“Yẹn Ma to Onú Dopo Na Diọ!” — WESẸDOTẸN INTẸNẸT JI TỌN Watchtower Tọn

Otàn Gbẹzan Tọn

“Yẹn Ma to Onú Dopo Na Diọ!”

DILE E YIN DIDỌ GBỌN GLADYS ALLEN DALI

Yẹn nọ yin hokanse to whedelẹnu dọ, “Eyin hiẹ dona vọ́ ogbẹ̀ towe zan, etẹwẹ hiẹ na diọ?” Yẹn sọgan gblọn po nugbonọ-yinyin po dọ, “Yẹn ma to onú dopo na diọ!” Mì dike ma basi zẹẹmẹ nuhe zọ́n bọ yẹn do tindo numọtolanmẹ ehe tọn.

TO ALUNLUN owhe 1929 tọn mẹ, to whenuena yẹn yin owhe awe mẹvi, nujiawu de jọ do otọ́ ṣie, Matthew Allen go. E kẹalọyi alọnuwe lọ Des millions de personnes actuellement vivantes ne mourront jamais!, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Biblu Plọntọ Akọjọpli tọn lẹ dali, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn do to whenẹnu. To weda vude poun hihia po jejejininọ po godo, Papa vó dọ, “Nudọnamẹ jiawu he yẹn ko hia pọ́n die!”

Madẹnmẹ to enẹgodo, Papa yí owe devo lẹ sọn Biblu Plọntọ lẹ si. E jẹ nuhe plọn e te lẹ má hẹ kọmẹnu lẹpo ji to afọdopolọji. Ṣigba, agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de matin to gbétatò mítọn mẹ. To yinyọnẹn dọ mí tindo nuhudo gbẹdido Klistiani tọn to gbesisọmẹ, Papa sẹtẹn na whẹndo mítọn yì Orangeville, Ontario, Canada to 1935, na agun de tin to finẹ wutu.

To azán enẹlẹ gbè, ovi lẹ ma nọ saba yin tulina nado yì opli agun tọn lẹ gba; yé nọ saba gbọṣi gbonu nọtẹn opli lọ tọn bo nọ to aihunda kakajẹ whenue mẹhomẹ lẹ na dotana opli lọ. Ehe ma jẹ Papa tọn ji. E lẹnnupọn dọ, “Eyin opli lẹ yin alenu na mi, yé dona hẹn ale wá na ovi ṣie lẹ ga.” Enẹwutu dile etlẹ yindọ Papa ṣẹṣẹ jẹ gbẹdo hẹ yé ji wẹ, e dọna mẹdaho ṣie Bob, nọviyọnnu ṣie lẹ Ella po Ruby po, gọna yẹn nado nọ kọnawudopọ hẹ mẹhomẹ lẹ to opli lẹ ji, podọ mí wàmọ. To madẹnmẹ ovi Kunnudetọ he pò lẹ tọn lẹ lọsu jẹ awukọndopọ ji. Opli lẹ yìyì po gblọndo lẹ nina po lẹzun adà titengbe gbẹzan mítọn tọn.

Papa yiwanna Biblu, podọ e tindo aliho dagbe de nado dọ otàn Biblu tọn lẹ. Gbọn ehelẹ gblamẹ, e zín nuplọnmẹ titengbe he yẹn yiwanna bo gbẹ́ flin ganji lẹ do ahun vuwhenu tọn mítọn lẹ mẹ. Dehe yẹn flin wẹ yindọ Jehovah nọ dona mẹhe setonuna ẹn lẹ.

Papa sọ plọn mí nado nọ yí Biblu do yiavunlọ na yise mítọn. Mí nọ daihun de po Biblu po. Papa sọgan dọ, “Yẹn yise dọ yẹn na yì olọn mẹ to okú ṣie godo. Todin mì na mi kunnudenu lẹ dọ linlẹn ṣie ma sọgbe.” Ruby po yẹn po na keje todohukanji alọdlẹndo owe tọn pọ́n nado dín wefọ he mí sọgan yizan nado jẹagọdo nuplọnmẹ enẹ. To wefọ he mí mọ lẹ hihia godo, Papa nọ dọmọ: “Enẹ yọ́nsè, ṣigba n’ma ko yin dududeji gba.” Enẹwutu mí na vọ́ todohukanji alọdlẹndo owe tọn keje pọ́n. Ehe nọ saba yí ganhiho susu kakajẹ whenue Papa na tindo pekọ to gblọndo he mí na lẹ mẹ. Taidi kọdetọn de, Ruby po yẹn po pegan ganji nado basi zẹẹmẹ nuyise mítọn lẹ tọn bo yiavunlọ na yise mítọn.

