Họ́ Dewe Sọta Omọ̀ Lẹgba Tọn Lẹ!

‘Tọ́n sọn omọ̀ Lẹgba tọn lẹ mẹ.’—2 TIM. 2:26.

NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?

Etẹwẹ mí dona kanse míde eyin mí tindo aṣa lọ nado nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go?

Etẹwẹ apajlẹ Pilati po Pita po tọn plọn mí gando avùnteninọ sọta

Nawẹ mí sọgan dapana numọtolanmẹ whẹhuhu tọn tintindo zẹjlẹgo gbọn?

1, 2. Omọ̀ Lẹgba tọn tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

LẸGBA to ogbé devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ tọn yàn. To vogbingbọn mẹ na gbéyantọ de he nọ hù nuyànwẹnna etọn, yanwle Satani tọn ma yin nado hù mí dandan gba. Kakatimọ, yanwle etọn tintan wẹ nado wle mí gbẹ̀te na mí nido wà ojlo etọn.—Hia 2 Timoti 2:24-26.

² Nado wle kanlin de gbẹ̀te, gbéyantọ de nọ yí omọ̀ tangan de zan. E sọgan yinuwa bọ kanlin lọ na tọ́n sọn bẹtẹn etọn, ehe na hẹn bọawuna ẹn nado wle e. Kavi e sọgan do fẹ́ṣà na kanlin lọ do nuglọ fide nado wle e to ajiji mẹ. Ayiha wintinwintin mọnkọtọn lẹ wẹ Lẹgba nọ yizan nado wle devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbẹ̀te. Eyin mí ma jlo dọ ewọ ni wle mí, mí dona tin to aṣeji bo na ayidonugo ohia he na gọalọna mí nado tunwun omọ̀ Satani tọn lẹ go. Hosọ ehe na dọhodo lehe mí sọgan họ́ míde sọta atọ̀n to omọ̀ he Lẹgba ko yizan po kọdetọn dagbe po lẹ mẹ do ji. Enẹlẹ wẹ (1) odẹ́ he yè ma dava, (2) obu po kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn po, gọna (3) numọtolanmẹ whẹhuhu tọn tintindo zẹjlẹgo. To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna omọ̀ Satani tọn awe devo lẹ.

HỌ́ DEWE SỌTA MIYỌ́N LỌ—ODẸ́ HE YÈ MA DAVA

3, 4. Etẹwẹ sọgan yin kọdetọn lọ eyin mí ma dava odẹ́ mítọn? Na apajlẹ.

³ Nado yàn kanlin lẹ tọ́njẹgbonu sọn bẹtẹn yetọn, gbéyantọ de nọ domiyọ́n apadewhe nukàn he lẹdo bẹtẹn lọ tọn bo nọ wle yé to whenue yé to tintẹnpọn nado họ̀n. To yẹhiadonu-liho, Lẹgba nọ tẹnpọn nado flọ miyọ́n do agun Klistiani tọn mẹ. To whenue ewọ flọ miyọ́n do agun mẹ, hagbẹ agun lọ tọn lẹ sọgan jo agun lọ he taidi bẹtẹn de do bọ ewọ na wle yé. Nawẹ mí sọgan kọnawudopọ hẹ Satani to mayọnẹn mẹ bo gbọnmọ dali jai jẹ omọ̀ etọn mẹ gbọn?

⁴ Devi Jakọbu yí odẹ́ jlẹdo miyọ́n go. (Hia Jakọbu 3:6-8.) Eyin mí ma dava odẹ́ mítọn, taidi miyọ́n de, odẹ́ mítọn sọgan hẹnnugble taun to agun mẹ. Nawẹ enẹ sọgan jọ gbọn? Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji: To opli agun tọn de whenu, nulila de yin bibasi dọ mẹmẹyọnnu de yin pipà taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn. To opli lọ godo, mẹmẹyọnnu awe delẹ dọhodo nulila lọ ji. Nulila lọ hùnhomẹ na omẹ tintan bọ e dọho dagbe gando mẹmẹyọnnu lọ go. Omẹ awetọ fọ́n ayihaawe dote gando mẹwhinwhàn mẹmẹyọnnu lọ tọn lẹ go bọ tlẹ dọ dọ e jlo na dọ̀n ayidonugo mẹdevo lẹ tọn wá ede ji poun wẹ. Mẹnu wẹ hiẹ na de taidi họntọn to wẹnlatọ awe enẹlẹ mẹ? E ma vẹawu nado yọ́n wẹnlatọ he sin hodidọ sọgan hẹn nuhahun wá agun lọ mẹ.

