Yí Kanbiọ lẹ Zan po Kọdetọn Dagbe Po

NA KANBIỌ lẹ nọ biọ gblọndo wutu—vlavo onù mẹ tọn kavi ayiha mẹ tọn—yé nọ gọalọ nado hẹn hosetọ towe lẹ tindo mahẹ. Kanbiọ lẹ sọgan gọalọna we nado bẹ hodọdopọ lẹ jẹeji bo sè linlẹn mẹdevo lẹ tọn. Taidi hodọtọ po mẹplọntọ de po, a sọgan yí kanbiọ lẹ zan nado fọ́n ojlo dote, nado gọalọna mẹde nado lẹnnupọndo hogo de ji, kavi nado zinnudo nuhe dọ a te ji. Eyin hiẹ yí kanbiọ lẹ zan ganji, hiẹ na na tuli mẹdevo lẹ nado lẹnnupọn sisosiso kakati nado to todoai poun. Tindo yanwle de to ayiha mẹ, bo kàn kanbiọ lẹ sè to aliho he na gọalọna we nado jẹ yanwle lọ kọ̀n mẹ.

Nado Dọ̀n Mẹdevo Biọ Hodọdopọ Mẹ. To lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ, nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado whàn gbẹtọ lẹ nado dọ nuhe tin to ayiha yetọn mẹ eyin yé jlo na wàmọ.

Kunnudetọ susu nọ bẹ hodọdopọ dagbe jẹeji gbọn kinkanse poun dali dọ, “Be e ko paṣa we pọ́n gbede . . . ?” Eyin yé yí kanbiọ he to ahunmẹduna gbẹtọ susu zan, ayihaawe matin dọ yé na duvivi sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn. Eyin whétọ lọ ma tlẹ jẹakọ hẹ kanbiọ lọ, e sọgan hẹn ẹn nado dín tintlindo. Whẹho voovo lẹ sọgan yin hodọdeji po kanbiọ lẹ po taidi “Etẹwẹ hiẹ lẹn . . . ?,” “Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe . . . ?,” podọ “Be hiẹ yise dọ . . . ?”

To whenuena Filipi wẹndagbe-jlatọ lọ dọnsẹpọ ogán ojọ̀ Etiopianu he to dọdai Isaia tọn hia daga, Filipi kanse poun dọmọ: “Hiẹ tunwun [kavi, be hiẹ mọnukunnujẹ] nuhe hiẹ to hihia [mẹ ya]?” (Owalọ 8:30) Kanbiọ ehe hùn dotẹnmẹ dote na Filipi nado basi zẹẹmẹ nugbo he gando Jesu Klisti go lẹ tọn. Gbọn kanbiọ mọnkọtọn yiyizan dali, Kunnudetọ egbezangbe tọn delẹ ko mọ mẹhe tindo ojlo vẹkuvẹku na nukunnumọjẹnumẹ nugbo Biblu tọn lẹ.

Mẹsusu na jlo nado dotoaina we eyin a na yé dotẹnmẹ nado dọ linlẹn yetọn lẹ. To kanbiọ kinkanse godo, dotoai po sọwhiwhe po. Kakati nado nọ mọhodọdo gblọndo mẹlọ tọn go, kẹalọyi i to aliho he jọmẹ mẹ. Na pipà to whenuena a sọgan wàmọ po ahundopo po. To nujijọ de whenu, to whenuena wekantọ de ko ‘na gblọndo di nuyọnẹntọ,’Jesu pà ẹ dọmọ: “Hiẹ ma dẹn do ahọludu Jiwheyẹwhe tọn gba.” (Malku 12:34) Eyin a ma tlẹ kọngbedopọ hẹ pọndohlan mẹlọ tọn, a sọgan dọnudo e na gblọndo etọn. Nuhe e dọ sọgan hẹn we yọ́n ninọmẹ he a dona lẹnnupọndeji to nugbo Biblu tọn mimá hẹ ẹ whenu.

