Plọn Nukleninọ sọn Apọsteli Jesu Tọn lẹ Dè
“Mì . . . nọ nukle hẹ mi.”—MAT. 26:38.
ETẸWẸ HIẸ SỌGAN PLỌN GANDO NUHE BỌDEGO EHELẸ GO?
Aṣejininọ nado hodo anademẹ lẹ gando fihe yẹwheho dona yin didọ te go.
Aṣejininọ nado nọ hodẹ̀.
Kunnudide mlẹnmlẹn mahopọnna aliglọnnamẹnu lẹ.
1-3. Nawẹ apọsteli lẹ gboawupo nado nọ nukle to ozán he gbọngodo to gbẹzan aigba ji tọn Jesu tọn mẹ gbọn, podọ etẹwẹ dohia dọ yé plọnnu sọn nuṣiwa yetọn mẹ?
YÍ NUKUN homẹ tọn do pọ́n nuhe jọ to ozán he gbọngodo to gbẹzan aigba ji tọn Jesu tọn mẹ. Jesu ko wá dopo to nọtẹn he e yiwanna hugan lẹ mẹ, yèdọ jipa Gẹtsemani tọn, he tin to whèzẹtẹn Jelusalẹm tọn. Ewọ po apọsteli nugbonọ etọn lẹ po wẹ wá finẹ. Na Jesu tindo onú susu he to ahunmẹduna ẹn wutu, e tindo nuhudo nọtẹn he vò de tọn na e nido sọgan hodẹ̀.—Mat. 26:36; Joh. 18:1, 2.
2 Atọ̀n to apọsteli lẹ mẹ—Pita, Jakọbu po Johanu po—hodo Jesu yì fihe sẹyì nukọn de to jipa lọ mẹ. E dọna yé dọmọ: “Mì nọfi bo nọ nukle hẹ mi,” podọ to enẹgodo ewọ sẹyì nukọn nado hodẹ̀. To whenue e lẹkọwa, e mọdọ họntọn etọn lẹ ko damlọn yìkànmẹ. E sọ vẹ̀ yé dọmọ: “Mì nọ nọ̀ nukle.” Ṣogan, e sọ vọ́ lẹkọwa whla awe bo mọ yé to amlọndọ! To godo mẹ to ozán enẹ dopolọ mẹ, apọsteli lẹpo wẹ gboawupo nado gbọṣi nukle to gbigbọ-liho. Etẹ nkọ, yé tlẹ jo Jesu do bo họnyi!—Mat. 26:38, 41, 56.
3 E họnwun dọ e vẹna apọsteli lọ lẹ dọ yé gboawupo nado nọ nukle. Sunnu nugbonọ enẹlẹ yawu plọnnu sọn nuṣiwa yetọn mẹ. Owe Biblu tọn he yin Owalọ lẹ dohia dọ yé wá ze apajlẹ ayidego tọn dai gando nukleninọ go. Nugbonọ-yinyin yetọn na ko yinuwado Klistiani hatọ yetọn lẹ ji nado wà onú dopolọ. To egbehe, mí dona nọ họ́ali kavi nọ nukle hugan gbede pọ́n. (Mat. 24:42) Mì gbọ mí ni gbadopọnna onú atọ̀n he mí sọgan plọn gando nukleninọ kavi aṣejininọ go to owe Owalọ lẹ tọn mẹ.
AṢEJININỌ NADO HODO ANADEMẸ LẸ GANDO FIHE YẸWHEHO DONA YIN DIDỌ TE GO
4, 5. Nawẹ Paulu po tomẹyitọ hatọ etọn lẹ po tindo numimọ anademẹ gbigbọ wiwe tọn gbọn?
