Jehovah Nọ Dugan—Gbọn Yẹwhehọluduta Dali
“[Jehovah, NW] na to ahọludu kakadoi.”—PSALM 146:10.
1, 2. (a) Naegbọn vivẹnudido gbẹtọ tọn to gandudu mẹ do gboawupo? (b) Wunmẹ gandudu tọn tẹwẹ ko yin kọdetọn dagbenọ nugbo dopo kẹdẹ lọ?
SỌN ojlẹ Nimlọdi tọn whenu gbọ́n, gbẹtọ lẹ ko tẹ́n aliho voovo lẹ pọ́n nado dugan do ogbẹ́ gbẹtọvi lẹ tọn ji. Gandudu aṣẹ glanglan panamẹ tọn, gandudu gbọn ahọlu kavi ahọ́si dali, gandudu he nọ yin anadena gbọn pipli gbẹtọ kleun de dali na ale yedetiti tọn, po wunmẹ gandudu gbọn gbẹtọ lẹ kavi afọzedaitọ yetọn lẹ dali (démocratie) tọn devo lẹ po ko tin. Jehovah ko jotẹndona yémẹpo. Na nugbo tọn, to whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe wẹ Asisa dopo akan aṣẹpipa lẹpo tọn, to linlẹn de mẹ e zé tohọluduta voovo lẹ do otẹn jlẹkaji yetọn tọn lẹ mẹ. (Lomunu lẹ 13:1) Etomọṣo, vivẹnu gbẹtọvi tọn lẹpo to gandudu mẹ ko gboawupo. Gandudu gbẹtọvi tọn depope ma ko hẹn ogbẹ́ dẹ̀n-to-aimẹ, he ma nọ diọ he sọgbe wá gba. Yemẹpo pludopludo yin, “mẹde to gandu do omẹ awetọ ji ... na awugble etọn.”—Yẹwhehodọtọ 8:9.
2 Be ehe dona paṣa mí wẹ ya? Na nugbo tọn lala! Gbẹtọ mapenọ ma yin bibasi nado dugan do ede ji gba. “Aliho gbẹtọ tọn ma tin to ewlọsu mẹ gba: é ma tin to omẹ he to zọnlinzin mẹ nado do afọdide etọn lẹ gba.” (Jẹlemia 10:23) Enẹwutu wẹ, gbọn gblagbla whenuho gbẹtọvi tọn lẹpo mẹ, wunmẹ gandudu dopo kẹdẹ tọn wẹ ko tindo kọdetọn dagbe na nugbo tọn. Detẹ wẹ? Yẹwhehọluduta to Jehovah Jiwheyẹwhe glọ. To Biblu Glẹki tọn mẹ, “yẹwhehọluduta” zẹẹmẹdo gandudu de [kraʹtos] gbọn Jiwheyẹwhe dali [the·osʹ]. Gandudu dagbe tẹwẹ sọ sọgan tin he na sọ yọ́n hugan Jehovah Jiwheyẹwhe lọsu tọn?—Psalm 146:10.
3. Apajlẹ dowhenu tọn heyin yẹwhehọluduta tọn tẹlẹ wẹ tin to aigba ji?
3 Gandudu yẹwhehọluduta tọn tin na ojlẹ gli de to Edẹni, kaka jẹ whenuena Adam po Evi po ṣiatẹ sọta Jehovah. (Gẹnẹsisi 3:1-6, 23) To ojlẹ Ablaham tọn mẹ, yẹwhehọluduta sọawuhia nado tin to tòdaho Salẹmu tọn mẹ, po Mẹlkizedeki po taidi ahọlu po yẹwhenọ po tọn. (Gẹnẹsisi 14:18-20; Heblu lẹ 7:1-3) Ṣigba, yẹwhehọluduta tintan akọta tọn to Jehovah Jiwheyẹwhe glọ yin zizedai to zungbo Sinai tọn mẹ to owhe kanweko 16tọ J.W.M. tọn. Nawẹ enẹ wá aimẹ gbọn? Podọ nawẹ gandudu yẹwhehọluduta tọn enẹ wàzọn gbọn?
