Jọja lẹ Emi—Mì Nọavùnte Sọta Kọgbidinamẹ Hagbẹ Tọn
‘Mì gbọ ojẹ̀ ni nọ pé ohó mìtọn, na mì nido sọgan yọ́n lehe mì na nọ gblọnhona ode awetọ do.’—KỌL. 4:6.
1, 2. Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ jọja susu tọn nado gbọnvo na hagbẹ yetọn lẹ, podọ etẹwutu?
VLAVO e ma yindọ a ko sè hogbe lọ “kọgbidinamẹ hagbẹ tọn” pọ́n poun wẹ gba, ṣigba a ko sọ pehẹ ẹ pọ́n tlọlọ. To ojlẹ de kavi devo mẹ, mẹde sọgan ko biọ to asi we nado wà nuhe a yọnẹn dọ e ylan. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe to whenuena enẹ jọ? Christopher, owhe 14 mẹvi de dọmọ: “To whedelẹnu, e nọ taidi dọ aigba ni kẹnù ma biọ e mẹ wẹ nkọ, kavi dọ ma gbọ bo yinuwa taidi wehọmẹvigbẹ́ ṣie he pò lẹ ma nado gbọnvo na yé.”
2 Be hagbẹ towe lẹ nọ yinuwado jiwe taun wẹ ya? Eyin mọ wẹ, naegbọn yé do nọ wàmọ? Be e ma yindọ a to jijlo dọ yé ni kẹalọyi we wẹ nẹ? Jọwamọnu de wẹ enẹ yin. Na nugbo tọn, mẹhe yin mẹho lẹ lọsu nọ jlo dọ hagbẹ yetọn lẹ ni kẹalọyi yé. Mẹdepope—yèdọ jọja kavi mẹho—ma nọ jlo dọ hagbẹ lẹ ni klan emi dovo. Ṣigba, e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado donukun dọ mẹdelẹ na gbẹwanna we eyin a tẹdo nuhe sọgbe go. Jesu lọsu tlẹ pehẹ ninọmẹ mọnkọtọn. Etomọṣo, e wà nuhe sọgbe to whepoponu. Dile etlẹ yindọ mẹdelẹ hodo Ovi Jiwheyẹwhe tọn bo lẹzun devi etọn lẹ, mẹdevo lẹ vlẹ ẹ bo “masọ hò e pọ́n” kavi pọ́n ẹn hlan taidi mẹvọ́nu de.—Isa. 53:3.
Nawẹ Kọgbidinamẹ lọ Nado Taidi Hagbẹ lẹ Dohuhlọn Sọ?
3. Naegbọn e ma sọgbe nado joawuna nuyiwadomẹji hagbẹ towe lẹ tọn?
3 To whedelẹnu, a sọgan yin whiwhlepọn nado yinuwa taidi hagbẹ towe lẹ kiki na yé ni mado gbẹwanna we blo. Nuṣiwa de wẹ enẹ na yin. Klistiani lẹ ma dona taidi “ovivu lẹ . . ., he yè nọ do yigọyigọ na taidi gbọn agbówhẹn lẹ dali.” (Efe. 4:14) Mẹdevo lẹ sọgan yinuwado yọpọvu lẹ ji po awubibọ po. Ṣigba, taidi jọja de, a na wá yin mẹho to gbèdopo. Enẹwutu, eyin a kudeji dọ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ tin na dagbe towe, nuyọnẹnnu wẹ e yin dọ a ni nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé. (Deut. 10:12, 13) Ṣigba, eyin a nọ tùnafọ nujinọtedo enẹlẹ ji, a na yí gbẹzan towe do hòkọ́. Nado dọ hójọhó, eyin a joawuna kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn, a na lẹzun alọnugbọvi yetọn.—Hia 2 Pita 2:19.
4, 5. (a) Nawẹ Aalọn joawuna kọgbidinamẹ gbọn, podọ etẹwẹ a sọgan plọn sọn ehe mẹ? (b) Etẹlẹ wẹ hagbẹ towe lẹ sọgan yizan nado gbidikọna we?