5. Nado họ́ míde sọta miyọ́n lọ he yin odẹ́ he yè ma dava, etẹwẹ mí dona kanse míde?

⁵ Nawẹ mí sọgan họ́ míde sọta miyọ́n lọ he yin odẹ́ he yè ma dava gbọn? Jesu dọmọ: “Sọn susugege nuhe tin to ahun mẹ lẹ tọn mẹ wẹ onù nọ dọtọ́n.” (Mat. 12:34) Enẹwutu, afọdide tintan wẹ nado gbeje ahun mítọn pọ́n. Be mí nọ dapana numọtolanmẹ agọ̀ he na zọ́n bọ mí na nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go ya? Di apajlẹ, to whenue mí sè dọ mẹmẹsunnu de to vivẹnudo na lẹblanulọkẹyi de, be onú tintan he mí nọ lẹn wẹ yindọ mẹwhinwhàn dagbe wẹ e tindo ya kavi dọ ṣejannabi wẹ to godo na vivẹnudido etọn lẹ? Eyin mí nọ saba lẹnnu agọ̀ gando mẹdevo lẹ go, e na yọ́n nado flindọ Lẹgba fọ́n ayihaawe dote gando mẹwhinwhàn Job he yin devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn de tọn lẹ go. (Job 1:9-11) Eyin mí tindo ayihaawe gando mẹmẹsunnu de go, mí na wà dagbe nado dindona nuhewutu mí to homọdọdo e go. Be mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado wàmọ nugbo ya? Kavi be e ma yindọ ahun mítọn ko yin hinhẹnflu gbọn gbigbọ wangbẹna tọn he gbayipe to azán godo tọn ehelẹ mẹ wẹ nẹ?—2 Tim. 3:1-4.

6, 7. (a) Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n delẹ he sọgan zọ́n bọ mí na nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go? (b) Nawẹ mí dona yinuwa gbọn eyin mẹde dọho agọ̀ gando mí go?

⁶ Mì gbọ mí ni dọhodo whẹwhinwhẹ́n devo delẹ ji he sọgan zọ́n bọ mí na nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go. Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ vlavo mí nọ jlo dọ mẹdevo lẹ ni doayi nuwadotana mítọn lẹ go. Enẹ sọgan zọ́n bọ mí na nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go nado dohia dọ mí pọnte hú yé. Kavi mí sọgan nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go nado suwhẹna ojlo matindo mítọn nado hẹn azọngban Klistiani tọn de di. Vlavo goyiyi wẹo, nuvẹun kavi whẹjijọ dindin wẹ to godo na homọdọdomẹgo mítọn, kọdetọn ylankan wẹ e nọ hẹnwa.

⁷ Mí sọgan lẹndọ mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado dọho agọ̀ gando mẹde go. Vlavo mẹlọ ko dọho agọ̀ gando mílọsu go. Eyin nuhe jọ do gowe niyẹn, flindọ e ma yin ahọsuyiyi wẹ na gbọ nuhahun lọ. Na taun tọn, mọwiwà na hẹn ninọmẹ lọ vantan bo nasọ hẹn homẹ Lẹgba tọn hùn, e ma yin Jiwheyẹwhe tọn. (2 Tim. 2:26) Nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado hodo apajlẹ Jesu tọn to whẹho ehe mẹ. To whenuena yè to vivlẹ ẹ, “ewọ lọsu ma jẹ omẹ vlẹ ji.” Kakatimọ, e “zindonukọn nado ze ede do alọmẹ na omẹ lọ he nọ yí dodo do dawhẹ.” (1 Pita 2:21-23) Jesu deji dọ Jehovah na penukundo whẹho lẹ go to aliho po ojlẹ he sọgbe to nukun Etọn mẹ po mẹ. Jidide dopolọ wẹ mílọsu dona tindo to Jiwheyẹwhe mẹ. Eyin ohó mítọn lẹ nọ jlọmẹdote, mí na gọalọ nado basi hihọ́na “gẹdẹ pọninọ jijọho tọn” to agun mítọn mẹ.—Hia Efesunu lẹ 4:1-3.

HỌ́ DEWE SỌTA FẸ́ṢÀ LỌ—OBU PO KỌGBIDINAMẸ PO

8, 9. Naegbọn Pilati do dá kú-whẹ̀ na Jesu?

⁸ Kanlin he jẹ fẹ́ṣà mẹ masọ nọ tindo mẹdekannujẹ ba. Mọdopolọ, mẹhe joawuna obu kavi kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn ko na yé dotẹnmẹ nado deanana apadewhe gbẹzan etọn tọn. (Hia Howhinwhẹn lẹ 29:25.) Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ sunnu voovo awe he joawuna obu po kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn po tọn bo pọ́n nuhe mí sọgan plọn sọn apajlẹ yetọn mẹ.

