Jọja lẹ Emi—Mì Kẹalọyi Alọgọ Mẹjitọ lẹ Tọn Nado Whlá Ahun Mìtọn!
AVÙNNUKUNDIỌSỌMẸ titengbe hugan tẹwẹ hiẹ lẹndọ bato-kùntọ de nọ pehẹ? Be ohù daho de didasa awuyẹyẹ-afọyẹyẹ wẹ ya? E ma yin enẹ wẹ nọ saba yin nuhahun lọ gba. Fihe sẹpọ huto lẹ wẹ suhugan bato lẹ tọn nọ gbà te, e mayin to ohú ṣẹnṣẹn gba. Na nugbo tọn, nado glin bato de tlẹ sọgan yin owùnu hugan nado jlẹ agahun de. Etẹwutu?
Whẹpo bato-kùntọ de nado glin bato etọn, e dona dapana owù he bato-glintẹn tangan de sọgan bẹhẹn lẹpo. E dona yọ́n huhlọn agbówhẹn lẹ tọn to whenuena e to anadena bato etọn ma nado yì gbà do bato devo lẹ go. E sọ dona dapana pópló, osé, kavi bato gbigbà he nọ whlá do ohù glọ lẹ. Podọ nuhe sọ nọ hẹn nuhahun lọ sinyẹn deji wẹ yindọ e sọgan yin tintan niyẹn he e kùn bato wá huto lọ.
Nado duto nuhahun enẹlẹ ji, bato-kùntọ he yọnnuin de sọgan yí bato-kùntọ anademẹtọ devo he yọ́n huto lẹdo lọ tọn ganji. Anademẹtọ ehe nọ nọte to apá na bato-kùntọ lọ bo nọ to anademẹ he jẹ lẹ na ẹn. Yé nọ lẹnnupọn dopọ do owù lẹ ji bo nọ deanana bato lọ gbọ̀n ofi bibó ohú lọ tọn lẹpo ji kaka wá bato-glintẹn lọ.
Azọ́nyinyọnẹn họakuẹ anademẹtọ lọ tọn nọtena alọgọ titengbe he tin to aimẹ na jọja Klistiani lẹ he dona deali na yede to gbẹzan yetọn he taidi ohù he to adán ji de mẹ. Etẹwẹ yin alọgọ ehe? Naegbọn jọja lẹ do tindo nuhudo etọn?
Mì gbọ mí ni zindonukọn to apajlẹ bato tọn lọ mẹ. Eyin jọja aflanmẹ de wẹ hiẹ yin, be hiẹ taidi bato-kùntọ lọ to aliho de mẹ, na hiẹ dona didá azọngban lẹ to gbẹzan towe mẹ to gbèdopo. Podọ mẹjitọ towe lẹ to adà de yiwà he taidi bato-kùntọ anademẹtọ lọ tọn na yé to tintẹnpọn nado deanana we gbọn ninọmẹ vẹawu hugan he hiẹ sọgan pannukọn to gbẹ̀mẹ lẹ mẹ. Ṣigba, to owhe aflanmẹ tọn lẹ mẹ, e sọgan nọ vẹawuna we nado kẹalọyi ayinamẹ he mẹjitọ towe lẹ nọ na we lẹ. Naegbọn e do yinmọ?
Ahun mẹ wẹ nuhahun lọ nọ saba tin te. Ahun yẹhiadonu tọn towe sọgan whàn we nado nọ tindo ojlo to nuhe yin gbigbẹdai mẹ kavi nado nọ jẹagọdo nudepope he a lẹndọ e na de mẹdekannujẹ towe pò. Biblu dọ dọ “ayilinlẹn ayiha gbẹtọ tọn mẹ tọn oylan wẹ sọn ovu etọn.” (Gẹnẹsisi 8:21) Jehovah dohia hezeheze dọ hiẹ na pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu titengbe de. E na avase dọmọ: “ayiha [kavi ahun] yin oklenọ hugan onú lẹpo, podọ e sọ yin awutunọ tupinpẹnnọ.” (Jẹlemia 17:9) Gbọnvona ojlo ylankan he ahun nọ wleawuna to nuglọ lẹ, e sọgan klọ jọja de nado lẹndọ e yọnnuin hugan mẹjitọ etọn lẹ, mahopọnna dọ yé tindo numimọ hugan ẹn tlala. Ṣigba, hiẹ tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado dín alọgọ mẹjitọ towe lẹ tọn to whenuena a to bato gbẹzan towe tọn kùn to owhe awusinyẹn aflanmẹ tọn lẹ mẹ.
