Ko “Ingainga Ni Kani Karaoi Mwakuri Aika Raraoi”?

1, 2. Tera kakabwaiaaia ae okoro Ana Tia Kakoaua Iehova, ao tera am namakin iai?

A BATI aika a iangoa anganakia te kaniwanga ibukini karaoan te mwakuri ae okoro bwa te kakabwaia. N te katoto, a a tia tabeman ni karekea kaniwangaia ae te Nobel Prize ibukini karekean te rau i marenaia bwaatei aika kairiribai ke n raurenako. Ma ai korakorara riki kakabwaiaara ngkai ti kanakoaki iroun te Atua bwa taan tei ke taan uarongorongo ake a na buokiia aomata bwa a na karekea te rau n aia iraorao ma aia tia Karikiriki!

² Ti karekea kakabwaiaara ae okoro anne ngkai Ana Tia Kakoaua Iehova ngaira. I aan aia kairiri te Atua ao Kristo, ti a buokiia aomata bwa a “na raoiakinaki ma te Atua.” (2 I-Korinto 5:20) Ti kamanenaaki iroun Iehova bwa ti na katikia aomata nakoina. Ibukin anne, a a tia ni buokaki mirion ma mirion man aaba aika raka i aon 235 mwaitiia bwa a na karekea aia iraorao ae kaan ma te Atua ao kantaningaan te maiu ae aki toki. (Tito 2:11) Ibukin ingaingan nanora, ti a kaoa “ane kan anaa te ran ni kamaiu ao ke e anaia n akea boona.” (Te Kaotioti 22:17) Ibukina bwa e rangi ni kakawaki te mwioko ae okoro aei iroura ao n taningamarau ni waakinna, ti a bon tau n atongaki bwa aomata aika “ingainga ni kani karaoi mwakuri aika raraoi.” (Tito 2:14) Ti na rinanoni ngkai aroni buokara ni katikia aomata nakon Iehova man ingaingan nanora ni karaoi mwakuri aika raraoi. Te anga teuana bon rinanon ara mwakuri n uarongorongo.

KATOTONGA INGAINGAN NANON IEHOVA AO IESU

3. Tera ae ti kakoauaa ni “korakoran [ke “ingaingan,” NW] nanon Iehova”?

³ Ni kaineti ma te bwai ae e na kakororaoia Natin te Atua n ana tautaeka, e taekinaki ae kangai n Itaia 9:​7, (BG): “E na karaoa aei korakoran [ke “ingaingan,” NW] nanon Iehova Tabaota.” E katuruturuaki n taeka akannekorakoran nanon Tamara are i karawa ni kani kamaiuia botannaomata. E kateretereaki n ana katoto Iehova ibukin ingaingan nanona, bwa ti riai ni boutokaa ara mwakuri mairoun te Atua ae tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea ma nanora ni kabane, kukurein ao ingaingara. E kaotiotaki ingaingan Iehova ni korakoran nanora ni kani buokiia aomata bwa a na kinaa te Atua. Ngkai raao ni mwakuri ngaira ibukin te Atua, ti motinnanoia bwa ti na kabanei korakorara n uataboa tibwaakin te rongorongo ae raoiroi n akea tukara?​—1 I-Korinto 3:9.

4. Tera aron Iesu ni katea te katoto ibukin te botumwaaka n ingainga n te mwakuri ni minita?

⁴ Iangoa naba ingaingan nanon Iesu. E katea te katoto ae moan te tamaroa ibukin te botumwaaka n ingainga n te mwakuri ni minita. E teimatoa n ingainga n te mwakuri n uarongorongo ni karokoa tokini maiuna i aon te aba, n aki ongei mwakuri n totoko aika kangaanga. (Ioane 18:​36, 37) Ngke e a tabe ni kaan te tai are e nang kareana maiuna iai Iesu, e a motinnanoia bwa e na kakorakoraa ni buokiia aomata bwa a na kinaa Iehova.