4 Nado bẹjẹeji, apọsteli lẹ tin to nukle kavi to aṣeji nado hodo anademẹ lẹ gando fihe yé dona dọyẹwheho te go. To kandai de mẹ, mí mọ lehe Jesu yí gbigbọ wiwe he Jehovah na ẹn zan nado deanana apọsteli Paulu po tomẹyitọ hatọ etọn lẹ po do to gbejizọnlin vonọtaun de whenu. (Owalọ 2:33) Mì gbọ mí ni pọ́n lehe yé zingbejizọnlin lọ do.—Hia Owalọ lẹ 16:6-10.
5 Paulu, Sila po Timoti po ko tọ́n sọn tòdaho Listla tọn mẹ to hùwaji Galatia tọn. To azán delẹ godo, yé jẹ alihogbó Lomu tọn de ji he yì whèyihọ-waji, yèdọ awà he ji gbẹtọ sù te hugan to agbegbe Asia tọn ji. Yé jlo na gbọn aliho enẹ nado sọgan yì dla tòdaho lẹ pọ́n fihe e jẹ dọ gbẹtọ fọtọ́n susu lẹ ni sèhó gando Klisti go te. Ṣigba, nude glọnalina yé. Wefọ 6tọ dọmọ: “Yé jugbọn Fligia po otò Galatia tọn po mẹ, na gbigbọ wiwe gbẹ́ na yé ma nado dọ ohó lọ to agbegbe Asia tọn ji.” To aliho he ma yin didohia de mẹ, gbigbọ wiwe glọnalina gbejizọnlinzintọ lọ lẹ ma nado dọyẹwheho to agbegbe Asia tọn ji. E họnwun dọ Jesu wẹ jlo na deanana Paulu po hatọ etọn lẹ po yì awà devo ji gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gblamẹ.
6, 7. (a) Etẹwẹ jọ do Paulu po gbejizọnlinzintọ hatọ etọn lẹ po go to whenue yé sẹpọ Bitinia? (b) Nudide tẹwẹ devi lọ lẹ basi, podọ kọdetọn tẹwẹ e hẹnwa?
6 Fie wẹ gbejizọnlinzintọ he to jejeji lọ lẹ yì? Wefọ 7tọ basi zẹẹmẹ dọmọ: “Mọdopolọ, to whenue yé wá Misia, yé dovivẹnu nado yì Bitinia, ṣigba gbigbọ Jesu tọn ma dike na yé.” Na yé yin aliglọnna ma nado dọyẹwheho to Asia wutu, Paulu po hatọ etọn lẹ po pànta agewaji po linlẹn lọ po nado yì dọyẹwheho to tòdaho Bitinia tọn lẹ mẹ. Ṣigba, to whenue yé sẹpọ Bitinia, Jesu sọ yí gbigbọ wiwe zan nado glọnalina yé. To whenẹnu, sunnu lọ lẹ dona ko jẹflumẹ. Yé yọ́n yẹwheho nuhe yé dona dọ tọn podọ lehe yé dona dọyẹwheho do, ṣigba yé ma yọ́n fihe yé dona dọyẹwheho te. Mí sọgan dọ ẹ to aliho devo mẹ dọ: Yé ko dibla biọ Asia—ṣigba yé yin aliglọnna. Yé ko dibla biọ Bitinia—ṣigba yé sọ vọ́ yin aliglọnna. Be yé gbọjọ wẹ ya? Lala, yẹwhehodọtọ zohunhunnọ enẹlẹ ma wàmọ!
7 To ojlẹ ehe mẹ, sunnu lọ lẹ basi nudide de he sọgan ko paṣamẹ. Wefọ 8tọ dọna mí dọmọ: “Yé jugbọn Misia bo wá Tloa.” Gbọnmọ dali, gbejizọnlinzintọ lọ lẹ pànta whèyihọ-waji bo zinzọnlin na nudi kilomẹtlu 550, bo to jujugbọn tòdaho de mẹ jẹ devo mẹ kaka yé do wá huto Tloa tọn, fihe yé sọgan súnhún sọn yì Makedonia. To finẹ, to vivẹnudido atọ̀ntọ lọ whenu, Paulu po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po yin gbeyina nado biọ Makedonia. Wefọ 9tọ na linlin nuhe jọ bọdego tọn dọmọ: “Paulu sọ mọ numimọ de to zánmẹ: dawe Makedonianu de to ote bo to vivẹ̀ ẹ bosọ to didọmọ: ‘Wá Makedonia bo gọalọna mí.’” To godo mẹ, Paulu yọ́n fihe yé dona dọyẹwheho te. Matin gbàndindọn, dawe lọ lẹ do tọjihun dedo Makedonia.