Naegbọn Hiẹ Dona Setonuna Mẹjitọ Towe Lẹ?
Tintan whẹ́, Jehovah heyin Dowatọ whẹndo tọn, dọna we dọ hiẹ dona setonuna anademẹ mẹjitọ towe lẹ tọn. (Efesunu lẹ 3:15) To whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe wẹ de mẹjitọ towe lẹ nado penukundo gowe, e na we ayinamẹ ehe dọmọ: “Mì ovi emi, dandannu wẹ e yin na mì to Oklunọ nukọn nado setonuna mẹjitọ mìtọn lẹ, na enẹ wẹ nuhe sọgbe.” (Efesunu lẹ 6:1-3, Bible en français courant; Psalm 78:5) Dile etlẹ sọgan yindọ hiẹ ko tin to owhe aflanmẹ tọn towe lẹ mẹ todin, mẹjitọ towe lẹ gbẹsọ tindo azọngban lọ nado nọ deanana we, bọ hiẹ sọ tin to dandannu glọ nado dotoaina yé. To whenuena apọsteli Paulu wlan dọ ovi lẹ dona setonuna mẹjitọ yetọn lẹ, e yí hogbe Glẹki tọn de zan he sọgan dlẹnalọdo ovi depope mahopọnna owhe etọn. Di apajlẹ, to kandai Matiu 23:37 tọn mẹ Jesu dlẹnalọdo tòmẹnu Jelusalẹm tọn lẹ taidi “ovi” etọn lẹ, dile etlẹ yindọ suhugan yetọn ko yin mẹho.
Sunnu nugbonọ hohowhenu tọn susu wẹ zindonukọn nado to tonusena mẹjitọ yetọn lẹ to whenuena yé ko whẹ́n mẹho godo. To whenuena Jakobu tlẹ ko whẹ́n mẹho, e mọ dọ emi dona setonuna gbedide otọ́ emi tọn tọn ma nado dà yọnnu he ma yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de. (Gẹnẹsisi 28:1, 2) Matin ayihaawe, Jakobu na ko doayi e go ga dọ nudide he nọvisunnu etọn basi nado wlealọ hẹ yọnnu kosi Kenaninu lẹ hẹn awubla susu wá na mẹjitọ etọn lẹ.—Gẹnẹsisi 27:46.
Gbọnvona azọngban he mẹjitọ Klistiani towe lẹ tindo to Jiwheyẹwhe nukọn nado deanana we, yewlẹ wẹ tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado yinuwa taidi ayinamẹtọ towe lẹ. Nuhewutu e do yinmọ na taun tọn wẹ yindọ yé yọ́n we ganji bo ko do owanyi matin ṣejannabi yetọn hia we na owhe susu. Taidi bato-kùntọ anademẹtọ lọ, yé nọ dọho sọn numimọ mẹ. Yelọsu ko tindo numimọ “wantuntun yọpọ whenu tọn” pọ́n. Podọ taidi Klistiani nugbo lẹ, yé ko mọ nuhọakuẹ-yinyin nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ hihodo tọn.—2 Timoti 2:22.
Godonọnamẹ dagbe mọnkọtọn tintindo sọgan gọalọna we nado pehẹ ninọmẹ he tlẹ vẹawu tlala lẹ po kọdetọn dagbe po. Yí haṣinṣan towe hẹ omẹ vijinu awetọnọ lẹ di apajlẹ. Nawẹ mẹjitọ Klistiani lẹ sọgan deanana we to whẹho he nọ biọ aṣejininọ ehe mẹ gbọn?
