Naegbọn Mí Dona Nọ Dọ Nugbo?
TO OWHE 18 mẹvi yinyin mẹ, Manfred to azọ́nwa to wekantẹn de.a Azọ́nwhé he e to azọ́nwa na lọ basi tito na ewọ po mẹdevo lẹ po nado nọ yì wehọmẹ alọnuzọ́n pinplọn tọn de na azán awe to osẹ dopodopo mẹ nado mọ azọ́nplọnmẹ yí dogọ. To gbèdopo, klasi lọ yawu fó jẹnukọnna ganmẹ he yin dide lọ. Sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n azọ́nwhé lọ tọn lẹ, azọ́nplọntọ lọ lẹ dona lẹkọyi azọ́nmẹ na pipotọ azán lọ tọn. Kakatimọ, yemẹpo wẹ yì gbẹdu gbé adavo Manfred kẹdẹ he lẹkọyi azọ́nmẹ. Gbọn kosọ dali, ogán azọ́nwhé lọ tọn he to nukunpedo azọ́nplọntọ lọ lẹ go wá to ojlẹ enẹ mẹ. To whenuena e mọ Manfred, e kanse e dọ: “Naegbọn a ma yì wehọmẹ to egbé? Podọ fie wẹ mẹhe pò lẹ te?” Nawẹ Manfred na yinuwa gbọn?
Ninọmẹ sinsinyẹn he mẹ Manfred mọ ede te gbayipe taun. Be e dona dọ nugbo wẹ kavi e dona ṣinyọnnudo wehọmẹvigbẹ́ etọn lẹ? Eyin e dọ nugbo whẹho lọ tọn e na hẹn nuhahun wá na mẹhe pò lẹ bọ yé nasọ gbẹwanna ẹn. Be e sọgbe nado dolalo to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ ya? Etẹwẹ hiẹ na ko wà? Mí na lẹkọwa apajlẹ Manfred tọn ji to nukọn mẹ, ṣigba jẹnukọn whẹ́ mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe e nọ bẹhẹn eyin e wá biọ dọ mí ni basi dide nado dọ nugbo kavi lala.
Agbàwhinwhlẹn Tangan de to Nugbo po Nugbomadọ po Ṣẹnṣẹn
To bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn, nulẹpo wẹ sinai do nugbo ji. Tasọdona nugbo, hopàdọ kavi nugbo didohia to aliho agọ̀ mẹ ma tin. Jehovah Mẹdatọ lọ yin “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.” Ohó etọn wẹ nugbo; e ma sọgan dolalo, podọ e jẹagọdo lalodido po lalonọ lẹ po.—Psalm 31:5; Johanu 17:17; Titu 1:2.
Eyin mọ wẹ whẹho lọ yin, fie wẹ nugbomadọ wá sọn lo? Jesu Klisti na gblọndo he sọgbe lọ to whenuena e dọna sinsẹ̀nnọ he jẹagọdo e bo to dindin nado hù i lẹ dọmọ: “Otọ́ mìtọn [Lẹgba] tọn wẹ mì, wantuntun otọ́ mìtọn tọn ojlo mìtọn wẹ nado wà. Hlọnhutọ de wẹ ewọ sọn whẹwhẹwhenu, e ma nọ nọte to nugbo mẹ gbede, na nugbo ma tin to ewọ mẹ wutu. Whenuena e dọ lalo de, e dọho etọn titi tọn: na lalonọ de wẹ ewọ podọ otọ́ etọn.” (Johanu 8:44) Na nugbo tọn, Jesu to alọdlẹndo nuhe jọ to jipa Edẹni tọn mẹ lọ to whenuena Satani klọ asu po asi po tintan lọ nado vẹtolina Jiwheyẹwhe bo gbọnmọ dali jiya ylando po okú po tọn.—Gẹnẹsisi 3:1-5; Lomunu lẹ 5:12.
Hogbe Jesu tọn lẹ do Satani hia hezeheze taidi ‘otọ́ lalo tọn,’ yèdọ dowatọ lalo po nugbomadọ po tọn. Satani gbẹ́ to tọ́ntlọ́ngbọ́n yin to nugbomadọ mẹ podọ na nugbo tọn, e “to aihọn lẹpo klọ.” Ewọ wẹ dona yin whẹgbledo taun na nugbajẹmẹji he gbẹtọvi lẹ to oyà etọn ji to egbehe na lalo he gbayipe wutu.—Osọhia 12:9.