8, 9. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn kandai he gando gbejizọnlin Paulu tọn go mẹ?
8 Etẹwẹ míwlẹ sọgan plọn sọn kandai ehe mẹ? Doayi e go dọ to whenue Paulu ko dedo Asia godo wẹ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn yinuwa. Enẹgodo, to whenue Paulu ko sẹpọ Bitinia godo wẹ Jesu dademẹ. Podọ to godo mẹ, to whenue Paulu ko jẹ Tloa godo wẹ Jesu deanana ẹn nado yì Makedonia. Taidi Ota agun lọ tọn, Jesu sọgan yinuwa hẹ mí to aliho mọnkọtọn mẹ. (Kọl. 1:18) Di apajlẹ, hiẹ sọgan ko to nulẹnpọn nado wà sinsẹ̀nzọn taidi gbehosọnalitọ kavi nado sẹtẹn yì lẹdo de mẹ fie nuhudo sù te. Ṣigba, e sọgan yindọ to whenue hiẹ ze afọdide lẹ nado jẹ yanwle towe kọ̀n godo wẹ Jesu na deanana we gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gblamẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji: Húnkùntọ de sọgan deanana mọto etọn hlan adusi kavi amiyọn ṣigba e dona yin to whenue mọto lọ to yìyì. Mọdopolọ, Jesu sọgan deanana mí to lizọnyizọn mítọn hinhẹn gblodeji mẹ kiki eyin mí to nukọnzindo—yèdọ eyin mí to vivẹnu lẹpo do nado jẹ yanwle mítọn kọ̀n.
9 Ṣigba, eyin vivẹnudido towe lẹ ma tindo kọdetọn dagbe to afọdopolọji lo? Be hiẹ na gbọjọ bo na wá tadona lọ kọ̀n dọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn ma to anadena we wẹ ya? Flindọ Paulu lọsu pehẹ aliglọnnamẹnu lẹ. Ṣogan, e zindonukọn nado to dindin bo to họ̀nhúhú kakajẹ whenue e mọdọ ohọ̀n de yin hùnhùn na ẹn. Mọdopolọ, eyin hiẹ sinyẹnlin to “ohọ̀n daho de he nọ planmẹ jẹ nuwiwa kọ̀n” lọ dindin mẹ, hiẹ lọsu sọgan yin didona.—1 Kọl. 16:9.
AṢEJININỌ NADO NỌ HODẸ̀
10. Etẹwẹ dohia dọ aṣejininọ nado nọ hodẹ̀ yin dandannu eyin mí na gbọṣi nukle?
10 Todin, lẹnnupọndo onú awetọ he mí sọgan plọn sọn Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ dè gando nukleninọ go ji: Yé tin to aṣeji nado nọ hodẹ̀. (1 Pita 4:7) Eyin mí na gbọṣi nukle, dandannu wẹ e yin nado nọ sinyẹnlin to odẹ̀ mẹ. Flindọ tlolo whẹpo Jesu nido yin wiwle to jipa Gẹtsemani tọn mẹ, e dọna atọ̀n to apọsteli etọn lẹ mẹ dọmọ: “Mì nọ nọ̀ nukle bo nọ hodẹ̀ to whepoponu.”—Mat. 26:41.
11, 12. Naegbọn Hẹlọdi yinuwa hẹ Klistiani lẹ gọna Pita to aliho agọ̀ mẹ, podọ nawẹ e wàmọ gbọn?