Yẹwhehọluduta de Yin Jìjì
4. Nawẹ Jehovah zé akọta yẹwhehọluduta Islaeli tọn dai gbọn?
4 To 1513 J.W.M., Jehovah whlẹn Islaelivi lẹ gán sọn kanlinmọgbenu to Egipti bo và awhanfuntọ mẹgbeyantọ Falo tọn lẹ sudo to Ohù Vẹẹ mẹ. Enẹgodo É plan Islaelivi lẹ jẹ Osó Sinai tọn kọ̀n. To whenuena yé tò osó lọ kọ̀n, Jiwheyẹwhe dọna yé gbọn Mose gblamẹ dọmọ: “Mìwlẹ ko mọ nuhe yẹn wà hlan Egiptinu lẹ, podọ le yẹn zé mì hẹn awà akùn tọn lẹ ji do, bo hẹn mì wá dee dè do. Enẹwutu dinvie, eyin mìwlẹ na yí ogbè ṣie sè nugbo nugbo, bo yìn alẹ̀nu ṣie, whenẹnu wẹ mìwlẹ na yín adọkunnu vivẹ́ de hlan mi sọn ṣẹnṣẹn gbẹtọ lẹpo tọn.” Islaelivi lẹ gblọn dọmọ: “Ehe Oklunọ ko dọ lẹpo wẹ mí na wà.” (Eksọdusi 19:4, 5, 8) Alẹnu de yin bibasi, podọ akọta yẹwhehọluduta Islaeli tọn de yin jìjì.—Deutelonomi 26:18, 19.
5. Nawẹ e sọgan yin didọ dọ Jehovah dugan to Islaeli gbọn?
5 Nalete, to aliho tẹ mẹ wẹ Islaeli yin gandudeji gbọn Jehovah dali te, mẹhe mayọnmọ na gbẹtọvi lẹ? (Eksọdusi 33:20) Ehe yinmọ na osẹ́n lẹ po yẹwhenọduta akọta Islaeli tọn po yin nina gbọn Jehovah dali. Mẹhe sètonu na osẹ́n lọ lẹ bo nọ basi sinsẹ̀n sọgbe hẹ tito gbedide sọn olọn mẹ wá tọn lẹ nọ wà sinsẹ̀nzọn hlan Yẹwhehọluduta Daho lọ, yèdọ Jehovah. Humọ, yẹwhenọ daho lọ tindo Urimi po Tumimi lọ po, gbọn ehe dali Jehovah nọ na anademẹ to nujijọ ajiji tọn lẹ whenu. (Eksọdusi 28:29, 30) Yinukọn dogọ, sunnusi mẹho he pegan lẹ wẹ yin afọzedaitọ Jehovah tọn lẹ to yẹwhehọluduta lọ mẹ bo nọ penukundo yizan Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn go. Eyin mí gbadopọnna kandai delẹ to sunnusi ehelẹ tọn mẹ, mí na tindo nukunnumọjẹnumẹ gigọ lehe gbẹtọvi lẹ dona litai hlan gandudu Jiwheyẹwhe tọn do.
Aṣẹpipa to Yẹwhehọluduta Glọ
6. Naegbọn e do yin avùnnukundiọsọmẹnu de na gbẹtọvi lẹ nado tindo otẹn aṣẹpipa tọn to yẹwhehọluduta de mẹ gbọn, podọ gbẹtọ nankọ lẹ wẹ yin nuhudo na azọ́ngbàn ehe?
6 Mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ lẹ to Islaeli tindo lẹblanulọkẹyi daho de, ṣigba e biọ vivẹnudido po nujikudo po to yé si nado hẹn jlẹkajininọ yetọn go. Yé dona tin to aṣeji na nujọnu-yinyin yedetiti tọn ma nado yin nujọnu hugan klandowiwe oyin Jehovah tọn. Hogbe gbọdo lọ he dọ dọ “é ma tin to omẹ he to zọnlinzin mẹ nado do afọdide etọn lẹ gba” yin nugbo gando Islaelivi lẹ go dile e yin po gbẹtọvi devo lẹ po do. Islaeli nọ tin to jijọhomẹ to whenuena sunnu mẹho lọ lẹ flindọ Islaeli yin yẹwhehọluduta de podọ yé dona wà ojlo Jehovah tọn kẹdẹ, bo ma yin yedetiti tọn gba. To ojlẹ vude to Islaeli zizedai godo, yọ́nwhẹn Moṣe tọn, yèdọ Jẹtlo, basi zẹẹmẹ wunmẹ sunnusi he yé dona yin tọn ganji, enẹ wẹ yin “omẹ sùdodego, omẹ mọntọnnkọ he dibuna Jiwheyẹwhe, gbẹtọ nugbo tọn, he gbẹwanna ale he ma yin dódó.”—Eksọdusi 18:21.