Duduto Obu Gbẹtọ Tọn Ji

Mahopọnna azọ́nplọnmẹ dagbe he yẹn mọyi to whégbè podọ to opli agun tọn lẹ ji, yẹn dona yigbe dọ adà nuwiwa Klistiani tọn delẹ tin he sinyẹnawuna mi. Taidi jọja susu lẹ, yẹn ma nọ jlo nado gbọnvo na mẹdevo lẹ, titengbe klasigbẹ́ ṣie lẹ. Whlepọn fliflimẹ yise ṣie tọn de gando hinhẹn nudọnamẹ heyin kinkàn do owhlẹ ji lẹ dánpe go.

Linlẹn lọ wẹ yindọ pipli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ tọn po na zinzọnlin dẹẹdẹ gbọn tòhomẹ-liho tangan lẹ ji bo hẹn owhlẹ he ji nukinkan lẹ tin te. Nudi gbẹtọ 3 000 wẹ tin to gbétatò mítọn mẹ podọ mẹde ma dẹ́n mẹde gba. To nujijla dopo whenu, yẹn to zọnlinzin to godo bo hẹn nukinkan he hia dọ “Sinsẹ̀n Yin Omọ̀ po Ajọ́ de Po.” Klasigbẹ́ ṣie delẹ mọ mi bo jẹ godo na mi to afọdopolọji, bosọ to ohàn asia akọta tọn ji. Nawẹ yẹn yinuwa gbọn? Yẹn hodẹ̀ vivẹvivẹ na huhlọn nado sọgan zindonukọn. To whenuena mí dotana nujijla lọ, yẹn họ̀nwezun yì Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ nado ze nukinkan ṣie jo bo yì whégbè. Ṣigba, mẹhe nọ penukundego dọna mi dọ nujijla devo na bẹjẹeji to madẹnmẹ podọ yé tindo nuhudo mẹdopo tọn dogọ he na hẹn nukinkan de. Enẹwutu yẹn tọ́n yì whladopo dogọ bo to dẹ̀ho hugan gbede pọ́n tọn. Nalete, to ojlẹ ehe mẹ, agbọ́ ko pé klasigbẹ́ ṣie lẹ bọ yé ko yì whégbè. Odẹ̀ ṣie lẹ na huhlọn lẹzun odẹ̀ pẹdido tọn lẹ!—Howhinwhẹn lẹ 3:5.

Devizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn lẹ nọ yin alọkẹyi to owhé mítọn gbè to whepoponu. Yé yin pipli ayajẹnọ de podọ e nọ yin awuvivinamẹnu nado hẹjo yé. Sọn ovu ṣie gbọ́n, mẹjitọ mítọn lẹ nọ saba ze lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn donukọnna mí taidi yanwle gbẹzan tọn he yọnhugan lọ.

To gbeyiyi na tulinamẹ yetọn mẹ, to 1945, yẹn bẹ lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn jẹeji. To godo mẹ yẹn wá kọnawudopọ hẹ nọviyọnnu ṣie Ella, he to gbehosọnalitọ basi to London, Ontario. To finẹ, adà sinsẹ̀nzọn lọ tọn he yẹn lẹndọ yẹn ma na penugo nado wà gbede yin didohia mi. Mẹmẹsunnu lẹ nọ yì sọn tafo de kọ̀n jẹ devo kọ̀n to ahànsatẹn lẹ mẹ bo nọ ze vọkan Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn po Réveillez-vous! po tọn donukọnna nuhọtọ lẹ. Homẹ ṣie hùn dọ samedi whèmẹ lẹ wẹ azọ́n ehe nọ yin wiwà, enẹwutu yẹn tindo osẹ lọ blebu nado hodẹ̀ na adọgbigbo nado yì! Nado dọhojọho, azọ́n lọ ma bọawu na mi, ṣigba e hẹn ale wá.

