotia ni buakanakini Kanaan n te tai ae maan. Irarikini bwainakin te ninikoria n te buaka, a kainnanoa naba te ninikoria n aroia n ongeaba iroun te Atua, ao ni karaoa are e kaumakiia iai Iotua. Imwain raoi matena, e anga ana taeka ni karaure ae kangai: “Kam na bati n ninikoria ni kani kawakini bwaai ni kabane ake a koreaki n te boki are ana tua Mote, ma ni karaoi, ba kam na aki rairaki nako maiai nakon te angaatai ke nakon te angamaing.” (Iotua 23:​6, BG) Ti kainnanoa naba te ninikoria bwa ti aonga n ongeaba iroun Iehova n taai nako. E irekereke naba aei ma taai ake a tangirira iai aomata bwa ti na karaoa ae e bobuaka ma nanon te Atua. (Wareka Mwakuri 4:​18-20; 5:29.) Ngkana ti tataro mwaaka ao n onimakina Iehova, e na boni buokira ni kaninikoriaira.

ARORA NI KAKABWAIAA KAWAIRA

7. Tera ae riai ni karaoia Iotua bwa e aonga ni mwakuri ma te ninikoria ao ni kakabwaia?

⁷ Ngkana ti na karekea te ninikoria ibukini karaoan nanon te Atua, ti riai n ukeuke n reirei n ana Taeka ao ni maiuakinna. Aio te bwai are e tuangaki Iotua bwa e na karaoia ngkana e na ruamwini Mote: “Ko na ti korakora, ma ni bati n ninikoria, ni kawakina te kakairi n te tua ni kabanea, are e tuangko Mote are au toro. . . . E na tai nako bokin te tua aei mai nanoni wim, ma ko na iangoia ni ngaina ao ni bong, ba ko aonga ni kawakina te kakairi ni bwaai ni kabane aika koreaki i nanona: ba ane ko na kakabaia kawaim iai, ao ane ko na tetekeraoi.” (Iotua 1:​7, 8, BG) E ira raoi te reirei ni kairiri anne Iotua ao ‘e kakabwaiaaki kawaina iai.’ Ngkana ti karaoa naba anne, ti a kaninikoriaaki riki ao ni kabwaia n ara beku ibukin te Atua.

8. Tera te kibu ibukin te ririki 2013 ao e rineaki man te kibu raa, ao a na kanga taeka akanne ni buokiko?

⁸ E bae n rangi ni kakorakoraaki Iotua ngke e ongoraei ana taeka Iehova ake imwina aikai: “Ko na korakora ma n ninikoria; tai maku, ao e na tai bara naba nanom: ba E memena Iehova ae Atuam i roum ike ko na nako iai.” (Iotua 1:​9, BG) E memena naba Iehova i rarikira. Ngaia are ti na “tai maku, ao e na tai bara naba [nanora].” A rangi n anaaki riki nanora n taeka aikai: “Ko na korakora ma n ninikoria;  . . E memena Iehova ae Atuam i roum.” A a tia n rineaki taeka akana n Iotua 1:9 bwa te kibu ibukin te ririki ae 2013. Ni koauana, ti na kakorakoraaki iai i nanon namwakaina aika imwaira n ikotaki naba ma aia katoto te koraki ake a onimaki ao n ninikoria n aia taeka ao aia mwakuri.

A NINIKORIA N TEI N NENE

9. N aaro raa are e kaotiota iai te onimaki ao te ninikoria Raba?

⁹ Ngke a kanakoaki uoman tibwaai iroun Iotua nako Kanaan ao e karabaia Raba are te kabekaau ao ni kanakoia aia kairiribai nakon te kawai ae kaokoro. Ibukin ninikorian ao ana onimaki neiei, e a kamaiuaki ngaia ma kaaini batana ngke e kabwakaaki te kaawa are Ieriko irouia tibun Iteraera. (I-Ebera 11:​30, 31; Iakobo 2:25) Ni koauana, e kitan aroarona aika kammaira Raba bwa e kani kakukureia Iehova. Iai tabeman ake a a riki bwa Kristian aika iai naba irouia te onimaki, te ninikoria ao te korakora ni karaoi bitaki naba akanne ibukini kakukureian te Atua.