4 To nujijọ de whenu, nọvisunnu Mose tọn, Aalọn, joawuna kọgbidinamẹ hagbẹ tọn. To whenuena Islaelivi lẹ biọ to e si nado basi yẹwhe de na yé, e wàmọ. Ṣogan, Aalọn ma yin butọnọ de gba. Jẹnukọnna nujijọ enẹ, e ko gọalọna Mose to whenue yé pehẹ Falo, yèdọ dawe de he yin huhlọnnọ hugan to Egipti. To ojlẹ lọ mẹ, Aalọn dọho po adọgbigbo po bo dowẹn Jiwheyẹwhe tọn na ẹn. Ṣigba to whenue Islaelivi hatọ lẹ gbidikọna Aalọn, e jogbe. Lehe kọgbidinamẹ hagbẹ tọn dohuhlọn do sọ! E bọawuna Aalọn nado nọavùnte sọta ahọlu Egipti tọn hugan nado nọavùnte sọta hagbẹ etọn lẹ.—Eks. 7:1, 2; 32:1-4.
5 Dile apajlẹ Aalọn tọn dohia do, e ma yin jọja kavi mẹhe tindo ayilinlẹn lọ nado waylan lẹ kẹdẹ ji wẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn nọ yinuwado gba. E tlẹ sọgan bẹpla ahundoponọ he jlo na wà nuhe sọgbe lẹ, kakajẹ hiẹ lọsu ji. Hagbẹ towe lẹ sọgan tẹnpọn nado yí budonamẹ, whẹsadokọnamẹ kavi mẹṣanko zan nado dọ̀n we biọ ylanwiwa mẹ. Depope he kọgbidinamẹ hagbẹ tọn lọ sọgan yin, e ma nọ bọawu nado pehẹ. Eyin a na nọavùnte sọta ẹ po kọdetọn dagbe po, a dona wleawuna nujikudo to nuhe a yise mẹ.
“Mì Nọ Dindona Mìde Nado Yọ́n Mẹhe Nkọ Mìwlẹ Yin”
6, 7. (a) Naegbọn nujikudo tintindo to nuyise towe lẹ mẹ do yin nujọnu, podọ nawẹ a sọgan wleawuna ẹn gbọn? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ a sọgan kanse dewe nado hẹn nujikudo towe sinyẹn deji?
6 Eyin a na nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, a dona kudeji whẹ́ dọ nuyise po nujinọtedo towe lẹ po sọgbe. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 13:5.) Nujikudo na gọalọna we nado yin adọgbotọ eyin a tlẹ nọ kuwinyan to jọwamọ-liho. (2 Tim. 1:7, 8) Ṣigba, e sọgan vẹawuna mẹhe tlẹ yin adọgbotọ de nado tẹdo nuhe e yise mọmọ go. Enẹwutu, naegbọn hiẹ ma na hẹn dewe kudeji dọ nuhe a plọn sọn Biblu mẹ lẹ yin nugbo? Bẹjẹeji po nuyise dodonu tọn lẹ po. Di apajlẹ, a yise to Jiwheyẹwhe mẹ podọ a nọ sè mẹdevo lẹ nọ dọ nuhewutu yé do yise dọ Jiwheyẹwhe tin. Enẹgodo, kanse dewe dọ, ‘Etẹwẹ hẹn mi kudeji dọ Jiwheyẹwhe tin?’ Lẹndai kanbiọ enẹ tọn ma yin nado fọ́n ayihaawe dote gba, ṣigba nado hẹn yise towe lodo. Mọdopolọ, kanse dewe dọ, ‘Nawẹ n’wagbọn do yọnẹn dọ Owe-wiwe lẹ yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè?’ (2 Tim. 3:16) ‘Naegbọn n’kudeji dọ “azán godo tọn lẹ” mẹ wẹ mí to gbẹnọ te?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Etẹwẹ hẹn mi kudeji dọ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ tin na dagbe ṣie?’—Isa. 48:17, 18.
