Azọ́n Mẹdehlan Tọn Hẹn Ayajẹ Wá Na Mi Taun

Awhàn lọ fó to 1945, amọ́ ogbẹ̀ ma bọawu paali. Allemagne-nu wẹ mí yin bọ yè yàn mí sọn Tchécoslovaquie yì otò mítọn mẹ. To Allemagne, tòdaho susu wẹ gbakija bọ mẹsusu jẹhẹn klókló. Whedelẹnu, nafẹ ṣie lẹ nọ tò to mẹlẹ godo sọn zánmẹ jẹ afọnnu nado mọ núdùdù pẹẹde. E sọ nọ jọ bọ mí nọ yì gbẹ̀n atin-sinsẹ́n to glemẹ bosọ nọ ṣinyan huntó bo nọ wá yí yé do diọ akla to mẹdevo lẹ si. Núdùdù hán sọmọ bọ mẹlẹ nọ fìn kanlin lẹ bo nọ dàdù. Mí nọ saba dọ́ huvẹ.

Mí Mọ Nugbo

Katoliki wẹ mẹjitọ daho ṣie lẹ, amọ́ mí ma do Biblu. Yẹwhenọ he to lẹdo lọ mẹ dọna baba-daho ṣie dọ emi ma na sà na ẹn, dọ nuhe sinsẹ̀nvi lẹ nọ sè to amísa ko pé. Ehe zọ́n bọ baba-daho ṣie ma mọ gblọndo na kanbiọ susu he e nọ kanse gando Jiwheyẹwhe go lẹ.

Owhe ṣinawe wẹ n’do bọ Kunnudetọ Jehovah tọn awe wá mí dè. Yé yí Biblu do na gblọndo na kanbiọ baba-daho ṣie tọn lẹ he gando hosọ delẹ go taidi, atọ̀n-to-dopomẹ, zòmẹ po nuhe nọ jọ do mẹde go eyin e kú po. Baba-daho ṣie mọdọ gblọndo Biblu tọn lọ lẹ sọgbe bo họnwun. E kudeji dọ emi ko mọ nugbo lọ. Enẹgodo, asu po asi po de he yin Kunnudetọ lẹ jẹ Biblu plọn hẹ whẹndo mítọn blebu ji to gbesisọ mẹ.

N’Ze Yanwle de Dai

Whenue n’gbẹ́ to pẹvi gbọ́n wẹ n’ko yiwanna Jehovah. N’yiwanna hosọ he nọ dọhodo mẹdehlan he nọ yì sẹ̀n Jehovah to otò dindẹn mẹ lẹ ji hihia. Bọ n’nọ kanse dee dọ, ‘Gbẹzan wunmẹ tẹ yé nọ zan? Nawẹ yẹwhehodidọ na mẹhe ma sè yinkọ Jehovah tọn pọ́n lẹ nọ ṣí namẹ?’

Whenue n’do owhe 12, n’dọna dee dọ n’na lẹzun mẹdehlan bọ n’jẹ kanván ji nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n. Jẹnukọn whẹ́, n’dogán nado lẹzun yẹwhehodọtọ zohunhunnọ de. To 12 décembre 1954, n’yí baptẹm bo wá bẹ gbehosọnalitọ jẹeji to nukọn mẹ. Vudevude, n’to sisẹpọ yanwle ṣie.

N’sọ dovivẹnu nado plọn Glẹnsigbe, na n’yọnẹn dọ n’na do hudo etọn nado yì Wehọmẹ Giliadi tọn he tin na mẹdehlan lẹ. N’lẹndọ ogbè lọ dido po awhànfuntọ Amelika tọn he to Allemagne to whenẹnu lẹ po na gọalọna mi taun. To gbèdopo, n’dọna awhànfuntọ de dọ, “Klisti wẹ n’yin.” E pọ́n mi bo yí ogbè fifá do dọna mi dọ, “E di dọ ‘Klistiani wẹ n’yin’ na dọ a te kavi?” Finẹ wẹ n’wá mọ te dọ n’ma ko sè Glẹnsigbe dile n’lẹn do.