⁹ Ayimatẹn-gán Lomu tọn Pọntiu Pilati yọnẹn dọ Jesu yin homẹvọnọ, enẹwutu e ma jlo na gbleawuna ẹn. Pilati tlẹ dọ dọ Jesu ma wà “nudepope he jẹna okú.” Ganṣo, e dá kú-whẹ̀ na ẹn. Etẹwutu? Na Pilati joawuna kọgbidinamẹ gbẹtọgun lẹ tọn wutu wẹ. (Luku 23:15, 21-25) Nado jẹ yanwle yetọn kọ̀n, nukundiọsọmẹtọ lọ lẹ gbidikọna ẹn po awhá po dọmọ: “Eyin hiẹ tún dawe ehe dote, a ma yin họntọn Sesali tọn.” (Joh. 19:12) Pilati sọgan ko dibu nado hẹn otẹn etọn—kavi etlẹ yin ogbẹ̀ etọn—bu eyin ewọ nọ adà Klisti tọn mẹ. Taidi kọdetọn de, e joawuna ojlo Lẹgba tọn wiwà.

10. Etẹwẹ zọ́n bọ Pita do mọ́n Klisti?

¹⁰ Apọsteli Pita yin dopo to họntọn vivẹ́ Jesu tọn lẹ mẹ. E dọ to gbangba dọ Jesu wẹ Mẹsia lọ. (Mat. 16:16) To whenue devi delẹ tlẹ jo Jesu do na yé ma mọnukunnujẹ nuhe Jesu dọ de mẹ wutu, Pita gbọṣi adà Jesu tọn mẹ. (Joh. 6:66-69) Humọ, to whenue kẹntọ lẹ wá nado wle Jesu, Pita yí ohí de zan nado yiavùnlọna Klunọ etọn. (Joh. 18:10, 11) Etomọṣo to godo mẹ, Pita wá joawuna obu bo tlẹ mọ́n Jesu Klisti. Na ojlẹ vude, apọsteli lọ joawuna obu gbẹtọ tọn bo ma yinuwa po adọgbigbo po.—Mat. 26:74, 75.

11. Kọgbidinamẹ tẹlẹ wẹ mí dona nọavùnte sọta?

¹¹ Taidi Klistiani lẹ, mí ma dona joawuna kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn nado wà nuhe na hẹn homẹgble Jiwheyẹwhe. Azọ́nmẹyimẹdotọ kavi mẹdevo lẹ sọgan gbidikọna mí nado dolalo, fìnnú kavi doalọ to fẹnnuwiwa mẹ. Wehọmẹvi lẹ sọgan yin kọgbidina gbọn hagbẹ yetọn lẹ dali nado finwepọ́n, pọ́n yẹdide fẹnnuwiwa tọn, nù azọ̀, ṣì amasin-adínọ kavi ahàn sinsinyẹn zan, kavi doalọ to fẹnnuwiwa mẹ. Enẹwutu, etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado dapana omọ̀ lọ he yin awujijona obu po kọgbidinamẹ po he na zọ́n bọ mí na wà nuhe na hẹn homẹgble Jehovah?

12. Etẹlẹ wẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Pilati po Pita po tọn mẹ?

¹² Todin, mì gbọ mí ni pọ́n nuhe mí sọgan plọn sọn apajlẹ Pilati po Pita po tọn mẹ. Pilati ma yọ́n nususu gando Klisti go. Etomọṣo, e mọnukunnujẹemẹ dọ Jesu yin homẹvọnọ bo ma yin gbẹtọ paa de. Ṣigba, Pilati ma tindo whiwhẹ po owanyi na Jiwheyẹwhe nugbo lọ po gba. Enẹwutu, e bọawuna Lẹgba nado wle e gbẹ̀te. Na nuhe dù Pita, ewọ yiwanna Jiwheyẹwhe bosọ tindo oyọnẹn he pegan gando Ewọ go. Etomọṣo to ninọmẹ delẹ mẹ, e ma nọ jlẹkaji, dibu bo joawuna kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn. Whẹpo Jesu na yin wiwle, Pita yí-nùgo dọ: “Eyin mẹhe pò lẹpo tlẹ dahli, yẹn ma na wàmọ.” (Malku 14:29) Apọsteli lọ na ko penugo nado duto whlepọn he ewọ pehẹ to nukọn mẹ lẹ ji eyin e ko tindo pọndohlan Psalm-kantọ lọ tọn, mẹhe ze jidide etọn do Jiwheyẹwhe mẹ bo jihàn dọmọ: “OKLUNỌ tin to awhàn ṣie mẹ; yẹn ma obu na di: etẹ gbẹtọ sọgan wà hlan mi?” (Ps. 118:6) To ozán godo tọn he Jesu yizan to aigba ji mẹ, E plan Pita po apọsteli awe devo lẹ po yì jipa Gẹtsemani tọn mẹ. Ṣigba, Pita po hagbẹ etọn lẹ po damlọn kakati nado nọ nukle. Enẹwutu, Jesu fọ́n yé bo dọna yé dọmọ: “Mì nọ nọ̀ nukle bo nọ hodẹ̀, na mì nikaa biọ whlepọn mẹ.” (Malku 14:38) Ganṣo, Pita sọ vọ́ damlọn, podọ to godo mẹ, e wá joawuna obu po kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn po.

13. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí ma nado joawuna kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn?

¹³ Mí sọgan sọ plọn onú titengbe devo sọn apajlẹ Pilati po Pita po tọn mẹ: Avùnteninọ sọta kọgbidinamẹ nọ biọ dọ mí ni tindo jẹhẹnu voovo delẹ he dona wazọ́n to pọmẹ, yèdọ oyọnẹn he pegan, whiwhẹ, jlẹkajininọ, owanyi na Jiwheyẹwhe gọna budisi Jehovah, e ma yin budisi gbẹtọ. Eyin yise mítọn sinai do oyọnẹn he pegan ji, mí na yiavùnlọna nuyise mítọn lẹ po adọgbigbo po. Ehe na gọalọna mí nado duto obu gbẹtọ tọn ji bo nọavùnte sọta kọgbidinamẹ. Etomọṣo, mí ma dona lẹn gbede dọ mí ma sọgan dahli. Kakatimọ, mí dona gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi dọ mí tindo nuhudo huhlọn Jiwheyẹwhe tọn nado nọavùnte sọta kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn. Mí dona nọ biọ gbigbọ wiwe Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ bo dike owanyi he mí tindo na ewọ ni whàn mí nado yiavùnlọna oyín etọn po nujinọtedo etọn lẹ po. Humọ, mí dona nọ wleawudai whẹpo whlepọn lẹ nido sọawuhia. Di apajlẹ, awuwiwle jẹnukọn gọna odẹ̀ sọgan gọalọna ovi mítọn lẹ nado tẹdo nuhe sọgbe go to whenue hagbẹ yetọn lẹ na gbidikọna yé nado wà nuhe ma sọgbe.—2 Kọl. 13:7.a

DAPANA OMỌ̀ HE NỌ GÍDÍNÚ LỌ—NUMỌTOLANMẸ WHẸHUHU TỌN TINTINDO ZẸJLẸGO

14. Tadona tẹ kọ̀n wẹ Satani jlo dọ mí ni wá gando ylando he mí wà wayi lẹ go?

¹⁴ Omọ̀ devo he gbéyantọ lẹ nọ yizan nado wle kanlin wẹ nado yí opò kavi zannu pinpẹn de plá do okọ̀ na atin de to ali he ji nuyànwẹnna lọ nọ saba gbọn. Eyin kanlin de ma to aṣeji, e nọ fẹ́ okàn he hẹn omọ̀ lọ dote bọ zannu kavi opò lọ nọ flẹ jẹ e ji. Numọtolanmẹ whẹhuhu tọn tintindo zẹjlẹgo sọgan taidi agbàn pinpẹn enẹ he nọ gídínú. Mí sọgan yin ‘finfinyọ́n gbaugbau’ kavi jẹflumẹ taun to whenue mí flinnu jẹ ylando hoho de ji. (Hia Psalm 38:3-5, 8.) Ojlo Satani tọn wẹ nado hẹn mí wá tadona kọ̀n dọ Jehovah ma sọgan jona mí gbede podọ mí ma sọgan jẹ nubiọtomẹsi Etọn lẹ kọ̀n.

15, 16. Nawẹ hiẹ sọgan dapana omọ̀ numọtolanmẹ whẹhuhu tọn tintindo zẹjlẹgo gbọn?