7. To aliho tẹlẹ mẹ wẹ Moṣe yin apajlẹ dagbe mẹhe tindo otẹn aṣẹpipa tọn to Jehovah Jiwheyẹwhe glọ gbọn?
7 Omẹ tintan lọ he tindo aṣẹpipa he yiaga to Islaeli wẹ Moṣe. Ewọ yin apajlẹ dagbe mẹhe mọ aṣẹpipa de yí to yẹwhehọluduta lọ mẹ. Nugbo, to nujijọ de whenu madogan gbẹtọvi tọn sọawuhia. Ṣigba, Moṣe nọ saba ganjẹ Jehovah go. To whenuena whẹho he yè ma ko didẹ̀ lẹ fọndote, e nọ dín anademẹ Jehovah tọn. (Yijlẹdo Osọha lẹ 15:32-36 go.) Nawẹ Moṣe ma joawu na whlepọn lọ nado yí otẹ̀n yiaga etọn zan na gigo edetiti tọn gbọn? Eyọn, dile e tlẹ yindọ e yin nukọntọ akọta he bẹ́ gbẹtọ livi susu lẹ hẹn do sọ, ewọ “yin homẹmimiọnnọ tlala hú omẹ he tin to nukunmẹ aigba lọ tọn ji lẹpo.” (Osọha lẹ 12:3) E ma yin goyitọ gba ṣigba yin mẹhe gigo Jiwheyẹwhe tọn duahunmẹna. (Eksọdusi 32:7-14) Podọ Moṣe tindo yise he lodo. To hodọ gando e go whẹpo e do lẹzun nukọntọ akọta tọn de, apọsteli Paulu dọmọ: “E doakọ́nna ẹn taidi é mọ ewọ he yin mamọ lọ.” (Heblu lẹ 11:27) E họnwun dọ Moṣe ma wọnji e go pọn gbede dọ Jehovah wẹ yin Gandutọ titengbe akọta lọ tọn gba. (Psalm 90:1, 2) Apajlẹ dagbe nankọtọn tẹ die na mí to egbehe!
8. Gbedide tẹwẹ Jehovah na Jọṣua, podọ naegbọn ehe do jẹ na ayidonugo?
8 To whenuena nukunpedonugo Islaeli tọn lẹzun nuhe pẹ̀n hugan na Moṣe kẹdẹ, Jehovah yí gbigbọ etọn do sunnusi mẹho 70 lẹ ji he na nọgodona ẹn to whẹdida na akọta lọ mẹ. (Osọha lẹ 11:16-25) To owhe nukọn tọn lẹ mẹ tòdaho dopodopo na tindo sunnusi mẹho etọn titi lẹ. (Yijlẹdo Deutelonomi 19:12; 22:15-18; 25:7-9 go.) To whenuena Moṣe kú godo, Jehovah yí Jọṣua do basi nukọntọ akọta lọ tọn. Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n dọ po lẹblanulọkẹyi ehe po, Jọṣua tindo onu susu nado wà. Etomọṣo, Jehovah dọ na ẹn dọ onu dopo tin ehe go e ma dona wọnji gbede dọmọ: “Owé osẹ́n lọ tọn he ma na yìsọn onù towe gba, ṣigba hiẹ na nọ lẹnayihamẹpọn to e mẹ finẹ to okle po ozán po, na hiẹ nido payi nado nọ wà kẹdẹdi enẹ he yè wlan do e mẹ finẹ lẹpo.” (Josua 1:8) Doayi e go dọ Dile e tlẹ yindọ Jọsua ko wà sinsẹ̀nzọn na nuhe hugan owhe 40 lẹ, e tindo nuhudo nado to nukọnzindo to Osẹ́n lọ hihia mẹ. Mílọsu ga tindo nuhudo nado plọn Biblu bo hẹn osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n Jehovah tọn lẹ po wá flinmẹ to ayiha mítọn mẹ—mahopọnna lehe kandai sinsẹ̀nzọn mítọn sọgan dẹ̀n do kavi lehe lẹblanulọkẹyi he mí tindo sọgan sù do sọ.—Psalm 119:111, 112.