5. Tera aron Iesu ni kaboraoa maiuna ma ana kaikonaki ibukin te biiku?

⁵ N te katoto, n 32 C.E., e taekina te kaikonaki Iesu ibukin te mwaane are iai arokana te biiku n ana tawaana ae aki karikiuaa i nanon tenua te ririki. Ngke e tuangaki te tia ribana bwa e na koreia ni kabwakaa, ao e bubutii bwa e na anganaki riki ana tai n ribanaia. (Wareka Ruka 13:​6-9.) Man uaan ana mwakuri Iesu n tataekina te rongorongo, bon tii tabeman ake a a riki bwa taan rimwina. Ma e kaotaki n te kaikonaki anne bwa e kani mwakuri korakora riki Iesu ngkai e a uarereke ana tai imwaini matena. Ngaia are e a uarongorongo ma ingaingan riki nanona i aon Iutaia ao Berea i nanon onoua te namwakaina. Tabebong imwaini maten Iesu, e bon tang ibukia kaain abana bwa a “ongo taningaia, ma a aki rotaki iai.”​—Mataio 13:15; Ruka 19:41.

6. Bukin tera bwa ti riai ni kabatiai riki ara tai n te mwakuri ni minita?

⁶ Ti riai ni kabatiai riki ara tai n te mwakuri ni minita ibukina bwa ti a rangi ni kaan ma te toki. (Wareka Taniera 2:​41-45.) Ai boni kakawakira te mwioko ae te riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova! Bon tii ngaira n te aonnaba aei aika ti kona n tataekina te kantaninga ibukini katokan aia kangaanga te botannaomata. E taekinna te tia kororongorongo n te nuutibeeba n taai aika tibwa nako bwa e aki kona ni kaekaaki te titiraki aei: “Bukin tera ngkai a riki baika buakaka nakoia aomata aika raoiroi?” Bon tabera ao mwiokoara ngaira Kristian tuangakia aomata ni kabane ake a kan ongora kaekaan aeka n titiraki akanne man te Baibara. Ti riai n “ingainga rinanon taamnein te Atua” ngkai ti karaoa ana mwakuri Iehova. (I-Rom 12:11) Man ana kakabwaia te Atua, ti a kona ni buokiia aomata bwa a na kinaa ao n tangira Iehova naba man ingaingara n tataekina te rongorongo ae raoiroi.

E KARINEAKI IEHOVA N TE NANO NI KAN ANGA

7, 8. E na kanga ni karineaki Iehova n te nano ni kan anga?

⁷ E kaotaki n te baere e rinanona te abotoro Bauro bwa ti kona ni karekea te “aki mamatu n te tairiki” ao “taai ake akea iai te amwarake” n ara mwakuri ni minita. (2 I-Korinto 6:5) E kabwarabwaraaki n te aro ae mataata n taeka akanne te nano ni kan anga ao e kona ni kauringira raoi aroia bwaiania ake a moanibwaia riki aia mwakuri ni minita irarikin aia mwakuri ni kareketianti ibukini boutokaaia. Iangoiia naba ara mitinare ake a mwakuri korakora aika “a kabwaroaki n ai aron te karea ae te wain” bwa a na buokiia aomata n aaba aika a ianena iai. (I-Biribi 2:17) Tera aroia unimwaane n te ekaretia aika mwakuri korakora ma n aki amwarake n tabetai ke n aki mamatu ibukin tararuaaia ana tiibu Iehova? Bon iai naba kaara ao te koraki ake a taonaki n te aoraki, aika a kabanei aia kona ni kakaaei bobotaki ni Kristian ao n uataboa te mwakuri ni minita. E korakora nanora ni kakaitau ngkana ti iaiangoi aroia ana toro te Atua aikai ni kabane ake a kukurei n anga ngaiia. Ma a kona naba aomata ake i tinanikun te ekaretia n nora kakawakin ara mwakuri ni minita iroura.

⁸ E taekina ae kangai n ana reta nakon te nuutibeeba ae te Boston Target i Lincolnshire i Buritan temanna te tia wareware ae tiaki te tia Kakoaua: “Ai akea kakoauaan Aaro irouia aomata . . . Tera ae a kakaraoia mataniwi n Aaro aikai n taai nako? A bon aki kawari auti nako ao ni maroro ma aomata n aron are e karaoia Kristo . . . Bon tii Ana Tia Kakoaua Iehova te Aro ae a taraa ni mutiakinia aomata ma ni kawariia ao n uarongorongoa taekan te koaua.” A a rangi ni bati n te aonnaba aei aika a aki kukurei n anga ngaiia ibukia aomata. Ma ibukina bwa ti kukurei n anga ngaira n uarongorongo, ti a karinea iai Iehova ae Atua.​—I-Rom 12:1.