¹⁵ Nawẹ hiẹ sọgan dapana omọ̀ enẹ he nọ gídínú gbọn? Eyin hiẹ ko doalọ to ylando sinsinyẹn de mẹ, yinuwa todin nado vọ́ haṣinṣan towe jlado hẹ Jehovah. Yì mọ mẹho lẹ bo biọ alọgọ yetọn. (Jak. 5:14-16) Wà nuhe go a pé lẹpo nado vọ́ ninọmẹ lọ jlado. (2 Kọl. 7:11) Eyin hiẹ mọ mẹplọnlọ yí, ma gbọjọ blo. Na nugbo tọn, mẹplọnlọ lọ yin ohia dọ Jehovah yiwanna we. (Heb. 12:6) Magbe nado dapana afọdide he plan we jẹ ylando lọ kọ̀n lẹ mlẹnmlẹn bo yinuwa sọgbe hẹ gbemima towe. To whenue hiẹ ko lẹnvọjọ bo diọ godo, deji dọ avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn sọgan súnsún ylando towe sẹ̀ pete.—1 Joh. 4:9, 14.

¹⁶ Numọtolanmẹ whẹhuhu tọn gbẹ́ nọ dotukla mẹdelẹ mahopọnna dọ Jehovah ko jona yé. Eyin ninọmẹ towe niyẹn, flindọ Pita po apọsteli he pò lẹ po jo Jesu, Visunnu Jehovah tọn do to ojlẹ he mẹ ewọ tindo nuhudo yetọn hugan te, ṣigba Jehovah jona yé. Dawe he yin didesẹ sọn agun Kọlinti tọn mẹ na fẹnnuwiwa awuhiọ tọn etọn wutu ṣigba bo lẹnvọjọ lọ mọ jona Jehovah tọn yí. (1 Kọl. 5:1-5; 2 Kọl. 2:6-8) Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọho gando gbẹtọ voovo he wà ylando sinsinyẹn bo lẹnvọjọ bọ Jiwheyẹwhe jona yé lẹ go.—2 Otan. 33:2, 10-13; 1 Kọl. 6:9-11.

17. Etẹwẹ ofligọ lọ sọgan wà na mí?

¹⁷ Jehovah na jona we bo wọn ylando he hiẹ wà wayi lẹ eyin a lẹnvọjọ nugbo bo kẹalọyi lẹblanu etọn. Ma lẹn gbede dọ avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn ma sọgan súnsún ylando towe lẹ sẹ̀ blo. Eyin hiẹ lẹnmọ, be a ko jẹ dopo to omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ niyẹn. Mahopọnna nuhe Lẹgba jlo dọ hiẹ ni yise, ofligọ lọ sọgan súnsún ylando mẹhe ko ṣinuwa bosọ lẹnvọjọ lẹpo tọn sẹ̀. (Howh. 24:16) Yise tintindo to ofligọ lọ mẹ sọgan gọalọna we ma nado yí numọtolanmẹ whẹhuhu tintindo zẹjlẹgo tọn do dotukla dewe. Podọ enẹ sọgan na we huhlọn nado yí ahun, ayiha, po alindọn towe lẹpo po do sẹ̀n Jiwheyẹwhe.—Mat. 22:37.

MÍ MA TIN TO WUNVI MẸ GANDO YANWLE SATANI TỌN LẸ GO

18. Nawẹ mí sọgan dapana omọ̀ Lẹgba tọn lẹ gbọn?

¹⁸ E ma yin omọ̀ wunmẹ he mẹ mí jẹ wẹ nọ duahunmẹna Satani gba, ṣigba yanwle egblemaku tọn etọn wẹ yindọ ewọ ni saa wle mí. Na mí ma tin to wunvi mẹ gando yanwle Satani Lẹgba tọn lẹ go wutu, mí sọgan dapana omọ̀ etọn lẹ. (2 Kọl. 2:10, 11) Eyin mí nọ biọ nuyọnẹn to odẹ̀ mẹ nado pehẹ whlepọn mítọn lẹ, mí ma na jai jẹ omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ. Jakọbu wlan dọmọ: “Eyin depope to mì mẹ gbọagba nuyọnẹn tọn, gbọ e ni nọ to bibiọ Jiwheyẹwhe zọnmii, na ewọ nọ yí alọtútlú do na mẹlẹpo matin whẹgbledomẹ; podọ e na yin nina ẹn.” (Jak. 1:5) Mí dona nọ yinuwa sọgbe hẹ odẹ̀ mítọn lẹ gbọn oplọn mẹdetiti tọn gbesisọ tọn bibasi po Ohó Jiwheyẹwhe tọn yíyí-do-yizan mẹ po dali. Owe sinai do Biblu ji he pipli afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ tọn nọ wleawuna lẹ nọ tá hinhọ́n do omọ̀ Lẹgba tọn lẹ ji bo nọ gọalọna mí nado dapana yé.

19, 20. Naegbọn mí dona gbẹwanna oylan?

