Bwaina Te Ingaingannano Ibukin Te Taromauri Ae Koaua
“E a rangi ni mwaiti te uaa ae riai n taiaki ngkai, ma a karako taani mwakuri.”—MATAIO 9:37.
1. Ko na kanga ni kabwarabwaraa ae nanonaki n te katawe?
TAO ko kainnanoa ana ibuobuoki temanna n am beeba ni mwakuri imwaini banen te bong anne. Tera ae ko na karaoia? Ko na kanikinaea bwa e “KATAWEAKI!” I aoni kawaim ni kaea te boowi ae kakawaki ma ko a rimwi. Tera ae ko na karaoia? Ko na bae n tuanga te turaiua ni kangai: “Kabutimwaakako riki taiaoka bwa I KATAWE!” Eng, ngkana iai te mwakuri ae riai ni katiaaki ma e a rangi n uarereke te tai, ko bae n tabeaianga ao n ingainga nako iai. E na tata bukibukini manawam ao ko na kabanea am kona ni katiaa imwain taina. Anne ae nanonaki n te katawe!
2. Tera te mwakuri ae te kabanea ni kataweaki ibukia Kristian ni koaua ni boong aikai?
2 Akea riki te mwakuri ae te kabanea ni kataweaki ibukia Kristian ni koaua ni boong aikai, nakon tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea ao karekeaia taan rimwini Kristo mani botannaomata nako. (Mataio 24:14; 28:19, 20) E koreia te tia rimwini Kristo ae Mareko ngke e mwanewea ana taeka Iesu bwa e riai “moa” ni karaoaki te mwakuri aei imwain rokon te toki. (Mareko 13:10) Ni koauana, e bon riai anne. E taku Iesu: “E a rangi ni mwaiti te uaa ae riai n taiaki ngkai, ma a karako taani mwakuri.” E aki kona n tataninga te mwakuri n tai; e riai n ikoikotaki imwain tokin te uaa.—Mataio 9:37.
3. Tera ae a karaoia aomata aika bati ibukini butimwaeani karaoan te uarongorongo ae kataweaki?
3 Kioina ngkai e rangi ni kakawaki te mwakuri n uarongorongo nakoira, e bon tau ngkanne bwa ti na anga ara tai, korakorara ae bati ao n tabeakinna raoi ngkana ti kona. A bon riai ni kamoamoaaki aomata aika bati ake a karaoa raoi anne. A a tia tabeman ni kabebetea maiuia ike a a kona ni kabwanina aia tai n te mwakuri ni minita bwa bwaiania, mitinare ke ni beku n teuana mai buakon te auti ni Betaera ni katobibia te aonnaba. A rangi n tabetabe ni maiuia. Tao a a tia ni kakeai baika bati n anga ngaiia ao a aitara ma kangaanga aika bati. Ma e ngae n anne, a boni kakabwaiaaki iroun Iehova. Ti rangi ni kukurei irouia. (Wareka Ruka 18:28-30.) A a tia tabeman ni kakorakoraia ni kabanea aia kona n te mwakuri ni kakamaiu aei, e ngae ngke a aki kona n airi ma taan uarongorongo aika kabwanina aia tai are e irekereke naba iai buokaia natira bwa a na kamaiuaki.—Te Tua-Kaua 6:6, 7.
4. E aera bwa a kona ni bua nanoia n umaki tabeman?
4 N aron ae ti a tia n noria, e aki toki n irekereke te katawe ma uarereken te tai, te kabanea n tai ae tokina. Ti a maeka i nanoni kabaneani boong ao a a bati bwaai ni kakoaua n te Baibara ao rongorongon rimoa ae a kakoauaa anne. (Mataio 24:3, 33; 2 Timoteo 3:1-5) E ngae n anne, bon akea temanna ae e ataia raoi bwa e na roko n ningai te toki. Ngke e kabwarabwaraa taekan “te kanikina” Iesu are e kanikinaea “tain tokin te waaki ae ngkai i aon te aba,” ao e taku: “Akea ae ataa te bong ma te aoa anne, a aki ataia anerani karawa ao e aki ataia naba te Nati, ma tii te Tama.” (Mataio 24:36) Ngkana ngaia anne, a kona ni kunea tabeman bwa e kangaanga irouia te umaki imwin ririki aika bati, ai moarara riki ngkana a a tia ni karaoa anne i nanon te tai ae rangi ni maan. (Taeka N Rabakau 13:12) E reke te aeka n namakin ae aron anne iroum? Tera ae e kona ni buokira ni karikirakea ke ni kateimatoa te umaki ibukin te mwakuri are e tangirira Iehova ae te Atua ao Iesu Kristo bwa ti na karaoia ni boong aikai?