Nado Bẹ Linlẹn Titengbe lẹ Jẹeji. Eyin a to hodọna pipli de kavi na mẹdopo, tẹnpọn nado nọ yí kanbiọ lẹ zan nado planmẹ jẹ linlẹn titengbe lẹ kọ̀n. Hẹn ẹn diun dọ kanbiọ towe lẹ bẹ whẹho he mẹplidopọ towe lẹ tindo ojlo nujọnu tọn to e mẹ lẹ hẹn. A sọgan sọ yí kanbiọ he nọ fọ́n tintlindo-dindin dote lẹ zan na gblọndo lọ ma sọawuhia hezeheze wutu. Eyin a mìtán kleun to kanbiọ de kinkanse godo, mẹplidopọ towe lẹ na dotoaina nuhe bọdego lẹ po ojlo vẹkuvẹku po.

To nujijọ de whenu, yẹwhegán Mika yí kanbiọ voovo lẹ zan. To whenuena e ko kàn nuhe Jiwheyẹwhe nọ donukun sọn sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ si sè godo, yẹwhegán lọ kàn kanbiọ ẹnẹ devo lẹ sè, bọ dopodopo bẹ gblọndo he yọnbasi de hẹn. Kanbiọ enẹ lẹpo gọalọna wehiatọ lẹ nado wleawuna gblọndo he gọna wuntuntun, ehe e yizan nado dotana adà hodọdopọ etọn enẹ. (Mika 6:6-8) Be a sọgan wà nuhe taidi enẹ to mẹpinplọn whenu ya? Tẹ́n ẹn pọ́n.

Nado Yihojlẹdohogo do Hogo de Ji. Kanbiọ lẹ sọgan yin yiyizan nado gọalọna mẹdevo lẹ nado mọnukunnujẹ lẹnpọn dagbenọ-yinyin whẹho de tọn mẹ. Dile e yin didohia to Malaki 1:2-10 mẹ do, Jehovah wà ehe to whenuena e to ohó sinsinyẹn de dọna Islaeli. Jẹnukọn whẹ́, e dọna yé dọmọ: “Yẹn ko yiwanna mì.” Yé gboawupo nado yọ́n pinpẹn owanyi enẹ tọn, enẹwutu e kanse yé dọmọ: “Nọvisunnu Jakobu tọn ma wẹ Esau?” Enẹgodo Jehovah dlẹnalọdo ninọmẹ vọjijẹ Edomi tọn taidi kunnudenu dọ ylanwiwa yetọn wẹ zọ́n bọ emi ma do yiwanna akọta enẹ. E yí apajlẹ heyin awuwlena to aliho kanbiọ tọn mẹ lẹ zan bọdego nado zinnudo awugbopo Islaeli tọn nado kẹalọyi owanyi etọn ji. Delẹ to kanbiọ lọ lẹ mẹ yin awuwlena taidi dọ yẹwhenọ nugbomadọtọ lẹ wẹ to yé kanse nkọ. Devo lẹ yin kanbiọ he Jehovah kanse yẹwhenọ lọ lẹ. Hodọdopọ lọ whàn numọtolanmẹ lẹ bo wle ayidonugo mítọn; lẹnpọn dagbe hodidọ lọ tọn sọawuhia hezeheze podọ owẹ̀n lọ ma sọgan yin winwọn pọ́n gbede.

Hodọtọ delẹ nọ yí kanbiọ lẹ zan po kọdetọn dagbe po to aliho dopolọ mẹ. Dile etlẹ yindọ mẹplidopọ lẹ ma yin nukundo nado na gblọndo sọn nùmẹ, yé nọ ze ayiha yetọn lẹpo jo na ẹn taidi dọ yé to mahẹ tindo to hodọdopọ de mẹ nkọ.