11 Pita he tin to finẹ to nujijọ enẹ whenu, tindo numimọ huhlọn dẹ̀hiho vẹkuvẹku tọn tlọlọ to godo mẹ. (Hia Owalọ lẹ 12:1-6.) To wefọ bẹjẹeji tọn kandai ehe tọn lẹ mẹ, mí mọdọ nado sọgan mọ nukundagbe Ju lẹ tọn, Hẹlọdi jẹ nuyiwa hẹ Klistiani lẹ ji to aliho agọ̀ mẹ. E sọgan ko yọnẹn dọ Jakọbu yin apọsteli de he má hẹ Jesu ganji. Enẹwutu, Hẹlọdi hù Jakọbu “po ohí po.” (Wefọ 2) Gbọnmọ dali, agun lọ hẹn apọsteli yiwanna de bu. Whlepọn nankọ die ehe yin na mẹmẹsunnu lẹ!
12 Etẹwẹ Hẹlọdi wà bọdego? Wefọ 3tọ basi zẹẹmẹ dọmọ: “To whenue e mọdọ e hẹn homẹ Ju lẹ tọn hùn, e zindonukọn nado wle Pita lọsu.” Ṣigba, Hẹlọdi sọgan ko yọnẹn ganji dọ Pita po apọsteli he pò lẹ po sọgan yin tuntundote sọn gànpamẹ to azọ́njiawu-liho. (Owalọ 5:17-20) Amọ́ enẹ ma hẹn tonudọtọ ayiha wintinwintinnọ lọ gbọjọ gba. E ze Pita do alọmẹ na “pipli ẹnẹ awhànfuntọ lẹ tọn nado nọ to ṣiṣọ́ ẹ gbọn yedelẹ didiọ dali. Pipli dopodopo bẹ awhànfuntọ ẹnẹ hẹn. Na e to linlẹn nado hẹn ẹn wá gbẹtọ lẹ nukọn to juwayi lọ godo.” (Wefọ 4) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n enẹ! Hẹlọdi hẹn ẹn diun dọ Pita yin dido gẹdẹ to awhànfuntọ 2 ṣẹnṣẹn, bọ awhànfuntọ 16 nọ to yedelẹ diọ to okle po ozán po na apọsteli lọ nikaa họnyi. Linlẹn Hẹlọdi tọn wẹ nado hẹn Pita wá gbẹtọ lẹ nukọn to Juwayi lọ godo bo dawhẹ okú tọn na ẹn nado hẹn homẹhun gbẹtọgun lọ lẹ. To ninọmẹ sinsinyẹn mọnkọtọn lẹ glọ, etẹwẹ Klistiani hatọ Pita tọn lẹ sọgan wà?
13, 14. (a) To whenue Pita yin wiwle do gànpamẹ, nawẹ agun lọ yinuwa gbọn? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ he Klistiani hatọ Pita tọn lẹ zedai gando dẹ̀hiho go mẹ?
13 Agun lọ yọ́n nuhe e dona wà. Mí hia to wefọ 5tọ mẹ dọmọ: “Enẹwutu, Pita yin ginglọndo gànpamẹ; ṣigba agun lọ to dẹ̀ho hlan Jiwheyẹwhe vẹkuvẹku do ota etọn mẹ.” Mọwẹ, yé hodẹ̀ vẹkuvẹku sọn ahun mẹ wá bo vẹvẹ do mẹmẹsunnu yiwanna yetọn tamẹ. Ehe dohia dọ okú Jakọbu tọn ma hẹn yé jẹflumẹ; mọjanwẹ e ma hẹn yé nado pọ́n odẹ̀ taidi onú tata de do niyẹn. Kakatimọ, yé yọnẹn dọ odẹ̀ sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ lẹ tọn yin nujọnu taun na Jehovah. Eyin odẹ̀ mọnkọtọn lẹ sọgbe hẹ ojlo etọn, ewọ nọ na gblọndo yetọn.—Heb. 13:18, 19; Jak. 5:16.