Whenue n’do owhe 20 linlán, n’yì Angleterre bo nọ wazọ́n na whẹndo Kunnudetọ tọn de to afọnnu lẹ. N’nọ pọ́n ovi pẹvi go na yé bọ to whèmẹ, n’nọ yì dekunnu sọn họndekọn-jẹ-họndekọn. Ehe gọalọna mi nado nọ do ogbè lọ whẹwhẹ. To whenue n’ko bayi owhe dopo to Angleterre godo, ogbè lọ wá má mi taun.

N’lẹkọyi Allemagne bọ to octobre 1966, n’lẹzun gbehosọnalitọ titengbe to Mechernich. Amọ́, mẹhe nọ nọ̀ aigba-denamẹ enẹ ji lẹ ma nọ do ojlo to owẹ̀n lọ mẹ paali. Yé ma nọ na mí dotẹnmẹ nado biọ owhé yetọn gbè gbede, eyin avivọ tlẹ sinyẹn taun. Whlasusu wẹ n’vẹ̀ Jehovah dọ, “Jaale, eyin a dike bọ n’lẹzun mẹdehlan gbede, do mi hlan otò he mẹ yozò te de.”

N’Jẹ Yanwle Ṣie Kọ̀n

Osun kleun delẹ janwẹ n’bayi gbehosọnalitọ titengbe na bọ Jehovah na mi nuhe nọ jlo mi lọ. N’mọ oylọ nado yì klasi 44tọ Wehọmẹ Giliadi tọn he tin na mẹdehlan lẹ bo yí gbedewema to 10 septembre 1967. Enẹgodo, yè do mi hlan Nicaragua he yin otò yozó tọn de to Amérique centrale. Mẹdehlan he ko to finẹ lẹ yí yẹn po gbẹdohẹmẹtọ ṣie atọ̀n lẹ po asábu-awàbu. N’do numọtolanmẹ apọsteli Paulu tọn nkọ, mẹhe “dopẹna Jiwheyẹwhe bo mọ adọgbigbo yí” to whenue mẹmẹsunnu lẹ wá pé e.—Owalọ 28:15.

Tòhò León tọn he yin lẹdo he to abọẹ de mẹ wẹ yè do mi hlan bọ n’magbe nado yawu plọn Espagne-gbè. Na osun awe plipli, n’nọ yí gànhiho 11 zan egbesọegbesọ do plọn ogbè lọ, ganṣo ogbè lọ ma bọawuna mi.

N’flindọ to gbèdopo, whétọ de na mi atin-sinsẹ́n sin he Nicaragua-nu lẹ nọ ylọdọ fresco. To whenue n’jlo na gblọn, n’lẹndọ n’dọna whétọ lọ dọ, “osin he wé” janwẹ n’gán nù. Amọ́, nuhe n’dọ lọ paṣa nawe lọ. Azán delẹ godo wẹ n’wá mọnukunnujẹ e go dọ po Espagne-gbè baṣa-baṣa ṣie po, nuhe n’dọna ẹn wẹ yindọ “osin kinklan” janwẹ n’gán nù. To nukọn mẹ, ogbè lọ wá má mi dogọ.

N’nọ saba plọn Biblu hẹ whẹndo blebu lẹ. Na tòhò León tọn ma nọ dobuna mi wutu, n’yiwanna nado nọ deanana plọnmẹ Biblu lẹ to whèjai, podọ to whedelẹnu mí tlẹ nọ yì jẹ ogàn 10 mẹ zánmẹ. Diblayin mẹhe to tòhò lọ mẹ lẹpo sin yinkọ wẹ n’yọnẹn. Mẹhe to okọ́ lọ mẹ lẹ jọmẹ taun bọ to whelẹkọ lẹ, yé nọ sin jánmẹ to owhé yetọn lẹ nukọn bo nọ to jẹhọn yí. Ni n’lẹkọ jei whé, n’nọ dọnudo yé bo nọ dọho hẹ yé.