7 Hiẹ sọgan whleawu nado kàn kanbiọ enẹlẹ sè dewe, na obu lọ dọ a ma na mọ gblọndo na yé. Ṣigba, enẹ na taidi awuwhiwhle nado pọ́n amìhẹnnu zokẹkẹ towe tọn mẹ na obu lọ dọ amì ko to vivọ̀ sọn e mẹ! Eyin amì ma to zokẹkẹ towe mẹ, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado dindona bo yí nude wà. Mọdopolọ, e na yọ́n hugan nado yọ́n fie a ma tindo nujikudo na nuyise towe lẹ te bo dovivẹnu nado hẹn yé sinyẹn deji.—Owalọ 17:11.
8. Nawẹ a sọgan hẹn nujikudo towe sinyẹn deji dọ gbedide Jiwheyẹwhe tọn nado họ̀nna galilọ yin nuyọnẹnnu gbọn?
8 Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji. Biblu dotuhomẹna we nado “họ̀nna galilọ.” Kanse dewe dọ, ‘Naegbọn gbedide ehe do yin nuyọnẹnnu?’ Lẹnnupọndo whẹwhinwhẹ́n he wutu hagbẹ towe lẹ do nọ doalọ to walọyizan mọnkọtọn mẹ lẹpo ji. Sọ lẹnayihamẹpọn do whẹwhinwhẹ́n voovo he wutu mẹhe nọ lọga “to ylando wà do agbasa etọn titi go” ji. (1 Kọl. 6:18) Todin, gbadopọnna whẹwhinwhẹ́n lọ lẹ bo kanse dewe dọ: ‘Aliho nuyiwa tọn tẹwẹ yọ́n hugan nado hodo? Be e doale nado nọ doalọ to walọ mawé lẹ mẹ nugbonugbo ya?’ Lẹnnupọndo whẹho lọ ji yinukọn dogọ bo kanse dewe dọ, ‘Etẹwẹ na yin numọtolanmẹ ṣie eyin n’joawuna fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn?’ Hiẹ sọgan mọ nukundagbe hagbẹ delẹ tọn to tintan whenu, ṣigba etẹwẹ na yin numọtolanmẹ towe to whenue a na tin hẹ mẹjitọ towe lẹ kavi hẹ Klistiani hatọ lẹ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ? Etẹwẹ na yin numọtolanmẹ towe eyin a jlo na hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe? Na nugbo tọn, be hiẹ na jlo nado yí haṣinṣan dagbe he a tindo hẹ Jiwheyẹwhe do hòkọ́ kiki na a jlo na hẹn homẹ klasigbẹ́ towe lẹ tọn hùn wutu wẹ ya?
9, 10. Nawẹ nujikudo tintindo to nuyise towe lẹ mẹ na hẹn we penugo nado deji dogọ to whenue a tin to hagbẹ towe lẹ mẹ gbọn?
9 Eyin jọja aflanmẹ de wẹ a yin, be ojlẹ he mẹ “huhlọn nulẹnpọn tọn” towe to azọ́nwa te taun mẹ wẹ a tin te. (Hia Lomunu lẹ 12:1, 2.) Yí ojlẹ ehe zan nado lẹnnupọn po sọwhiwhe po do nuhe e zẹẹmẹdo na we nado yin dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ ji. Ayihamẹlinlẹnpọn mọnkọtọn na gọalọna we nado hẹn nujikudo towe sinyẹn deji to nuhe a yise lẹ mẹ. Podọ, to whenue a na pehẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, a na penugo nado yawu na gblọndo po jidide po. Hiẹ sọgan tindo numọtolanmẹ taidi mẹmẹyọnnu jọja de he dọmọ: “To whenue n’nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, nuhe n’to wiwà lẹpo nọ hẹn mẹdevo lẹ nado yọ́n omẹ he nkọ n’yin.”