9. Tera ae kona ni buokira n teimatoa n ingainga ni kani karaoi mwakuri aika raraoi n ara mwakuri ni minita?

⁹ Ma tera ae ti kona ni karaoia ngkana e a taraa ni bua ingaingara n te mwakuri ni minita? E na rangi n ibuobuoki iaiangoan te baere e kakororaoia Iehova rinanon te mwakuri n uarongorongo. (Wareka I-Rom 10:​13-15.) E boboto te kakamaiu mani wetean aran Iehova ao onimakinana, ma a aki kona ni karaoa anne aomata ni karokoa ae ti uarongorongo nakoia. E riai ni kairira ataakin aei bwa ti na ingainga ni kani karaoi mwakuri aika raraoi ao ni karaoa ara kabanea ni kona n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea.

A KATIKAKI AOMATA NAKON TE ATUA N AROARO AIKA RARAOI

10. Bukin tera bwa e kona n taekinaki ae a kona ni katikaki aomata nakon Iehova man aroarora aika raraoi?

¹⁰ E aki tau tii ingaingan nanora n te mwakuri ni minita ibukini katikaia aomata bwa a na kinaa te Atua. Te kauoua ni bwai are e buokiia aomata ni katikiia nakon te Atua bon aroarora ni Kristian aika raraoi. E katerea kakawakin aroarora Bauro ngke e korea ae kangai: “Ti aki karaoa te bwai teuana ae e na bwaka iai temanna, bwa e kaawa n tiribureaki ara mwakuri ni minita.” (2 I-Korinto 6:3) A anaaki nanoia aomata bwa a na taromauria Iehova man arora n taetaenikawai n te aro ae riai ao aroaroni maiura aika raraoi. (Tito 2:10) Ni koauana, ti aki toki n ongo bwa a butimwaea te koaua aomata ngkana a nori arora aika ti kakairi iai irouni Kristo.

11. Bukin tera bwa ti riai n iango ao n tataroakin aroarora ake a rotaki iai aomata?

¹¹ Kioina ngkai a kan reiakina te koaua aomata man aroarora aika raraoi, a kona naba n aki kani kinaa Iehova n aroarora aika bubuaka. Ngaia are ti riai n taraia raoi bwa ti na aki karaoi baika a na kona ni katannakoia aomata mairoun Iehova n ara tabo ni mwakuri, ni mwengara ke n ara tabo n reirei. Ti na boni karekea mwin ara mwakuri ae kakaiaki ngkana ti kakaraoa ae bure ma nanora ni kani bure. (I-Ebera 10:​26, 27) E riai ni kairira te iango anne bwa ti na tataroakina aroarora ao aron rotakia iai tabemwaang. Kioina ngkai a teimatoa n rikirake aroaro aika buakaka n te aonnaba aei, e a rangi ni kai noraki riki te kaokoro i marenan “ae toro iroun te Atua ma ae aki toro i Rouna.” (Maraki 3:​18, BG) Eng, a rangi ni kakawaki aroarora ni Kristian aika raraoi ibukin raoiakinaia aomata ma te Atua.

12-14. E na kanga nanomwaakara i aani kataakin ara onimaki n rotiia aomata ake a mamatakuakina ara mwakuri n uarongorongo? Taekina te katoto.

