KAONGORA IBUKIN TE REIREI 50
E Kona te Onimaki ao te Mwakuri ni Kairiri Nakon te Raoiroi
“Toua mwin te onimaki are e bwainna tamara are Aberaam.”—IROM 4:12.
ANENE 119 Ti Kainnanoa te Onimaki
KANOANAa
1. Ngkana ti rinanon ana onimaki Aberaam, tera te titiraki ae ti kona n titirakinira iai?
E NGAE ngke a bati aika ongongo taekan Aberaam, ma angiina a aki bati ni kinaa. Ma ngkoe ko rangi ni kinaa Aberaam. N te katoto, ko ataia ae e aranaki Aberaam bwa “tamaia taan onimaki ni kabane.” (IRom 4:11) Ko bae ni kangai, ‘I kona n toua mwini mwanekan Aberaam, ao ni karekea te aeka n onimaki are irouna?’ Eng, ko kona.
2. Bukin tera bwa e kakawaki neneran ana katoto Aberaam? (Iakobo 2:22, 23)
2 Te anga teuana ae ti kona iai ni karekea te aeka n onimaki are iroun Aberaam, ngkana ti nenera ana katoto. E tua te Atua bwa e na mwaing Aberaam nakon te aba ae raroanako, e na mamaeka n taian umwanrianna i nanon irabwi ma irabwi te ririki, ao e kuri naba ni kareana natina ae tangiria are Itaaka. Mwakuri akanne boni kaotan te onimaki ae korakora. E karekea akoana Aberaam ao ana iraorao ma te Atua, ibukin ana onimaki ao ana mwakuri. (Wareka Iakobo 2:22, 23.) E tangirira Iehova ao e tangiriko, bwa ko na karekei naba kakabwaia aikai. Ngaia are e a kairiia taani korea te Baibara ake Bauro ma Iakobo bwa a na korea taekan Aberaam. Ti na kaatuua ngkai iangoan ana katoto, are e karakinaki n I-Rom mwakoro 4 ao n Iakobo mwakoro 2. E kaotaki ni mwakoro akana uoua akanne taekan Aberaam ae kakawaki.
3. Tera te kibu are a uaia Bauro ma Iakobo ni mwanewea kanoana?
3 A uaia Bauro ao Iakobo ni mwanewea kanoani Karikani Bwaai 15:6, ae kangai: “E onimakina Iehova [Aberaam] ao e aranaki iai iroun te Atua bwa e raoiroi.” Te aomata ae raoiroi bon te aomata ae iangoaki iroun te Atua bwa e kakukureia nanona ao akea naba ana bure. Ai tamaroara ngkai a kona n iangoaki iroun te Atua bwa akea aia bure, aomata aika aki kororaoi ao ni bubure! Ko bae n tangira naba anne, ao e boni kona n riki. Ngkana ti kan ataia bwa e na kangaa n riki anne nakoira, ti riai moa n ota bwa e kangaa n riki anne nakon Aberaam.
TI RIAI N ONIMAKI BWA TI AONGA N IANGOAKI BWA TI RAOIROI
4. Tera ae e tukiia aomata man atongakia bwa a raoiroi?
4 E taekinna Bauro n ana reta nakoia kaain Rom bwa a bane ni bure aomata. (IRom 3:23) E na kangaa ngkanne ni kona n iangoaki temanna bwa e raoiroi ke akea kabuakakaana ao e karekea akoana iroun te Atua? Ibukini buokaia Kristian ni kabane aika raoiroi nanoia ni kaekaa te titiraki anne, e a mwanewea Bauro ana katoto Aberaam.
5. Bukin tera Iehova ngkai e atonga Aberaam bwa e raoiroi? (I-Rom 4:2, 4)
5 E atonga Aberaam Iehova bwa e raoiroi ngke e mena n te aba are Kanaan. Bukin tera ngkai e kona Iehova n atonga Aberaam bwa e raoiroi? Ibukina bwa e ongeaba Aberaam n te Tua Rinanoni Mote? Tiaki ngaia anne. (IRom 4:13) A anganaki te natannaomata are Iteraera te Tua anne 400 tabun te ririki imwin atongan Aberaam iroun te Atua bwa e raoiroi. Bukin tera ngkanne te Atua ngke e atonga Aberaam bwa e raoiroi? Ibukin Ana akoi ae rianako Iehova e a atonga iai Aberaam bwa e raoiroi ibukin ana onimaki.—Wareka I-Rom 4:2-4.