To anadidena plọnmẹ Biblu lẹ whenu, mí nọ biọ to nuplọntọ lọ si nado na gblọndo. Na nugbo tọn, e na hẹn ale wá hugan eyin nuplọntọ lọ nọ na gblọndo lẹ to hogbe etọn titi lẹ mẹ. Po ogbè dẹẹdẹ po, yí kanbiọ flinflin lẹ zan nado yihojlẹdohogo hẹ nuplọntọ lọ. Gando linlẹn tangan lẹ go, na ẹn tuli nado ze gblọndo etọn sinai do Biblu ji. A sọgan sọ kanse dọmọ: “Kanṣiṣa tẹwẹ nuhe ji dọhodo mí te tindo hẹ nuagokun he mí ko plọn wayi? Naegbọn e do yin nujọnu? Nawẹ e dona yinuwado gbẹzan mítọn lẹ ji gbọn?” Aliho mọnkọtọn lẹ yiyizan nọ hẹn kọdetọn dagbe wá hugan nuhe hiẹ kudeji lẹ didọ kavi zẹẹmẹ gaa de bibasi. Gbọnmọ dali, a to alọgọna nuplọntọ lọ nado yí ‘huhlọn nulẹnpọn tọn’ etọn zan nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe.—Lom. 12:1.

Eyin nuplọntọ de ma mọnukunnujẹ linlẹn tangan de mẹ, jaale bo whesọ. E sọgan to tintẹnpọn nado yí nuhe dọ a te jlẹdo nuhe e ko yise na owhe susu go. Zẹẹmẹ bibasi do hogo lọ ji sọn pọndohlan devo mẹ sọgan gọalọ. Ṣigba to whedelẹnu, zẹẹmẹ dodonu tọn lẹ wẹ dona yin bibasi. Yí Owe-wiwe zan po awuvivo po. Yí apajlẹ lẹ zan. To yidogọmẹ na ehelẹ, yí kanbiọ he bọawu lẹ zan nado hẹn hosetọ lọ lẹnnupọn do kunnudenu lọ ji.

Nado Hẹn Numọtolanmẹ Homẹ Tọn lẹ Sọawuhia. To whenuena gbẹtọ lẹ na gblọndo kanbiọ lẹ tọn, yé ma nọ hẹn numọtolanmẹ yetọn taun lọ sọawuhia to whepoponu gba. Yé sọgan na gblọndo he yé lẹndọ a to dindin lọ poun. E biọ wuntuntun. (Howh. 20:5) Dile Jesu wà do, a sọgan kanse dọmọ: ‘Be hiẹ yí ehe sè ya?’—Joh. 11:26.

To whenuena susu to devi Jesu tọn lẹ mẹ gblehomẹ do nuhe e dọ go bo jo e do, Jesu biọ to apọsteli etọn lẹ si nado dọ nuhe yé lẹn. E kanse dọmọ: “Mìwlẹ jlo na yì ga?” Pita dọ nuhe yin numọtolanmẹ yetọn, dọmọ: “Oklunọ, mẹnu dè míwlẹ na yì? Hiẹ wẹ tindo ohó ogbẹ̀ madopodo tọn. Míwlẹ ko sọ yise, bosọ yọnẹn dọ, hiẹ wẹ Klisti lọ, Ovi Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ tọn.” (Joh. 6:67-69) To nujijọ devo whenu, Jesu kanse devi etọn lẹ dọmọ: ‘Mẹnu wẹ gbẹtọ lẹ dọ yẹn, Ovi gbẹtọ tọn yin?’ To enẹgodo, e kàn kanbiọ de sè he whàn yé nado dọ nuhe tin to ahun yetọn lẹ mẹ. ‘Ṣigba mẹnu wẹ mìwlẹ dọ yẹn yin?’ Pita na gblọndo dọmọ: “Hiẹ wẹ Klisti lọ, Ovi Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ tọn.”—Mat. 16:13-16.

