Lívro número 50 Filipenses

Ohai: Pablo

Moõpa ojehai: Roma

Arakaʼépa ojehaipa: áño 60-61 rupi

PETEĨ visiónpe apóstol Pablo ohecha peteĩ kuimbaʼe Macedoniaygua ojeruréva chupe oho hag̃ua oipytyvõ chupekuéra. Upémarõ pyaʼe porã osẽ oho Lucas, Silas ha Timotéondi. Oho hikuái várkope Troas guive oĩva Asia Menórpe táva Neápolis peve. Upéi oviaha hikuái montáña paʼũ rupi ha og̃uahẽ táva Filípospe opytáva 15 kilómetro upégui. Lucas heʼi Filipos haʼeha “siuda tuichavéva Macedóniape” (Hech. 16:​12, BNP). Ko táva oñembohéra upéicha pe rréi Macedoniaygua hérava Filipo II (Alejandro Magno túva) ojagarrahaguére áño 356-pe Jesús ou mboyve. Upéi katu ojagarra umi Romaygua. Áño 42-pe Jesús ou mboyve, upépe oiko heta ñorairõ oipytyvõva omanda guasuve hag̃ua Octavio, upéi oikovaʼekue chugui mburuvicha guasu César Augusto. Ogueromanduʼa hag̃ua mbaʼéichapa osẽ porã umi ñorairõme, mburuvicha Octavio omoĩ Filipos Roma poguýpe.

² Og̃uahẽ jave peteĩ távape Pablo opredika raẽ jepi umi hudíope. Péro oho ypýrõ guare Filípospe áño 50-pe ohecha upépe saʼiha umi hudío, ha ikatu voi oime ndorekói hikuái sinagóga ijaty hag̃ua. Upévare oñembyaty jepi rrío rembeʼýpe oñemboʼe hag̃ua. Filípospe pyaʼe voi oĩ ojeroviáva Pablo heʼívare, umíva apytépe Lidia, peteĩ kuñakarai ombaʼevendéva, ha osegíva umi hudío rrelihión. Lidia oñepyrũ ojerovia Jesús rehe ha joʼa joʼa heʼi Pablo ha iñirũnguérape opyta hag̃ua hógape. “Ha ropytámante” heʼi Lucas. Pyaʼe avei oĩ oñemoĩva hesekuéra. Pablo ha Sílaspe oñembyepoti garrótepe ha oñemoinge préso. Oĩ aja hikuái upépe oiko peteĩ yvyryrýi. Pe karseléro ha hogaygua ohendúvo Pablo ha Sílaspe ojerovia avei Jesús rehe. Koʼẽ rire ojepoi Pablo ha Sílasgui, oho hikuái Lidia rógape ha omokyreʼỹ umi ermánope oho mboyve upégui. Hasy Pablo hesarái hag̃ua hetaite ohasa asy hague omoñepyrũ hag̃ua kongregasión Filiposgua (Hech. 16:​9-40, BNP).

³ Ojapóvo pe tercer viáhe opredika hag̃ua Pablo oho jey ovisita kongregasión Filiposguápe. Upéi ohasávo 10 áño oñepyrũhague pe kongregasión, umi ermáno ojapo peteĩ mbaʼe tuichaitereíva ohechaukávo imborayhu Páblore, ha upéva omokyreʼỹ chupe ohai hag̃ua chupekuéra. Ko kárta oñemoĩ Ñandejára Ñeʼẽme ha oreko upe kongregasión ojehayhuetéva réra.

⁴ Enterovénte heʼi Pablo ohaihague ko kuatiañeʼẽ, heʼiháicha oñepyrũnguévo. Policarpo (áño 69?-155?) ohai avei umi Filiposguápe ha heʼi Pablo oskrivihague chupekuéra. Umi karai arandu yma guare, Ignacio, Ireneo, Tertuliano ha Clemente Alejandriaygua heʼi ko kárta Pablo rembiapokueha. Oĩ avei dokuménto ohechaukáva upéva. Pór ehémplo Fragmento Muratoriano síglo 2-peguare ha hetave dokuménto ymaguare. Avei oĩ pe papiro Chester Beatty núm. 2-pe (P⁴⁶) (áño 200 rupi), orekóva 8 kárta Pablo ohaivaʼekue.

⁵ Ikatu avei jaikuaa moõ ha arakaʼépa ojehai ko kuatiañeʼẽ. Pablo oĩvaʼekue préso ohaírõ guare ha oñatende hese ñorairõhára mburuvicha guasu rogapegua. Upérõ umi kristiáno Romaygua opredika kyreʼỹjoa. Omohuʼãvo ikárta umi Filiposguápe, Pablo omomaitei chupekuéra umi kristiáno César rogapegua rérape. Koʼã mbaʼe ohechauka porã Filipenses kuatiañeʼẽ ojehaihague Rómape (Fili. 1:​7, 13, 14; 4:22; Hech. 28:​30, 31).

