Gbẹzan He Tindo Zẹẹmẹ Yọnbasi!

YANWLE tintan mẹsusu tọn to gbẹ̀mẹ wẹ nado mọ akuẹ po nuhe akuẹ sọgan họ̀ lẹ po. Yanwle mẹdelẹ tọn wẹ nado diyin to aihọn mẹ. Mẹdevo lẹ jlo na pegan mlẹnmlẹn to anazọnwiwa yetọn mẹ. Na mẹdevo lẹ, yanwle yetọn wẹ nado gọalọna mẹdevo lẹ to gbẹzan yetọn lẹpo mẹ. Ṣigba mẹsusu ma yọ́n yanwle he yé tindo to gbẹ̀mẹ kavi nuhewutu yé do tin tofi.

Hiẹ lo? Be a ko yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo nuhewutu hiẹ tin to gbẹ̀mẹ ji ya? Naegbọn hiẹ ma na gbadopọnna yanwle mẹdelẹ tọn bo pọ́n eyin yé hẹn kọdetọn dagbe po numọtolanmẹ pekọ tọn po wá? Etẹwẹ nọ hẹn gbẹzan he tindo zẹẹmẹ yọnbasi?

Akuẹ po Awuvivinu lẹ po Tindo Otẹn Yetọn

To Yẹwhehodọtọ 7:12 mẹ, Biblu dọmọ: “Na agbó wẹ nuyọnẹn, yèdọ dile akuẹ yin agbó do: ṣigba ale zinzin tọn wẹ dọ, nuyọnẹn na ogbẹ̀ yé he tindo e lẹ.” Mọwẹ, akuẹ yọ́n-na-yizan. Hiẹ tindo nuhudo akuẹ tọn to gbẹ̀mẹ, titengbe eyin hiẹ tindo azọngban nado penukundo whẹndo go.—1 Timoti 5:8.

Etẹwẹ ogbẹ̀ na taidi eyin mí ma tindo awuvivinu he akuẹ sọgan họ̀ lẹ? Dile etlẹ yindọ Jesu Klisti he yin Dowatọ sinsẹ̀n Klistiani tọn, dọ dọ emi ma tindo fihe emi na ze ota do, e nọ duvivi núdùdù po ovẹn dagbedagbe po tọn sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Humọ, e ma whleawu nado dó avọ̀ akuẹgegenu.—Matiu 8:20; Johanu 2:1-11; 19:23, 24.

Ṣogan, yanwle tintan Jesu tọn ma yin nado doafọna gbẹdudu. Yanwle etọn lẹ họnwun na ẹn. Jesu dọmọ: “To gege gbẹtọ tọn de mẹ ma wẹ ogbẹ̀ etọn nọte te sọn nuhe ewọ tindo lẹ mẹ gba.” Enẹgodo, e dọ oló dawe adọkunnọ de tọn he ogle etọn de sinsẹ́n susugege tọ́n sọmọ bọ e dọ to ohò ede tọn mẹ dọmọ: “Etẹ yẹn na wà, na yẹn ma tindo otẹn fihe yẹn na bẹ sinsẹ́n ṣie pli do? . . . Yẹn na họ́ zínhọ ṣie liai, bo dó klohu; finẹ yẹn na bẹ sinsẹ́n ṣie lẹ, po adọkun ṣie lẹ po pli do. Yẹn nasọ dọ hlan ayiha ṣie, dọ, Ayiha, hiẹ tindo agbàn susu he yè bẹpli na owhe susu: [voawu], to dùdù, to nùnù, bo to ayajẹ.” Etẹwẹ ylan to nulẹnpọn dawe ehe tọn mẹ? Oló lọ zindonukọn dọmọ: “Jiwheyẹwhe dọ hlan [dawe adọkunnọ lọ] dọmọ, Hiẹ nulunọ, ozán he mẹ yè na kàn ogbẹ̀ towe biọ sọn dè we: be mẹnu tọn wẹ onú he hiẹ wleawu etọn dai helẹ na yin?” Eyin dawe lọ tlẹ bẹ jinukun etọn lẹ pli do zínhọ lẹ mẹ, e ma sọgan duvivi adọkun he e ko bẹpli lẹ tọn to okú etọn godo gba. To tadona mẹ, Jesu na nuplọnmẹ ehe todoaitọ etọn lẹ dọmọ: “Mọkẹdẹ wẹ ewọ he bẹ adọkunnu pli na ede, bo ma yin adọkunnọ gbọn Jiwheyẹwhe dali.”—Luku 12:13-21.