Agbàwhinwhlẹn tangan he Satani hẹnwa to nugbo po nugbomadọ po ṣẹnṣẹn gbẹ́ to núgbà kakajẹ egbé. E nọ lìn biọ adà ogbẹ́ gbẹtọvi tọn lẹpo mẹ bosọ nọ yinuwado mẹlẹpo ji. Gbẹzan he zan mẹde te nọ hẹn ẹn nado tin to adà nugbo kavi nugbomadọ tọn ji. Mẹhe to adà Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ nọ ze gbẹzan yetọn sinai do nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn he yin Biblu ji. Mẹdepope he ma hodo aliho nugbo tọn nọ jai jẹ alọ Satani tọn mẹ, vlavo sọn ojlo mẹ kavi to mayọnẹn mẹ, na “aihọn lẹpo [wẹ] mlọnai to mẹylankan lọ mẹ.”—1 Johanu 5:19; Matiu 7:13, 14.
Naegbọn Ayilinlẹn lọ do Tin Nado Nọ Dolalo?
Nugbo lọ dọ “aihọn lẹpo” tin to aṣẹpipa Satani tọn glọ gọalọna mí nado yọ́n nuhewutu mẹsusu nọ dolalo. Ṣigba mí sọgan kanse dọ, ‘Naegbọn Satani, he yin ‘otọ́ lalo tọn’ do nọ dolalo?’ Satani yọnẹn dọ Jehovah wẹ Nupojipetọ jlọjẹnọ nudida Etọn lẹpo tọn, kakajẹ asu po asi po tintan lọ ji. Ṣogan, Satani donukunkẹn na otẹn vonọtaun he yiaga ehe, yèdọ nude he e ma jẹna. Na nukunkẹn po ojlo zogbe ṣejannabi tọn po wutu, e kànayiha nado hò otẹn Jehovah tọn yí. Nado jẹ yanwle ehe kọ̀n, Satani yí lalo po oklọ po zan.—1 Timoti 3:6.
Egbehe lo? Be hiẹ ma kọngbedopọ dọ nukunkẹn po ojlo zogbe ṣejannabi tọn po wẹ gbẹsọ yin mẹwhinwhàn tangan he nọ hẹn mẹsusu nado dolalo ya? Ajọwiwa nukunkẹn tọn, nuyiwa gblezọn tonudidọ tọn lẹ, po sinsẹ̀n lalo po gọ́ na mẹkiklọ, lalodido, hopàdọ po mẹhodu po. Etẹwutu? Be e ma yin na gbẹtọ lẹ nọ saba yin whinwhàn gbọn nukunkẹn po ojlo zogbe po dali nado yin tọ́ntlọ́ngbọ́n kavi nado tindo adọkun, aṣẹpipa kavi yindidi he yé ma jẹna wutu wẹ ya? Gandutọ nuyọnẹntọ de, Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn na avase dọmọ: “Ewọ he whlẹndo nado wàdọkun ma na nọma jiya.” (Howhinwhẹn lẹ 28:20) Podọ Apọsteli Paulu wlan dọ: “Owanyi akuẹ tọn wẹ adọ̀ walọ oylan lẹpo tọn de.” (1 Timoti 6:10) E họnwun dọ nudopolọ sọgan yin didọ dogbọn ojlo tintindo na aṣẹpipa kavi yindidi zẹjlẹgo dali.
Nudevo he wutu gbẹtọ lẹ nọ dolalo wẹ obu—yèdọ budidi na kọdetọn lẹ kavi na nuhe mẹdevo lẹ na lẹn eyin nugbo lọ yin didọ. Jọwamọnu wẹ e yin dọ gbẹtọ lẹ nọ jlo dọ mẹdevo lẹ ni yiwanna yé kavi kẹalọyi yé. Ṣigba, ojlo ehe sọgan whàn yé nado sọtadona nugbo, etlẹ yin yẹẹ de poun, nado sọgan ṣinyọnnudo nuṣiwa lẹ, bo whlá nudọnamẹ he ma dọnmẹdogo lẹ, kavi nado do yede hia taidi mẹjọmẹ. Po gbesisọ po, Sọlọmọni wlan dọmọ: “Obu gbẹtọ tọn wẹ nọ hẹn omọ̀ wá: ṣigba mẹdepope he yí otù etọn do OKLUNỌ go, wẹ yè na zedaga.”—Howhinwhẹn lẹ 29:25.