To alọ devo mẹ, yẹn sọ plọn lehe zinjẹgbonu vonọtaun Consolation tọn he dọhodo homẹkẹndido mẹmẹsunnu mítọn he tin to osla yasanamẹ Nazi tọn mẹ lẹ ji na yin didogbonu do, titengbe na ajọwatọ nukundeji Canada-nu lẹ, gọna azọ́ngán azọ́nwhé daho lẹ tọn. To owhe lẹ gblamẹ, yẹn ko mọ dọ Jehovah nọ nọgodona mí to whepoponu eyin mí ganjẹ ewọ go na huhlọn. Dile Papa nọ dọ do, Jehovah nọ dona mẹhe setonuna Ẹn lẹ.

Alọkikẹyi Oylọ lọ Nado Wadevizọn to Québec

To 4 juillet 1940, azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn yin alọhẹndotena to Canada. To enẹgodo, alọhẹndotenamẹ lọ yin didesẹ, ṣigba mí gbẹsọ nọ yin homẹkẹndo to ayimatẹn Québec tọn he ji Katoliki lẹ paṣẹ do. Nujijla vonọtaun de yin bibasi po alọnuwe lọ po La haine ardente du Québec pour Dieu, pour Christ et pour la liberté, est un sujet de honte pour tout le Canada, nado dọ̀n ayidonugo wá aliho agọ̀ he mẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ to yinyin nuyiwa hẹ te to finẹ ji. Nathan H. Knorr, dopo to Hagbẹ Anademẹtọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ, pli hẹ gbehosọnalitọ kanweko susu lẹ to tòdaho Montreal tọn mẹ nado basi zẹẹmẹ nugandomẹgo nuhe mí jlo na wà tọn lẹ. Mẹmẹsunnu Knorr dọna mí dọ eyin mí yigbe nado basi nujijla lọ, mí sọgan donukun nado yin wiwle bo yin zizedo ganmẹ. Nuhe jọ pẹpẹ niyẹn! To ojlẹ kleun de gblamẹ, whla 15 wẹ yẹn yin wiwle. Eyin mí tọ́n na sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn, mí nọ hẹn ẹn diun dọ numẹklọnú po davunnú po tin to saki mítọn mẹ, vlavo eyin e wá biọ dọ mí ni dọ́ gànpamẹ.

To tintan whenu, dibla yindọ azọ́n lọ lẹpo wẹ nọ yin wiwà to zánmẹ ma nado dọ̀n ayidonugo susu wá mídelẹ ji. Yẹn nọ hẹn alọnuwe pẹvi lankan do saki he yẹn nọ plá do okọ̀ to awu ṣie glọ mẹ. Saki lọ nọ klo sọmọ bọ e nọ hẹn mi tin taidi mẹhe mọhò. Enẹ nọ hẹn ale wá na mi eyin yẹn biọ ahihun de mẹ nado zìn gbejizọnlin yì aigba-denamẹ mítọn ji. E jọ whlasusu bọ mẹde na fọ́n sọn oján etọn ji bo biọ to yọnnu “hohonọ” lọ si nado sinai.

Dile ojlẹ to yìyì, mí jẹ mahẹ tindo to azọ́n nujijla lọ tọn mẹ ji to okle. Mí nọ má alọnuwe lọ to ohọ̀n atọ̀n kavi ẹnẹ nukọn, podọ to enẹgodo mí nọ yì aigba-denamẹ devo ji. Enẹ nọ saba tindo kọdetọn dagbe. Ṣigba, eyin yẹwhenọ Katoliki tọn de se dọ mí tin to lẹdo lọ mẹ, mí sọgan biọ nuhahun mẹ. To gbèdopo, yẹwhenọ de whàn nudi mẹhomẹ po yọpọvu 50 kavi 60 nkọ po nado yìn timati po azìn lẹ po do mí. Owhé mẹmẹyọnnu Klistiani de tọn gbè wẹ mí bẹta do, bo dọ́ aigba tata ji jẹ wunkẹngbe.