6. Bukin tera Iehova ngkai e kona n atonga te tia bure bwa e raoiroi?
6 E taekinna naba Bauro bwa ngkana iai ae e onimakina te Atua, ao “e aranaki bwa e raoiroi.” (IRom 4:5) E kangai riki Bauro: “N aron Tawita ngke e taekina naba kukurein te aomata ae aranaki iroun te Atua bwa e raoiroi tiaki ibukin ana mwakuri, ngke e kangai: ‘A a kukurei ake a kabwaraaki aia bure n urutua ao a rabunaki aia bure. E a kukurei te aomata ae aki tauaki mwin ana bure iroun Iehova.’” (IRom 4:6-8; TaiAre. 32:1, 2) E boni kabwarai ke e rabuni aia bure akana a onimakinna te Atua. E kabwarai raoi aia bure ao e aki taui mwin aia bure. E iangoiia bwa akea aia bure ao a raoiroi ibukin aia onimaki.
7. N te aro raa ae a raoiroi iai taan taromauria te Atua aika kakaonimaki?
7 E ngae ngke a aranaki bwa a raoiroi Aberaam, Tawita, ao tabeman riki taan taromauria te Atua aika kakaonimaki, ma a bon tiku naba n aroia ae taani bure aika aki kororaoi. Ma ibukin aia onimaki e iangoiia te Atua bwa akea kabuakakaaia, ngkana a kabotauaki riki ma ake a aki taromauria. (IEbe. 2:12) N aron ae kamataata Bauro n ana reta, e rangi ni kakawaki te onimaki ngkana ti na karekea ara iraorao ma te Atua. Anne naba ae riki nakon Aberaam ao Tawita, ao e kona naba n riki nakoira.
E KANGAA N IREKEREKE TE ONIMAKI AO TE MWAKURI?
8-9. Tera ae a kairua iai tabeman ni kaineti ma ana koroboki Bauro ao Iakobo, ao bukin tera?
8 I nanon ririki aika bati ao a aki toki Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia ni kauntaekaa irekereken te onimaki ao te mwakuri. A angareirei tabeman mataniwin Aaro bwa ko riai n tii onimakina te Uea ae Iesu Kristo ao ko a kamaiuaki naba. Ko bae n tia n ongongo aia taeka aei, “Butimwaea Iesu ao ko na kamaiuaki.” A bae mataniwin Aaro aikai ni mwanewei naba ana taeka Bauro aikai: ‘E aranaki te aomata iroun te Atua bwa e raoiroi tiaki ibukin ana mwakuri.’ (IRom 4:6) Ma a a rau naba nanoia tabemwaang n ae aongkoa ko kona ni kamaiuko i bon iroum ngkana ko nanako n taromauri ke ni karaoi bwaai tabeua ake e tua te Aro. A bae naba ni mwanewea kanoan Iakobo 2:24 ae kangai: “E na atongaki te aomata bwa e raoiroi n ana mwakuri ao tiaki tii n te onimaki.”
9 Ibukini koaua akanne, a a iangoia tabeman taan rabakau n te Baibara bwa e kauntaba aia koaua Bauro ma Iakobo ni kaineti ma te onimaki ao te mwakuri. A bae n iangoia mataniwin Aaro bwa Bauro e kakoauaa ae e atongaki te aomata ae raoiroi tiaki man ana mwakuri, ma Iakobo e angareirei bwa e rangi ni kakawaki te mwakuri bwa e karekea akoam iroun te Atua. E kangai te tia rabakau i aon te Aro: “E aki ota Iakobo n te baere e kananonaa Bauro ngke e taku bwa [ko kona n atongaki bwa ko raoiroi] tii man am onimaki ao tiaki te mwakuri.” Ma bon Iehova ae kaira Bauro ao Iakobo bwa a na korei baike a korei. (2Tim. 3:16) Ngaia are e na bon iai bukina ngkai e kaokoro baika a taekin. Ti kona n ota iai ngkana ti rinanon raoi bwaninin aia koroboki.
