Dike Ahun Towe Ni Tin to Adọkunnu Gbigbọmẹ Tọn lẹ Ji

1, 2. (a) Adọkunnu gbigbọmẹ tọn atọ̀n tẹlẹ wẹ Jehovah ko na mí? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

JEHOVAH wẹ yin Adọkunnọ daho hugan wẹkẹ lọ tọn. (1 Otàn. 29:11, 12) Taidi Otọ́ alọtlútọ de, e nọ hùn alọ etọn bo nọ má adọkunnu gbigbọmẹ tọn etọn lẹ na mẹhe yọ́n pinpẹn etọn lẹpo. Lehe mí dopẹ́ do sọ dọ Jehovah ko na mí adọkunnu gbigbọmẹ tọn lẹ, ehe bẹ onú delẹ hẹn taidi (1) Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, (2) lizọnyizọn gbẹwhlẹngán tọn mítọn, gọna (3) nugbo họakuẹ he tin to Ohó etọn mẹ lẹ! Ṣigba eyin mí ma tin to aṣeji, mí sọgan hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na adọkunnu enẹlẹ bu, bo ze yé dlan to linlẹn de mẹ. Ma nado jai jẹ omọ̀ enẹ mẹ, mí dona nọ yí yé zan ganji bo nọ hẹn owanyi mítọn na yé zun yọyọ egbesọegbesọ. Jesu dọmọ: “Fie adọkunnu mìtọn te, finẹ wẹ ahun mìtọn na te ga.”—Luku 12:34.

² Mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe mí sọgan wleawuna owanyi po pinpẹn-nutọn po na Ahọluduta lọ, lizọnyizọn lọ po nugbo lọ po do, gọna lehe mí sọgan to mọwà do zọnmii. To dogbapọn lọ whenu, lẹnayihamẹpọn do lehe hiẹ lọsu na dewe sọgan hẹn owanyi towe na adọkunnu gbigbọmẹ tọn enẹlẹ siso dogọ do ji.

AHỌLUDUTA JIWHEYẸWHE TỌN​—TAIDI PEALI HỌAKUẸ DE

3. Etẹwẹ ajọwatọ he yin nùdego to apajlẹ Jesu tọn mẹ desọn ojlo mẹ nado wà nado mọ peali họakuẹ lọ yí? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

³ Hia Matiu 13:45, 46. Jesu na apajlẹ ajọwatọ de tọn he to peali lẹ dín. Ayihaawe ma tin dọ to owhe lẹ gblamẹ, ajọwatọ lọ ko họ̀ bo ko sà peali kanweko susu lẹ. Etomọṣo, todin e ko mọ peali de he yọ́npọ́n sọmọ bọ, mimọ ẹn tata nọ hẹn ahun etọn gọ́ na ayajẹ. Ṣigba whẹpo e nado họ̀ ẹ, e na biọ dọ ni sà nuhe e tindo lẹpo. Be a sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe peali enẹ họakuẹ na ẹn do sọ ya?

4. Eyin mí yiwanna Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn sisosiso kẹdẹdile ajọwatọ lọ yiwanna peali lọ do, etẹwẹ mí na wà?

⁴ Etẹwẹ mí plọn sọn e mẹ? Nugbo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn taidi peali họakuẹ enẹ. Eyin mí yiwanna ẹn sisosiso kẹdẹdile ajọwatọ lọ yiwanna peali enẹ do, mí na wleawufo nado dealọ sọn nulẹpo mẹ nado sọgan to mẹjidugando Ahọluduta lọ tọn lẹ yin zọnmii. (Hia Malku 10:28-30.) Lẹnnupọndo apajlẹ omẹ awe poun tọn ji he wàmọ.

