Ayinamẹ lẹ Na Ayajẹ Whẹndo Tọn
Mì Nọ Didẹ Nuhahun Lẹ
Asu lọ dọmọ: “Fie wẹ viyọnnu mítọn lẹ te?”
Asi lọ dọmọ: “Yé yì avọ̀ họ̀ gbé.”
Asu lọ dọmọ: [E gblehomẹ bo zegbeyiaga] “ ‘Yé yì avọ̀ họ̀ gbé’ wẹ a dọ ya? Osun he wayi janwẹ yé họ̀ avọ̀ yọyọ ma!”
Asi lọ dọmọ: [Nuhe asu lọ dọ vẹna ẹn, bọ e tẹnpọn nado suwhẹna ede] “Ṣigba ojlẹ nupipọ̀ tọn mẹ wẹ mí te be. Podọ yé ko biọgbè mi bọ n’dọ yé ni yì.”
Asu lọ dọmọ: [Adi do e bọ e jẹ awhá do ji] “A ka yọnẹn ganji dọ n’ma nọ jlo dọ viyọnnu mítọn lẹ ni zankuẹ to godo ṣie ma! Nawẹ a sọgan zọ̀n plaplaji bo basi nudide mọnkọtọn to godo ṣie gbọn?”
NUHAHUN tẹlẹ wẹ hiẹ lẹndọ asu po asi po he yin nùdego to aga lọ dona didẹ? E họnwun dọ e vẹawuna asu lọ nado dava homẹgble etọn. Ṣigba gbọnvona enẹ, e taidi dọ asu po asi po lọ ma kọngbedopọ do obá he mẹ yé dona na mẹdekannujẹ ovi yetọn lẹ jẹ ji. Podọ e taidi dọ yé tindo nuhahun hodọdopọ tọn.
Alọwle pipé de ma tin. Asu po asi po lẹpo wẹ nọ pehẹ nuhahun de kavi devo. Vlavo whẹho lọ lẹ sinyẹn kavi lala, nujọnu wẹ e yin dọ asu po asi po lẹ ni plọn nado nọ didẹ yé. Etẹwutu?
Dile ojlẹ to yìyì, nuhahun he ma yin dididẹ lẹ sọgan wá taidi aliglọnnamẹnu bo súali hodọdopọ tọn. “Avùn [delẹ nọ] taidi patin dòkọ́ tọn,” wẹ Ahọlu Sọlọmọni nuyọnẹntọ lọ dọ. (Howhinwhẹn lẹ 18:19) Nawẹ hiẹ sọgan hùnali hodọdopọ dagbe tọn dote to nuhahun lẹ dididẹ whenu gbọn?
Eyin hodọdopọ wẹ dòtin alọwle tọn, be owanyi po sisi po wẹ dodonu haṣinṣan alọwle tọn. (Efesunu lẹ 5:33) To whenuena asu po asi po de to nuhahun lẹ didẹ, owanyi na whàn yé nado wọnji nuṣiwa hoho lẹ po awugble he yé hẹnwa to numọtolanmẹ-liho lẹ po go, bo ze ayidonugo do whẹho he to ai lọ ji. (1 Kọlintinu lẹ 13:4, 5; 1 Pita 4:8) Asu po asi po he nọ do sisi hia lẹ nọ na dotẹnmẹ ode awetọ nado dọho po awuvivo po, bo nọ tẹnpọn nado mọnukunnujẹ linlẹn omẹ awetọ tọn mẹ, e ma yin nuhe e dọ kẹdẹ gba.
Afọdide Ẹnẹ Nado Didẹ Nuhahun Lẹ
Lẹnnupọndo afọdide ẹnẹ he yin sislẹ to odò lẹ ji, bo pọ́n lehe nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna we nado yí owanyi po sisi po do didẹ nuhahun lẹ do.