9. Etẹwẹ jọ to Islaeli to ojlẹ whẹdatọ lẹ tọn whenu?
9 Whẹdatọ susu lẹ wẹ bọdo Jọsua go. E blawu dọ, to ojlẹ yetọn whenu Islaelivi lẹ “wà enẹ he yín oylan to nukun Oklunọ tọn mẹ” pludopludo. (Whẹdatọ lẹ 2:11) Gando ojlẹ whẹdatọ lẹ tọn go, kandai lọ dọmọ: “To azan nẹlẹ mẹ ahọlu de ma tin to Islaeli mẹ gba: omẹ dopodopo to enẹ he yin jlọjẹ to nukun etọn titi lẹ mẹ wà.” (Whẹdatọ lẹ 21:25) Omẹ dopodopo nọ basi dide edetiti tọn lẹ dogbọn walọyizan po sinsẹ̀n bibasi po dali, podọ whenuho dohia dọ susu Islaelivi lẹ tọn basi dide ylankan lẹ. Yé jai biọ boṣiọ sinsẹ̀n mẹ podọ to ojlẹ delẹ mẹ biọ sẹ́nhẹngba sinsinyẹn lẹ mẹ. (Whẹdatọ lẹ 19:25-30) Etomọṣo, mẹdelẹ do yise apajlẹ dagbenọ tọn hia.—Heblu lẹ 11:32-38.
10. Nawẹ gandudu to Islaeli diọ to ajiji mẹ to ojlẹ Samuẹli tọn whenu gbọn, podọ etẹwẹ hẹn ehe wá?
10 To gbẹwhenu whẹdatọ he gbọngodo lọ tọn, yèdọ Samuẹli tọn whenu, Islaeli jugbọn nukunbibia gandudu tọn mẹ. Na yinyin nuyiwadeji gbọn akọta kẹntọ he lẹdo yé lẹ dali, he yemẹpo yin gandudeji gbọn ahọlu lẹ dali, Islaelivi lẹ mọ dọ yelọsu tindo nuhudo ahọlu de tọn ga. Yé wọnji dọ yé ko tindo Ahọlu de, dọ gandudu yetọn yin yẹwhehọluduta tọn de. Jehovah dọna Samuẹli dọmọ: “Hiẹ ma wẹ yé ko gbẹ́ gba, ṣigba yẹn wẹ yé ko gbẹ́, na yẹn ma na do dùahọlu to yé ji.” (1 Samuẹli 8:7) Apajlẹ yetọn nọ flin mí lehe e bọawu do nado hẹn pọndohlan gbigbọmẹ tọn mítọn bú bo yin dududeji gbọn aihọn he lẹdo mí dali.—Yijlẹdo 1 Kọlintinu lẹ 2:14-16 go.
11. (a) Mahopọnna diọdo to gandudu mẹ, nawẹ e sọgan yin didọ gbọn dọ Islaeli zindonukọn nado to yẹwhehọluduta de yin to ahọlu lẹ glọ? (b) Gbedide tẹwẹ Jehovah na hlan ahọlu Islaeli tọn lẹ, podọ po lẹndai tẹ po?
11 Etomọṣo, Jehovah kẹalọyi obiọ Islaelivi lẹ tọn bo dè ahọlu yetọn awe tintan lẹ, yèdọ Sauli po Davidi po. Islaeli zindonukọn nado to yẹwhehọluduta de yin, he to yinyin gandudeji gbọn Jehovah dali. Enẹwutu na ahọlu yetọn lẹ nido flin ehe, dopodopo yetọn dona basi vọkan Osẹ́n edetti tọn bo nọ hia ẹ egbesọegbesọ, “na é nido nọ plọn nado nọ dibusi Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe etọn, nado nọ payi ohó osẹ́n he tọn lẹpo go po aṣẹdai helẹ po, nado nọ basi yé: na ayiha etọn ma na do yin zizé daga hugan mẹmẹsunnu etọn lẹ.” (Deutelonomi 17:19, 20) Mọwẹ, Jehovah jlo dọ mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ to yẹwhehọluduta etọn tọn mẹ lẹ ma dona zé yede lẹ daga gba podọ walọyizan yetọn lẹ dona do Osẹ́n etọn hia.