Iangoa Ara Banna ni Katoto ae Iesu
5. N aaro raa are e kaota iai te nano n umaki Iesu ni kaineti ma te mwakuri ni minita?
5 Iesu Kristo bon ara banna ni katoto ae te kabanea n raoiroi mai buakoia te koraki ake a kaotiota te nano n umaki ni beku ibukin te Atua. Bukina teuana ngkai e umaki bwa e bati te bae e riai ni karaoia i nanon te maan ae tii tenua ma te iterana te ririki. Ma e ngae n anne, e bati riki te bae e kakororaoia Iesu ni kaineti ma te taromauri ae koaua nakon are e a tia ni karaoia temanna. E kaotiota aran Tamana ao ana kantaninga, e tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea, e kaotaraei aroia ni mwamwanaa te aba ao aia reirei aika kewe mataniwi n Aaro, ao ni boutokaa riain Iehova n tautaeka ni karokoa matena. E kabanea korakorana n angareirei, n ibuobuoki ao ni kamarurungia aomata n taabo ake e roko iai. (Mataio 9:35) Bon akea ae e a tia ni kakororaoa ana mwakuri n te tai ae kimototo n aron Iesu. E kabanea korakorana Iesu ni mwakuri.—Ioane 18:37.
6. Tera are e kaatuua iangoana Iesu ni maiuna?
6 Tera are e kaira Iesu bwa e na mwamwakuri nako n ana mwakuri ni minita ni kabane i aon te aba? N ana taetae ni burabeti Taniera, e kona n ataia Iesu bwa tera ae e na kakororaoia n ana mwakuri ni kaineti ma ana babaire Iehova. (Taniera 9:27) Ngaia are n aron ae taekinaki, e na toki ana mwakuri ni minita i aon te aba “i nukan te wiki” ke imwin tenua ma te iterana te ririki. Teutana te tai imwin rinin Iesu ni kakatonga i Ierutarem n te ririki ae 33 C.E., ao e taku: “E a roko te aoa are e nang kamimitongaki iai Natin te aomata.” (Ioane 12:23) E ngae ngke e ataia Iesu bwa e a kaani matena ma e aki kariaia kaatuuan iangoan anne, ao tiaki naba anne bukin ana mwakuri korakora. Ma e kaatuua iangoani kamanenaan aanga nako ni karaoa iai nanon Tamana ao ni kaotiota te tangira nakoia aomata nako. E kairaki n te tangira anne bwa e na ikotiia ao ni kataneiaia taan rimwina, ao ni kanakoia bwa a na tataekina te rongorongo. E karaoa aei n te aro are a na kona ni waakinaanako te mwakuri are e a tia ni moanna ao ni kakororaoi mwakuri aika korakora riki nakon are e a tia ni karaoia.—Wareka Ioane 14:12.
7, 8. Tera aroia taan rimwin Iesu n arona ni kaitiaka te tembora, ao e aera bwa e karaoa anne Iesu?
7 E anga te kakoaua ae korakora rongorongoni maiun Iesu teuana ibukin te ingaingannano are e karekea. Ni moantaain ana mwakuri ni minita Iesu ngkoa n tain te Toa ae te Riao n 30 C.E., ao e roko i Ierutarem ma taan rimwina ao e noriia “taani kaboonakoia kaao ma tiibu ma taobe n te tembora, ao taan raimwane ngke a tekateka.” Tera aron Iesu iai, ao tera aron rotakia taan rimwina?—Wareka Ioane 2:13-17.