E katuruturua Bauro nakoia Kristian aika I-Iutaia ake i Rom bwa e kakawaki te onimaki ao tiaki mwakuri aika irekereke ma te Tua Rinanoni Mote (Nora barakirabe 10)b
10. Tera te “mwakuri” are e maroroakinna Bauro? (I-Rom 3:21, 28) (Nora naba te taamnei.)
10 Tera te “mwakuri” are e kaatuua taekana Bauro n I-Rom 3 ao 4? E nanoni “mwakuri ake kanoan te tua” are te tua rinanoni Mote, are e anganaki n te Maunga are Tinai. (Wareka I-Rom 3:21, 28.) E taraa n ae iai tabeman Kristian aika I-Iutaia ake n ana bong Bauro, aika e kangaanga irouia butimwaean ae e a toki tain te Tua Rinanoni Mote ao mwakuri aika katauaki n te Tua anne. Ngaia are Bauro e a mwanewea ana katoto Aberaam ni kaotia iai bwa e raoiroi te aomata i matan te Atua tiaki mani “mwakuri ake kanoan te tua.” E kainnanoaki te onimaki. E kaunganano anne ibukina bwa ataakin aei ti a kakoauaa iai ae ti boni kona ni karekea atongara ae raoiroi i matan te Atua. Ae nanona bwa ti kona ni karikirakea onimakinan te Atua ao Kristo, ike e a kona n reke iai akoara i matan te Atua.
E kaumakiia Kristian Iakobo bwa a na kaota aia onimaki rinanon te “mwakuri” n aroni mwakuri n akoi ma te aki inanonano (Nori barakirabe 11-12)c
11. Te aeka ni “mwakuri” raa are e katuruturua taekana Iakobo?
11 N te itera are teuana, te “mwakuri” are e maroroakinaki n Iakobo mwakoro 2 bon tiaki taekani “mwakuri ake kanoan te tua” are e kananonaa Bauro. E nanona Iakobo aia mwakuri ke baika a kakaraoi Kristian ni maiuia ni katoabong. E oti man aeka ni mwakuri akanne bwa e onimakina raoi te Atua ke e aki te Kristian anne. Iangoi katoto aika uoua aika e kabonganai Iakobo.
12. E kangaa Iakobo ni kabwarabwaraa irekereken te onimaki ao te mwakuri? (Nora naba te taamnei.)
12 N te moani katoto, ao Iakobo e taekinna bwa a riai Kristian n aki inanonano nakoia tabemwaang. E kamataata te bae kakawaki aei n taekan te aomata ae inanonano n arona n akoa ae kaubwai ao ni kakeaa bongan ae maiu ni kainnano. E katerea Iakobo bwa ngkana e taku te aeka n aomata anne bwa iai ana onimaki, ma e aera e aki mwakuria? (Iak. 2:1-5, 9) N te kauoua ni katoto, e taekina Iakobo te aomata ae e nora ‘tarina ke mwaanena bwa akea ana kunnikai ke kanana’ ma e aki buokia. Ngkana e taku naba te aomata anne bwa iai ana onimaki, ma e oti n ana mwakuri bwa bon akea ana onimaki. E kangai Iakobo, “e mate . . . te onimaki ngkana e aki raonaki n taiani mwakuri.”—Iak. 2:14-17.
13. E kangaa Iakobo ni kamataata te bae kakawaki ibukin te onimaki ae mwakuriaki? (Iakobo 2:25, 26)
13 E mwanewea Iakobo taekan Raaba bwa te katoto ae raoiroi ibukin te onimaki ae mwakuriaki. (Wareka Iakobo 2:25, 26.) E ongo neiei taekan Iehova ao e ataia ae e boutokaiia I-Iteraera. (Iot. 2:9-11) E kaota ana onimaki n ana mwakuri, ngke e kamanoia I-Iteraera aika uoman ake taani karaba n tutuo, ngke e a ruanikai maiuia. Ibukin anne, e a atongaki te aine ae aki kororaoi aei ao tiaki te I-Iteraera bwa e raoiroi, n aron Aberaam. E teretere n ana katoto neiei kakawakin te onimaki ae irianaki ma te mwakuri.
14. N te aro raa ae a aki kauntaba iai ana koroboki Bauro ao Iakobo?
14 A kabwarabwaraa taekan te onimaki ao te mwakuri taani korea te Baibara aika Bauro ao Iakobo, man itera aika kakaokoro. E tuangia Kristian aika I-Iutaia Bauro bwa a na aki kona ni karekea akoaia iroun Iehova tii man ongeabaia n te Tua Rinanoni Mote. E kabwarabwaraa Iakobo bukina ngkai a riai Kristian ni kaotiota aia onimaki n aroia ni karaoa ae raoiroi nakoia tabemwaang.
