Agun Klistiani Owhe Kanweko-Tintan Tọn Lọ
To Pẹntikọsti owhe 33 W.M. tọn, gbigbọ wiwe yin kinkọn jẹgbonu do devi Jesu ton 120 lẹ ji, yé sọ jẹ hodọ dogbọn azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dali ji to ogbè susu lẹ mẹ. Ehe wẹ yin didoai agun Klistiani tọn lọ tọn. Nudi nuplọntọ yọ́yọ́ 3 000 lẹ wẹ lẹyẹwhesin to azan enẹ gbe.—Owalọ lẹ, weta 2.
Agun lẹ to nọtẹn vovo lẹ mẹ sudeji to sọha mẹ dile na apọsteli lẹ po mẹdevo lẹ po to Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ zọnmii po tugbigbo po. Dile na e yin kinkandai to owe Owalọ lẹ tọn mẹ do, to ojlẹ vude mẹ yẹwhehodidọ lọ yin didọ pe lẹdo awa Méditerranée tọn lọ, sọn Babilọni po Agewaji Afrique tọn po yìjẹ Lomu podọ vlavo jẹ Espagne.—Lomunu lẹ 15:18-29; Kọlọsinu lẹ 1:23; 1 Pita 5:13.
Fidepope he gbẹtọ lẹ lẹzun nuplọntọ lẹ te, yé nọ wleawuna agun lẹ. Sunnusi he whẹn bo tindo jẹhẹnu lẹ nọ yin didè taidi mẹho lẹ kavi nugopọntọ lẹ, nado hẹn nujinọtedo nuplọnmẹ tọn po walọyizan jijlọ tọn po dote to agun lẹ mẹ. Ṣigba yé ma wleawuna hagbẹ sinsẹ̀ngán lẹ tọn de gba; yé yin lizọnyizọnwatọ lẹ po azọ́nwàhẹmẹtọ lẹ po na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.—Owalọ lẹ 14:23; 20:28; 1 Kọlintinu lẹ 3:5; 5:13; Kọlọsinu lẹ 4:11; 1 Timoti 3:1-15; Heblu lẹ 13:17; 1 Pita 5:1-4.
Apọsteli lẹ po azọ́nwàhẹmẹtọ pẹkipẹki devo lẹ po nọ wadevizọn taidi hagbẹ anademẹtọ de. Yé yin nukọntọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. Yé nọ dedẹ nuhahun lẹ to agun Jelusalẹm tọn mẹ. Yé nọ do mẹmẹsunnu he tindo jẹhẹnu lẹ hlan Samalia po Antioku po nado do huhlọn lanmẹ na yisenọ yọyọ lẹ to finẹ. Yé penukundo nudindọn de dogbọn owhẹgbigbo dali go, bo yí nudide yetọn dohlan na agun lẹpo nado yizan. Ṣogan dawe ehelẹ ma yin ogan lẹ do mẹdevo le ji gba ṣigba yin devizọnwatọ lẹ po azọ́nwàhẹmẹtọ agun lọ pete tọn lẹ po.—Owalọ lẹ 4:33; 6:1-7; 8:14-25; 11:22-24; 15:1-32; 16:4, 5; 1 Kọlintinu lẹ 3:5-9; 4:1, 2; 2 Kọlintinu lẹ 1:24.
Nuplọntọ fliflimẹ tọn lẹ ko yin yinyọnẹn taidi Klistiani lẹ, bo yin yiylọ domọ to anademẹ sọn olọn mẹ wá glọ. Yé sọ tindo nuplọnmẹ he nọ do yé hia lẹ; ehelẹ nọ yin yiylọ dọ nuplọnmẹ apọsteli lẹ tọn, kavi ohia ohó he pegan tọn lẹ. Nuplọnmẹ Owe wiwe lẹ tọn ehe ko sọ yin yinyoṇen taidi nugbo lọ.—Johanu 17:17; Owalọ lẹ 2:42; 11:26; Lomunu lẹ 6:17; 1 Timoti 4:6; 6:1, 3; 2 Timoti 1:13; 2 Pita 2:2; 2 Johanu 1, 4, 9.