⁶ Péro arakaʼépa ojehai ko kárta? Upérõ oiméne aréma Pablo oĩhague Rómape. Upévare opa umi guárdia mburuvicha guasu rogapegua oikuaa oĩha préso ha hetave tapicha oikuaáma avei. Oñemombeʼu avei Epafrodito ouhague Filíposgui ha ogueru peteĩ jopói Páblope g̃uarã (upéva opyta 1.000 kilómetro upégui). Upéi Epafrodito hasy oĩ aja Rómape ha upéva ojekuaa jey Filípospe. Umi ermáno upepegua heʼiuka Páblope ombyasyha upe oikóva (Fili. 2:​25-30; 4:18). Pablo ningo oho ypy préso Rómape áño 59-61-pe. Upéicharõ oiméne ohaíraʼe ko kárta áño 60 térã 61-pe, ohasa riréma un áño rasa upépe.

⁷ Pablo ningo heta ohasa asy vaʼekue opredika ypýrõ guare Filípospe. Umi kristiáno upepegua ohayhueterei chupe ha imbaʼeporãgui omeʼẽ hikuái Páblope heta mbaʼe oikotevẽva (haʼe imanduʼa meme koʼã mbaʼére oviaha aja ha ohasa asy jave). Pablo ohechakuaa avei mbaʼéichapa Jehová ovendesi pe predikasión Macedóniape. Ohasa rupi oñondive hetaite mbaʼe, Pablo ha umi kristiáno Filiposgua ojoayhuve ára koʼẽre. Koʼã kristiáno ningo imbaʼeporã, ojepyʼapy Epafrodito rehe ha oikuaase avei mbaʼéichapa oho predikasión Rómape. Upévare Pablo ohai peteĩ kárta omokyreʼỹ ha omombarete hag̃ua chupekuéra.

MBAʼÉICHAPA ÑANEPYTYVÕ

¹² Iporãite ningo ñandéve g̃uarã Filipenses kuatiañeʼẽ! Ñande ningo ñaime porãse Jehová renondépe ha jaipota umi omoakãva kongregasión ñandeguerohory Pablo oguerohoryhaguéicha umi Filiposguápe. Jahupytýta upéva jajapóramo umi kristiáno Filiposgua ojapohaguéicha ha jasegíramo umi konsého porãite Pablo omeʼẽvaʼekue. Upéicharõ tekotevẽ ñandepojera, ñaipytyvõ ñane ermanokuérape oikotevẽ jave ha ñadefende pe marandu porã mburuvichakuéra renondépe (1:​3-7). ‘Ñaimevaʼerã oñondive peteĩ pyʼápe, ñañehaʼãvo ñamyerakuã marandu porã.’ ‘Ñamimbivaʼerã’ umi hénte aña ha mbaʼe vai apoha apytépe. Jajapóramo koʼã mbaʼe ha jajepyʼamongetáramo umi mbaʼe iñimportantevévare ñambovyʼáta ñane ermanokuérape, umi kristiáno Filiposgua ombovyʼahaguéicha apóstol Páblope (1:27; 2:15; 4:​1, 8).

¹³ “Peikókena che aikoháicha”, heʼivaʼekue apóstol Pablo. Mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva? Upearã jahasakuaavaʼerã jarekomívare. Oreko térã ndorekóiramo jepe heta mbaʼe, Pablo ovyʼa orekomívare ha naichiʼõi. Haʼe opredika meme vyʼápe pe marandu porã. Avei Pablo ojapohaguéicha jahayhuvaʼerã ñane ermanokuérape. Pablo ningo oñeʼẽ porãiterei Timoteo ha Epafrodito ojapóvare. Ha ohayhueterei iñermanokuéra Filiposguápe, heʼi voi hesekuéra ‘che pehẽnguekuéra pohayhuetéva, pohechasetéva ha pechembovyʼáva’ (3:17; 4:​1, 11, 12; 2:​19-30).

¹⁴ Mbaʼéichapa ikatúta jajoguave Páblope? Jasegíramo ñane rembiapo ‘ñag̃uahẽ meve huʼãme’. Entéro ojepyʼamongetáva ‘umi mbaʼe iporãvare’, oipota ojejapo Ñandejára rembipota yvága ha Yvýpe. Upérõ ‘opavave ohechakuaáta Jesucrístope, oñemombaʼeguasu hag̃ua Ñandejára, pe Túvape’. Filipenses kuatiañeʼẽ omokyreʼỹ entéro oikosévape Ñandejára rréino poguýpe toñehaʼã ojapo oñekotevẽva upearã. Jaikuaa ko kuatiañeʼẽ ojehaihague umi ‘tetã yvagapegua reheguápe’ ohaʼarõva hete ojogua Cristo ‘rete ojajaipávape’. Haʼekuéra ‘oñembyesarái tapykuépe opytávagui ha oñehaʼã ohupyty henondépe oĩva’. Oñehaʼã avei ojapo apóstol Pablo ojapohaguéicha, ‘og̃uahẽ huʼãme ha ohupyty pe yvága’, ogoverna hag̃ua Ñandejára rréinope (4:8; 2:​10, 11; 3:​13, 14, 20, 21).