¹⁹ Odẹ̀ po Biblu pinplọn po nọ gọalọna mí nado yiwanna nuhe sọgbe. To ojlẹ dopolọ mẹ, nujọnu wẹ e yin dọ mí ni plọn nado nọ gbẹwanna oylan. (Ps. 97:10) Ayihamẹlinlẹnpọn do kọdetọn he afọdidona ojlo ṣejannabi tọn nọ hẹnwa lẹ ji sọgan gọalọna mí nado dapana yé. (Jak. 1:14, 15) Eyin mí plọn nado gbẹwanna oylan bo yiwanna nuhe sọgbe nugbo, nuhe Satani nọ yizan nado dọ̀n mí lẹ na nọ hiọawu na mí.

²⁰ Lehe mí dopẹ́ do sọ dọ Jiwheyẹwhe nọ gọalọna mí ma nado jẹ omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ! Jehovah nọ whlẹn mí “sọn mẹylankan lọ si” gbọn gbigbọ wiwe etọn, Ohó etọn po titobasinanu etọn po gblamẹ. (Mat. 6:13) To hosọ he bọdego mẹ, mí na mọ lehe mí sọgan dapana omọ̀ awe devo lẹ do, yèdọ omọ̀ he Lẹgba nọ yizan po kọdetọn dagbe po nado wle devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbẹ̀te.

Nọte Gligli bo Dapana Omọ̀ Satani Tọn Lẹ!

“Nọte gligli sọta ayiha wintinwintin Lẹgba tọn lẹ.”—EFE. 6:11.

NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?

Nawẹ devizọnwatọ Jehovah tọn de sọgan dapana ojlo agbasanu lẹ tọn gbọn?

Etẹwẹ sọgan gọalọna alọwlemẹ Klistiani de ma nado jai jẹ omọ̀ ayọdide tọn mẹ?

Naegbọn hiẹ yise dọ alenu wẹ e yin nado nọte gligli sọta ojlo agbasanu lẹ tọn po fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn po?

1, 2. (a) Naegbọn Satani do gbẹwanna mẹyiamisisadode lẹ po “lẹngbọ devo lẹ” po? (b) Omọ̀ Satani tọn tẹlẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

SATANI LẸGBA gbẹwanna gbẹtọvi lẹ, titengbe mẹhe nọ sẹ̀n Jehovah lẹ. Na nugbo tọn, Satani to awhànfun sọta pipotọ mẹyiamisisadode lẹ tọn. (Osọ. 12:17) Klistiani adọgbotọ ehelẹ wẹ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to azọ́n yẹwhehodidọ egbezangbe tọn mẹ bosọ nọ dohia gbẹtọ lẹ dọ Satani wẹ to gandu do aihọn ehe ji. Lẹgba sọ gbẹwanna “lẹngbọ devo lẹ” he yin godonọnamẹtọ mẹyiamisisadode lẹ tọn bo tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi—yèdọ todido he Satani ko hẹnbu. (Joh. 10:16) Abajọ e do to homẹgble! Enẹwutu, vlavo mí tindo todido olọn mẹ tọn wẹo kavi aigba ji tọn, Satani ma jlo dagbemẹninọ mítọn paali. Yanwle etọn wẹ nado wle mí do omọ̀ etọn mẹ.—1 Pita 5:8.

² Nado sọgan jẹ yanwle etọn kọ̀n, Satani ko wleawuna omọ̀ voovo lẹ. Na ewọ ‘ko tọ́nnukunna ayiha’ mayisenọ lẹ tọn wutu, yé ma nọ kẹalọyi wẹndagbe lọ podọ yé ma nọ doayi omọ̀ etọn lẹ go. Ṣigba, mẹhe ko kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn delẹ lọsu ko jai jẹ omọ̀ Lẹgba tọn lẹ mẹ. (2 Kọl. 4:3, 4) Hosọ he jẹnukọn do lehe mí sọgan dapana omọ̀ Satani tọn atọ̀n delẹ do hia: (1) odẹ́ he yè ma dava, (2) obu po kọgbidinamẹ mẹdevo lẹ tọn po, gọna (3) numọtolanmẹ whẹhuhu tọn tintindo zẹjlẹgo. Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe mí sọgan nọte gligli sọta omọ̀ Satani tọn awe devo lẹ do—yèdọ ojlo agbasanu lẹ tọn po ayọdide po.

OJLO AGBASANU LẸ TỌN —OMỌ̀ LỌ HE NỌ FINYỌ́N GBẸTỌ HÙ

3, 4. Nawẹ magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ sọgan zọ́n bọ mẹde na doafọna agbasanu lẹ gbọn?