10 Mọwẹ, e nọ biọ vivẹnudido nado tẹdo nuhe a yọnẹn dọ e sọgbe go. (Luku 13:24) Podọ a sọgan kanse dewe eyin e doale. Ṣigba flindọ: Eyin winyan nọ hù we na gbemima towe nado wà nuhe sọgbe wutu, mẹdevo lẹ na doayi e go, podọ yé sọgan hẹn kọgbidinamẹ yetọn sinyẹn deji. Ṣigba, eyin a nọ dọho po nujikudo po, e na paṣa we dọ awàkan na yawu kú hagbẹ towe lẹ.—Yijlẹdo Luku 4:12, 13 go.
‘Nọ Lẹnayihamẹpọn Nado Gblọn’
11. Ale tẹwẹ awuwiwledaina kọgbidinamẹ hagbẹ tọn nọ hẹnwa?
11 Afọdide titengbe devo nado sọgan nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn wẹ awuwiwledai. (Hia Howhinwhẹn lẹ 15:28.) Awuwiwledai zẹẹmẹdo nulinlẹnpọn jẹnukọn do ninọmẹ he sọgan wá fọ́n lẹ ji. To whedelẹnu nulinlẹnpọn pẹẹde jẹnukọn sọgan gọalọna we nado duto whlepọn sinsinyẹn de ji. Di apajlẹ, mí ni dọ dọ a mọ pipli wehọmẹvigbẹ́ towe lẹ tọn de hlan bọ yé to azọ̀ nù. Be e yọnbasi dọ yé ni whlé we siga ya? Eyin a yọnẹn dọ yé na whlé we siga, etẹwẹ a sọgan wà? Howhinwhẹn lẹ 22:3 dọmọ: “Omẹ zinzin ko mọ oylan donukọn, bo yí ede whlá.” Eyin a ze ali devo, a sọgan dapana whlepọn lọ pete. Enẹ ma yin whẹho obu tọn de gba; nuyiwa nuyọnẹn tọn wẹ.
12. Nawẹ a sọgan na gblọndo ninọmẹ mẹṣanko tọn he a pehẹ de tọn gbọn?
12 Etẹwẹ lo eyin e na vẹawuna we nado dapana ninọmẹ he go mí donù to aga lọ? Mí ni dọ dọ hagbẹ towe de kanse we po ayihaawe po dọ, “A ma ko do họntọn sunnu de kakajẹ din wẹ ya?” Onú tangan he a sọgan wà wẹ nado hodo tudohomẹnamẹ Kọlọsinu lẹ 4:6 tọn he dọmọ: “Mì gbọ ohó mìtọn ni nọ gọ́ na ojọmiọn, na ojẹ̀ ni nọ pé e to whepoponu, na mì nido sọgan yọ́n lehe mì na nọ gblọnhona ode awetọ do.” Dile wefọ ehe dohia do, ninọmẹ lẹ wẹ na do lehe a na na gblọndo do hia. E sọgan nọma biọ dọ a ni basi zẹẹmẹ gaa de do Biblu ji. Vlavo gblọndo nujikudo tọn kleun de na ko pé. Enẹwutu, eyin mẹde kàn kanbiọ enẹ sè we, a sọgan dọna ẹn poun dọ, “Lala,” kavi, “Whẹho mẹdetiti tọn wẹ enẹ yin.”
13. Adà tẹwẹ wuntuntun sọgan yiwà to gblọndo nina mẹṣanko hagbẹ de tọn mẹ?
13 Jesu nọ saba na gblọndo kleun de to whenue e yọnẹn dọ ohó susu didọ ma na diọ nude. Na nugbo tọn, to whenuena Hẹlọdi kanhose e, e ma kẹnù. (Luku 23:8, 9) Abọẹninọ wẹ nọ saba yọ́n hugan nado na gblọndo na kanbiọ fúsa lẹ. (Howh. 26:4; Yẹwh. 3:1, 7) To alọ devo mẹ, mí ni dọ dọ a doayi e go dọ mẹhe tlẹ ko nọ zùn we dai de yí ahundopo do to dodinna nuyise towe lẹ gando fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn go. (1 Pita 4:4) To whẹho ehe mẹ, ma dibu nado basi zẹẹmẹ gigọ́ na mẹlọ do teninọ towe ji sọn Biblu mẹ blo. “Nọ wleawu to whepoponu nado yiavunlọ.”—1 Pita 3:15.