12. Kandai nugbonọ-yinyin tọn tẹwẹ Ahọlu Davidi basi?
12 Ahọlu Davidi tindo yise he jẹ na ayidonugo to Jehovah mẹ, podọ Jiwheyẹwhe basi alẹnu dọ emi na yin otọ́ na hukan ahọlu he na tin kakadoi lẹ tọn. (2 Samuẹli 7:16; 1 Ahọlu lẹ 9:5; Psalm 89:29) Taliai whiwhẹnọ Davidi tọn hlan Jehovah yin apajlẹ he jẹ nado hodo. E dọmọ: “Ahọlu na jaya to huhlọn towe mẹ, Oklunọ È; to whlẹngan towe mẹ, na é na jaya klo sọ?” (Psalm 21:1) Dile e tlẹ yindọ Davidi nọ gboawupo to whedelẹnu na madogan agbasalan tọn wutu, to aliho susu mẹ e ganjẹ huhlọn Jehovah tọn go, e ma yin edetiti tọn gba.
Nuyiwa po Walọyizan po he Ma Yin Yẹwhehọluduta tọn Lẹ
13, 14. Etẹwẹ yin delẹ to walọ he ma yin yẹwhehọluduta tọn lẹ he yin zinzan gbọn ahọlu he jẹgodona Davidi lẹ dali?
13 E ma yin nukọntọ Islaelivi lẹ tọn lẹpo wẹ taidi Moṣe po Davidi po gba. Mẹsusu do osi matindo sinsinyẹn hia na tito yẹwhehọluduta tọn, bo na dotẹnmẹ sinsẹ̀n lalo tọn to Islaeli. Yèdọ delẹ to ahọlu nugbonọ lẹ mẹ tlẹ yinuwa to nujijọ delẹ whenu to aliho he ma yin yẹwhehọluduta tọn mẹ. Dehe hẹnmẹ jọsi hugan wẹ whẹho Sọlọmọni tọn, mẹhe yin nina nuyọnẹn po adọkun daho po. (1 Ahọlu lẹ 4:25, 29) Ṣogan, to osí matindo mẹ na osẹ́n Jehovah tọn, e dà asi susu lẹ bo kẹalọyi boṣiọ sinsẹ̀n to Islaeli. E họnwun dọ, gandudu Sọlọmọni tọn yin yasanamẹ tọn to owhe godo tọn etọn lẹ mẹ.—Deutelonomi 17:14-17; 1 Ahọlu lẹ 11:1-8; 12:4.
14 Visunnu Sọlọmọni tọn Lehoboami pannukọn obiọ lọ dọ ni hẹn agbàn mẹjidugando etọn lẹ tọn foa. Kakati nado penukundo ninọmẹ lọ go po huwhẹ po, e yí tasinsinyẹn po nukunvivan po do aṣẹpipa etọn dai po homẹgble po—bo hẹn 10 to akọta 12 lọ lẹ mẹ bú. (2 Otannugbo lẹ 10:4-17) Ahọlu tintan to ahọluduta akọta-ao he yin sinsán dola lọ tọn wẹ Jeloboami. To vivẹnudido mẹ nado hẹndiun dọ ahọluduta emitọn ma na vọ́ awukọndopọ gbede ba hẹ akọta he go e klan sọn, e dó sinsẹ̀n-bibasi hlan oyìnvu ai. Ehe sọgan ko sọawuhia taidi afọdide nuyọnẹn tọn de to tonudidọ liho, ṣigba e do osi matindo pete hia na yẹwhehọluduta. (1 Ahọlu lẹ 12:26-30) To godomẹ, sinsẹ̀nzọnwiwa nugbonọ whenu-dindẹn tọn godo, Ahọlu Asa jotẹnna goyiyi nado hẹn kandai walọ dagbe etọn tọn gble. E sayana yẹwhegan he wá e dè po ayinamẹ po sọn Jehovah dè lẹ. (2 Otannugbo lẹ 16:7-11) Mọwẹ, yèdọ mẹhe tin to nugbo lọ mẹ na whenu dindẹn lẹ tindo nuhudo ayinamẹ tọn to whedelẹnu.