³ To dopo to oló he Jesu do lẹ mẹ, e donù okún he yin dido do owùn lẹ ṣẹnṣẹn go. E dohia dọ mẹde sọgan sè ohó lọ, “ṣigba magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ po huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn po gbidikọna ohó lọ, bọ ewọ ma tindo sinsẹ́n.” (Mat. 13:22) Na nugbo tọn, ojlo agbasanu lẹ tọn yin dopo to omọ̀ he kẹntọ mítọn Satani nọ yizan lẹ mẹ.

⁴ Onú awe delẹ sọgan gbidikọna ohó lọ kavi finyọ́n ẹn hù, eyin awe lẹ yinuwado mí ji. Onú tintan wẹ “magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ.” To “ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ” ehelẹ mẹ, nuhe sọgan hẹn magbọjẹ wá na mí lẹ sù taun. (2 Tim. 3:1) Na ahivivẹ nulẹ tọn po azọ́nmamọwa po fọ́n bo to agayi, e sọgan vẹawu nado mọ dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. Humọ, mí sọgan yin magbọjẹnọ gando sọgodo go bo hanú dọ, ‘Be n’na tindo akuẹ he pemẹnu to whenue n’na poyọnho bo ma sọgan wazọ́n ba ya?’ Magbọjẹ enẹlẹ ko sisẹ́ mẹdelẹ nado doafọna adọkunnu lẹ po linlẹn lọ po dọ akuẹ na basi hihọ́na yé.

5. Nawẹ ‘huhlọn adọkunnu lẹ tọn’ sọgan klọ́ mí gbọn?

⁵ Onú awetọ he go Jesu donù wẹ “huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn.” Onú awe enẹlẹ—magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ po huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn po—to pọmẹ sọgan gbidikọna ohó lọ. Biblu dohia dọ “akuẹ yin agbó” kavi hihọ́. (Yẹwh. 7:12) Etomọṣo, afọdidona adọkunnu lẹ ma yin nuyọnẹnnu. Mẹsusu ko wá mọdọ lehe yé to vivẹnudo nado bẹ adọkunnu lẹ pli do sọ, mọ wẹ yé nọ jẹ omọ̀ agbasanu lẹ bibẹpli tọn mẹ do niyẹn. Mẹdelẹ tlẹ ko lẹzun afanumẹ na adọkunnu lẹ.—Mat. 6:24.

6, 7. (a) Nawẹ ojlo agbasanu lẹ tọn sọgan yin owù to azọ́nmẹ gbọn? (b) Etẹwẹ Klistiani de dona na ayidonugo hugan to whenue e pannukọn nuzedonukọnnamẹ gàngodo-zọ́n tọn?

⁶ Mí sọgan jẹ awuwlena ojlo agbasanu lẹ tọn ji to mayọnẹn mẹ. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji. Ogán towe dọnsẹpọ we bo dọna we dọ: “N’tindo wẹndagbe de na we! Azọ́nwhé mítọn mọ azọ́n daho de yí. Ehe na biọ dọ mí ni wà gàngodo-zọ́n to osun he ja lẹ mẹ. Amọ́ nuhe họnwun wẹ yindọ, akuẹ na jẹ akuẹ ji na we.” Nawẹ hiẹ na yinuwa gbọn eyin a pannukọn nuzedonukọnnamẹ mọnkọtọn? Nugbo wẹ dọ azọngban towe wẹ nado penukundo nuhudo agbasa tọn whẹndo towe tọn lẹ go, ṣigba azọngban towe ma fó do finẹ. (1 Tim. 5:8) Hiẹ sọ dona lẹnnupọndo whẹho susu devo lẹ ji ga. Whenu nẹmu wẹ gàngodo-zọ́n lọ na yí to asi we? Be agbasazọ́n towe na jántẹnna nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ he bẹ opli agun tọn lẹ po sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn towe po hẹn wẹ ya?

⁷ To whenue hiẹ to nulẹnpọn do nudide he a na basi ji, etẹwẹ a na na ayidonugo hugan? Be lehe gàngodo-zọ́n lọ na hẹn akuẹ susu wá na we do wẹ ya kavi lehe e sọgan bẹpla gbigbọnọ-yinyin towe do? Be apàpà lọ nado mọ akuẹ susu na zọ́n bọ hiẹ ma na ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ wẹ ya? Apajlẹ enẹ dohia dọ ojlo agbasanu lẹ tọn sọgan zọ́n bọ hiẹ na dovọ́na gbigbọnọ-yinyin towe po whẹndo towe tọn po. Eyin ninọmẹ mọnkọtọn mẹ wẹ a te to alọnu din, nawẹ hiẹ sọgan nọte gligli bo ma dike ojlo agbasanu lẹ tọn ni bẹpla we gbọn?—Hia 1 Timoti 6:9, 10.