5. Nawẹ Zaṣe do gbemima etọn nado mọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn hia gbọn?

⁵ Zaṣe yin ogán tòkuẹ-ṣinyantọ lẹ tọn de he lẹzun adọkunnọ gbọn mẹhihodu dali. (Luku 19:1-9) Etomọṣo, to whenue dawe mawadodonọ enẹ sè yẹwhehodidọ Jesu tọn gando Ahọluduta lọ go, e mọ nuhọakuẹ-yinyin nuhe sè e te tọn bo yinuwa to afọdopolọji. E yí zohunhun do dọmọ: “Pọ́n! Oklunọ, odaa nutindo ṣie lẹ tọn wẹ yẹn na na wamọnọ lẹ, podọ nudepope he yẹn hòyí wẹ yẹn na gọ̀ jo do donu ẹnẹ ji.” E yí ayajẹ do jo adọkunnu he e gbọn oklọ dali tindo lẹ do podọ e masọ nọ yí nukunkẹn do doafọna agbasanu lẹ ba.

6. Diọdo tẹlẹ wẹ Rose basi nado lẹzun mẹjidugando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn de, podọ naegbọn e do wàmọ?

⁶ To owhe delẹ die wayi, whẹpo mẹhe mí na ylọdọ Rose do sè owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn, e nọ doalọ to zanhẹmẹ to omẹ vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn mẹ. Podọ e yin ogán pipli de tọn he nọ hoavùn na jlọjẹ mẹhe nọ tindo zanhẹmẹ to vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn lẹ tọn. Ṣigba, dile Rose to Biblu plọn, e mọ nuhọakuẹ-yinyin nugbo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn. Amọ́ e mọdọ emi dona basi diọdo titengbe lẹ. (1 Kọl. 6:9, 10) Ahun etọn whàn ẹn nado jo ogántẹn etọn do bo dealọ sọn zanhẹmẹ to omẹ vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn mẹ. Rose yí baptẹm to 2009 bọ to owhe he bọdego mẹ, e lẹzun gbehosọnalitọ whepoponu tọn de. Owanyi etọn na Jehovah podọ na Ahọluduta etọn wá sinyẹn hugan owanyi etọn na ojlo agbasalan tọn depope.—Malku 12:29, 30.

7. Nawẹ mí sọgan hẹn owanyi ahundopo tọn he mí tindo na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go gbọn?

⁷ E họnwun dọ susu mítọn wẹ ko basi diọdo sinsinyẹn lẹ to gbẹ̀mẹ nado lẹzun mẹjidugando Ahọluduta lọ tọn lẹ. (Lom. 12:2) Etomọṣo, azọ́n mítọn ma ko fó do finẹ. Mí dona gbẹ́ to aṣeji gando nuhe sọgan whlẹnagbà sinsinyẹn hẹ owanyi mítọn lẹ go, ehe bẹ ojlo agbasanu lẹ tọn gọna ojlo mawé depope hẹn. (Howh. 4:23; Mat. 5:27-29) Jehovah ko na mí adọkunnu họakuẹ devo nado gọalọna mí na mí nido hẹn owanyi ahundopo tọn he mí tindo na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go.

LIZỌNYIZỌN GBẸWHLẸNGÁN TỌN MÍTỌN

8. (a) Naegbọn apọsteli Paulu do dlẹnalọdo lizọnyizọn mítọn taidi “adọkunnu [de] to núzinzan okọ́ tọn lẹ mẹ”? (b) Nawẹ Paulu dohia dọ lizọnyizọn lọ họakuẹ na emi gbọn?

⁸ Flindọ Jesu ko deazọ́nna mí nado dọyẹwheho podọ nado plọnmẹ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn. (Mat. 28:19, 20) Apọsteli Paulu yọ́n nuhọakuẹ-yinyin lizọnyizọn lọ tọn. E basi zẹẹmẹ lizọnyizọn alẹnu yọyọ lọ tọn taidi “adọkunnu [de] to núzinzan okọ́ tọn lẹ mẹ.” (2 Kọl. 4:7; 1 Tim. 1:12) Mahopọnna dọ núzinzan okọ́ tọn mapenọ tata lẹ wẹ mí yin, owẹ̀n he mí nọ lá sọgan dekọtọn do ogbẹ̀ madopodo mẹ na mí podọ na mẹhe dotoaina mí lẹ. Paulu yọ́n ehe wẹ zọ́n bọ e dọmọ: “Yẹn nọ wà nulẹpo na wẹndagbe lọ tọn wutu, na yẹn nido má ẹn hẹ mẹdevo lẹ.” (1 Kọl. 9:23) Mọwẹ, owanyi Paulu tọn na lizọnyizọn lọ whàn ẹn nado wazọ́n sinsinyẹn nado hẹn gbẹtọ lẹ zun devi. (Hia Lomunu lẹ 1:14, 15; 2 Timoti 4:2.) Enẹ gọalọna ẹn nado doakọnna nukundiọsọmẹ sinsinyẹn. (1 Tẹs. 2:2) Nawẹ mí sọgan do owanyi mọnkọtọn hia na lizọnyizọn lọ gbọn?

9. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan dohia dọ mí yọ́n pinpẹn lizọnyizọn lọ tọn te?

⁹ Dopo to aliho he mẹ Paulu dohia dọ emi yọ́n pinpẹn lizọnyizọn lọ tọn te lẹ mẹ wẹ yindọ, e nọ to aṣeji nado yí dotẹnmẹ hundote lẹ zan nado dọhona mẹdevo lẹ. Taidi apọsteli lẹ po Klistiani dowhenu tọn lẹ po, mí nọ dọyẹwheho to aliho mayin aṣa tọn mẹ, to gbangba, podọ sọn whédegbè jẹ whédegbè. (Owalọ 5:42; 20:20) Dile ninọmẹ mítọn na dotẹnmẹ etọn do, mí nọ dín aliho lẹ nado gbloada na lizọnyizọn mítọn, vlavo gbọn gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn kavi whepoponu tọn bibasi dali. Mí sọ sọgan plọn ogbè devo, sẹtẹn yì awà devo ji to otò mítọn mẹ, kavi tlẹ sẹtẹn yì otò devo mẹ.—Owalọ 16:9, 10.

10. Nawẹ Irene yin didona na gbemima etọn nado dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn wutu gbọn?

¹⁰ Lẹnnupọndo apajlẹ Irene tọn ji, yèdọ mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de to États-Unis. E tindo ojlo sisosiso nado dọyẹwheho na jonọ he nọ do Russie-gbè lẹ. To whenue e bẹjẹeji to 1993, nudi wẹnlatọ 20 poun wẹ to pipli Russie-gbè dotọ lẹ tọn mẹ to New York City. Irene ko wazọ́n sinsinyẹn to aigba-denamẹ enẹ ji na nudi owhe 20. Irene yigbe dọmọ, “Kakajẹ din n’ma nọ do Russie-gbè ganji.” Etomọṣo, Jehovah ko dona zohunhun etọn po mẹdevo he taidi ewọ nkọ lẹ tọn po. To egbehe, agun he nọ do Russie-gbè ṣidopo wẹ to New York City. Fọtọ̀n to mẹhe Irene plọnnu hẹ lẹ mẹ ko yí baptẹm. Delẹ to yé mẹ to sinsẹ̀n to Bẹtẹli, delẹ yin gbehosọnalitọ lẹ podọ mẹdevo lẹ yin mẹho agun tọn. Irene dọmọ: “Eyin n’lẹnnupọndo yanwle devo he n’sọgan ko doafọna lẹ ji, n’ma mọ devo he sọgan ko hẹn ayajẹ wá na mi humọ.” Mọwẹ, lizọnyizọn etọn họakuẹ na ẹn!