Vivọnu Yẹwhehọluduta de Tọn
15. To whenuena Jesu tin to aigba ji, nawẹ nukọntọ Ju lẹ tọn gboawupo taidi aṣẹpatọ lẹ to yẹwhehọluduta mẹ gbọn?
15 To whenuena Jesu Klisti tin to aigba ji, Islaeli gbẹ́ po to yẹwhehọluduta de yin. Ṣigba, e blawu dọ, susu to sunnusi mẹho azọngbannọ etọn lẹ ma yin mẹhe onu gbigbọmẹ tọn lẹ nọ duahunmẹna gba. Na nugbo tọn yé gboawupo nado wleawuna homẹmimiọn he Moṣe dohia. Jesu dlẹnalọdo dojijẹ gbigbọmẹ yetọn tọn to whenuena e dọmọ: “Wekantọ lẹ, po Falesi lẹ po sinai to aisintẹn Moṣe tọn mẹ: Enẹwutu onu depope yé degbèna mì, ehelẹ mì ni nọ tùnayi e go, bo sọ nọ basi; ṣigba mì basi di azọ́n yetọn blo: na yé nọ dọ, yé ma nọ wà gba.”—Matiu 23:2, 3.
16. Nawẹ nukọntọ owhe kanweko tintan whenu Ju lẹ tọn dohia dọ yé ma tindo osi na yẹwhehọluduta gbọn?
16 To Jesu zizedo alọ̀ Pọntiu Pilati tọn mẹ po godo, nukọntọ Ju lẹ tọn do lehe yé ko búali sọn taliai yẹwhehọluduta tọn mẹ do hia. Pilati pọ́n Jesu tlíntlín bo wá tadona kọ̀n dọ gbẹtọ homẹvọnọ de wẹ e yin. To hinhẹn Jesu wá nukọn Ju lẹ tọn, Pilati dọmọ: “Mì pọ́n ahọlu mìtọn!” To whenuena Ju lẹ to obiọ basi na okú Jesu tọn po awhágbe lélé po, Pilati kanse dọmọ: “Be yẹn na whè ahọlu mìtọn do [yatin, NW] go?” Ogán yẹwhenọ lẹ tọn na gblọn dọmọ: “Míwlẹ ma tindo ahọlu de, adavo, Sesali.” (Johanu 19:14, 15) Yé kẹalọyi Sesali taidi ahọlu, é ma yin Jesu, ‘mẹhe wá to oyín Jehovah tọn mẹ’!—Matiu 21:9.
17. Naegbọn Islaeli agbasalan tọn lẹ yin alọhẹndotena sọn yinyin akọta yẹwhehọluduta tọn de mẹ?
17 To Jesu gbigbẹdai mẹ, Ju lẹ gbẹ́ yẹwhehọluduta dai, na ewọ wẹ na yin omẹ tangan lọ to tito yẹwhehọluduta sọgodo tọn lẹ mẹ. Jesu wẹ yin ahọvi Davidi tọn he na dugan kakadoi. (Isaia 9:6, 7; Luku 1:33; 3:23, 31) Gbọnmọ, Islaeli agbasalan tọn lẹ ma sọ yin akọta dide Jiwheyẹwhe tọn bà.—Lomunu lẹ 9:31-33.