To León, mẹsusu wẹ n’gọalọna bọ yé yí nugbo. Dopo to yé mẹ wẹ Nubia, yèdọ nawe de he do visunnu flinflin ṣinatọ̀n. Mí plọnnu kakajẹ whenue yè wá do mi hlan Managua to 1976. N’masọ sè nude sọn Nubia po ovi etọn lẹ po dè na owhe 18, kakajẹ whenue n’wá lẹkọyi León na plidopọ daho de. To gbọjẹ whenu, dẹpẹ delẹ lẹdo mi, Nubia sin ovi lẹ wẹ. E jiawu na mi dọ Nubia penugo bo plọn ovi etọn lẹ whẹ́n to nugbo lọ mẹ.

Azọ́n Mẹdehlan Tọn to Hunyanhunyan Whenu

Jei owhe 1980 lẹ, zingidi tòvi lẹ tọn po gufinfọn tonudọtọ lẹ tọn po jẹ susu ji to Nicaragua. Etomọṣo, mí gbẹ́ nọ dovivẹnu bo nọ dọyẹwheho. To Masaya, he yin fie yè do mi hlan to hùwaji tatọ́-tonọ lọ tọn, hunyanhunyan lẹ gbayipe bọ mẹlẹ sọ nọ fọngu bo tlẹ nọ yí awhànfunnu lẹ zan. To whenue mí to opli ji to ozán de mẹ, mí gbọ bo mlọn kọmẹ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ, na awhànfuntọ Sandiniste tọn lẹ po ponọ lẹ po to sòdedo yede badabada wutu.a

To whedevonu he n’to lizọnyizọn lọ mẹ, n’pé awhànfuntọ Sandiniste tọn de he ṣinyọnnudo nukunmẹ bo to sòdedo ponọ de. N’jlo na họ̀n, amọ́ awhànfuntọ susu devo lẹ he ṣinyọnnudo nukunmẹ tọ́n. N’họ̀nwezun bo dín fie n’na họ̀n whlá do, amọ́ fide ma tin. Sòpẹ́n lẹ jẹ odò wá ji plùlù sọn agahun otò lọ tọn lẹ mẹ. To ajiji mẹ, dawe de hùnhọ̀n bo dọ̀n mi biọ whégbè. N’mọdọ Jehovah wẹ whlẹn mi.

Yè Yàn Mi sọn Otò lọ Mẹ

N’sẹ̀n to Masaya jẹ 20 mars 1982, n’ma gán wọn azán enẹ gbede. Núdùdù afọnnu tọn wẹ yẹn po mẹdehlan-gbẹ́ ṣie atọ́n po jlo na dù bọ mí mọ awhànfuntọ Sandiniste tọn delẹ he hẹn osò bo to zọnlinzin biọ owhé mẹdehlan tọn mítọn gbè gbọn godo. Yé dlí biọ núdù-họsa bọ dopo to yé mẹ degbe dọ, “Mí na mì gànhiho dopo na mẹdopodopo nido ṣinyán agbàn do saki dopodopo mẹ bo hodo mí.”

Enẹgodo, yé plan mí yì ogle de mẹ bo hẹn mí do dọ́n na gànhiho susu. Yé wá bẹ ẹnẹ to mí mẹ do ahihun pẹvi de mẹ yì dogbó Costa Rica tọn ji. Lehe yé yàn mí sọn otò lọ mẹ gbọn niyẹn. Wagbọ-wagbọ etọn, mẹdehlan 21 wẹ yè yàn sọn otò lọ mẹ.

Mẹmẹsunnu he to Costa Rica lẹ yí mí do whégbè bọ to wunkẹngbe, mí yì wekantẹn alahọ tọn he to San José. Mí ma dẹn to finẹ. To nudi azán ao godo, ṣinatọ̀n to mí mẹ ko to aliji jei aigba-denamẹ yọyọ he ji mí na sẹ̀n te taidi mẹdehlan to Honduras.