14. Nawẹ a sọgan gọkọna kọgbidinamẹ hagbẹ tọn po zinzin po to ninọmẹ delẹ mẹ gbọn?
14 To ninọmẹ delẹ mẹ, a sọgan gọkọna kọgbidinamẹ lọ do mẹlọ ji. Ṣigba a dona tẹnpọn nado wà ehe po zinzin po. Di apajlẹ, eyin wehọmẹvigbẹ́ de whlé we siga, a sọgan gbẹ́ bo dọ dọ, “A wanu” podọ a sọgan yidogọ dọ “A ka yọ́n hugan mẹhe nọ nù siga lẹ be!” Be a mọ lehe kọgbidinamẹ lọ yin kọgọna do ya? Kakati nado to zẹẹmẹ basi do nuhewutu a ma nọ nù siga ji, hagbẹ towe lọ wẹ na to dandannu glọ nado lẹnnupọndo nuhewutu ewọ do nọ wàmọ ji.
15. Whetẹnu e jẹ dọ a ni tlọ́n hagbẹ he nọ tẹnpọn nado gbidikọna we lẹ dè, podọ etẹwutu?
15 Mahopọnna vivẹnudido towe lẹ, etẹwẹ a sọgan wà eyin kọgbidinamẹ lọ gbẹ́ zindonukọn? To ninọmẹ enẹ mẹ, e na yọ́n hugan nado tlọ́n finẹ. Eyin a gbọṣi finẹ dẹn, e yọnbasi dọ a ni wá jogbe to nukọn mẹ. Enẹwutu, yawu tọ́n sọn otẹn lọ mẹ. A sọgan wàmọ matin numọtolanmẹ lọ dọ yé duto jiwe. Kakatimọ a duto ninọmẹ lọ ji niyẹn. A ma lẹzun alọnugbọvi na hagbẹ towe lẹ, podọ homẹ Jehovah tọn na hùn do gowe.—Howh. 27:11.
Nọ Tindo ‘Tito He Nọ Hẹn Ale Wá Lẹ’
16. Nawẹ kọgbidinamẹ sọgan wá sọn mẹhe nọ sọalọakọ́n nado yin Klistiani delẹ dè gbọn?
16 To whedelẹnu, kọgbidinamẹ lọ nado doalọ to nuwiwa he ma sọgbe mẹ sọgan wá sọn jọja he nọ sọalọakọ́n nado yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn delẹ dè. Di apajlẹ, etẹwẹ a na wà eyin a yì ayidedai he jọja mọnkọtọn de wleawuna tẹnmẹ bo wá mọdọ mẹhe ko whẹ́n mẹho depope ma tin to finẹ nado deanana nulẹ? Kavi etẹwẹ lo eyin jọja he sọalọakọ́n nado yin Klistiani de hẹn ahàn sinsinyẹn wá ayidedai de tẹnmẹ bọ hiẹ po mẹhe tin to finẹ lẹ po ma ko tindo owhe lọ nado nùahàn sinsinyẹn? Whẹho susu wẹ sọgan fọndote he na biọ dọ a ni setonuna ayihadawhẹnamẹnu towe he yin pinplọn gbọn Biblu dali. Mẹmẹyọnnu jọja de dọmọ: “Yẹn po nọviyọnnu ṣie po tọ́n sọn sinima he bẹ hogbe agbàagba susu hẹn de tẹnmẹ. Mẹhe pò lẹ basi dide nado gbọṣi finẹ. Mẹjitọ mítọn lẹ pà mí na enẹ. Ṣigba mẹhe pò lẹ gblehomẹ, na nuhe mí wà hẹn yé nado taidi ovi gbigble.”