14 Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn lehe Klistiani hatọ Pita tọn lẹ yinuwa do mẹ? Nado gbọṣi nukle bẹ dẹ̀hiho hẹn, e ma yin na mídetiti kẹdẹ gba, ṣigba na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po ga. (Efe. 6:18) Be hiẹ yọ́n yisenọ hatọ lẹ he to pipehẹ whlepọn lẹ ya? Mẹdelẹ sọgan to akọndona homẹkẹn, alọhẹndotenamẹ tohọluduta tọn lẹ, kavi nugbajẹmẹji jọwamọ tọn lẹ. Naegbọn hiẹ ma nado nọ hodẹ̀ sọn ahun mẹ wá do ota yetọn mẹ? Hiẹ sọgan yọ́n mẹdevo lẹ he to jujugbọn awusinyẹnnamẹnu he ma yin yinyọnẹn sọmọ lẹ mẹ. Yé sọgan to ahidi hẹ nuhahun whẹndo tọn lẹ, gbigbọjọ kavi azọ̀n. Naegbọn hiẹ ma nado lẹnnupọndo mẹdelẹ ji he hiẹ sọgan ylọ yinkọ yetọn to whenue hiẹ to hodọna Jehovah “he nọ sè odẹ̀”?—Ps. 65:2.
15, 16. (a) Basi zẹẹmẹ lehe angẹli Jehovah tọn whlẹn Pita sọn gànpamẹ do tọn. (Pọ́n yẹdide he tin to odò.) (b) Naegbọn e yin homẹmiọnnamẹnu nado lẹnayihamẹpọn do lehe Jehovah whlẹn Pita do ji?
15 Nawẹ nulẹ wá yì do na Pita? To ozán godo tọn he Pita yizan to gànpamẹ lọ mẹ, ewọ tindo numimọ nujijọ he jiawu voovo lẹ tọn. (Hia Owalọ lẹ 12:7-11.) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n: Pita to amlọn yìkànmẹ dọ to awhànfuntọ awe he to ṣiṣọ́ ẹ lẹ ṣẹnṣẹn bọ to ajiji mẹ, hinhọ́n de họ́n to gànhọ lọ mẹ. Angẹli de ṣite to finẹ ehe hihọ́tọ lọ lẹ ma mọ, bọ e fọ́n Pita po awuyiya po. Podọ gẹdẹ he blá alọ na ẹn lẹ flẹ jai po awubibọ po! To enẹgodo, angẹli lọ plan Pita tọ́n sọn gànhọ lọ mẹ gbọn awhànfuntọ he tin to gbonu lọ lẹ ṣẹnṣẹn podọ gbọn họngbo ogàn tọn he hùn “na ede” lọ nù. To whenuena yé jẹ gbonu gànpa lọ tọn, angẹli lọ bu. Pita jẹ edekannu!
16 Be nulinlẹnpọn do huhlọn Jehovah tọn nado whlẹn devizọnwatọ etọn lẹ ji ma hẹn yise mítọn lodo ya? Nugbo wẹ dọ mí ma nọ donukun dọ Jehovah ni whlẹn mí to azọ́njiawu-liho todin gba. Ṣigba, mí tindo yise he lodo dọ ewọ na yí huhlọn etọn zan do omẹ etọn lẹ tamẹ to egbehe. (2 Otan. 16:9) Gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ, e sọgan hẹn mí penugo nado pehẹ whlepọn depope. (2 Kọl. 4:7; 2 Pita 2:9) Podọ Jehovah na na huhlọn Visunnu etọn to madẹnmẹ nado tún gbẹtọ livi madosọha lẹ dote sọn gànpa he ylan hugan lọ mẹ, yèdọ sọn okú si. (Joh. 5:28, 29) Yise tintindo to opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ sọgan na mí adọgbigbo nujọnu tọn to whenuena mí pannukọn whlepọn lẹ to egbehe.