Ojlo Tintindo to Omẹ Vijinu Awetọnọ lẹ Mẹ
Anademẹtọ lẹ nọ na ayinamẹ bato-kùntọ lẹ nado nọla na pópló tọkẹ́n tọn he nọ nọ̀ ohù glọ lẹ. Pópló enẹlẹ ma nọ sinyẹn do tẹndopomẹ, podọ na yé nọ to tẹnsẹ gbọzangbọzan wutu, yé sọgan klọmẹ taun. To aliho dopolọ mẹ, mẹjitọ towe lẹ na jlo dọ hiẹ ni nọla na nuhe sọgan ze we do owù mẹ to numọtolanmẹ-liho lẹ. Di apajlẹ, mẹjitọ lẹ yọnẹn dọ numọtolanmẹ he mẹde tindo na hagbẹ vijinu awetọnọ de sọgan siso bosọ gẹdẹ taun. Ṣigba eyin numọtolanmẹ enẹlẹ fọndote, yé sọgan siọ we.
Apajlẹ Dina tọn do awugble he owù de sisẹpọ zẹjlẹgo sọgan hẹnwa hia. Vlavo tlintlindo dindin po ojlo nado dugbẹ vude po wẹ na ko whàn Dina nado dogbẹ́ hẹ awhlivu Kenaninu he ma tindo walọ dagbe depope lẹ. Nuhe taidi aihun de poun to tintan whenu dekọtọn do awubla mẹ to madẹnmẹ—ewọ yin zinzanhẹ gánnugánnu gbọn dẹpẹ he yin “yẹyinọ hú” sunnu jọja he tin to otò lọ blebu mẹ lẹ dali.—Gẹnẹsisi 34:1, 2, 19.
Owù ehelẹ sọ to sinsinyẹn deji dile ayidonugo to yinyin zizedo zanhẹmẹ ji zẹjlẹgo to ojlẹ he mẹ mí to gbẹnọ te. (Hosea 5:4) Jọja susu sọgan hẹnmẹ lẹndọ awuvivi tintindo hẹ omẹ vijinu awetọnọ de wẹ yin nuhe sọgan hẹn ayajẹ wá hugan. Ahun towe sọgan nọ whàn we tlala nado klan dewe dolá po mẹhe yọnwhanpẹ to nukun towe mẹ po. Ṣigba mẹjitọ owanyinọ lẹ na tẹnpọn nado basi hihọ́na we sọn gbẹdido hẹ jọja he ma nọ setonuna nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ.
Laura yigbe dọ tlintlindo dindin sọgan kùn jọja aflanmẹ lẹ sọnú. “Eyin yọnnusi klasi ṣie tọn lẹ to didọna mi dọ yé dúwe hẹ sunnusi whanpẹnọ delẹ kakajẹ zánhomẹ, yé nọ do nuyiwa ehe hia taidi numimọ de he ma sọgan yin winwọn gbede. Yẹn yọnẹn dọ hójijlẹ pẹde nọ saba tin to hodidọ yetọn mẹ, ṣigba e nọ fọnjlodotena mi, bo nọ hẹn mi lẹndọ vlavo numimọ awuvivi tọn susu to gbigbọ go e. Dile etlẹ yindọ yẹn yọnẹn dọ owhẹ̀ mẹjitọ ṣie lẹ tọn whẹ́n ma nado yigbe dọ yẹn ni yì ofi mọnkọtọn lẹ, yẹn gbẹ́ nọ yin whiwhlepọn nado wàmọ.”
Na bato lẹ ma nọ tindo flẹ́n wutu, yé nọ yí whenu susu nado nọte. Mẹjitọ lẹ yọnẹn dọ numọtolanmẹ owanyi tọn lẹ nọ yinuwa to aliho dopolọ mẹ. Owe Howhinwhẹn lẹ tọn yí sunnu he joawuna numọtolanmẹ owanyi tọn sinsinyẹn de jlẹdo oyìn he jei hùhù tẹnmẹ de go. (Howhinwhẹn lẹ 7:21-23) Hiẹ ma na jlo dọ onú mọnkọtọn ni jọ do gowe, bo siọ we to numọtolanmẹ-liho podọ to gbigbọ-liho. Mẹjitọ towe lẹ sọgan doayi e go whenue ahun towe jẹ dindọ̀n we yì aliho mọnkọtọn ji, podọ yé sọgan na we ayinamẹ gando ehe go. Be hiẹ na yí nuyọnẹn zan nado dotoaina yé bo gbọnmọ dali dapana oylan kavi awubla ya?—Howhinwhẹn lẹ 1:8; 27:12.