10. N aaro raa are e tei n nene iai Ruta ibukin te taromauri ae koaua, ao baikara kakabwaia ake e karekei?

¹⁰ Imwini maten Iotua ao e ninikoria n tei n nene te I-Moaba are Ruta ibukin te taromauri ae koaua. Ngkai bon te aine ae e a tia ni mate buuna are te I-Iteraera, e bae n ataa teutana rongorongon Iehova. E maeka ngkoa i Moaba Naomi ae tinani buuna are e a tia naba ni mate buuna, ma e a iangoia bwa e na okira aia kaawa tibun Iteraera ae Betereem. E kairoroaki Ruta iroun Naomi i aoni kawaia bwa e na okiriia ana botannaomata ma e kaeka te I-Moaba aei ni kangai: “Ko na tai butiai ba N na kitaniko, ma n rikaki man irakim n ri mwim. . . . am koraki au koraki, ao Atuam Atuau.” (Ruta 1:​16, BG) E boni kakoroa nanon ana taeka Ruta. Imwin te tai ae aki maan, e a mare ma Boati are ana utu Naomi ao ni karika natiia te mwaane ike e a riki iai Ruta bwa ana bakatibu Tawita ao Iesu. Eng, e teretere raoi bwa e kakabwaiaia Iehova te koraki ake a onimaki ao n ninikoria.​—Ruta 2:12; 4:​17-22; Mataio 1:​1-6.

A BATI AKE A KUKUREI NI KARUANIKAIA MAIUIA!

11. A kanga Ieoiata ma Ieotieba ni kaotiota te ninikoria ao tera ae kakororaoaki iai?

¹¹ A kakorakoraaki riki ara onimaki ao ninikoriara ngkana ti noria bwa e memena te Atua irouia te koraki ake a karimoaa nanona ma baike a tangiri raoia n onimaki nakon oin nanoia. N te katoto, iangoa rongorongon te Ibonga ae Rietata are Ieoiata ma buuna are Ieotieba. Imwini maten te Uea are Aatia, ao e tua tinana are Ataria bwa a na bane ni kamateaki nikiraia natin te uea ma tiaki Ioata bwa e na taua te kaintokanuea. A karuanikaia maiuia Ieoiata ma Ieotieba ni kawakina natin Aatia are Ioata ao ni karabaa i nanon onoua te ririki. N te kaitiua n ririki ao e a kaueaaki Ioata iroun Ieoiata ao n tua kamatean Ataria. (2 Uea 11:​1-16) E a boutokaaki te Uea are Ioata imwina riki iroun Ieoiata ibukin onobwaian te tembora. Bon 130 ana ririki Ieoiata ngke e mate, ao e taunaki i buakoia ueea “ba kioina ngke e kakaraoa ae raoiroi i buakoia Iteraera, ao nakon te Atua ma maneabana.” (2 Rongorongo 24:​15, 16, BG) Ao ibukin ninikoriaia Ieoiata ma buuna, a a kawakina te bwaanuea are mairoun Tawita ni karokoa te Mesia.

12. Tera te mwakuri n ninikoria are e karaoia Ebeta-mereka?

¹² E karuanikaia maiuna Ebeta-mereka ae te iunaki ae kaain ana auti te Uea are Tetekia ibukin Ieremia. E tua te uea bwa e na kairaki Ieremia nako mataia naati n uea i aon Iuta ake a kabuakakaa, bwa e aki ukoukora raun te botannaomata ao a tua bwa e na katukaki n te kinono ae bokaboka bwa e aonga ni mate iai. (Ieremia 38:​4-6) E kukurei Ebeta-mereka ni karuanikaia maiuna n aki ongea te bwai are e karaoaki ibukin ribaakin Ieremia, ike e a bubutii iai ana ibuobuoki Tetekia ibukin te burabeti. E butimwaea ana bubutii Tetekia ao e tua kanakoaia mwaane aika 30 bwa a na ira Ebeta-mereka ni kaotinakoa Ieremia. E berita te Atua nakon Ebeta-mereka rinanon te burabeti are Ieremia, bwa e na bon aki kamaunaaki ngkana e roko buakanakin Ierutarem irouni Baburon. (Ieremia 39:​15-18) A kakabwaiaaki te koraki ake a kaotiota te ninikoria ni karaoa nanon te Atua.