KUNNUDIDE MLẸNMLẸN MAHOPỌNNA ALIGLỌNNAMẸNU LẸ
17. Nawẹ Paulu ze apajlẹ ayidego tọn dai to zohunhun po gbigbọ niyaniya-yinyin tọn yíyí do dọyẹwheho po mẹ gbọn?
17 Onú atọ̀ntọ he mí sọgan plọn sọn apọsteli lẹ dè gando nukleninọ go wẹ yindọ: Yé zindonukọn nado to kunnude mlẹnmlẹn mahopọnna aliglọnnamẹnu lẹ. Zohunhun po gbigbọ niyaniya-yinyin tọn yíyí do dọyẹwheho po yin dandannu nado gbọṣi nukle. Apọsteli Paulu yin apajlẹ ayidego tọn de to whẹho ehe mẹ. E yí ede zan po zohunhun po, bo zingbejizọnlin yì fidindẹn lẹ bosọ do agun susu ai. E doakọnna awusinyẹnnamẹnu susu, ṣogan e ma hẹn zohunhun etọn kavi gbigbọ niyaniya-yinyin tọn etọn bu gbede.—2 Kọl. 11:23-29.
18. Nawẹ Paulu zindonukọn nado nọ dekunnu to whenue e yin ginglọndo whégbè to Lomu gbọn?
18 Mì gbọ mí ni gbadopọnna whla godo tọn he ohó Paulu tọn yin didọ to owe Owalọ lẹ tọn mẹ, dile e yin kinkandai to Owalọ lẹ weta 28 mẹ do. Paulu wá Lomu, fihe e dona sọawuhia to Néron nukọn te. E yin ginglọn do whégbè, vlavo bo yin dido gẹdẹ bosọ yin sìnsìn do awhànfuntọ he to ṣiṣọ́ ẹ go. Etomọṣo, gẹdẹ ma sọgan bọnùdo na apọsteli zohunhunnọ lọ! Paulu zindonukọn nado nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado dekunnu. (Hia Owalọ lẹ 28:17, 23, 24.) To azán atọ̀n godo, Paulu ylọ sunnu nukundeji Ju lẹ tọn pli nado sọgan dekunnu na yé. Enẹgodo, to azán he yin dide de gbè, Paulu na kunnudide daho hugan de. Wefọ 23tọ dọmọ: “Yé [Ju lẹdo lọ tọn lẹ] kọngbedopọ do azán de ji hẹ ẹ, susu yetọn sọ wá e dè to fihe e nọ nọ̀. E sọ basi zẹẹmẹ whẹho lọ tọn na yé gbọn kunnudide mlẹnmlẹn gando ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go dali podọ gbọn linlẹndidiọna yé gando Jesu go sọn osẹ́n Mose tọn po owe Yẹwhegán lẹ tọn po mẹ dali, yèdọ sọn afọnnu kakajẹ whèjai.”
19, 20. (a) Naegbọn Paulu do tindo kọdetọn dagbe to kunnudide mẹ? (b) Nawẹ Paulu yinuwa gbọn to whenue mẹlẹpo ma kẹalọyi wẹndagbe lọ?
19 Naegbọn Paulu do tindo kọdetọn dagbe to kunnudide mẹ sọmọ? Doayi e go dọ wefọ 23tọ zinnudo whẹwhinwhẹ́n delẹ ji. (1) E ze ayidonugo do Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn po Jesu Klisti po ji. (2) E tẹnpọn nado fọnjlodotena hosetọ etọn lẹ ‘gbọn linlẹndidiọna yé dali.’ (3) E yihojlẹdohogo sọn Owe-wiwe lẹ mẹ. (4) E do gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn hia gbọn kunnudide na yé “sọn afọnnu kakajẹ whèjai” dali. Paulu na kunnudide ayidego tọn de, ṣigba e ma yin mẹlẹpo wẹ kẹalọyi owẹ̀n lọ. Wefọ 24tọ dọmọ: “Mẹdelẹ jẹ nuhe dọ e te lẹ yise ji; mẹdevo lẹ ma yise.” Kinklan sọ fọ́n bọ gbẹtọ lọ lẹ gbàdo.