Nugbonọ-Yinyin Hlan Jiwheyẹwhe Nugbo Tọn Lọ
Etẹwẹ Manfred dọ to whenuena ogán azọ́nwhé lọ tọn kanhose e? Manfred dọ nugbo. E dọmọ: “Mẹplọntọ lọ yawu jo mí do to egbé, enẹ wẹ zọ́n bọ n’do wá azọ́nmẹ. Na nuhe dù mẹhe pò lẹ, n’ma sọgan dọho donù na yé. Vlavo mì sọgan kanhose yelọsu tlọlọ.”
Manfred sọgan ko kànayiha bo na gblọndo oklọ tọn de nado sọgan mọ nukundagbe azọ́nplọntọ he pò lọ lẹ tọn. Ṣigba e tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe lẹ nado tẹdo nugbo go gligli. Manfred yin dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ. Nugbodidọ etọn hẹn ayihadawhẹnamẹnu etọn gbọṣi wiweji. E sọ zọ́n bọ azọ́nmẹyimẹdotọ etọn dejidego. Taidi apadewhe azọ́npinplọn etọn tọn, Manfred yin azọ́ndena do azọ́nwatẹn aṣọ́donanu tọn, fie azọ́nplọntọ lẹ ma nọ yin dotẹnmẹna nado wazọ́n te to paa mẹ. To nudi owhe 15 godo to whenuena Manfred yin zizedo otẹn azọngban tọn de mẹ to azọ́nwhé lọ, ogán dopolọ tẹkan hlan ẹn nado dọnudo e bo vọ́ nujijọ he mẹ e tẹdo nugbo go te lọ flin in.
To whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe nugbo tọn wẹ Jehovah yin, mẹdepope he jlo na tindo haṣinṣan pẹkipẹki hẹ ẹ dona “jo lalodido dai” bo “nọ dọ nugbo.” Devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn dona yiwanna nugbo. “Kunnudetọ nugbonọ ma na dike dolalo,” wẹ dawe nuyọnẹntọ lọ wlan. Ṣigba, etẹwẹ lalo yin?—Efesunu lẹ 4:25; Howhinwhẹn lẹ 14:5.
Etẹwẹ Lalo Yin?
Lalo lẹpo wẹ yin nugbomadọ, ṣigba nugbomadọ lẹpo ma yin lalo gba. Gbọnna? Wezẹhomẹ de basi zẹẹmẹ lalo tọn taidi “alọsọakọ́n gando nude go he hodọtọ lọ yọnẹn kavi yise dọ e ma yin nugbo po ojlo lọ po nado klọmẹ.” Mọwẹ, lalodido bẹ ojlo lọ nado klọmẹ hẹn. Enẹwutu, nado dọ nuhe ma yin nugbo to mayọnẹnmẹ—taidi nudọnamẹ kavi sọha he ma sọgbe lẹ didọ na mẹde gbọn nuṣiwa dali—ma yin nudopolọ po lalodido po gba.
Humọ, mí dona dindona eyin mẹhe to nudọnamẹ dín lọ jẹ nado mọ gblọndo gigọ́ yí. Di apajlẹ, mí ni dọ dọ ogán azọ́nwhé devo tọn wẹ kàn kanbiọ dopolọ lẹ sè Manfred. Be Manfred na ko tin to dandannu glọ nado dọho lẹpo na ẹn wẹ ya? E ma yinmọ dandan. To whenuena e yindọ ogán enẹ ma tindo jlọjẹ depope nado mọ nudọnamẹ mọnkọtọn yí, Manfred ma na ko tin to dandannu glọ nado dọ ẹ na ẹn gba. Na nugbo tọn, etlẹ yin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ, e ma na ko sọgbe dọ ewọ ni dolalo.
Apajlẹ tẹwẹ Jesu Klisti zedai to whẹho ehe mẹ? To gbèdopo, Jesu to hodọ hẹ mayisenọ delẹ he do ojlo hia to tito gbejizọnlin etọn lẹ tọn mẹ. “Tọ́nsọn ofi, bo yì Jude,” wẹ yé na ẹn ayinamẹ dọ. Etẹwẹ Jesu gblọnna yé? “Mì hẹji yì hùnwhẹ he [to Jelusalẹm]: yẹn ma ko to na hẹji yì hùnwhẹ he gba: na ojlẹ ṣie ma ko wá.” Ojlẹ vude to enẹgodo, Jesu sọ wá zingbejizọnlin yì Jelusalẹm na hùnwhẹ lọ. Naegbọn e do na gblọndo mọnkọtọn? E ma yin yetọn nado yọ́n zẹẹmẹ gigọ́ lẹ gando yidọn-yide etọn lẹ go gba. Enẹwutu, dile etlẹ yindọ Jesu ma dolalo, e na yé gblọndo agbòte nado de awugble he yé sọgan hẹnwa ewọ po hodotọ etọn lẹ po ji pò. Ehe ma yin lalo, na apọsteli Pita wlan gando Klisti go dọmọ: “Mẹhe ma waylando depope, bọ yè masọ mọ oklọ de to onù etọn mẹ.”—Johanu 7:1-13; 1 Pita 2:22.