1. Mì de ojlẹ de nado dọhodo whẹho lọ ji.
“Onú dopodopo wẹ ojlẹ de tin na, . . . whenu abọẹninọ tọn de, podọ whenu hodidọ tọn.” (Yẹwhehodọtọ 3:1, 7) Dile dẹ́sọ-dẹ́mẹ he yin nùdego to aga lọ dohia do, nuhahun delẹ sọgan fọ́n numọtolanmẹ sinsinyẹn lẹ dote. Eyin enẹ jọ, duto dewe ji bo do hodọdopọ lọ te na ojlẹ de—yèdọ “whenu abọẹninọ tọn de”—whẹpo homẹgble lọ nido sinyẹn. Hiẹ sọgan dapana nuhahun susu to alọwle towe mẹ eyin a setonuna ayinamẹ Biblu tọn lọ dọmọ: “Whẹwhẹwhenu wiwọ́ tọn tin di whenuena mẹde kọ̀n osin yìngbe. Enẹwutu jo avùn dai, whẹpo e nido zun daho.”—Howhinwhẹn lẹ 17:14.
Ṣigba, “whenu hodidọ tọn” tin ga. Nuhahun lẹ nọ taidi ogbé he nọ vùn, eyin yè jo yé do. Enẹwutu, ma dovọ́na whẹho lọ bo lẹndọ e na yì na ede blo. Eyin hiẹ do hodọdopọ de te, do sisi hia alọwlemẹ towe gbọn ojlẹ de dide to niyaniya mẹ nado dọhodo nuhahun lọ ji dali. Enẹ sọgan gọalọna mì omẹ awe lẹ nado yinuwa sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n he to godo na ayinamẹ Biblu tọn lọ he dọmọ: “Mì sọ dike owhè biọ do homẹgble mìtọn ji blo.” (Efesunu lẹ 4:26) Enẹgodo, a dona tẹnpọn nado dọhodo whẹho lọ ji to ojlẹ dide lọ mẹ.
TẸ́N EHE PỌ́N: Mì nọ de ojlẹ de to osẹ dopodopo mẹ nado dọhodo nuhahun whẹndo mìtọn tọn lẹ ji. Eyin mì doayi e go dọ mì ma nọ saba kọngbedopọ to ojlẹ tangan de mẹ—vlavo eyin mì ṣẹṣẹ lẹkọ sọn azọ́nmẹ kavi jẹnukọnna núdùdù—mì magbe ma nado nọ dọhodo nuhahun lẹ ji to ojlẹ enẹlẹ mẹ. Kakatimọ, mì de ojlẹ he mẹ e yọnbasi dọ mì omẹ awe lẹ na voawu hugan te.
2. Nọ yí ahundopo po sisi po do dọ linlẹn towe tọ́n.
“Mìmẹpo ni nọ dọ nugbo hẹ kọmẹnu etọn.” (Efesunu lẹ 4:25) Eyin hiẹ ko wlealọ, kọmẹnu towe he sẹpọ we hugan wẹ alọwlemẹ towe. Enẹwutu, to whenuena hiẹ to hodọ hẹ alọwlemẹ towe, nọ dọ numọtolanmẹ towe lẹ tọ́n tlọlọ po ahundopo po. Margareta,a he ko wlealọ sọn owhe 26 die dọmọ: “To whenue n’ṣẹṣẹ wlealọ, n’nọ lẹndọ asu ṣie na ko nọ yọ́n numọtolanmẹ ṣie eyin nuhahun de fọ́n. N’wá mọdọ enẹ na vẹawu. Todin, n’nọ tẹnpọn nado nọ dọ linlẹn po numọtolanmẹ ṣie lẹ po to aliho he họnwun mẹ.”
Flindọ, to hodidọ do nuhahun de ji whenu, yanwle lọ ma yin nado gbawhàn kavi duto kẹntọ de ji gba, ṣigba nado dike alọwlemẹ towe ni yọ́n linlẹn towe lẹ poun wẹ. Nado sọgan wà enẹ po kọdetọn dagbe po, dọ nuhe a lẹndọ nuhahun lọ yin, enẹgodo dọ whenue nuhahun lọ fọ́n, bo dọ lehe e yinuwado jiwe do. Di apajlẹ, eyin a nọ mọ apọ̀ na alọwlemẹ towe ma yọ́n nusẹdo ganji wutu, hiẹ sọgan dọna ẹn po sisi po dọ, ‘Eyin a gọ̀ sọn azọ́nmẹ bo de avọ̀ towe lẹ do kọmẹ [yèdọ whenu lọ po nuhe nuhahun lọ yin po], e nọ taidi dọ a ma yọ́n pinpẹn vivẹnu he n’to dido nado penukundo owhé lọ gbè go lẹ tọn [yèdọ lehe ninọmẹ lọ yinuwado jiwe do pẹpẹ].’ Enẹgodo, dọ nuhe a lẹndọ e sọgan hẹn pọngbọ wá lọ po zinzin po.