13. A kanga I-Ebera ake teniman n ninikoria n tei n nene, ao ti na kanga ngaira ni kakabwaiaaki man rongorongoia?

¹³ N te kaitiua n tienture B.C.E., a anganaki ana toro Iehova aika teniman ake I-Ebera te bwai ni kakoaua ae mataata bwa e na kakabwaiaia ngkana a ninikoria ao n onimakinna. E botiia te Uea ana aomata ake a rietata ma ni kakannato ao n tua bwa a na taromauria te boua te koora ae abwabwaki. E na teweaki nako nanon te ai ae uramwaaka ane e aki karaoa nanona ao ni mate iai. A taetae ma te karinerine I-Ebera aika teniman nakon Nebukaneta ni kangai: “E kona Atuara ae ti toro i Rouna ni kamaiuira man te nenikanaiai ae e ura mwaka te ai iai; ao E na kamaiuira mai nanoni baim, te uea. Ma ngkana tao E aki, ao ke e ataki aei i roum, te uea, ba ti na aki toro irouia antim, ao ti na aki taromauria te boua are te koora are ko kateia.” (Taniera 3:​16-18, BG) E kabwarabwaraaki n te aro ae kakukurei kamaiuaia I-Ebera aika teniman aikai n Taniera 3:​19-30. Ma e ngae ngke tao ti aki kona ni kakamaakaki bwa ti na mate n te ai ae uramwaaka, ma ti kaaitara naba ma kataakini kakaonimakira ma te nano ae eti ao ti kona ni kakoauaa raoi bwa e na kakabwaiara te Atua ibukin ara onimaki ao ninikoriara.

14. E kanga Taniera ni kaotiota te ninikoria ni kaineti ma ae taekinaki n Taniera mwakoro 6, ao tera mwina?

¹⁴ E kaotiota naba te onimaki ao te ninikoria Taniera ngke a kataia naake a riribaia n anaa nanon te Uea are Tairati bwa e na katea te tua ae kangai: “Ane bubuti te bwai teuana mairoun te anti temanna ke te aomata temanna i nanon teningaun te bong, ba ti mai roum, te uea, ao e na teweaki nako nanoni nneia raian.” Ngke e a ataia Taniera bwa e a tia n tiainaaki te tua arei, e “nako nanon ana auti; ao a uki kamaman ana ru ni kaaitara Ierutarem; ao e katenua ana katorobubua n te bong ae koraki, ao e tataro, ma ni katituaraoi i matan Atuana, n aroarona ngke rimoa.” (Taniera 6:​6-10, BG) E bon teweakinako nanon te oo n raian Taniera are e ninikoria ma e kamaiua Iehova.​—Taniera 6:​16-23.

15. (a) A kanga Akura ao Beritikira ni kaotiota te katoto ibukin te onimaki ao te ninikoria? (b) Tera ae nanonaki n ana taeka Iesu n Ioane 13:​34, ao a kanga Kristian aika bati ni kaotiota te aeka n tangira anne?

¹⁵ Iai bukina tabeua ae e kaotaki iai n te Baibara rongorongoia Akura ma Beritikira ‘n aroia ni karuanikaia maiuia ibukini Bauro.’ (Mwakuri 18:2; I-Rom 16:​3, 4) A ninikoria ni karaoa are boraoi ma ana taeka Iesu aikai: “I anganingkami te tua ae boou, bwa kam na itangitangiri i marenami, n arou ae I tangiringkami, ao kam na itangitangiri naba.” (Ioane 13:34) N te Tua Rinanoni Mote ao a riai aomata n tangiriia moa raoia n aron tangiraia i bon irouia. (Nakoaia Ibonga 19:18) Ma e “boou” ana tua Iesu are e kabwarabwaraaki iai te tangira, are e kairiko bwa ko na kabuaa maium ibukia tabeman n ai arona. A bati Kristian ake a kaotiota te tangira n aroia n ninikoria ni “karuanikaia maiuia” n rawa ni kaotiia raoia n onimaki, bwa a aonga n aki bwainikirinaki ke ni kamateaki irouia aia kairiribai.​—Wareka 1 Ioane 3:16.

16, 17. Tera kataakin aia onimaki taan rimwini Kristo rimoa, ao e kanga ni kabotauaki aei ma rongorongoia tabemani Kristian n ara bong aikai?