Etẹwẹ dogbọn Pita lọsu dali? To ozán he mẹ Jesu yin wiwle, be Pita ma dolalo whlaatọ̀n bo mọ́n dọ emi ma yọ́n Jesu ya? Mọwẹ, Pita joawuna obu gbẹtọ tọn bo dolalo. Ṣigba e “viavi badabada” to afọdopolọji bo lẹnvọjọ bọ ylando etọn yin jijona. Humọ, e plọnnu sọn nuṣiwa etọn mẹ. To azán delẹ godo, e dọho to gbangba gando Jesu go bo magbe ma nado bọnùdo to whenuena Juvi aṣẹpatọ lẹ vannukundo e to Jelusalẹm. Na jide tọn, awugbopo ojlẹ gli tọn Pita tọn po aliho he mẹ e yawu gọ̀ biọ ede mẹ te po dona yin tulinamẹnu na mímẹpo, he sọgan gbọjọ po awubibọ po to ojlẹ madogán tọn de mẹ bo jai to ohó kavi walọ mẹ.—Matiu 26:69-75; Owalọ lẹ 4:18-20; 5:27-32; Jakobu 3:2.
Nugbo Na Yin Hinhẹndote Kakadoi
Howhinwhẹn lẹ 12:19 basi zẹẹmẹ dọ, “Nùflo nugbonọ tọn wẹ yè na hẹndote kakadoi: ṣigba odẹ́ lalo tọn, whenu vude wẹ.” Mọwẹ, ohó nugbo nọ nọ̀ aimẹ dẹn. Podọ haṣinṣan gbẹtọvi tọn lẹ nọ hẹnai bosọ nọ hẹn pekọ wá hugan eyin gbẹtọ lẹ magbe nado dọ nugbo bosọ yinuwa sọgbe hẹ ẹ. Na nugbo tọn, nugbodidọ nọ hẹn ale afọdopolọji tọn lẹ wá. Delẹ to ale lọ lẹ mẹ wẹ ayihadawhẹnamẹnu wiwe de, yinkọ dagbe, haṣinṣan he dolido to alọwle mẹ, to whẹndo mẹ, to họntọn lẹ ṣẹnṣẹn podọ etlẹ yin to ajọwiwa mẹ.
To alọ devo mẹ, lalo ma sọgan nọte kakadoi. Odẹ́ he nọ dolalo sọgan klọmẹ na ojlẹ de, ṣigba nugbomadọ ma nọ nọ̀ aimẹ dẹn. Humọ, Jehovah Jiwheyẹwhe nugbo tọn lọ ko de whenu de nado jo dotẹnmẹ na nugbomadọ po mẹhe nọ hẹn lalo gbayipe lẹ po. Biblu dopagbe dọ Jehovah na de nuyiwadomẹji Satani Lẹgba he yin otọ́ lalo tọn sẹ̀, mẹhe to aihọn lẹpo klọ. To madẹnmẹ, Jehovah na hẹn opodo wá na lalo po lalodotọ lẹpo po.—Osọhia 21:8.
Lehe mí na mọ kọgbọ do sọ to whenuena “nùflo nugbonọ tọn” na wá yin hinhẹndote kakadoi to godo mẹ!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a E ma yin yinkọ etọn jọnun gba.
[Blurb to weda 5, 6]
Nukunkẹn po ojlo zogbe ṣejannabi tọn po wẹ nọ whàn gbẹtọ lẹ nado dolalo
Lalo lẹpo wẹ yin nugbomadọ, ṣigba nugbomadọ lẹpo ma yin lalo gba
[Yẹdide to weda 6, 7]
Etẹwẹ mí plọn sọn lehe Pita mọ́n Klisti do mẹ?
Nugbodidọ nọ zọ́n bọ haṣinṣan lẹ nọ hẹnai bosọ nọ hẹn pekọ wá