TẸ́N EHE PỌ́N: Na nuhe a jlo na dọ lẹ nido họnwun to ayiha towe mẹ whẹpo a nido dọho hẹ alọwlemẹ towe, wlan nuhe a lẹndọ e yin nuhahun lọ po lehe hiẹ na jlo dọ e ni yin dididẹ gbọn po do fide.
3. Nọ dotoaina alọwlemẹ towe bo mọnukunnujẹ numọtolanmẹ etọn lẹ mẹ.
Devi Jakobu wlan dọ Klistiani lẹ dona nọ “yawu nado sè, . . . whleawu nado gblọn, bosọ whleawu nado gblehomẹ.” (Jakobu 1:19) Nususu ma nọ hẹn awubla wá alọwle mẹ sọ numọtolanmẹ lọ dọ alọwlemẹ towe ma mọnukunnujẹ lehe nuhahun de yinuwado jiwe do mẹ. Enẹwutu, magbe ma nado hẹn alọwlemẹ towe tindo numọtolanmẹ mọnkọ!—Matiu 7:12.
Wolfgang, he ko wlealọ sọn owhe 35 die dọmọ, “Eyin mí to hodọdo nuhahun lẹ ji, bọ n’mọdọ asi ṣie ma mọnukunnujẹ linlẹn ṣie mẹ, homẹ ṣie nọ fiẹ.” Dianna, he ko wlealọ sọn owhe 20 die, yigbe dọmọ, “N’nọ saba wule dọ asu ṣie ma nọ dotoaina mi ganji to whenue mí to hodọdo nuhahun lẹ ji.” Nawẹ hiẹ sọgan duto aliglọnnamẹnu ehe ji gbọn?
Ma lẹn poun dọ a ko yọ́n linlẹn po numọtolanmẹ alọwlemẹ towe tọn po blo. “Gbọn sakla kẹdẹ dali wẹ avùn nọ sọn wá; ṣigba to yé he [nọ dewé dopọ lẹ] dè wẹ yinyọnẹn te,” wẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ. (Howhinwhẹn lẹ 13:10) Nọ doyẹyigona alọwlemẹ towe gbọn dotẹnmẹ nina ẹn nado dọ pọndohlan etọn dali; masọ gbòhódonù na ẹn blo. Enẹgodo, nado dohia dọ a mọnukunnujẹ nuhe e dọ mẹ, vọ́ nuhe a sè lọ dọna ẹn to hogbe towe titi mẹ, matin mẹṣanko kavi adi. Na dotẹnmẹ alọwlemẹ towe nado gọ̀ we do aliji eyin a ma mọnukunnujẹ nuhe e dọ mẹ ganji. Nọ nanù ewọ lọsu nado dọho. Dopodopo mìtọn ni wàmọ kakajẹ whenue mì omẹ awe lẹ na kọngbedopọ dọ mì mọnukunnujẹ linlẹn po numọtolanmẹ ode awetọ tọn po mẹ do whẹho lọ ji.
Na nugbo tọn, e nọ biọ whiwhẹ po homẹfa po nado dotoaina alọwlemẹ mẹtọn po sọwhiwhe po bo mọnukunnujẹ pọndohlan etọn mẹ. Ṣigba eyin hiẹ nọ yawu do gbégbò mọnkọtọn hia alọwlemẹ towe, ewọ na nọ saba gbògbéna hiẹ lọsu.—Matiu 7:2; Lomunu lẹ 12:10.
TẸ́N EHE PỌ́N: Eyin hiẹ to nuhe alọwlemẹ towe dọ lẹ vọ́ dọ, ma gọ̀ hogbe etọn lẹ pẹpẹ zan poun blo. Po awuvẹmẹ po, tẹnpọn nado basi zẹẹmẹ nuhe a lẹndọ alọwlemẹ towe to didọ po numọtolanmẹ he a lẹndọ e tindo po tọn.—1 Pita 3:8.