11. Kọdetọn dagbe tẹlẹ wẹ yẹwhehodidọ mahopọnna homẹkẹn hẹnwa?

¹¹ Eyin lizọnyizọn mítọn nọ họakuẹ na mí, mí na taidi apọsteli Paulu bo na zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ mahopọnna nukundiọsọmẹ. (Owalọ 14:19-22) To owhe 1930 lẹ gblamẹ podọ to bẹjẹeji owhe 1940 lẹ tọn, mẹmẹsunnu mítọn lẹ to États-Unis pehẹ homẹkẹn sinsinyẹn. Ṣigba, taidi Paulu, yé hẹn tenọgligo bo zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ. Nado yiavùnlọna jlọjẹ mítọn nado dọyẹwheho, mẹmẹsunnu lẹ yì owhẹ̀ nukọn whlasusu. To 1943, to whenue Mẹmẹsunnu Nathan H. Knorr, to hodọdo owhẹ̀ he ji yé dù te de ji to Whẹdatẹn Daho États-Unis tọn, e dọmọ: “Vivẹnudido mìtọn lẹ wẹ hẹn awhàngbigba lọ lẹ yọnbasi. Eyin hiẹ wẹnlatọ ma ko zindonukọn to ogle lọ ji wẹ, whẹho depope ma na ko yin hinhẹn yì Whẹdatẹn Daho; ṣigba na hiẹ wẹnlatọ gọna mẹmẹsunnu lẹ lẹdo aihọn pé zindonukọn bo ma jogbe wutu wẹ zọ́n bọ mí do gbawhàn nukundiọsọmẹ lọ tọn. Awhàn he omẹ Oklunọ tọn lẹ gbà gbọn tenọgli yetọn dali wẹ wá hẹn kọdetọn enẹ yọnbasi.” Teninọ nujikudo tọn mẹmẹsunnu lẹ tọn dopolọ to otò devo lẹ mẹ ko sọ dekọtọn do awhàngbigba mọnkọtọn lẹ mẹ. Mọwẹ, owanyi mítọn na lizọnyizọn lọ sọgan gbawhàn homẹkẹn tọn.

12. Etẹwẹ yin gbemima towe gando lizọnyizọn lọ go?

¹² Eyin mí nọ pọ́n lizọnyizọn lọ taidi adọkunnu họakuẹ de sọn Jehovah dè, mí ma na nọ tindo pekọ to “gànmẹ mimọ” kẹdẹ mẹ. Kakatimọ, mí na wà nuhe go mí pé lẹpo ‘nado dekunnu wẹndagbe lọ tọn mlẹnmlẹn.’ (Owalọ 20:24; 2 Tim. 4:5) Ṣigba, etẹwẹ mí na nọ plọn mẹdevo lẹ? Lẹnnupọndo adọkunnu devo he mí mọyi sọn Jiwheyẹwhe dè ji.

ADỌKUNNU SẸDOTẸN MÍTỌN HE BẸ NUGBO HE YIN DIDEHIA LẸ HẸN

13, 14. Etẹwẹ yin “adọkunnu sẹdotẹn” he Jesu dlẹnalọdo to Matiu 13:52 mẹ, podọ nawẹ mí nọ hẹn ẹn gọ́ gbọn?

¹³ Adọkunnu gbigbọmẹ tọn atọ̀ntọ wẹ nugbo he mí plọn lẹ. Jehovah yin Jiwheyẹwhe nugbo tọn. (2 Sam. 7:28; Salm. 31:5) Taidi Otọ́ alọtlútọ de, e nọ má nugbo he wá sọn aga lẹ hẹ mẹhe nọ dibusi i lẹ. Sọn whenue mí ko sèhó gando nugbo lọ go whla tintan, mí tindo dotẹnmẹ lọ nado bẹ nugbo lẹ pli sọn Ohó etọn Biblu mẹ, sọn owe mítọn lẹ mẹ, to plidopọ lẹ po opli sẹmẹsẹmẹ tọn lẹ po whenu. Dile ojlẹ to yìyì, mí nọ wleawuna nuhe Jesu ylọdọ “adọkunnu sẹdotẹn” nugbo hoho po yọyọ lẹ po tọn de. (Hia Matiu 13:52.) Jehovah na gọalọna mí nado bẹ nugbo họakuẹ yọyọ lẹ pli do “adọkunnu sẹdotẹn” mítọn mẹ, eyin mí nọ dín yé taidi adọkunnu whiwhla lẹ. (Hia Howhinwhẹn lẹ 2:4-7.) Nawẹ mí nọ wàmọ gbọn?