20 Be Paulu gbọjọ na mẹlẹpo ma kẹalọyi wẹndagbe lọ wutu wẹ ya? Paali! Owalọ lẹ 28:30, 31 dọna mí dọmọ: “E gbọṣi ohọ̀ he ewọ lọsu haya mẹ na owhe blebu awe, e sọ nọ do homẹdagbe hia mẹhe wá e dè lẹpo, bo nọ to yẹwheho ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dọ hlan yé bosọ nọ to nuhe gando Oklunọ Jesu Klisti go lẹ plọnmẹ po awuvivo hodidọ tọn daho tlala po, matin aliglọnnamẹ.” Owe gbọdo Owalọ lẹ tọn yin tadona po hogbe he whànmẹ enẹlẹ po.
21. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Paulu tọn to whenue e yin ginglọndo whégbè mẹ?
21 Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Paulu tọn mẹ? To whenuena Paulu yin ginglọndo whégbè, e ma tindo mẹdekannujẹ nado dọyẹwheho sọn whédegbè jẹ whédegbè. Ṣogan, e hẹn pọndohlan dagbe go bo nọ dọyẹwheho na mẹhe wá e dè lẹpo. Mọdopolọ to egbehe, susu omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn nọ hẹn ayajẹ yetọn go bo nọ zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ mahopọnna dọ yé yin wiwle do gànpamẹ to aliho agọ̀ mẹ na yise yetọn wutu. Delẹ to mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yiwanna mítọn lẹ po mẹ ko yin ginglọndo họmẹ, vlavo bo tlẹ nọ nọ̀ owhé mẹgopọntọ tọn lẹ gbè na yọnhowhe kavi azọ̀n wutu. Yé nọ dọyẹwheho na doto lẹ, mẹhe wá finẹ lẹ podọ na mẹhe wá dla yé pọ́n lẹ. Ojlo vẹkuvẹku yetọn wẹ nado dekunnu mlẹnmlẹn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go. Lehe mí yọ́n pinpẹn apajlẹ he yé zedai tọn do sọ!
22. (a) Awuwledainanu tẹwẹ to alọgọna mí nado mọaleyi sọn owe Biblu tọn he yin Owalọ lẹ mẹ? (Pọ́n apotin he to aga.) (b) Etẹwẹ yin gbemima towe dile hiẹ to tepọn opodo titonu ylankan ehe tọn?
22 E họnwun dọ, nususu wẹ mí sọgan plọn sọn nukleninọ apọsteli lẹ po Klistiani owhe kanweko tintan tọn devo he go owe Owalọ lẹ tọn donù lẹ po tọn mẹ. Dile mí to tepọn opodo titonu ylankan ehe tọn, mì gbọ mí ni magbe nado hodo apajlẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ tọn to adọgbigbo po zohunhun po yíyí do dekunnu mẹ. Lẹblanulọkẹyi vonọtaun wẹ e yin na mí to egbehe nado tindo mahẹ to “kunnudide mlẹnmlẹn” gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go mẹ!—Owalọ 28:23.
[Apotin to weda 13]
“NUKUN DEVO WẸ N’NA DO NỌ PỌ́N OWE OWALỌ LẸ TỌN TODIN”
Nugopọntọ tomẹyitọ de dọ numọtolanmẹ etọn to whenue e ko hia owe ‘Dekunnu Mlẹnmlẹn’ Gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn Go godo dọmọ: “Nukun devo wẹ n’na do nọ pọ́n owe Owalọ lẹ tọn todin. N’ko hia kandai owe Owalọ lẹ tọn whlasusu ṣigba e taidi dọ n’ma mọnukunnujẹemẹ ganji. Todin, n’mọdọ dona de wẹ e yin na mi nado mọnukunnujẹemẹ taidi mẹhe hia ẹ to hinhọ́n owhè ṣádada tọn nù.”
[Yẹdide to weda 12]
Angẹli de plan Pita tọ́n gbọn họngbo ogàn tọn nù