Weta 8
Etẹwẹ Nọ Jọ to Okú Whenu?
1. Kanbiọ tẹlẹ wẹ gbẹtọ lẹ nọ saba kanse dogbọn ọṣiọ lẹ dali?
VLAVO hiẹ na ko yọn numọtolanmẹ vọtọmẹninọ tọn he nọ wá to hẹnbu omẹ yiwanna de to oku mẹ whenu. Nawẹ numọtolanmẹ awubla po alọgọ matindo lọ po tọn nọ su sọ! Onu jọwamọ de wẹ e yin nado kanse: Etẹwẹ nọ jọ do mẹde go whenuena uwọ ku? Be uwọ sọ gbẹ pò to ogbẹ̀ to fidevo de? Be mẹhe tin to ogbẹ̀ todin lẹ na sọ wá duvivi gbẹ́dido yewu mẹhe ko ku todin lẹ tọn tọn whladopo dogọ to aigba ji?
2. Etẹwẹ jọ do sunnu tintan Adam go to oku whenu?
2 Nado sọgan gblọn kanbiọ mọnkọtọn lẹ, e na yin alọgọ de na mí nado yọn nuhe jọ do Adam go to oku etọn whenu. To whenue e wàylando, Jiwheyẹwhe dọ na ẹn dọ: “Hiẹ na gọ̀ do aigba de, na e mẹ wẹ ye ko de we sọn. Na kọgudu wẹ hiẹ, hlan kọgudu de wẹ hiẹ na sọ gọ do.” (Gẹnẹsisi 3:19) Lẹnnupọn do nuhe enẹ lọ zẹẹmẹdo ji. Whẹpo Jiwheyẹwhe do da ẹ sọn kọgudu mẹ, Adam de ma tin. Uwọ ma tin to aimẹ. Enẹwutu, to oku etọn godo, Adam lẹkọyi ninọmẹ dopolọ mẹ, ninọmẹ matin tọn.
3. (a) Etẹwẹ oku yin? (b) Etẹwẹ Yẹwhehodọtọ 9:5, 10 dọ dogbọn ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn dali?
3 Nado dọ ẹ poun, oku yin alọgodo ogbẹ̀ tọn. Biblu do ehe hia to Yẹwhehodọtọ 9:5, 10 mẹ. Mọpẹpẹ dile Biblu Gungbe tọn hia do die: “Na mẹhe to ogbẹ̀ yọnẹn dọ emi na ku; ṣigba oṣiọ lẹ ma yọn nude, mọ ye ma sọ tindo ale de ba; na oflin yetọn ko zun winwọn. Onu depope alọ towe mọ yin wiwa yi huhlọn towe lẹpo do wa ẹ; na azọn ma tin, linlẹn ma tin, zinzan ma tin, kavi nuyọnẹn to kutomẹ fie hiẹ jei.”
4. (a) Etẹwẹ nọ jọ do nugopipe nulẹnpọn gbẹtọ tọn lẹ go to oku whenu? (b) Naegbọn mẹde sin nugopipe lẹpo nọ doalọ azọnwiwa tọn te to oku whenu?
4 Ehe zẹẹmẹdo dọ oṣiọ lẹ ma sọgan wà nudepope bo ma sọ sọgan tindo numọtolanmẹ depope. Ye ma sọ tindo linlẹn depope ba, dile Biblu dọ do: “Mì dotudo ahọvi lẹ go blo, kavi do ovi gbẹtọ tọn go, mẹhe mẹ whlẹngan depope ma tin te. Gbọfufu etọn tọ́n yì, ewọ sọ gọ do okọ etọn de; to azan nẹ gbe ge linlẹn etọn lẹ sudo.” (Psalm 146:3, 4) To oku whenu gbigbọ gbẹtọ tọn, huhlọn ogbẹ̀ tọn etọn, ehe yin hinhẹndote gbọn gbọfufu dali, “tọ́n yì.” E ma sọ tin ba. Enẹwutu huhlọn nusise gbẹtọ tọn, nado mọnu tọn, nado doalọ nude go bo yọn lehe e te do tọn, nado sewan podọ nado dọnupọn po tọn, he gando nugopipe etọn nado lẹnnupọn ji, yemẹpo doalọ azọnwiwa tọn te. Dile Biblu dohia do, mẹkuku lọ biọ ninọmẹ nudepope mayọnẹn tọn pete mẹ.