¹⁴ Mí dona wleawuna aṣa dagbe nupinplọn tọn bo nọ yí sọwhiwhe do dindonanu to Ohó Jiwheyẹwhe tọn po owe mítọn lẹ po mẹ. Enẹ na gọalọna mí nado mọ nugbo he sọgan taidi nugbo “yọyọ” he mí ma ko yọnẹn dai lẹ. (Jọṣ. 1:8, 9; Salm. 1:2, 3) Zinjẹgbonu tintan linlinnamẹwe ehe tọn, yèdọ juillet 1879 tọn yí nugbo jlẹdo vounvoun he whlá do ogbé ylankan susu ṣẹnṣẹn de go. Eyin mẹde jlo na mọ vounvoun mọnkọtọn, e dona yí sọwhiwhe do dín in. Podọ to whenue e ko mọ ẹn, e ma dona nọte do dopo he e mọ ji. E na gbẹ́ to devo lẹ dín dogọ. Mọdopolọ, mí ma dona nọ nọte do nugbo dopo gee he mí mọ ji. Kakatimọ, mí dona to jejeji nado bẹ nugbo he wá sọn aga lẹ gọ́ adọkunnu sẹdotẹn mítọn mẹ.

15. Naegbọn mí sọgan dlẹnalọdo nugbo delẹ taidi onú “hoho,” podọ detẹ lẹ wẹ họakuẹ na we taun to yé mẹ?

¹⁵ Mí mọ nugbo họakuẹ delẹ to whenue mí jẹ awukọndopọ hẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji. Nugbo ehelẹ sọgan yin alọdlẹndo di onú “hoho,” yèdọ nuhe mí ko yọnẹn bo yiwanna sọn bẹjẹeji gbẹzan Klistiani tọn mítọn lẹ. Etẹwẹ nugbo họakuẹ enẹlẹ bẹhẹn? Mí plọn dọ Jehovah wẹ yin Mẹdatọ po Gbẹ̀namẹtọ mítọn po, podọ e tindo lẹndai de na gbẹtọvi lẹ. Mí sọ plọn dọ Jiwheyẹwhe gbọn owanyi dali wleawuna avọ́sinsan ofligọ Visunnu etọn tọn, na mí nido yin tuntundote sọn ylando po okú po si. Humọ, mí plọn dọ Ahọluduta etọn na hẹn opodo wá na yajiji lẹpo, podọ mí tindo todido lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi to jijọho po ayajẹ po mẹ to Ahọluduta lọ glọ.—Joh. 3:16; Osọ. 4:11; 21:3, 4.

16. Etẹwẹ mí dona wà to whenue vọjlado de wá gando nukunnumọjẹnumẹ nugbo lọ tọn de go?

¹⁶ Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando dọdai Biblu tọn kavi wefọ Owe-wiwe tọn de go nọ yin vivọjlado. To whenue nukunnumọjẹnumẹ yọyọ enẹlẹ wá, mí dona nọ yí sọwhiwhe do gbadopọnna nudọnamẹ lọ lẹ bo nọ lẹnayihamẹpọn do yé ji. (Owalọ 17:11; 1 Tim. 4:15) Gbọnvona dọ mí na tẹnpọn nado mọnukunnujẹ vọjlado titengbe lẹ mẹ, mí sọ dona nọ dovivẹnu nado yọ́n diọdo he whlá to nukunnumọjẹnumẹ hoho lọ po yọyọ lọ po ṣẹnṣẹn. Gbọnmọ dali, mí nọ hẹn ẹn diun dọ mí ze nugbo yọyọ lọ do adọkunnu sẹdotẹn mítọn mẹ ganji. Naegbọn vivẹnu mọnkọtọn lẹ dido ma yin to ovọ́ mẹ?

17, 18. Nawẹ gbigbọ wiwe sọgan gọalọna mí gbọn?