Hiẹ sọ tindo nuhudo godonọnamẹ mẹjitọ towe lẹ tọn to whenue hiẹ dona pehẹ kọgbidinamẹ hagbẹ lẹ tọn. Nawẹ yé sọgan gọalọna we gbọn?
Huhlọn Linlẹndiọnamẹ Hagbẹ Towe lẹ Tọn
Agbówhẹn kavi asisa sinsinyẹn de sọgan sisẹ bato de sọn aliho dagbe etọn ji. Nuhe sọgan yin wiwà sọta huhlọn ehe wẹ nado deanana bato lọ yì awà devo ji. To aliho dopolọ mẹ, huhlọn linlẹndiọnamẹ jọja devo lẹ tọn sọgan sisẹ we sọn aliho dagbe ji to gbigbọ-liho eyin hiẹ ma yí nudepope wà.
Dile numimọ Dina tọn dohia do, “mẹhe nọ dogbẹ́ hẹ nulunọ lẹ na mọ awugble.” (Howhinwhẹn lẹ 13:20, Segond ) Flindọ mẹhe ma yọ́n Jehovah kavi basi nudide ma nado zinzọnlin to aliho etọn ji lẹ wẹ Biblu nọ yí hogbe lọ “nulunọ” zan na.
Ṣigba, e sọgan nọma bọawu nado gbẹ́ pọndohlan po walọ klasigbẹ́ towe lẹ tọn po dai. María José basi zẹẹmẹ dọmọ: “Yẹn jlo dọ jọja devo lẹ ni kẹalọyi mi. Na yẹn ma jlo dọ yé ni lẹndọ n’gbọnvo wutu, yẹn hodo apajlẹ yetọn pẹkipẹki dile e yọnbasi do.” To mayọnẹn mẹ, hagbẹ towe lẹ sọgan yinuwado jiwe—to nudide húnhiho tọn towe, nusisọ́ towe, kakajẹ lehe a nọ dọho do mẹ. Vlavo a sọgan mọdọ hiẹ nọ voawu hẹ jọja owhe towe mẹvi lẹ. Jọwamọnu de wẹ enẹ yin, ṣigba e nọ hẹn we nado tin to nuyiwadomẹji sinsinyẹn yetọn glọ, ehe sọgan gbleawunamẹ tlala.—Howhinwhẹn lẹ 1:10-16.
Caroline flin awusinyẹnnamẹnu he e pannukọn to owhe vude die wayi dọmọ: “Sọn whenue gbọ́n yẹn tindo owhe 13, susu yọnnusi he yẹn jẹakọhẹ lẹ tọn wẹ nọ tindo họntọn sunnu lẹ, bọ yẹn yin whiwhlepọn na owhe susu nado hodo apajlẹ yetọn. Ṣigba onọ̀ ṣie deanana mi to ojlẹ awusinyẹn tọn ehe mẹ. E yí ganhiho susu zan nado dotoai na mi, bo hẹn mi lẹnnupọn, bosọ gọalọna mi nado mọ dọ e ma jẹ dọ yẹn ni lẹnnupọndo haṣinṣan mọnkọtọn lẹ ji kakajẹ whenue yẹn na whẹ́n ganji.”