17. To whenue a jei ayidedai de tẹnmẹ, nawẹ a sọgan yinuwa gbọn nado setonuna nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ?
17 Dile numimọ he go mí donù ehe dohia do, eyin a setonuna ayihadawhẹnamẹnu towe he yin pinplọn gbọn Biblu dali, hagbẹ towe lẹ sọgan gbẹwanna we. Etomọṣo, tẹdo nuhe a yọnẹn dọ e sọgbe go. Nọ wleawudai. Eyin a jei ayidedai de tẹnmẹ, basi tito jẹnukọn nado tlọ́n finẹ eyin e wá jọ bọ nulẹ ma yì do lehe a lẹn do. Jọja delẹ ko kọngbedopọ hẹ mẹjitọ yetọn lẹ dọ mẹyiylọ kleun de poun to alokan ji ko pé nado yawu lẹkọwa whégbè. (Ps. 26:4, 5) ‘Tito mọnkọtọn lẹ nọ hẹn ale wá.’—Howh. 21:5, NW.
‘To Ayajẹ to Ovu Whenu Towe’
18, 19. (a) Naegbọn hiẹ sọgan deji dọ Jehovah jlo dọ a ni yin ayajẹnọ? (b) Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ Jiwheyẹwhe tọn gando mẹhe nọ nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn lẹ go?
18 Jehovah dá we po nugopipe lọ po nado duvivi ogbẹ̀ tọn, podọ e jlo dọ hiẹ ni yin ayajẹnọ. (Hia Yẹwhehodọtọ 11:9.) Flindọ, nuhe susu hagbẹ towe lẹ tọn nọ duvivi etọn ma hugan ‘gbẹdudu ylando tọn na ojlẹ gli de.’ (Heb. 11:25) Ṣigba nuhe Jiwheyẹwhe nugbo lọ jlo na we yọ́n hugan enẹ taun. E jlo dọ hiẹ ni yin ayajẹnọ kakadoi. Enẹwutu, eyin a pehẹ whlepọn de nado wà nuhe a yọnẹn dọ e ylan to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, nọ flindọ to popolẹpo mẹ, nuhe Jehovah biọ to asi we lẹ tin na dagbe towe to whepoponu.
19 Taidi jọja de, a dona yọnẹn dọ eyin hagbẹ towe lẹ tlẹ kẹalọyi we todin, e yọnbasi dọ to owhe susu godo, suhugan yetọn ma tlẹ na flin yinkọ towe ba. Ṣigba, to whenue a nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, Jehovah nọ doayi e go, podọ ewọ ma na wọnji hiẹ kavi nugbonọ-yinyin towe go gbede. E na “hùn ovẹ́sẹ olọn tọn lẹ na mì, bosọ kọ̀n dona de jẹgbonu na mì, he otẹn ma na tin finẹ sù nado hẹn ẹn.” (Mal. 3:10) Humọ, e na yí gbigbọ wiwe etọn zan sọn ojlo mẹ wá nado sudo madogán depope he a tindo todin tọn. Mọwẹ, Jehovah sọgan gọalọna we nado nọavùnte sọta kọgbidinamẹ hagbẹ towe lẹ tọn!
Be Hiẹ Flin Ya?
• Nawẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn tindo huhlọn sọ?
• Na nuhe dù avùnteninọ sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, adà tẹwẹ nujikudo nọ yiwà?
• Nawẹ a sọgan wleawu nado pehẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn gbọn?
• Nawẹ a wagbọn do yọnẹn dọ Jehovah nọ yọ́n pinpẹn nugbonọ-yinyin towe tọn?
[Yẹdide to weda 8]
Naegbọn Aalọn yigbe nado basi oyìnvu sika tọn lọ?
[Yẹdide to weda 10]
Nọ wleawudai—enẹ wẹ nado nọ basi dide nuhe a na dọ lẹ tọn jẹnukọn