8 Te bwai are e karaoia ao n taekinna Iesu n te tai anne, e tonu raoi ma uringan te taetae ni burabeti teuana mai buakon ana areru Tawita irouia taan rimwina ae kangai: “E kanai tangirani [ke e ingainga nanou ibukini, NW] maneabam.” (Taian Areru 69:9, BG) Bukin tera? Ibukina bwa e irekereke te bwai ae e karaoia Iesu ma te kangaanga ae korakora ao te karuanikai. Bwa ni koauana a kaungaa te karekemwane ae babakanikawai mataniwin te tembora aika ibonga, taani koroboki, ao tabemwaang riki are e karaoaki ikanne. Ibukini kaotaraean ao katokan aia waaki, e a karikia Iesu i bon irouna bwa aia kairiribai mataniwi n Aaro n ana bong. E teretere raoi bwa e eti aia katautau taan rimwini Kristo bwa e ‘tangira [ke e ingainga nanona ibukini] mwaneaban te Atua’ ke e tangira te taromauri ae koaua ma te ingaingannano. Tera ngkanne te ingaingannano? E kaokoro ma te nano n umaki?
Kabotauan te Nano n Umaki ao te Ingaingannano
9. Tera aroni kabwarabwaraan te ingaingannano?
9 E kabwarabwaraaki “te ingaingannano” n te rikitinare teuana bwa “te nano ae korakora ni kan uaiakina karaoan te bwai teuana,” ao titeboo naba ma nanon te taeka ae te nano n umaki. Ni koauana e kona n taekinaki ana mwakuri ni minita Iesu n taeka akanne ni kabane. Ma e rairaki te kibu aei n te Today’s English Version ni kangai: “E korakora tangiran am auti Atuau, e ura bwa kaanga te ai i nanou.” E kakaongora bwa n taetae n Atia tabeua ao te taeka ae “ingaingannano” e reke man taeka aika uoua ae nanona “te nano ae bue,” n te aro are e a rangi ni bue te nano. Maroaka ae a uringa ana taeka Tawita taan rimwini Kristo n noran te baere e karaoia Iesu n te tembora. Tera ngkanne ae karekea buen nanon Iesu n aron anne, ao ni kairoroa ke ni kairia bwa e na karaoa anne?
10. Tera ae nanonaki n “te ingaingannano” ae kamanenaaki n te Baibara?
10 E okioki te taeka ae “ingaingannano” n rairaki n ana areru Tawita are e reke man te taetae n Ebera bwa “tauaninne,” ni mwakoron te Baibara tabeua. N tabetai e rairaki n te New World Translation bwa “e riai n taromauriaki te Atua n tii ngaia.” (Wareka Te Otinako 20:5; 34:14; Iotua 24:19.) E taekinaki te taeka aei n rikitinaren te Baibara teuana ni kangai: “E okioki ni kamanenaaki ni kaineti ma reitakia raao ni mare . . . N aron te buu te mwaane ke te buu te aine aika a riai n tauaninne i marenaia, ai aron naba te Atua ni karekea riaina n tauaninne ibukia ana aomata aika a tangiria.” Ngaia are e bati riki ae nanonaki n te ingaingannano n te Baibara nakon te nano n umaki ibukin ukeran te bwai teuana, n ai aroia aomata nakon te takaakaro ae mamate nanoia iai. E tauaninne n te aro ae riai ingaingan nanon Tawita bwa e aki butimwaea te kaiangatoa ke te kabuakaka, ma e umaki korakora ni kamanoa te ara ae raoiroi ke kaetan te kabuakaka.
11. Tera are e kaira Iesu bwa e na kakorakoraa n tauaninne?
11 E bon eti aia iango taan rimwin Iesu ibukini kairekerekean ana taeka Tawita ma te bae a noria are e karaoia Iesu n te tembora. E aki tii kakorakoraa ibukina bwa iai tokin ana tai ni mwakuri ma e tauaninne ibukin aran Tamana ao te taromauri ae itiaki. Ngke e nori aanga nako Iesu ake e taetaebuakaaki ao ni kabuakakaaki iai aran te Atua ao e bon riai n tauaninne ke ni kaota te ingaingannano, ao ni karaoa te mwakuri ni kaeta te bwai ae riki anne. Ngke e noriia aomata aika nanorinano Iesu bwa a karawawataaki ao ni mwamwanaaki irouia mataniwi n Aaro, e a kairaki n ingaingan nanona bwa e na kabebeteia, n ikotaki naba ma taekinani kabuakakaan aia karawawata mataniwi n Aaro.—Mataio 9:36; 23:2, 4, 27, 28, 33.