Mọwẹ, mí tindo nuhudo akuẹ tọn jẹ obá de mẹ podọ awuvivinu lẹ tindo otẹn yetọn to gbẹzan mítọn mẹ. Ṣigba, akuẹ kavi awuvivinu lẹ ma yin onú titengbe hugan lọ to gbẹ̀mẹ gba. Nado yin adọkunnọ gbọn Jiwheyẹwhe dali, yèdọ nado zan gbẹzan he nọ hẹnmẹ tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn, wẹ yin onú titengbe hugan lọ nado doafọna.

Be Yinkọ Hinhẹndote Yin Nujọnu Ya?

Mẹsusu nọ wà nulẹpo nado sọgan yin finflin gbọn mẹdevo lẹ dali. Ojlo lọ nado hẹn yinkọ mẹtọn dote kavi yin finflin gbọn mẹdevo lẹ dali ma ylan dandan gba. “Oyín dagbe yọ́n hú nusisá he dewán akuẹgegenu tọn,” wẹ Biblu dọ, “okúzán hú gbeegbe yè ji omẹ.”—Yẹwhehodọtọ 7:1.

To okúzán gbè, mí sọgan dọ dọ kandai gbẹninọ gbẹtọ tọn ko yin bibasi. Eyin e ko wà nuhe jẹna pipà lẹ, okúzán omẹ enẹ tọn pọnte tlala hugan jijizan etọn whenuena nudepope ma ko yin winwlan do kandai lọ ji.

Ahọlu Sọlọmọni wẹ kàn owe Yẹwhehodọtọ tọn he tin to Biblu mẹ. Absalọmi, nọvisunnu daa Sọlọmọni tọn jlo nado basi oyín de na ede. Ṣigba, e họnwun dọ visunnu etọn atọ̀n he dona ko hẹn oyín whẹndo etọn tọn jẹ whẹndo he na bọdego lẹ mẹ, kú azán mapemape. Enẹwutu, nawẹ Absalọmi yinuwa gbọn? Owe-wiwe dọmọ: “Absalọmi . . . do dòtin na ede, he tin to agbàdo ahọlu tọn mẹ: na e dọmọ, Yẹn ma tindo visunnu de nado hẹn oyín ṣie do ote to oflin mẹ gba: ewọ sọ yí oyín etọn titi do nọ ylọ dòtin lọ.” (2 Samuẹli 14:27; 18:18) Gbakija dòtin ehe tọn lẹ ma ko yin mimọ gba. Biblu plọntọ lẹ yọ́n Absalọmi taidi atẹṣitọ diyin de he blasé nado hò ofìn otọ́ etọn, Davidi tọn yí.

Susu gbẹtọ lẹ tọn to egbehe wẹ nọ jlo na yin finflin gbọn nuhe yé wadotana lẹ dali. Yé nọ dín gigo to mẹhe nujlomẹ yetọn lẹ nọ diọ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ lẹ nukọn. Ṣogan, etẹwẹ nọ jọ do yindidi mọnkọtọn go? Christopher Lasch wlan to owe lọ The Culture of Narcissism mẹ dọmọ: “To ojlẹ mítọn mẹ, whenuena gbẹtọ ma nọ yin pinpọnhlan taidi kọdetọn dagbenọ adavo ewọ yin jọja bọ ninọmẹ etọn gbọnvo, gigo nọ yawu busẹ sọn aimẹ hú gbede pọ́n tọn, podọ mẹhe diyin lẹ nọ to budi ma nado hẹn [yindidi lọ] bu.” Taidi kọdetọn de, susu mẹhe diyin lẹ tọn nọ jẹ amasin-adínọ po ahàn sinsinyẹn lẹ po zan ji, ehe nọ saba sán gbẹzan yetọn dogli. Na nugbo tọn, ovọ́ wẹ afọdidona yindidi yin.

Enẹwutu, mẹnu wẹ mí dona basi oyín dagbe hẹ? Jehovah dọ gbọn yẹwhegán etọn Isaia gblamẹ gando mẹdelẹ he yìn Osẹ́n etọn go dọmọ: ‘Yẹn na na otẹn de yé to ohọ̀ ṣie mẹ, podọ to dòkọ́ ṣie mẹ oflinnu po oyín de po, yẹn na na oyín de yé kakadoi, he yè ma na sán sẹ̀.’ (Isaia 56:4, 5) Mẹhe setonuna Jiwheyẹwhe bo yin alọkẹyi gbọn ewọ dali lẹ, na mọ ‘oflinnu po oyín de po’ yí. Jiwheyẹwhe na flin oyín yetọn ‘kakadoi’ bọ yé ma na yin sinsán sẹ̀. Oyín wunmẹ he Biblu na mí tuli nado basi niyẹn—yèdọ oyín dagbe de bibasi hẹ Jehovah, Mẹdatọ mítọn.