5. (a) Nawẹ Biblu dohia gbọn dọ ninọmẹ gbẹtọvi he ku lẹ tọn po kanlin he ku lẹ tọn po yin nudopolọ? (b) Etẹwẹ yin “gbigbọ” lọ he nọ hẹn gbẹtọvi lẹ po kanlin lẹ po do ogbẹ̀?
5 To whenue ye ku, gbẹtọvi lẹ po kanlin lẹ po tin to ninọmẹ dopolọ mẹ he yin nudepope mayọnẹn pete tọn. Doayi lehe Biblu de hogo ehe tọn do go: “Le tintan to kuku; mọwẹ awetọ to kuku; nugbo gbigbọ dopolọ wẹ ye omẹ po tindo, mọ gbẹtọ ma tindo kiklo hú kanlin: na ovọ wẹ ye omẹ po. Fidoponẹ wẹ ye omẹ po jei; okọ mẹ wẹ ye omẹ po sọn, ye omẹ po sọ diọ lẹzun okọ.” (Yẹwhehodọtọ 3:19, 20) “Gbigbọ” he hẹn kanlin lẹ do ogbẹ̀ dopolọ wẹ hẹn gbẹtọvi lẹ do ogbẹ̀. Whenuena “gbigbọ” lọ, kavi huhlọn mayinukundomọ ogbẹ̀ tọn lọ, tọ́n yì, gbẹtọ po kanlin po gọ̀ do kọgudu mẹ ehe yè do da yé.
ALINDỌN NỌ KU
6. Nawẹ Biblu dohia gbọn dọ kanlin lẹ yin alindọn lẹ?
6 Gbẹtọ delẹ ko dọ dọ nuhe hẹn gbẹtọ gbọnvo na kanlin wẹ yindọ gbẹtọ tindo alindọn de ṣigba kanlin lẹ ma tindo. Ṣigba, Gẹnẹsisi 1:20 po 30 po dọ dọ Jiwheyẹwhe da “alindọn gbẹte lẹ” nado nọ osin mẹ, podọ kanlin lẹ tindo “ogbẹ̀ di alindọn de.” To wefọ helẹ mẹ Biblu delẹ yi hogbe lọ lẹ “nudida” po “gbigbọ” po zan do otẹn “alindọn” tọn mẹ, ṣigba hihia awetọ yetọn tọn lẹ yigbena dọ hogbe lọ “alindọn” wẹ yin nuhe sọawuhia to ogbe dowhenu tọn mẹ. To alọdlẹndo wefọ Biblu tọn lẹ mẹ fie kanlin lẹ yin didohia di alindọn lẹ wẹ Osọha lẹ 31:28 tin te. Finẹ e dọho dogbọn “alindọn dopo sọn fowekanweko mẹ, gbẹtọ lẹ tọn, po oyìn lẹ tọn po, po kẹtẹkẹtẹ lẹ tọn po, po kanlinpa lẹ tọn po.”
7. Etẹwẹ Biblu dọ nado dohia dọ alindọn kanlin tọn lẹ po gbẹtọvi lẹ tọn po nọ ku?
7 Dile e ko yindọ kanlin lẹ ko yin alindọn lẹ, eyin ye ku alindọn yetọn lẹ ku ga. Dile Biblu dọ do: “Alindọn ye he to ogbẹ̀ lẹ tọn sọ ku to ohù mẹ.” (Osọhia 16:3) Etẹwẹ dogbọn alindọn gbẹtọ lẹ tọn dali? Dile na mí ko plọn do to weta dai tọn mẹ, Jiwheyẹwhe ma da gbẹtọ po alindọn de po gba. Gbẹtọ wẹ yin alindọn. Enẹwutu, dile na mí na donukun etọn do, to whenue gbẹtọ ku, alindọn etọn ku. Gbọn dọvọdọ dali wẹ Biblu do dọ dọ ehe yin nugbo. Biblu ma dọ gbede dọ alindọn yin jọmaku kavi dọ e ma sọgan ku gba. “Ye he to tejẹ yi kọgudu mẹ lẹpo na litai to nukọn etọn; yedọ ewọ he ma sọgan hẹn alindọn ede tọn do ogbẹ̀,” wẹ Psalm 22:29 dọ. “Alindọn he waylando—enẹ lọ wẹ na ku,” wẹ Ezekiẹli 18:4 po 20 po basi zẹẹmẹ etọn. Podọ eyin a lẹ dohlnn Jọṣua 10:28-39, hiẹ na mọ ofi ṣinawe fie ye dọho alindọn tọn di ehe ye hu kavi husudo.
8. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ alindọn gbẹtọ tọn lọ, Jesu Klisti, ku?
8 To dọdai de mẹ dogbọn Jesu Klisti dali, Biblu dọ dọ: “E ko kọn alindọn etọn jẹgbonu hlan oku . . . e sọ hẹn ylando omẹ susu tọn.” (Isaia 53:12) Nupinplọn ofligọ lọ tọn yin nuhe dohia dọ alindọn de (Adam) wẹ waylando, podọ na gbẹtọvi lẹ nido sọgan yin fifligọ finẹ wẹ alindọn sọgbehẹ (gbẹtọ de) tọn dona yin yiyi do sanvọ. Klisti, gbọn ‘alindọn etọn kinkọn jẹgbonu hlan oku’ dali, wleawuna akuẹ ofligọ tọn lọ. Jesu, alindọn gbẹtọ lọ, ku.
9. Etẹwẹ hogbe lọ lẹ, ‘gbigbọ lọ sọ gọyi Jiwheyẹwhe he na ẹn omẹ de’ zẹẹmẹdo?
9 Dile mí ko mọ do, “gbigbọ” yin nude he gbọnvona alindọn mítọn. Gbigbọ lọ wẹ yin huhlọn ogbẹ̀ tọn mítọn. Huhlọn ogbẹ̀ tọn ehe tin to onu gbẹte agbasa tọn dopodopo mẹ gbẹtọvi lẹ tọn po kanlin lẹ tọn po. E yin nuhẹndote, kavi hẹn do ogbẹ̀, gbọn gbọfufu dali. Etẹ wẹ e zẹẹmẹdo to whelọnu lo, whenue Biblu dọ dọ to oku whenu “okọ na gọ do aigba de . . . gbigbọ na sọ gọ do Jiwheyẹwhe he na ẹn omẹ de”? (Yẹwhehodọtọ 12:7) To oku whenu huhlọn ogbẹ̀ tọn lọ nọ wa jo onu he to ogbẹ̀ agbasa tọn lẹpo do bọ agbasa nọ jẹ gbigble ji. Ṣigba ehe ma zẹẹmẹdo dọ huhlọn ogbẹ̀ tọn mítọn nọ jo aigba do taun bosọ nọ basi gbejizọnlin gbọn gblolo mẹ sọyi Jiwheyẹwhe de gba. Kakati mọ, gbigbọ lọ gọyi Jiwheyẹwhe de to ninọmẹ lọ mẹ dọ nukundido na ogbẹ̀ sọgodo tọn yin nuhe nọte mlẹnmlẹn po Jiwheyẹwhe po. Kiki gbọn huhlọn etọn kẹdẹ dali wẹ gbigbọ lọ, kavi huhlọn ogbẹ̀ tọn lọ, sọgan yin gigọjo bọ mí do sọgan wá vọ ogbẹ̀ nọ whladopo dogọ.—Psalm 104:29, 30.
LAZALỌSI—DAWE DE HE KU NA AZAN ẸNẸ
10. Yedọ dile etlẹ yindọ Lazalọsi ko ku, etẹwẹ Jesu dọ dogbọn ninọmẹ etọn dali?
10 Onu he jọ do Lazalọsi go, mẹhe ku na azan ẹnẹ, gọalọna mí nado tindo nukunnumọjẹnumẹ ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn tọn. Jesu ko dọ na devi etọn lẹ dọ: “Lazalọsi, họntọn mítọn mlọnai damlọn; ṣigba yẹn jei, na yẹn nido fọn ẹn sọn amlọn mẹ.” Ṣigba, devi lẹ gblọn dọmọ: “Oklunọ, eyin e mlọnai damlọn wẹ e na jẹgangan.” Whenẹnu Jesu dọ na ye gbangba dọ: “Lazalọsi ku.” Naegbọn Jesu do dọ dọ Lazalọsi to amlọndọ whenuena, na nugbo tọn, e ko ku? Mì gbọ mí ni pọn.