Bwaina te Ingaingannano Ibukin te Taromauri ae Koaua
12, 13. Tera te bwai ae a a tia ni karaoia mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia ni boong aikai, ni kaineti ma (a) Aran te Atua? (b) Ana Tautaeka n Uea te Atua?
12 Titeboo aron aia waaki Aaro ni boong aikai ke e buakaka riki nakon are n ana bong Iesu. N te katoto, uringnga te moanibwai are e reireinia iai taan rimwina Iesu bwa a na tataro ni kaineti ma aran te Atua ni kangai: “Tamara are i karawa, e bia katabuaki aram.” (Mataio 6:9) Ti noriia mataniwi n Aaro, moarara riki mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia, bwa a reiakinia aomata bwa a na kinaa te Atua n arana ao ni katabua, ke ni karinea te ara anne? Ni kaitaraana a boni kabuakakaa te Atua rinanon reirei ni kewe n aron te Temanna n teniman, aki mamaten taamnein te aomata ao te ai ni moone, ake a karika te Atua bwa e kamimi, e kangaanga te ota iai, e ribuaka ao e tiritiri naba. A boni kabuakakaa naba te Atua n aia mwakuri aika bubuaka ao aroia ni mwamwanaa te aba. (Wareka I-Rom 2:21-24.) Irarikin anne, a a tia ni karaoi baika a kona n aki ataaki iai aran te Atua, ao ni boni kamauna naba man aia Baibara. A tukiia aomata mani kaanian riki te Atua ao karikirakean aia iraorao ma ngaia.—Iakobo 4:7, 8.
13 E reiakinia naba taan rimwina Iesu bwa a na tataro ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua ni kangai: “E bia roko am tautaeka n uea. E na kakororaoaki nanom i karawa ao n te aonnaba naba.” (Mataio 6:10) E ngae ngke a aki toki mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia ni kaokioka te tataro anne, ma a boni kaumakiia aomata bwa a na boutokai taian tautaeka ao aia waaki aomata. Irarikin anne a boni kakeai bongaia te koraki ake a kakorakoraia n uarongorongoa ao n tataekina te Tautaeka n Uea aei. Ibukin anne, a a mwaiti i buakoia ake a taku bwa Kristian ngaiia aika a bon aki mamaroroakina Ana Tautaeka n Uea te Atua ao a aki naba onimakinna.
14. A kanga mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia ni kamamaara Ana Taeka te Atua?
14 E kamataata n taekina ae kangai Iesu ngke e tataro nakon te Atua: “Bon te koaua am taeka.” (Ioane 17:17) Ni menan Iesu i aon te aba ao e kaotia are e na mwiokoa “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” bwa e na katauraoa te amwarake ae bwain te taamnei ibukia ana aomata. (Mataio 24:45) E ngae ngke a taekinna mataniwi n Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia, bwa a reiakinia aomata Ana Taeka te Atua, ma e koaua bwa a kakaonimaki ni karaoa te mwakuri are e a tia ni mwiokoiia iai te Toka? A bon aki. A teimatoa n taekinna bwa bon taian otokaraki baika n te Baibara. N oneani mwin are a na kaamwarakea aia nanai n te amwarake ae bwain te taamnei, ni kabebeteia ao ni karikirakea otaia n te onimaki, ma a a tia mataniwi n Aaro ni kairi nanoia taan onimaki bwa a na onimakina te karioiango. Irarikina, a a tia ni kamamaarai ana kaetieti te Atua ibukin te aroaro ni maiu ae riai. A karaoa anne bwa a rawa ni kamatauningaia taan rimwia ake a kakoauaa bwa a maiuakina te aroaro ni maiu ae riai, e ngae ngke a bon aki maiuakinna.—2 Timoteo 4:3, 4.