Taidi onọ̀ Caroline tọn, mẹjitọ towe lẹ sọgan mọ dọ nuhudo tin nado na we avase sọta kọgbidinamẹ hagbẹ lẹ tọn kavi nado de dogbó na we to nuwiwa kavi họntọnjiji delẹ mẹ. Nathan flin wiwọ́ susu he e tindo hẹ mẹjitọ etọn lẹ do whẹho ehelẹ ji. “Họntọn ṣie lẹ nọ saba basi oylọna mi nado hodo yé tọ́n,” wẹ e dọ, “ṣigba mẹjitọ ṣie lẹ ma nọ jlo dọ yẹn ni nọ gú whenu to pọmẹ hẹ omẹ susu kavi yì agọ́ he ma nọ yin anadena ganji lẹ tẹnmẹ gba. To ojlẹ enẹ mẹ, e vẹawuna mi nado mọnukunnujẹ nuhewutu mẹjitọ devo lẹ nọ na mẹdekannujẹ ovi yetọn lẹ hugan mẹjitọ ṣie lẹ mẹ.”
Ṣigba to godo mẹ, Nathan wá mọnukunnujẹemẹ. “Yẹn yọnẹn dọ to ninọmẹ ṣie mẹ, ‘ayiha yọpọvu tọn mẹ wẹ nululu mlin do,’ ” wẹ e yigbe dọ. “E taidi dọ nululu ehe nọ fọndote po awubibọ po to whenuena yọpọvu lẹ to whenu yizan to pọmẹ matin lẹndai. Mẹdopo sọgan jẹ nuhe ma sọgbe de wà ji, mẹdevo na yidogọ, bọ omẹ atọ̀ntọ nasọ wà nuhe ylan hugan enẹ. To madẹnmẹ yé na dọ̀n mẹhe pò lẹ biọ awhàn mẹ. Jọja he nọ sọalọakọ́n dọ yé yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ tlẹ sọgan jẹ omọ̀ ehe mẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 22:15.
Nathan po María José po dona hoavùn sọta ahun yetọn to whenuena mẹjitọ yetọn lẹ ma na yé dotẹnmẹ nado wà nuhe hagbẹ yetọn lẹ to tudohomẹna yé nado wà lẹ. Mahopọnna enẹ, yé setonu, bosọ hùnhomẹ to godo mẹ na yé wàmọ wutu. Howhinwhẹn dọmọ: “Tùn otó towe ai, bo sè ohó nuyọnẹntọ lẹ tọn, bosọ ze ayiha towe do nuyọnẹn ṣie go.”—Howhinwhẹn lẹ 22:17.
Yé Jẹna Gbégbigbò
E nọ vẹawu nado deanana bato he to didẹ́ do apadopo, podọ eyin e dẹ́ zẹjlẹgo, e sọgan fli. Na mapenọ-yinyin mítọn wutu, mímẹpo wẹ nọ dẹ́ hlan ojlo ṣejannabi tọn lẹ po nuhe yin gbigbẹdai lẹ po. Mahopọnna ayilinlẹn ehelẹ, jọja lẹ sọgan tindo kọdetọn dagbe to gbẹzan yetọn mẹ eyin yé setonuna anademẹ mẹjitọ yetọn lẹ tọn po sọwhiwhe po.
Di apajlẹ, mẹjitọ towe lẹ sọgan gọalọna we nado gbẹ́ linlẹn lọ dai dọ aliho ṣẹnṣẹn mẹ tọn de tin gbọnvona aliho bibó he nọ hẹnmẹ yì ogbẹ̀ mẹ lọ po gblagada he nọ hẹnmẹ yì dindọn mẹ lọ po. (Matiu 7:13, 14) E ma sọgbe nado lẹndọ hiẹ sọgan tindo mahẹ vude to oylan mẹ matin sẹ́ngbigba, taidi dọ a sọgan “dọ́ nude pọ́n” bo ma na mì i. Mẹhe nọ tẹnpọn nado yinuwa to aliho mọnkọtọn mẹ lẹ nọ “gbẹ́zọ̀n linlẹn awe sẹnṣẹn”—enẹ wẹ nado sẹ̀n Jehovah jẹ obá de mẹ ṣogan bo yiwanna aihọn po nuhe tin to aihọn mẹ lẹ po ga—bọ yé sọgan fli po awubibọ po to gbigbọ-liho. (1 Ahọlu lẹ 18:21; 1 Johanu 2:15) Naegbọn e do yinmọ? Ayilinlẹn ylando tọn he mí tindo lẹ wutu wẹ.