¹⁷ Jesu plọn mí dọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn sọgan hẹn nuhe mí ko plọn lẹ wá oflin mẹ na mí. (Joh. 14:25, 26) Taidi nuplọnmẹtọ gbangba tọn wẹndagbe lọ tọn lẹ, nawẹ ehe sọgan gọalọna mí gbọn? Lẹnnupọndo numimọ mẹmẹsunnu de he nọ yin Peter tọn ji. To 1970, owhe 19 wẹ e tindo, bo ṣẹṣẹ jẹ sinsẹ̀n ji to Bẹtẹli Grande-Bretagne tọn. Dile e to kunnude sọn họndekọn jẹ họndekọn, e dukosọ hẹ dawe ogbì-nọ de he tindo nudi owhe 50. Peter kanse dawe lọ eyin e na jlo nado mọnukunnujẹ Biblu mẹ. E paṣa dawe lọ bọ e dọ dọ Ju Labi lẹ wẹ nọ nọ̀ owhé ehe gbè. Nado whlé Peter pọ́n, Labi lọ kanse dọ, “Ovi ṣie, ogbè tẹ mẹ wẹ owe Daniẹli tọn yin kinkando?” Peter gblọn dọ, “Apadewhe etọn yin kinkando Alamaikigbe mẹ.” Peter flindọ: “E paṣa Labi lọ dọ n’yọ́n gblọndo lọ—ṣigba e sọ paṣa yẹnlọsu humọ! Nawẹ n’yọ́n gblọndo lọ gbọn? Whenue n’yì whégbè, n’basi dodinnanu to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn po Réveillez-vous! osun he wayi lẹ tọn po mẹ, bo mọ hosọ de he basi zẹẹmẹ dọ owe Daniẹli tọn yin kinkando Alamaikigbe mẹ.” (Dan. 2:4, Odò.) Mọwẹ, gbigbọ wiwe sọgan hẹn nuhe mí ko hia bo yí sọwhiwhe do sẹdo do adọkunnu sẹdotẹn mítọn mẹ lẹ wá oflin mẹ na mí.—Luku 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Eyin nuyọnẹn he wá sọn Jehovah dè nọ họakuẹ na mí, ahun mítọn na whàn mí nado yí nugbo yọyọ po hoho lẹ po do hẹn adọkunnu sẹdotẹn mítọn gọ́. Dile owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na oyọnẹn Jehovah tọn po na to jijideji, mí na pegan dogọ taidi nuplọnmẹtọ gbangba tọn lẹ.

WLEBÒNA ADỌKUNNU TOWE LẸ

19. Naegbọn mí dona wlebòna adọkunnu gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ?

¹⁹ Satani po aihọn etọn po to jijlo mapote nado dekanpona kavi hù pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na adọkunnu gbigbọmẹ tọn he ji mí ko dọhodo to hosọ ehe mẹ lẹ. Mí ma ko glo wlẹnwin ehelẹ. Mí sọgan yin kiklọ po awubibọ po gbọn opà agbasazọ́n he pekuẹ de tọn, odlọ gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn, kavi ojlo lọ nado jla adọkunnu lẹ dali. Apọsteli Johanu flinnu mí dọ aihọn ehe to jujuyi po ojlo etọn po ga. (1 Joh. 2:15-17) Enẹwutu, mí dona wazọ́n sinsinyẹn nado wlebòna nuhe mí yiwanna lẹ bo basi hihọ́na owanyi mítọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na adọkunnu gbigbọmẹ tọn lẹ po.

20. Etẹwẹ a magbe nado wà nado sọgan wlebòna adọkunnu gbigbọmẹ tọn towe lẹ?

²⁰ Wleawufo nado dealọ sọn nudepope he sọgan yitẹn to owanyi ahundopo tọn towe na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn si mẹ. Zindonukọn nado to yẹwhehodọ po zohunhun po bo ma hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn towe na lizọnyizọn gbẹwhlẹngán tọn mítọn bu gbede blo. To nugbo he wá sọn aga lẹ dín vẹkuvẹku. Dile a to mọwà, a na bẹ ‘adọkun pli do olọn mẹ, fie ajotọ de ma nọ sẹpọ bọ okọ́ ma nọ dùnú te. Na fie adọkunnu towe te, finẹ wẹ ahun towe na te ga.’—Luku 12:33, 34.