N’Sẹ̀n to Honduras

Tegucigalpa wẹ n’sẹ̀n te to Honduras. N’nọ tòdaho lọ mẹ na owhe 33. To ojlẹ enẹ gblamẹ, agun dopo wá lẹzun agun ṣinatọ̀n. Amọ́, e blawu dọ dile owhe lẹ to yìyì, danuwiwa wá jẹ susu ji to Tegucigalpa. Ajotọ lẹ sù, podọ whlasusu wẹ yé fìnnú do mi. Jaguda lẹ sọ nọ biọ mi akuẹ. Yé nọ ylọ akuẹ lọ dọ “awhàn-kuẹ.” Amọ́, n’nọ saba dọna yé dọ, “Nuhe n’do bo na na mì pọnte taun hú akuẹ.” Enẹgodo, n’nọ yí alọnuwe pẹvi kavi linlinwe de na yé bọ yé nọ saba jo mi do.

Suhugan mẹhe to Tegucigalpa lẹ tọn wẹ jọmẹ bo ma nọ dín tukla, podọ n’gọalọna delẹ to yé mẹ nado wá yọ́n nugbo. Di apajlẹ, n’gbẹ́ flin Betty, plọnmẹ Biblu de he to nukọnyi ganji bọ to gbèdopo, e dọna mi dọ emi jlo na bẹ ṣọṣi devo. Ehe hẹn mi jẹflumẹ, amọ́ nulẹ wá pọnte to owhe awe godo whenue Betty tlọ́n ṣọṣi lọ mẹ bọ n’gọjẹ Biblu plọn hẹ ẹ ji. Naegbọn e jo ṣọṣi lọ do? E nọ jẹdò owanyi he e nọ mọ to agun mẹ dai tọn. (Johanu 13:34, 35) E dọna mi dọ: “Mẹlẹpo wẹ mì nọ kẹalọyi to opli mìtọn lẹ ji, bo ma nọ de adọkunnọ dovo na wamọnọ. Mìlẹ gbọnvo.” To nukọn mẹ, Betty yí baptẹm.

To 2014, yè sú owhé mẹdehlan tọn he to Tegucigalpa bọ yè do mi hlan Panama. N’nọ owhé mẹdehlan tọn dopolọ gbè hẹ mẹdehlan ẹnẹ he ko to azọ́n lọ mẹ e dẹn lẹ.

Yanwle Gbigbọmẹ Tọn lẹ Nọ Namẹ Ayajẹ Nujọnu Tọn

E ko bayi owhe 55 todin he n’yin mẹdehlan. To agọe, agbasamalo zọ́n bọ n’ma gán sọ wà nususu di dai ba. Amọ́, Jehovah gọalọna mi bọ n’gbẹ́ to nugbo lọ plọn mẹdevo lẹ.

N’gán ko yí ogbẹ̀ ṣie do doafọna yanwle devo lẹ. Amọ́, dona susugege wẹ na ko gbọ̀ go e. Omẹ 50 linlán wẹ n’ko gọalọna nado mọ nugbo lọ bọ yé lẹzun visunnu po viyọnnu gbigbọmẹ tọn ṣie lẹ po, bọ n’sọ do họntọn susu devo lẹ. Gbọnvona whẹndo daho ehe, nafẹ vivẹ́ ṣie Steffi he nọ nọ̀ Allemagne yiwanna mi bo nọ nọgodona mi.

Dile etlẹ yindọ n’ma dà asu pọ́n, n’ma nọ mọ paali dọ n’to dee ṣo. Jehovah topọ hẹ mi. N’sọ jihọntọn dagbedagbe lẹ ga. Dopo to yé mẹ wẹ Marguerite Foster, he yin mẹdehlan-gbẹ́ ṣie na owhe 17. Nususu wẹ mí wà dopọ bo gbẹ́ yin họntọn vivẹ́ jẹ egbé.—Howhinwhẹn lẹ 18:24.

Nuhe nọ vivi na mi hugan wẹ yindọ n’yí ogbẹ̀ ṣie zan to aliho he yọ́n hugan lọ mẹ bo sẹ̀n Jehovah to gigọ́ mẹ. N’jẹ yanwle he n’do to vuwhenu lọ kọ̀n bo ko duvivi nudagbe susu tọn. N’do ayajẹ taun to gbẹzan ṣie mẹ bo to jejeji nado sẹ̀n Jehovah kakadoi.