Ojlo mape mítọn lẹ nọ sinyẹn deji eyin mí joawuna yé. ‘Ahun oklenọ’ mítọn ma na tindo pekọ to ylando didọ́pọn poun mẹ gba. E nasọ to bibiọ dogọ. (Jẹlemia 17:9) Eyin mí jẹ alibu ji to gbigbọ-liho, mí na to yinyin nuyiwadeji dogọ gbọn aihọn lọ dali. (Heblu lẹ 2:1) Hiẹ sọgan nọma doayi e go dọ hiẹ to didẹ́ do apadopo to gbigbọ-liho, ṣigba mẹjitọ Klistiani towe lẹ sọgan ko mọ ehe. Nugbo wẹ dọ yé sọgan nọma yawu mọnukunnujẹ nuyizan ọdinatẹẹ tọn de mẹ sọ hiẹ, ṣigba yé yọnnuin hugan we gando ahun tupinpẹnnọ gbẹtọvi tọn go. Podọ yé jlo na gọalọna we nado “do ayiha [kavi ahun] towe do aliho jijlọ” he sọgan dekọtọn do ogbẹ̀ mẹ lọ ji.—Howhinwhẹn lẹ 23:19.
Na nugbo tọn, ma donukun dọ mẹjitọ towe lẹ na nọ tindo pọndohlan pipé do whẹho lẹpo ji dile yé to anadena we to adà gbẹzan tọn he ma bọawu delẹ taidi, húnhiho, ayidedai, po nusisọ́ po mẹ blo. Mẹjitọ towe lẹ sọgan nọma tindo nuyọnẹn Sọlọmọni tọn kavi homẹfa Job tọn. Taidi bato-kùntọ anademẹtọ de, yé sọgan nọ tin to aṣeji zẹjlẹgo to whedelẹnu. Ṣigba, anademẹ yetọn na hẹn ale wá taun eyin hiẹ dotoaina ‘mẹplọngbe otọ́ towe tọn bo ma gbẹ́ osẹ́n onọ̀ towe tọn dai.’—Howhinwhẹn lẹ 1:8, 9.
Jọja delẹ sọgan nọ dọho mẹdèpo tọn lẹ gando mẹjitọ yetọn lẹ go. Ṣigba eyin mẹjitọ towe lẹ to vivẹnudo nado hodo Owe-wiwe, yé tin to apá towe, to ninọmẹ lẹpo mẹ, to ojlẹ lẹpo mẹ, podọ to avùnnukundiọsọmẹ lẹpo nukọn. Taidi bato-kùntọ he mọ ayinamẹ yí sọn anademẹtọ numimọnọ de dè, hiẹ tindo nuhudo mẹjitọ towe lẹ tọn nado deanana we, nado plan we gbọ̀n aliho nuyọnẹn tọn ji. Ale he nọ wá sọn e mẹ lẹ sù tlala.
“Whenuena nuyọnẹn biọ [ahun] towe mẹ, bọ oyọnẹn sọ yin homẹhunnu gbigbọ towe tọn; zinzin na whlá we, wuntuntun nasọ yí we whlá. Nado whlẹn we sọn aliho mẹylankan tọn ji, sọn gbẹtọ he to onú gblezọn dọ si. Mẹhe gbẹ́ aliho dodo tọn dai, nado zinzọnlin to aliho zinvlu tọn ji . . . Na nugbonọ wẹ na nọ̀ aigba lọ ji, yé he pé lẹ wẹ na nọ̀ e mẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 2:10-13, 21.
[Yẹdide to weda 22]
Nuyiwadomẹji jọja devo lẹ tọn sọgan dewe sọn aliho dagbe ji to gbigbọ-liho
[Yẹdide to weda 23]
Flin numimọ Dina tọn
[Yẹdide to weda 24]
Dile bato-kùntọ de nọ dín ayinamẹ sọn anademẹtọ numimọnọ de dè do, jọja lẹ dona nọ dín anademẹ mẹjitọ yetọn lẹ tọn
[Asisa Yẹdide tọn]
Photo: www.comstock.com