Nuhudo susu tin na gbehosọnalitọ he na dọyẹwheho na Flansegbe-dótọ he tin to Québec lẹ, enẹwutu to décembre 1958, nọviyọnnu ṣie Ruby po yẹn po jẹ Flansegbe plọn ji. To enẹgodo mí yin azọ́ndena yì lẹdo Flansegbe-dótọ lẹ tọn susu mẹ to ayimatẹn lọ mẹ. Azọ́ndenamẹ dopodopo yin numimọ vonọtaun de. To lẹdo dopo mẹ, mí yì sọn họndekọn jẹ họndekọn na ganhiho ṣinatọ̀n to gbèdopo na owhe awe bo ma mọ jlodotọ depope! Yé nọ pọ́n gbonu hlan poun bo nọ gọ̀ ohọ̀n yetọn sú. Ṣigba mí ma gbọjọ gba. To egbehe, agun awe he to vùnvùn wẹ tin to gbétatò enẹ mẹ.

Jehovah Hẹn Mí Dote to Aliho Lẹpo Mẹ

Mí bẹ azọ́n gbehosọnalitọ titengbe tọn jẹeji to 1965. To azọ́ndenamẹ dopo mẹ, mí wá mọnukunnujẹ zẹẹmẹ gigọ́ hogbe Paulu tọn lẹ tọn to 1 Timoti 6:8 mẹ, dọmọ: “Eyin mí tindo núdùdù po avọ̀ po, enẹ ni pekọna mí.” Mí dona hodo tito akuẹzinzan tọn sinsinyẹn de nado sọgan penukundo akuẹzinzan mítọn lẹ go. Enẹwutu mí nọ de akuẹ dovo na zomọ he nọ na yozò, họ̀haya, miyọ́n lẹtliki tọn, po núdùdù po. Eyin akuẹzinzan enẹlẹ ko yin nukunpedego, mí nọ tindo cents 25 [he ma pé 200F CFA] nado zan to osun lọ gblamẹ.

Na mí ma tindo akuẹ susu wutu, ganhiho vude poun wẹ mí sọgan yí do tá zomọ he nọ na yozò lọ to zánmẹ. Enẹwutu abò mítọn mẹ ma nọ yiaga hugan 15°C gbede bo nọ saba miọn zẹjlẹgo. To gbèdopo, visunnu plọnmẹ Biblu Ruby tọn dopo dla mí pọ́n. Vlavo ewọ wẹ na ko yì dọna onọ̀ etọn dọ jẹhọn to mí hù sinsinyẹn, na to enẹgodo e nọ do dọla ao hlan mí to sunmẹsunmẹ nado jẹ amì na mí nido sọgan hẹn zomọ lọ do titá ji to whelẹponu. Mí ma lẹndọ mí gbọ̀agba nude tọn to aliho depope mẹ. Nugbo wẹ dọ mí ma yin adọkunnọ, ṣigba mí nọ tindo dandannu lẹ to whepoponu. Numọtolanmẹ mítọn wẹ yindọ eyin onú lankan de tin, be dona de wẹ e yin. Lehe hogbe Psalm 37:25 tọn lẹ yin nugbo do sọ dọ: “Yẹn ma ko mọ yè gbẹ́ dodonọ dai, kavi okún etọn ni to núdùdù biọ”!

Mahopọnna nukundiọsọmẹ he mí pehẹ, homẹ ṣie hùn nado mọ dọ delẹ to mẹhe yẹn plọn Biblu hẹ lẹ mẹ wá oyọnẹn nugbo tọn kọ̀n. Mẹdelẹ kẹalọyi lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn taidi azọ́n gbẹwhenu tọn yetọn, ehe hẹn ayajẹ vonọtaun wá na mi.