¹⁶ A ninikoria Kristian ake rimoa n aron Iesu n waakina te taromauri tii nakon Iehova. (Mataio 4:​8-10) A rawa ni kabueki karea ibukini kaotani karinean te embera n Rom. (Nora te taamnei) E korea ae kangai Daniel P. Mannix n ana boki ae Those About to Die: “Iai tabemani Kristian ake a rawa ni karaoa anne, e ngae ngke e ura te ai i aon te baonikarea tii n te tabo ni kamataku. Te bwai ae e na tii karaoia te aomata are e kabureaki, e na tii katimtimmwa te bwaa ae boiarara i aon uran te ai ao e a anganaki naba te beeba ni Kakoaua ibukin te Angakarea ao ni kainaomataaki. E karauaki ni kabwarabwaraaki nakoina bwa e aki taromauria te embera ma e na tii kakoauaa ae bon te atua kautun te aba n Rom. Ma e ngae n anne, bon tii tabemani Kristian aika a butimwaea aio ibukini kainaomataakia.”

¹⁷ N aron naba anne, a kainaki Kristian ni boong aikai n ana tabo ni kaikain te Nazi, ao a okioki n anganaki aia tai ni kainaomataaki mani kamateaia rinanon tiainaan te beeba ni katanoata are a na kaotiia iai bwa a aikoa tei ibukin Iehova. Ma tii tabeman ake a tiaina. N tiringaia kaain te reeti teuana ni kabane i aon Rwanda n taai aika tibwa nako, a karuanikaia maiuia taani Kakoaua aika taian Tutsi ao Hutu ni kaai ni kamanoia i marenaia. E kainnanoaki kaotiotan te ninikoria ao te onimaki n aeka ni kataaki aikai.

URINGNGA BWA E MEMENA IEHOVA IROURA!

18, 19. Baikara katoto man te Baibara ni kaineti ma te onimaki ao te ninikoria, ake a kona ni buokira ni waakinaanako te mwakuri n uarongorongo?

¹⁸ Ti kakabwaiaaki ngkai n arora ni boutokaa te mwakuri ae rangi n raababanako, are a mwiokoaki iai ana toro te Atua ae tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea ao karekeaia taan rimwini Kristo. (Mataio 24:14; 28:​19, 20) Ai kakaitaura ngaira n ana katoto Iesu ae akea kabotauana! E “nako n tataekina te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana tautaeka n uea te Atua, ni kaawa nako aika bubura ma aika uarereke.” (Ruka 8:1) Ti riai n onimaki ao n ninikoria n aron Iesu ibukin tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea. Man ana ibuobuoki te Atua, ti a kona ni katotonga ninikorian Noa are “te tia uarongorongoa taekan te raoiroi” nakoia “kaain te aonnaba ake a aki karinea te Atua,” ake a nang kamaunaaki n te ieka are kabutaa te aonnaba.​—2 Betero 2:​4, 5.

¹⁹ Ti buokaki ni waakinan te mwakuri n uarongorongo man ara tataro. Ngke a bwainikirinaki tabeman taan rimwini Kristo, a tataro bwa a na “taekina [ana] taeka te Atua ma te ninikoria,” ao e boni kaekaaki. (Wareka Mwakuri 4:​29-31.) Ngkana ko maaku n am tai n uarongorongo man te auti teuana ma teuana, e na boni kaekai am tataro Iehova ibukini kakorakoraakin riki am onimaki ao ninikoriam.​—Wareka Taian Areru 66:​19, 20.a

20. Tera buokara ngkai ana toro Iehova ngaira?

²⁰ E kangaanga uaiakinani karaoan nanon te Atua ribuakoni kataaki aika ti aitara ma ngaai n te aonnaba ae buakaka aei. Ma e ngae n anne, bon tiaki tii ngaira. E memena iroura te Atua ma Natina are Atun te ekaretia. A raonira naba tarira aika taani Kakoaua ibukin Iehova aika raka i aon 7,000,000 mwaitiia ni katobibia te aonnaba. Ti bia kateimatoaaki ma ngaiia ni kaotiota te onimaki ao n tataekina te rongorongo ae raoiroi, ngkai ti aki toki n ururinga ara kibu ibukin te ririki 2013 ae kangai: “Ko na korakora ma n ninikoria . . . E memena Iehova ae Atuam i roum ike ko na nako iai.”​—Iotua 1:​9, BG.