4. Mì wá gbèta de kọ̀n.
“Omẹ awe pọnte hú omẹ dopo; na yé tindo ale dagbe de na magbọjẹ yetọn. Na eyin [ode] jai, mẹde na ze ogbẹ́ etọn dote.” (Yẹwhehodọtọ 4:9, 10) Eyin asu po asi po lẹ ma wazọ́n dopọ bo nọgodona ode awetọ, e na vẹawu nado didẹ nuhahun he nọ fọ́n to alọwle mẹ lẹ.
Nugbo wẹ dọ Jehovah deazọ́nna asu taidi tatọ́ to whẹndo mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 11:3; Efesunu lẹ 5:23) Ṣigba tatọ́-yinyin ma zẹẹmẹdo aṣẹglanglan-panamẹ gba. Asu nuyọnẹntọ de ma na nọ basi nudide aplà. David, he ko wlealọ sọn owhe 20 die, dọmọ, “N’nọ tẹnpọn nado mọ nuhe ji yẹn po asi ṣie po kọngbedopọ do bo basi nudide he yọ́n na mí omẹ awe lẹ.” Tanya, he ko wlealọ sọn owhe ṣinawe die, dọmọ, “Whẹho lọ ma yin nado yọ́n owhẹ̀ mẹhe tọn whẹ́n. To whedelẹnu, pọndohlan lẹ wẹ nọ gbọnvo poun gando pọngbọ nuhahun lẹ tọn go. N’ko wá mọdọ aṣli kọdetọn dagbe tintindo tọn wẹ nado nọ joawunanu bo yin lẹnpọn dagbenọ.”
TẸ́N EHE PỌ́N: Mì wleawuna gbigbọ azọ́nwadopọ tọn gbọn pọngbọ voovo he ji mì sọgan lẹnnupọndo lẹ winwlan dai dali. Enẹgodo, mì gbadopọnna nuhe mì kàn lẹ bo de pọngbọ he ji mì omẹ awe lẹ kọngbedopọ do. Bọdo enẹ go, mì de ojlẹ de to niyaniya mẹ nado pọ́n eyin mì yinuwa sọgbe hẹ gbèta he kọ̀n mì wá lọ, podọ eyin e wazọ́n.
Mì Nọ Wazọ́n Dopọ
Jesu dọ gando alọwle go dọmọ: “Nuhe Jiwheyẹwhe kọndopọ mì dike gbẹtọ klan ẹn blo.” (Matiu 19:6) Hogbe lọ “kọndopọ” wá sọn hogbe Glẹki tọn de mẹ he dlẹnalọdo atinpo he nọ yin gigla do okọ̀ na kanlin awe na yé nido wazọ́n dopọ. Eyin kanlin lọ lẹ ma kọngbedopọ, yé ma na pé nujọnu de go bo wà podọ atinpo lọ na vẹ́ okọ̀ na yé. Eyin yé wazọ́n dopọ, yé sọgan dọ̀n agbàn pinpẹn lẹ kavi jló aigba.
Mọdopolọ, asu po asi po he gboawupo nado wazọ́n dopọ lẹ na nọ pehẹ nuhahun lẹ to alọwle yetọn mẹ. To alọ devo mẹ, eyin yé plọn nado nọ wazọ́n dopọ, yé na dibla penugo nado didẹ nuhahun depope bo tindo kọdetọn dagbe susu. Kalala, he yin asisunọ ayajẹnọ de basi bladopọ whẹho lọ tọn dole, “Na owhe 25 todin, yẹn po asi ṣie po ko didẹ nuhahun mítọn lẹ gbọn hodidọ po ahundopo po, mídelẹ zizedo otẹn ode awetọ tọn mẹ, dẹ̀hiho nado biọ alọgọ Jehovah tọn, po nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyizan po dali.” Be hiẹ sọgan wà nudopolọ ya?
KANSE DEWE DỌ . . .
Nuhahun tẹ ji wẹ yẹn na jlo hugan nado dọhodo hẹ alọwlemẹ ṣie?
Nawẹ n’sọgan hẹn ẹn diun dọ n’mọnukunnujẹ nuhe alọwlemẹ ṣie lẹn taun gando whẹho ehe go mẹ gbọn?
Eyin n’nọ tẹkudeji to whepoponu nado wà nulẹ do lehe e jlo mi do, nuhahun tẹwẹ n’sọgan hẹnwa?
a Yinkọ delẹ ko yin didiọ.