To anadidena plọnmẹ Biblu de whenu, a sọgan mọ ẹn yin alemọyinu nado dọhodo whẹho delẹ ji to aliho dopolọ mẹ. A sọgan kanse dọmọ: “Nukun tẹwẹ klasigbẹ́ (kavi azọ́nwatọgbẹ́) towe lẹ nọ yí do pọ́n whẹho ehe? Enẹgodo a sọgan kanse dọ: “Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe gandego?” Eyin a yọ́n numọtolanmẹ nugbo mẹde tọn, ehe na hẹn ẹn yọnbasi na we taidi mẹplọntọ de nado na alọgọ dagbe hugan.

Nado Zinnudonuji. Kanbiọ lẹ sọgan sọ yin yiyizan nado zinnudo linlẹn lẹ ji. Apọsteli Paulu wà ehe, dile e yin kinkàndai to Lomunu lẹ 8:31, 32 mẹ do dọmọ: “Eyin Jiwheyẹwhe tin na mí, mẹnu wẹ tin agọ̀ do mí go? Ewọ he ma hla Ovi etọn titi do ogbẹ̀, ṣigba bo jo e na mí omẹ pó wutu, na e ma na na onú popo mí vọnu hẹ ẹ ga do?” Doayi e go dọ to whẹho dopodopo mẹ, kanbiọ lọ nọ gbloadana hodidọ he jẹnukọnna ẹn tlolo.

To whenuena yẹwhegán Isaia ko basi kandai whẹdida Jehovah tọn sọta ahọlu Babilọni tọn godo, e do nujikudo sinsinyẹn etọn hia bo yidogọ dọmọ: “OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn ko lẹn, mẹnu wẹ na diọ ẹ zun ovọ́? Alọ etọn sọ dlẹn do gbonu, mẹnu wẹ na gọ̀ ẹ do godo?” (Isa. 14:27) Nuhe kanbiọ mọnkọtọn lẹ bẹhẹn dohia dọ linlẹn heyin hodọdeji lẹ ma sọgan yin gbigbẹdai gba. Kanbiọ lọ lẹ ma biọ gblọndo gba.

Nado Hùngona Linlẹn Agọ̀. Kanbiọ heyin awuwlena ganji lẹ sọ yin azọ́nwanu huhlọnnọ lẹ ga nado hùngona linlẹn agọ̀. Whẹpo do hẹnazọ̀ngbọna dawe de, Jesu kanse Falesi lẹ po Osẹ́nnọ delẹ po dọ: “Be e jẹ na hẹnazọ̀ngbọ to gbọjẹzangbe?” To dawe lọ hinhẹn jẹ gángán godo, e kàn kanbiọ devo sè dọmọ: “Mẹnu wẹ to mì mẹ bo na tindo kẹtẹkẹtẹ de, kavi oyìn, he flẹ jẹ dòtọ mẹ bo ma na dọ̀n ẹn tọ́n to afọdoponẹji to gbọjẹzangbe?” (Luku 14:1-6) Gblọndo depope mayin nukundo, mọjanwẹ ode mayin nina do niyẹn. Kanbiọ lọ lẹ hùngona linlẹn agọ̀ yetọn.

To whedelẹnu, Klistiani nugbo lẹ lọsu sọgan joawuna linlẹn agọ̀. To Kọlinti owhe kanweko tintan whenu tọn mẹ, mẹdelẹ to mẹmẹsunnu yetọn lẹ hẹn yì whẹdatẹn nado didẹ̀ nuhahun he yé dona ko penugo bo didẹ̀ to yedelẹ ṣẹnṣẹn. Nawẹ apọsteli Paulu penukundo whẹho lọ go gbọn? E kàn kanbiọ tlọlọ voovo lẹ sè nado jla linlẹn yetọn do.—1 Kọl. 6:1-8.

Eyin a plọn nado nọ yí kanbiọ lẹ zan whẹwhẹ, a na tindo kọdetọn dagbe to mọwiwà mẹ. Ṣigba, flin nado nọ do sisi hia, titengbe eyin a to hodọna mẹhomẹ lẹ, mẹhe a ma yọnẹn lẹ, podọ mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ. Yí kanbiọ lẹ zan nado ze nugbo Biblu tọn donukọnnamẹ to aliho he dọnmẹdogo mẹ.