¹² E katerea Bauro n ana koroboki nakoia I-Korinto bwa e a tia n rinanoni karawawata, kangaanga, te ororeaki ao te karabuutinaki. (Wareka 2 I-Korinto 6:​4, 5.) A kona ni buokaki taani matakuakinira bwa a na butimwaea te koaua man nanomwaakara i aani kataakin ara onimaki. Aio kaikonakana: Tabeua te ririki n nako, a a tangiria tabeman ni kamaunaia Ana Tia Kakoaua Iehova mai aon Angola. A kataereaki taani Kakoaua aika a a tia ni bwabetitoaki aika uoman ao 30 ake a kan ongora ao ni kakaaei bobotaki. A bon ikotaki aomata n te tabo anne bwa a na matakuakinia taani kakaaitara ngke a kataereia aomata ake akea aia bure akanne ni karokoa tiinakon raraaia. E boni karaoaki naba te ribuaka nakoia aine ao ataei. A kani kakamaakuia aomata bwa a aonga n aki ongora irouia Ana Tia Kakoaua Iehova. Ma imwini kataereaia i mataia aomata, a a bati kaain te tabo anne aika a kawariia taani Kakoaua ao ni bubutii bwa a na reirei n te Baibara! Imwin anne, e a teimatoa n rikirake te mwakuri ibukin uarongorongoan te Tautaeka n Uea, a a bati ake e a reke irouia te koaua ao a kakabwaiaaki taari.

¹³ E katereaki n te katoto aei mwin te mwakuri korakora ae kakawaki, bwa a kona n anaaki nanoia aomata man arora n tei n nene ibukini booto n reirei man te Baibara. Ti kona n iangoi aroia aomata aika bati ake a raoiakinaki ma te Atua ibukin ninikoriaia Betero ao abotoro ake tabeman riki. (Mwakuri 5:​17-29) A kona ni butimwaea te koaua raora n reirei, raora ni mwakuri ke kaain ara utu n noran teira n nene ibukin te bwai ae eti.

¹⁴ A bae n rinanon te bwainikirinaki tarira tabeman n taai nako. N te katoto, e katautauaki bwa 40 mwaitiia taari aika kabureaki i aon Armenia ibukin teia i nuka ao a rangi ni bati riki aika i aoni kawaia naba ni kabureaki n namwakaina aika a na roko. A kabureaki ana toro Iehova aika 55 mwaitiia i Eritrea ao tabeman mai buakoia a a raka i aon 60 aia ririki ni maiu. E kaania 700 mwaitiia taani Kakoaua i aoni Korea Maiaki aika kabureaki ibukin rawaia n ira te buaka. E nakon 60 te ririki maanin karaoan te mwakuri aei. Ti bia tataro ibukin aia kakaonimaki taari ake a bwainikirinaki n aaba aika kakaokoro bwa e na kamoamoaaki iai te Atua, ao ni buokiia te koraki ake a tangira te raoiroi bwa a na tei n nene ibukin te taromauri ae koaua.​—Taian Areru 76:​8-10.

15. Taekina te rongorongo ae kaotaki iai katikaia aomata nakon te koaua mani kakaonimakira.

¹⁵ Ni koauana, a kona naba ni kairaki aomata nakon te koaua man arora ni kakaonimaki. (Wareka 2 I-Korinto 6:​4, 7.) N te katoto, iangoa te rongorongo aei: Ngke e kabwakaa kantokana n te bwati temanna te tari te aine ao e a tuangaki naba iroun raoraona bwa e aki riai ni kabwakaa kantokana ngkai e rangi n uarereke kawaina. E kabwarabwaraa te tari anne nakoina bwa e bon riai ni kabwakaa kantokana, e ngae ngke e rangi n uarereke kawaina. Imwin anne, e a ruo raoraona anne man te bwati. Ao e a tanrikaaki naba te turaiua n titirakina te tari anne ni kangai: “Ngkoe naba temanna Ana Tia Kakoaua Iehova?” E kaeka ni kangai: “Eng, ma bukin tera ngkai ko titiraki?” “I ongongo ami maroro ibukini kabwakaani kantokam ao I ataia ae tii Ana Tia Kakoaua Iehova mai buakoia aomata aika a kakaraoa anne aika tii tabeman ao a kakaonimaki ni bwaai ni kabane.” Tabeua te namwakaina imwina, e a kawaraki te tari te aine anne iroun te mwaane temanna n tain te taromauri ao e taku: “Ko kinaai? Boni ngai te turaiua n te bwati are I kaekako ibukini kabwakaani kantokam. Imwin norakin arom ni kakaonimaki, I a motinnanoia bwa N na moana au reirei n te Baibara ma Ana Tia Kakoaua Iehova.” Ngkana a norira aomata bwa ti kakaonimaki, a na bon onimakina te rongorongo ae raoiroi are ti uarongorongoia.