E kairiko am onimaki bwa ko na karaoi mwakuri aika e kukurei iai Iehova? (Nora barakirabe 15)
15. Baikara aanga tabeua aika ti kona ni kaota iai te onimaki n ara mwakuri? (Nori naba taamnei.)
15 E aki taekinna Iehova bwa ngkana ti kan atongaki bwa ti raoiroi ao ti na riai ni karaoa raoi are e karaoia Aberaam. A boni bati aanga aika ti kona ni kaota iai te onimaki rinanon ara mwakuri. Ti kona ni butimwaeiia aika boou n te ekaretia, ti buokiia taari mwaane ao aine aika kainnanoa raoi buokaia, ao ni karaoa ae raoiroi nakoia ara utu, aika mwakuri aika e na kukurei iai te Atua ao ni kakabwaiai. (IRom 15:7; 1Tim. 5:4, 8; 1Ioa. 3:18) Ma te mwakuri ae rangi n raoiroi ae e oti iai ara onimaki bon te ingainga n uataboa tibwaan te rongorongo ae raoiroi nakoia tabemwaang. (1Tim. 4:16) Ti kona ngaira aikai ni kabane ni kaotia n ara mwakuri bwa ti onimakin ana berita nako Iehova bwa a na boni koro bukia ao taiani kabanea n tamaroa arona nako. Ao ngkana ti karaoa anne, ti kona ni kakoauaa raoi bwa e na bon aranira naba te Atua bwa ti raoiroi ao n aranira bwa raoraona.
NGKANA E NENE ARA KANTANINGA AO E NA KORAKORA ARA ONIMAKI
16. E kangaa n irekereke te kantaninga ma ana onimaki Aberaam?
16 E kaotaki n I-Rom mwakoro 4 te reirei riki ae rangi ni kakawaki mairoun Aberaam aei: e na nene am kantaninga. E berita Iehova bwa a na kakabwaiaaki “natannaomata aika bati” rinanon Aberaam. Iangoa tamaroan ana kantaninga Aberaam anne! (KBwaai 12:3; 15:5; 17:4; IRom 4:17) Ma ai 100 ana ririki Aberaam ao 90 ana ririki Tara ao e tuai naba man reke natiia te mwaane are beritanaki. E taraa ni kangaanga n aia taratara aomata bwa e na reke natiia Aberaam ao Tara. Anne bon boni kataakin Aberaam ae bubura. Ma e ngae n anne “e kantaningaia Aberaam ma n onimakinna bwa e na riki bwa tamaia natannaomata aika bati.” (IRom 4:18, 19) Ao n tokina e boni koro bukin te kantaninga anne. E riki bwa taman Itaaka, are te nati are e a kamani kakantaningaaki bungiakina.—IRom 4:20-22.
17. Ti kangaa n ataia ae ti kona n aranaki bwa ti raoiroi n aroia raoraon te Atua?
17 Ti kona ni karekea akoara iroun te Atua ao n aranaki bwa ti raoiroi n aron raoraon te Atua are Aberaam. E bon taekina anne Bauro ngke e korea aei: “Taeka aika, ‘e aranaki iai bwa e raoiroi,’ e aki tii koreaki [ibukin Aberaam], ma ibukira naba ngaira aika ti na aranaki naba bwa ti raoiroi, kioina ngkai ti onimakina Teuare kauta ara Uea ae Iesu.” (IRom 4:23, 24) N aron Aberaam, ti kainnanoa te onimaki ao te mwakuri, ao ai te kantaninga. E reitaanako riki ana maroro Bauro ni kaineti ma te kantaninga n I-Rom mwakoro 5, ae ti na rinanona n te kaongora are imwina.
ANENE 28 Karekean te Iraorao ma Iehova
a Ti kani karekea akoara iroun te Atua ao n iangoaki bwa ti raoiroi i matana. E na maroroakinaki n te kaongora aei, ni kabonganaan aia koroboki Bauro ma Iakobo, bwa e na kangaa ao tera aron ara onimaki ao ara mwakuri n irekereke ma akoara iroun Iehova.
b KABWARABWARAAN TAAMNEI: E kaumakiia Kristian aika I-Iutaia Bauro bwa a na ataa kakawakin te onimaki, ao tiaki “mwakuri ake kanoan te tua,” n aroni kanimwan te karai ae buruu i aon ana kunnikai temanna, bukamaruan te Toa ae te Riao, ao kakaraoan te tebobai ao te tebowae.
c KABWARABWARAAN TE TAAMNEI: E kaungaa Iakobo kaotan te onimaki rinanoni kakaraoan ae raoiroi nakoia tabemwaang, n aroni buokaia aika kainnano.