15. Tera am namakin ni baike a a tia ni karaoi mataniwi n Aaro ibukin aran te Atua?
15 A a bati aomata aika raoiroi ake a bwara nanoia, ao a aikoa onimakina te Atua ao te Baibara ibukini mwakuri aika a aongkoa a karaoaki ibukin aran te Atua ni koaua. A a tia ni mwane bwa konan Tatan ma ana waaki ae buakaka ngkai i aon te aba. Tera am namakin ngkana ko nori ke n ongoraei taekani baikai bwa a riki ni katoabong? Ngkai ana toro Iehova ngkoe, ko aki kairaki bwa ko na karaoa ae ko kona ni kaeta iai te taetaebuaka ao te taetae ni kamatauninga ae rangi ni bati nakon aran te Atua? Ngkana ko noria aomata aika raoiroi nanoia bwa a mwamwanaaki ao ni karawawataaki, ko aki kairaki bwa ko na kabebetei nanoia? Ngke e noriia aomata Iesu bwa “a karawawataaki ma ni kananoanga, ao a kamaenakoaki n aroia tiibu aika akea te tia kawakinia” n ana bong, ao e bon aki tii nanoangaiia. Ma e “reireinia baika bati.” (Mataio 9:36; Mareko 6:34) Iai bukina ae riai bwa a na ingainga nanora ibukin te taromauri ae koaua n aron Iesu.
16, 17. (a) Tera ae e riai ni kairoroira bwa ti na kakorakoraira n te mwakuri ni minita? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora ae imwina?
16 Ngkana a ingainga nanora n ara mwakuri ni minita, a a kakawaki riki ngkanne nanon ana taeka te abotoro Bauro ake a noraki n 1 Timoteo 2:3, 4. (Warekia.) Ti mwakuri korakora n te mwakuri ni minita tiaki tii ibukina bwa ti ataia ae ti a mena i nanoni kabaneani boong, ma ti ataia naba bwa bon ana kantaninga te Atua. E tangiriia aomata bwa a na karekea te atatai ibukin te koaua bwa a aonga n reirei aroia n taromauria, n toro irouna ao ni kakabwaiaaki. Ti kairoroaki bwa ti na kakorakoraira n te mwakuri ni minita, ma ti aki moanibwaia ibukin uarereken te tai ma ti kani karinea aran te Atua ao ni buokiia aomata bwa a na ataa ana kantaninga. A ingainga nanora ibukin te taromauri ae koaua.—1 Timoteo 4:16.
17 Ngkai ana aomata Iehova ngaira, ti a kakabwaiaaki n te atatai ibukin te koaua ae taekan ana kantaninga te Atua ibukia te botannaomata ao te aonnaba. Bon tabera bwa ti na buokiia aomata bwa a na karekea te kukurei ao te kantaninga ni koaua nakon taai aika imwaia. Ti kona ni kaota nakoia aroni karekeani katanaia ngkana e roko kamaunaan ana waaki ae ngkai Tatan i aon te aba. (2 I-Tetaronike 1:7-9) N oneani mwin are ti na namakina te bwarannano ke ni mamaara nanora ibukina bwa e taraa ni waeremwe ana bong Iehova, ti riai ni kukurei bwa e a reke riki ara tai ni kaingaingaa nanora ibukin te taromauri ae koaua. (Mika 7:7; Abakuka 2:3) Ti na kanga ni karikirakea te ingaingannano anne? Ti na rinanon aei n te kaongora ae imwina.
Ko Kona ni Kabwarabwaraa?
• Tera are e kaira Iesu bwa e na mwamwakuri nako n ana mwakuri ni minita ni kabane i aon te aba?
• Tera ae nanonaki n “te ingaingannano” n te Baibara?
• Tera ae ti noria n ara bong aikai are e riai ni kairira bwa a na ingainga nanora ibukin te taromauri ae koaua?
[Taamnei n iteraniba 10]
E kaatuua ana iango Iesu ni karaoan nanon Tamana ao ni kaotiota te tangira nakoia aomata
[Taamnei n iteraniba 12]
Iai bukina ae riai bwa a na ingainga nanora ibukin te taromauri ae koaua