Yẹwhehọluduta Yọyọ De
18. Yẹwhehọluduta yọyọ tẹwẹ yin jìjì to owhe kanweko tintan whenu? Basi zẹẹmẹ.
18 Nalete, gbigbẹ́ Islaeli agbasalan tọn lẹ dai Jiwheyẹwhe tọn ma yin opodo yẹwhehọluduta tọn to aigba ji gba. Gbọn Jesu Klisti gblamẹ, Jehovah zé yẹwhehọluduta yọyọ de dai. Ehe wẹ yin agun yiamisisadode Klistiani tọn, he na nugbo tọn yin akọta yọyọ de. (1 Pita 2:9) Apọsteli Paulu ylọ ẹ dọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn,” podọ to godomẹ hagbẹ́ etọn lẹ wá “sọn akọta lẹpo mẹ, sọn ogbè lẹpo mẹ, sọn gbẹtọ lẹpo mẹ, podọ sọn aigba lẹpo ji.” (Galatianu lẹ 6:16; Osọhia 5:9, 10) To whenuena yé yin mẹjidugando na gandudu gbẹtọvi tọn he glọ yé to gbẹnọ te, hagbẹ́ yẹwhehọluduta yọyọ ehe tọn na nugbo tọn yin gandudeji gbọn Jiwheyẹwhe dali. (1 Pita 2:13, 14, 17) To madẹnmẹ to yẹwhehọluduta yọyọ lọ jìjì godo, gandutọ Islaeli agbasamẹ tọn lẹ tẹnpọn nado hẹn devi delẹ nado doalọtena gbedide he Jesu ko na yé. Etẹwẹ yin gblọndo lọ? “Míwlẹ ma na nọ ma setonuna Jiwheyẹwhe hú gbẹtọ.” (Owalọ lẹ 5:29) Na nugbo tọn, pọndohlan yẹwhehọluduta tọn de wẹ ehe yin!
19. To linlẹn tẹ mẹ wẹ agun Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn sọgan yin yiylọdọ yẹwhehọluduta te?
19 Nalete, nawẹ yẹwhehọluduta yọyọ lọ na wàzọn gbọn? Eyọn, Ahọlu de tin, Jesu Klisti, he nọtena Yẹwhenọduta Daho lọ, Jehovah Jiwheyẹwhe. (Kọlọsinu lẹ 1:13) Dile e tlẹ yindọ Ahọlu lọ he tin to olọn lẹ mẹ yin mayọnmọ, gandudu etọn yin nujọnu na mẹjidugando etọn lẹ, podọ ohó etọn lẹ nọ deanana gbẹzan yetọn lẹ. Na nuhe du nukunpedonugo yinukundomọ tọn, sunnusi mẹho gbigbọmẹ tọn he pegan lẹ yin didè. To Jelusalẹm pipli sunnusi mọnkọtọn lẹ tọn wàzọn taidi hagbẹ́ anademẹtọ tọn de. Mẹhe nọ zé afọ̀ pipli lọ tọn dai lẹ wẹ mẹho tomẹyìtọ lẹ, taidi Paulu, Timọti, po Titu po. Podọ agun dopodopo nọ yin nukunpedego gbọn pipli sunnusi mẹho lẹ tọn, kavi mẹho agun tọn lẹ dali. (Titu 1:5) To whenuena whẹho sinsinyẹn de fọ́ndote, mẹho lẹ nọ yì pla hagbẹ́ anademẹtọ kavi dopo to afọzedaitọ etọn lẹ mẹ, taidi Paulu. (Yijlẹdo Owalọ lẹ 15:2; 1 Kọlintinu lẹ 7:1; 8:1; 12:1 go.) Yinukọn dogọ, hagbẹ́ dopodopo agun lọ tọn nọ yí adà de basi to yẹwhehọluduta zizedaga mẹ. Omẹ dopodopo tindo nulẹnjo to Jehovah nukọn nado yí nunọwhinnusẹ́n Owe wiwe tọn lẹ do yizan mẹ to gbẹ̀zan yetọn mẹ.—Lomunu lẹ 14:4, 12.