Isaia to dọdai dọ gando ojlẹ lọ whenuena nugbonọ lẹ na mọ ogbẹ̀ madopodo yí to Paladisi mẹ to aigba ji go. ‘Gbẹninọ kakadoi’ to Paladisi enẹ mẹ yin “ogbẹ̀ nugbonugbo”—yèdọ ogbẹ̀ wunmẹ he Jiwheyẹwhe jlo na gbẹtọvi lẹ to whenuena e dá yé. (1 Timoti 6:12, 19) Kakati nado zan gbẹzan he whègli bo ma tindo pekọ, be e ma jẹ dọ mí ni dovivẹnu nado mọ ogbẹ̀ madopodo ya?

Afọdidona Anazọ́n Kavi Yanwle lọ Nado Lẹzun Nunamẹtọ Homẹdagbenọ Ma Ko Pé

Anazọ́nwatọ susu tindo ojlo nado hẹn azọ́n yetọn mẹ́n dogọ nado sọgan jẹ nuhe yé lẹndọ e yin anazọ́n dagbe hugan kọ̀n. Ogbẹ̀ dinwhenu tọn whègli gbau na enẹ. To whenuena Hideo, anazọ́nwatọ he yin nùdego to hosọ he jẹnukọn mẹ tin to owhe 90 etọn lẹ mẹ, e dovivẹnu nado hẹn nugopipe anazọnwiwa tọn etọn lẹ pọnte dogọ. Eyin anazọ́nwatọ de tlẹ wá tindo pekọ po azọ́n etọn po to godo mẹ, e ma na penugo nado wazọ́n todin sù sọ lehe e sọgan ko wà do to jọja whenu etọn. Ṣigba eyin e na nọgbẹ̀ kakadoi wẹ lo? Pọ́n dotẹnmẹ hundote he e na tindo lẹpo nado hẹn azọ́n etọn jẹ pipé kọ̀n!

Etẹwẹ sọgan yin didọ gando yanwle lọ nado nọ do homẹdagbe hia gbẹtọ lẹ to paa mẹ go? Mẹhe lẹ́ ayidonugo etọn hlan wamọnọ lẹ bo yí nutindo etọn lẹ zan nado gọalọna agbátọnọ lẹ jẹna pipà. Biblu dọmọ: “Nado namẹ do dona hú nado mọyi.” (Owalọ lẹ 20:35) Na nugbo tọn, dagbemẹninọ mẹdevo lẹ tọn hihopọn sọgan yin awuvivinu. Ṣigba, onú nẹmu wẹ mẹdopo sọgan wà, eyin e tlẹ yí gbẹzan etọn blebu zan do yanwle enẹ tamẹ? Nuhe mí sọgan wà nado hẹn pọngbọ wá na yajiji mẹdevo lẹ tọn tindo dogbó. Nunina agbasa tọn depope, mahopọnna lehe e sù sọ, ma sọgan hẹn pekọwana nuhudo tangan he nọ yin kọgbẹ́ e go gbọn suhugan gbẹtọ lẹ tọn dali podọ he ma tlẹ ko yin pekọhẹnwana pọ́n to gbẹzan yetọn mẹ. Nuhudo nankọtọn wẹ?

Dandannu Wẹ E Yin Nado Hẹn Pekọwana Nuhudo Jọwamọ Tọn De

Jesu dlẹnalọdo nuhudo jọwamọ tọn tangan de to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ to whenuena e dọmọ: “[Ayajẹnọ] wẹ wamọnọ lẹ to gbigbọ mẹ; na yetọn wẹ ahọludu olọn tọn.” (Matiu 5:3) Enẹwutu, sọgbe hẹ nuhe Biblu dọ, ayajẹ nugbo ma sinai do adọkun, yindidi, nuwadotana anazọnwiwa tọn lẹ kavi yanwle lọ nado nọ do homẹdagbe hia gbẹtọ lẹ to paa mẹ ji gba. Kakatimọ, e sinai do pekọ hinhẹnwa na nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn ji—yèdọ nuhudo lọ nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe.