11. Etẹwẹ Jesu basi na Lazalọsi he ko ku?
11 Whenuena Jesu sẹpọ otò pẹvi lọ fie Lazalọsi ko nọnọ̀, Malta wá pe e, nọviyọnnu Lazalọsi tọn. E ma dẹn yelẹ po susu mẹdevo lẹ po, yì yọdo lọ kọn fie Lazalọsi ko yin titẹdo. Aigbaslo de wẹ, podọ ozannu de tin to e nù. Jesu dọmọ: “Mì ze ozannu lọ sẹ.” Dile e ko yindọ Lazalọsi ko yin oṣiọ na azan ẹnẹ, Malta gbẹ bo dọmọ: “Oklunọ, ewọ ko to wanlun dinvie.” Ṣigba ozannu lọ yin didesẹ, bọ Jesu sọ dawha jẹgbonu dọ: “Lazalọsi, jẹgbonu wá!” Podọ e sọ tọ́njẹgbonu! E tọ́njẹgbonu gbẹte, bo gbẹ sọ yin bibla po avọ yọdo tọn lẹ po. “Mì tun in, bo gbọ e ni yì,” wẹ Jesu dọ.—Johanu 11:11-44.
12, 13. (a) Naegbọn mí dọ sọgan tin to jide mẹ dogbọn nude ma yọnẹn Lazalọsi tọn dali whenuena e ko ku? (b) Naegbọn Jesu do dọ dọ Lazalọsi to amlọndọ, whenuena na nugbo tọn, uwọ ko ku?
12 Todin lẹnnupọn dogbọn ehe lọ dali: Etẹwẹ yin ninọmẹ Lazalọsi tọn to azan ẹnẹ nẹlẹ gblamẹ whenuena e yin oṣiọ? Be e ko tin to olọn mẹ wẹ? Gbẹtọ dagbe de wẹ uwọ ko yin. Ṣogan Lazalọsi ma dọ nudepope dogbọn tintin to olọn mẹ tọn dali gba, ehe uwọ na ko dọ dandan eyin uwọ ko yì finẹ janwẹ. Lala, Lazalọsi ku nugbonugbo, yedọ dile Jesu dọ dọ e ko basi do. To whelọnu lo etẹwutu wẹ Jesu do dọ na devi etọn lẹ tintan whẹ dọ e to amlọndọ poun wẹ?
13 Eyọn, Jesu ko yọnẹn dọ Lazalọsi he ko ku lọ ma yọn nudepope, dile Biblu dọ do: “Oṣiọ lẹ ma yọn nude.” (Yẹwhehodọtọ 9:5) Ṣigba gbẹtọ gbẹte de sọgan yin finfọn sọn amlọn yì kanmẹ de mẹ. Enẹwutu Jesu jei nado yi do enẹ lọ hia, gbọn huhlọn Jiwheyẹwhe tọn he ko yin nina ẹn lọ dali, họntọn etọn Lazalọsi sọgan yin finfọn sọn ku.
14. Oyọnẹn huhlọn Klisti tọn nado fọn oṣiọ lẹ tọn dona sisẹ mí nado wà etẹ?
14 Whenuena gbẹtọ de tin to amlọn yi kanmẹ de mẹ, e ma nọ flin nudepope gba. Onudopolọ wẹ e yin po oku po. Yé ma tindo numọtolanmẹ depope. Ye ma sọ tin ba. Ṣigba, to ojlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, oṣiọ he ko yin fifligọ gbọn Jiwheyẹwhe dali lẹ na yin finfọn do ogbẹ̀. (Johanu 5:28) Na jide tọn nuyọnẹn ehe dona sisẹ mí nado jlo do duale nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn. Eyin mí basi mọ, eyin mí tlẹ ku janwẹ, mí na yin finflin gbọn Jiwheyẹwhe dali bo nasọ yin hinhẹn gọwa ogbẹ̀.—1 Tẹsalonikanu lẹ 4:13, 14.
[Yẹdide to weda 76]
ADAM—sọn kọgudu mẹ . . . gọ do kọgudu mẹ
[Yẹdide to weda 78]
Etẹwẹ yin ninọmẹ Lazalọsi tọn whẹpo Jesu do fọn ẹn?