20. Etẹwẹ sọgan yin didọ dogbọn yẹwhehọluduta jẹnukọnna ojlẹ apọsteli lẹ tọn dali?
20 Paulu na avase dọ to okú apọsteli lẹ tọn godo, agọjẹdosinsẹ̀n nugbo go na fọ́ndote, ehe wẹ yin nuhe jọ lọ pẹpẹ. (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:3) Dile ojlẹ lẹ to yìyì, sọha mẹhe alọsọakọn nado yin Klistiani lẹ yiaga jẹ livi lẹ podọ enẹgodo biọ livi kanweko lẹ tọn mẹ. Yé wleawuna wunmẹ voovo gandudu ṣọṣi tọn lẹ, taidi pipli yẹwhegan aṣẹpatọ lẹ t ọn, pipli sinsẹ̀ngan he sọzẹn to aṣẹpipa mẹ tọn lẹ, po adà sinsẹ̀n Mẹtọdisi tọn he ṣọṣi etọn lẹ nọ penukundo whẹho yedetiti tọn lẹ go po. Ṣigba, depope to walọyizan po yise ṣọṣi ehelẹ tọn po ma tá hinhọ́n do gandudu Jehovah tọn ji gba. Yé ma yin yẹwhehọluduta tọn lẹ gba.
21, 22. (a) Nawẹ Jehovah gọ̀ yẹwhehọluduta do otẹ̀n etọn mẹ to ojlẹ opodo lọ tọn whenu gbọn? (b) Kanbiọ tẹlẹ dogbọn yẹwhehọluduta dali wẹ na yin nina gblọndo etọn bọdego?
21 To ojlẹ vivọnu titonu ehe tọn whenu, klandovo Klistiani nugbo lẹ tọn sọn Klistiani lalo tọn lẹ mẹ na tin. (Matiu 13:37-43) Ehe jọ to 1919, yèdọ owhe titengbe de to whenuho yẹwhehọluduta tọn mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ dọdai gigonọ Isaia 66:8 tọn yin hinhẹndi he dọmọ: “Mẹnu wẹ sè onu he hunkọ? Mẹnu wẹ mọ onu he hunkọ? Bé yè na hẹn aigba wú onu jẹgbonu to azan dopo mẹ? Kavi yè sọgan ji akọta to whladopo?” Gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn yin gbeyiyi yiaga mọwẹ tọn! To 1919 agun Klistiani tọn tin whladopo dogọ taidi “akọta” he klandovo de. Na taun tọn “aigba” yẹwhehọluduta tọn de yin jìjì to gbedopo! Dile ojlẹ opodo tọn to nukọnzindo, akọta yọyọ he yin titobasina ehe yin vivọjlado nado hẹn ẹn sọgbe hẹ dehe tin to owhe kanweko tintan whenu tọn dile e sọgan yọnbasi do. (Isaia 60:17) Ṣigba yẹwhehọluduta wẹ e to yinyin whepoponu. To walọyizan po yise po mẹ, e nọ saba tá hinhọ́n do osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n sọn olọn mẹ wá Owe wiwe tọn lẹ ji. Podọ e nọ litai hlan Ahọlu zedofìnji lọ, Jesu Klisti whepoponu.—Psalm 45:17; 72:1, 2.
22 Be hiẹ to awukọndopọ hẹ yẹwhehọluduta ehe ya? Be hiẹ tindo otẹn aṣẹpipa tọn to e mẹ ya? Eyin mọwẹ, be hiẹ yọn nuhe e zẹẹmẹdo nado yinuwa to aliho yẹwhehọluduta tọn mẹ? Be hiẹ yọn omọ̀ he yè dona dapana lẹ ya? Kanbiọ awe he gbọngodo lẹ na yin hodọdeji to hosọ he bọdego mẹ. (Pọ́n w-F 15/1/94, weda 10.)
Be Hiẹ Sọgan Basi Zẹẹmẹ Ya?
◻ Etẹwẹ yẹwhehọluduta yin?
◻ To Aliho tẹ mẹ wẹ Islaeli yin yẹwhehọluduta de te?
◻ Tito tẹwẹ Jehovah basi nado flinnu ahọlu lọ lẹ dọ Islaeli yin yẹwhehọluduta?
◻ To aliho tẹ mẹ wẹ agun Klistiani tọn yin yẹwhehọluduta tọn te, podọ nawẹ e yin titobasina gbọn?
◻ Titobasinanu yẹwhehọluduta tọn tẹwẹ yin zizedai to ojlẹ mítọn mẹ?
[Yẹdide to weda 10]
To nukọn Pọntiu Pilati tọn, nukọntọ Ju lẹ tọn kẹalọyi Sesali kakati nado yin Ahọlu Jehovah tọn he yin dide gbọn yẹwhehọluduta dali