Pipehẹ Whlepọn Devo lẹ po Kọdetọn Dagbe Po

Cornwall, Ontario, lẹzun azọ́ndenamẹ yọyọ mítọn to 1970. To nudi owhe dopo godo he mí jẹ finẹ, Mama bẹ azọ̀n. Papa ko kú wayi to 1957, podọ nọviyọnnu ṣie awe lẹ po yẹn po nọ diọ míde nado penukundo Mama go kakajẹ whenuena e kú to 1972. Azọ́nwatọgbẹ́ mítọn lẹ Ella Lisitza po Ann Kowalenko po tindo nuyiwadomẹji mẹhẹnlodo tọn do mí ji bo na mí alọgọ owanyinọ to ojlẹ ehe whenu. Yé penukundo plọnmẹ Biblu mítọn lẹ po azọngban devo lẹ po go to whenuena mí ma tin to whégbè. Lehe hogbe Howhinwhẹn lẹ 18:24 tọn lẹ yin nugbo do sọ: “Họntọn de sọ tin bo sẹpọmẹ hú nọvisunnu”!

Ogbẹ̀ gọ́ na nuhahun lẹ. Po godonọnamẹ owanyinọ Jehovah tọn po, yẹn ko penugo nado pehẹ yé. Yẹn gbẹ́ pò to vivi sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn dù po ayajẹ po. Bob, he kú to 1993, yí hugan owhe 20 zan to azọ́n gbehosọnalitọ tọn mẹ, ehe bẹ owhe 10 he e do basi gbehosọnalitọ hẹ asi etọn, Doll hẹn. Mẹdaho ṣie yọnnu Ella, he damlọn to okú mẹ to octobre 1998, basi gbehosọnalitọ na nuhe hugan owhe 30 bo ko yí whepoponu do hẹn gbigbọ gbehosọnalitọ tọn go. To 1991 azọ̀n agbasa wiwọ̀ tọn yin mimọ na nọviyọnnu ṣie, Ruby. Ṣogan, e yí huhlọn he tindo dogbó etọn zan nado dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn. E sọ hẹn ayajẹ etọn go kakajẹ afọnnu he e kú, to 26 septembre 1999. Dile etlẹ yindọ yẹn ma tindo nọviyọnnu ṣie lẹ ba, yẹn gbẹsọ tindo whẹndo gbigbọmẹ tọn de he bẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po hẹn he na gọalọna mi nado hẹn ayajẹ ṣie go.

To whenuena yẹn pọ́n godo hlan, etẹwẹ yẹn na diọ to gbẹzan ṣie mẹ? Yẹn ma wlealọ pọ́n, ṣigba yẹn ko yin didona po mẹjitọ owanyinọ lẹ, nọvisunnu de, gọna nọviyọnnu lẹ po he ze nugbo lọ do otẹn tintan mẹ to gbẹzan yetọn lẹ mẹ. Yẹn to nukọnpọnhlan nado mọ yemẹpo to madẹnmẹ to fọnsọnku mẹ. Todin yẹn sọgan mọtolanmẹ dọ papa gbò mi fán bọ mama to dasin kùn dile mí tẹdo mídelẹ go. Mọwẹ, Ella, Ruby, po Bob po na to aglinjẹ.

Ṣigba todin whẹ́, ojlo ṣie wẹ nado to agbasalilo po huhlọn he pò na mi lẹpo po yizan zọnmii nado pagigona Jehovah bo gbògbéna ẹn. Gbẹzan alemọyi tọn he jiawu de wẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ whenu-gigọ́ tọn yin. E tin kẹdẹdile psalm-kàntọ lọ dọ gando mẹhe nọ zinzọnlin to aliho Jehovah tọn lẹ ji lẹ go do dọmọ: ‘Ayajẹnọ wẹ hiẹ na yin, e nasọ yọ́n na we.’—Psalm 128:1, 2.

[Yẹdide to weda 26]

Papa yiwanna Biblu. E plọn mí nado nọ yí i do yiavunlọ na yise mítọn

[Yẹdide to weda 28]

Amiyọn yì adusi: Ruby, yẹn, Bob, Ella, Mama, po Papa po to 1947

[Yẹdide to weda 28]

Hukan nukọn tọn, amiyọn yì adusi: Yẹn, Ruby, po Ella po to Plidopọ Agbegbe ji, 1998