Apọsteli Paulu na tuli mẹhe ma yọ́n Mẹdatọ lọ lẹ nado dín in mọ. Paulu dọmọ: “[Jiwheyẹwhe] sọ yí ohùn dopo do dá akọta gbẹtọ lẹpo tọn na nado nọ̀ aigba nukunmẹ lẹpo ji, bo ko sọ dotana osaa dide yetọn lẹ, podọ dogbó ninọ̀ yetọn lẹ tọn, na yé nido nọ dín Jiwheyẹwhe, eyin vlavo ayiha yetọn sọgan dọ̀n do e go, bosọ dín in mọ, mọ e ma tlẹ dẹn sọn dopodopo mítọn dè gba: na ewọ mẹ wẹ míwlẹ togbẹ̀ te, bo to whinwhàn, bosọ tindo tintin mítọn.”—Owalọ lẹ 17:26-28.

Họnhungan lọ nado mọ ayajẹ nujọnu tọn to gbẹ̀mẹ wẹ pekọ hinhẹnwa na nuhudo lọ nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe nugbo lọ. Pekọ hinhẹnwa na nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn sọ nọ hẹn ẹn yọnbasi na mí nado mọ “ogbẹ̀ nugbonugbo” lọ. Lẹnnupọndo apajlẹ Teresa, he diyin to televiziọn otò etọn tọn ji to whenuena e lẹzun aihundatọ nukundeji tintan to nupinpọn debọdo-dego sinemọto ganhiho dopo tọn etọn mẹ ji. Etomọṣo, to ojlẹ vude godo, e jo enẹ lẹpo do. Etẹwutu? E dọmọ: “N’deji dọ tonusisena ayinamẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn tọn wẹ aliho gbẹninọ tọn he yọ́n hugan.” Teresa ma jlo na hẹn haṣinṣan etọn hẹ Jiwheyẹwhe gble gbọn adà he nọ nọgodona fẹnnuwiwa po danuwiwa po yiyiwà to nupinpọn debọdo-dego televiziọn ji tọn lẹ mẹ dali. E gbẹkọ yindidi etọn go taidi aihundatọ nukundeji televiziọn ji tọn de bo bẹ gbẹzan he tindo pekọ nujọnu tọn jẹeji, na e to devizọnwa taidi wẹndagbe-jlatọ whenu-gigọ́ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn bo to vivẹnudo nado gọalọna mẹdevo lẹ nado tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe.

Gando nudide Teresa tọn nado jo aihundida televiziọn ji tọn do go, dopo to gbẹdohẹmẹtọ etọn dai tọn lẹ mẹ dọmọ: “Homẹ ṣie ma hùn na e vẹna mi nado mọdọ e ze nuhe n’lẹndọ e tindo dlan wutu. Ṣigba ayihaawe ma tin dọ e mọ nude he klo bosọ pọnte hugan.” Teresa wá yin matintọ. Ṣigba to okú etọn godo, gbẹdohẹmẹtọ dopolọ dọmọ: “E tindo ayajẹ, podọ nuhe sọgan yin ojlo gbẹtọ tọn hugan to gbẹwhenu niyẹn. Omẹ nẹmu to mí mẹ wẹ sọgan dọ nudopolọ?” Mẹhe haṣinṣan yetọn hẹ Jiwheyẹwhe yin nujọnu hugan na yé to gbẹ̀mẹ ṣigba bọ okú hù yé to ajiji mẹ lẹ tindo todido jiawu fọnsọnku tọn to gandudu Ahọluduta lọ tọn glọ.—Johanu 5:28, 29.

Mẹdatọ lọ tindo lẹndai de na aigba po gbẹtọvi he tin to e ji lẹ po. E jlo dọ hiẹ ni mọnukunnujẹ lẹndai ehe mẹ bo duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn to Paladisi mẹ to aigba ji. (Psalm 37:10, 11, 29) Din wẹ ojlẹ lọ nado plọn nususu gando Jehovah, Didatọ olọn po aigba po tọn gọna nuhe yin lẹndai etọn na we go. Kunnudetọ Jehovah tọn he tin to lẹdo towe mẹ lẹ na hùnhomẹ nado gọalọna we nado mọ oyọnẹn enẹ yí. Jaale dín yé mọ, kavi kanwe hlan mẹhe zín linlinnamẹwe ehe jẹgbonu lẹ.

[Yẹdide to weda 5]

Etẹwẹ ylan to nulẹnpọn dawe adọkunnọ oló Jesu tọn tọn mẹ?

[Yẹdide to weda 7]

Be hiẹ jlo na duvivi ogbẹ̀ tọn kakadoi to Paladisi aigba tọn ji ya?