Yé yin ogbẹ́ mẹmẹsunnu lẹ tọn lẹdo aihọn pe de he yin kinkọndopọ to owanyi mẹ. Yé nọ do ojlo hia to hagbẹ yisenọ yetọn lẹ mẹ to otò devo lẹ mẹ. Whenuena yé tọ́nwhẹn yì otò devo mẹ, hagbẹ yisenọ lẹ nọ dokuavọ na yé bo nọ yí yé do owhé yetọn lẹ gbe. Yé nọ hẹn nujinọtedo yiaga walọyizan dagbe tọn go, bo yin gbẹtọ wiwe he yin kinklandovo sọn aihọn lọ go lẹ. Yé hẹn ojlẹ azan tintin-tofi Jehovah tọn tọn do ayiha mẹ pẹkipẹki bo nọ basi lilá gbangba yise yetọn tọn po zohunhun po.—Johanu 13:34, 35; 15:17-19; Owalọ lẹ 5:42; 11:28, 29; Lomunu lẹ 10:9, 10, 13-15; Titu 2:11-14; Heblu lẹ 10:23; 13:15; 1 Pita 1:14-16; 2:9-12; 5:9; 2 Pita 3:11-14; 3 Johanu 5-8.
Ṣigba, dile na e yin didọdai do, atẹṣiṣi daho de jẹ awuwle ji, to owhe kanweko awetọ po atọ̀ntọ po mẹ. Ehe dekọtọn do titonu ṣọṣi tọn daho lẹ mẹ he ma nọ hẹn wiwejininọ agun Klistiani fliflimẹ tọn lọ tọn go gba na nuhe du nuplọnmẹ, walọyizan, tito-bibasi, po teninọ hlan aihọn po.—Matiu 13:24-30, 37-43; 2 Tẹsalonikanu lẹ, weta 2.
Ṣigba, Jesu dọdai dọ vọjlado sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn de na tin to vivọnu titonu lọ tọn. Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yise dọ vọzedai ehe sọgan yin mimọ to azọ́n yetọn lẹdo aihọn pe lẹ mẹ to ojlẹ mítọn mẹ, to nudi owhe 1 900 lẹ jẹgodona dọdai Jesu tọn. Weda he bọdego lẹ na basi zẹẹmẹ nuhewutu e yin mọ tọn.
• Nawẹ agun Klistiani tọn yin didoai gbọn, podọ nawẹ e whẹn gbọn?
• Nawẹ nukun nọ yin pipedo agun enẹ go gbọn?
• Onu tẹlẹ wẹ do ohia ogo na Klistiani owhe kanweko-tintan tọn lẹ hezeheze?
[Yẹdide otò tọn to weda 7]
(Nado mọ yẹdide lọ ganji, pọ́n zinjẹgbonu lọ mẹ)
Mer Noire
Mer Caspienne
Grande Mer
Mer Rouge
Golfe Persique
Awa he ji wẹndagbe lọ jẹ to owhe kanweko tintan whenu lẹ
ITALIE
Rome
GRÈCE
MALTE
CRÈTE
CHYPRE
BITHYNIE
GALATIE
ASIE
CAPPADOCE
CILICIE
SYRIE
ISRAËL
Jérusalem
MÉSOPOTAMIE
Babylone
Mẹdelẹ sọn awa ehelẹ ji lẹzun yisenọ lẹ
ILLYRIE
MÉDIE
PARTHIE
ÉLAM
ARABIE
LIBYE
ÉGYPTE
ÉTHIOPIE
[Yẹdide lẹ to weda 7]
Klistiani fliflimẹ tọn lẹ dọyẹwheho Ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn po tugbigbo po
Klistiani lẹ nọ yin kuavọdona biọ owhé hagbẹ yisenọ lẹ tọn gbe to fidepope he yé na tọ́nwhẹn yì