KAOTIOTII AROARO AIKA E NEBOAKI IAI TE ATUA N TAAI NAKO

16. Tera ae kona n riki ngkana ti bwaina te taotaonakinnano, te tangira ao te akoi? Anga te katoto n te bwai are a karaoia mataniwi n Aaro aika kewe.

¹⁶ E kakawaki naba kaotiotan aroaro n aron te taotaonakinnano, te tangira ao te akoi ibukini katikaia aomata nakon Iehova. A kona aomata tabeman ake a matakuakinira ni kan reiakina taekan Iehova, ana kantaninga ao ana aomata. E karineaki te Atua n anuaia ao aroaroia Kristian ni koaua ma a bakaaea bwainan anua ao katei aika raraoi mataniwi n Aaro tabeman. A rangi ni kaubwai mataniwin Aaro tabeua man aroia ni keweia kaain aia Aaro ao n anai aia mwane mairouia, ao ni kamanenai ni karekei iai mwengaia ao aia kaa aika bobuaka. Temanna e katea ana auti ana kamea ae mwaitorotoro. Ni koauana, a bati ake a taekinna bwa aongkoa taan rimwini Kristo aika a “aanga [ngaiia] naba n aki kabooaki.” (Mataio 10:8) A “rereirei . . . i bukini boon aia makuri” ao a angareirei i aon iango aika kairua ibukin te Atua, n aroia ibonga ake a mwangainrang i aon Iteraera rimoa. (Mika 3:​11, BG) E bon aki raoiakinaki te aomata nakon te Atua n aeka n aroaro akanne.

17, 18. (a) Ti kanga ni karekea neboan Iehova n arora ni kaotiotii aroarona ni maiura? (b) Tera ae kaungako bwa ko na botumwaaka ni karaoi mwakuri aika raraoi?

¹⁷ N te itera are teuana, a ringaki nanoia aomata n aia angareirei Kristian ni koaua ao aia mwakuri aika raraoi nakoia kaain rarikia. N te katoto, ngke e uarongorongo man te auti teuana ma teuana te bwaiania temanna, e a waekoa ni kanakoaki iroun te unnaine ae e a tia ni mate buuna. E taekinna te unnaine anne bwa ngke e katangaki beeron ana mataroa iroun te bwaiania anne, e boni mena i aon ana kaintamwarake bwa e onea wikin tauran ana umwa ni kuuka. E taku teuanne: “Ko na ruanikai ni karaoan anne n tii ngkoe.” E oneaki ana wiki iroun te tari te mwaane anne ao e a manga waakinaanako kawaina. Ngke e ongo taekan te baere e riki natin te unnaine anne ae te mwane, e a anaaki nanona iai ao e kataia ni kakaaea te tari anne bwa e na kaitaua. Tabeua te tai imwin anne, e a butimwaea te reirei n te Baibara.

¹⁸ Bukin tera bwa ko motinnanoia bwa ko na botumwaaka ni karaoi mwakuri aika raraoi? Tao ibukina bwa ko ataia ae ngkana ti kaotiota te ingaingannano n ara mwakuri ni minita ao n teimatoa ni karaoi mwakuri aika boraoi ma nanon te Atua, ti a neboia iai ao ni buokiia aomata naba bwa a na kamaiuaki. (Wareka 1 I-Korinto 10:​31-33.) E kaotaki korakoran nanora ni kani kaotiota tangiran te Atua ao raora n aomata naba n ingaingan nanora ni karaoi mwakuri aika raraoi rinanon tataekina te rongorongo ae raoiroi ao maiuakinan aroaro aika boraoi ma ana iango te Atua. (Mataio 22:​37-39) Ngkana ti ingainga ni kani karaoi mwakuri aika raraoi, ti na karekea iai te kimwareirei ni koaua ao te raunnano ngkai. Irarikin anne, ti a kona ni kariariaa te bong are a nang bane iai aomata ni kaotiota te ingainga ibukin te taromauri ae koaua ao ni karinea ara tia Karikiriki ae Iehova.