8. Apajlẹ Owe-wiwe tọn tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mí nado gbeje gbẹzan mítọn pọ́n?

⁸ Ma nado dike ojlo agbasanu lẹ tọn ni finyọ́n mí hù, mí dona nọ gbeje gbẹzan mítọn pọ́n sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Mí ma na jlo gbede nado yinuwa taidi Esau he ma yọ́n pinpẹn gbigbọnu lẹ tọn! (Gẹn. 25:34; Heb. 12:16) Mọdopolọ, mí ma dona taidi dẹpẹ he Jesu dọna nado yì sà nutindo etọn lẹ bo na wamọnọ lẹ podọ nado lẹzun hodotọ etọn. Biblu dọ dọ dẹpẹ lọ “dedo po awubla po, na e tindo adọkunnu susu wutu.” (Mat. 19:21, 22) Adọkunnu lẹ duahunmẹna dẹpẹ lọ sọmọ bọ lẹblanulọkẹyi daho de gbọ e go—enẹ wẹ nado lẹzun hodotọ dawe klohugan he nkọ ma nọgbẹ̀ pọ́n tọn. Enẹwutu, họ́ dewe ma nado hẹn lẹblanulọkẹyi towe nado yin devi Jesu Klisti tọn bu.

9, 10. Etẹwẹ yin pọndohlan Owe-wiwe lẹ tọn gando agbasanu lẹ go?

⁹ Nado sọgan nọavùnte sọta nuhiha zẹjlẹgo gando agbasanu lẹ go, mí dona hodo tudohomẹnamẹ Jesu tọn dọmọ: “Mì yin magbọjẹnọ gbede blo, dọ, ‘Etẹ mí na dù?’ kavi, ‘Etẹ mí na nù?’ kavi, ‘Etẹ mí na do?’ Na ehe lẹpo wẹ onú he akọta lẹ nọ to afọdona vẹkuvẹku. Na Otọ́ mìtọn olọn tọn yọnẹn dọ mì tindo nuhudo onú ehe lẹpo tọn.”—Mat. 6:31, 32; Luku 21:34, 35.

¹⁰ Kakati nado joawuna huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn, dovivẹnu nado wleawuna pọndohlan Biblu-kantọ Aguli tọn, mẹhe dọmọ: “A na ohẹ́n kavi adọkun mi blo: yí núdùdù he pé mi na mi dù.” (Howh. 30:8) Aguli mọnukunnujẹemẹ dọ akuẹ sọgan basi hihọ́namẹ, ṣigba e sọgan sọ doyẹklọmẹ. Mí ma dona wọn dọ magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ po huhlọn mẹkiklọ adọkunnu lẹ tọn po sọgan tlọ mí to gbigbọ-liho. Nuhiha zẹjlẹgo gando agbasanu lẹ go sọgan zọ́n bọ hiẹ ma nasọ tindo whenu, huhlọn kavi ojlo nado ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ ba. Enẹwutu, magbe ma nado jẹ omọ̀ Satani tọn he yin ojlo agbasanu lẹ tọn mẹ.—Hia Heblu lẹ 13:5.

AYỌDIDE—ODÒ WHIWHLÁ DE

11, 12. Nawẹ haṣinṣan wunmẹ he Klistiani de tindo hẹ azọ́nwatọgbẹ́ etọn de sọgan dekọtọn do ayọdide mẹ gbọn?

¹¹ Gbéyantọ he jlo na wle gbekanlin daho de sọgan kùndò do ali he ji kanlin lọ nọ yawu gbọn bo na yí núyọ po okọ́ po do odò lọ nù. Taidi odò enẹ, dopo to omọ̀ Satani tọn he mẹ e bọawu hugan nado jẹ lẹ mẹ wẹ fẹnnuwiwa. (Howh. 22:14; 23:27) Klistiani susu wẹ ko jẹ odò enẹ mẹ na yé ze yede do ninọmẹ owù tọn lẹ mẹ wutu. Alọwlemẹ Klistiani delẹ deayọ na yé wleawuna haṣinṣan owanyi tọn agọ̀ hẹ mẹhe ma yin alọwlemẹ yetọn wutu.

¹² Klistiani de sọgan wleawuna haṣinṣan owanyi tọn agọ̀ to azọ́nmẹ. Dodinnanu de dohia dọ hugan mado-awe yọnnu he deayọ lẹ tọn po nudi sunnu atọ̀n to ẹnẹ ji he deayọ lẹ tọn po wẹ wàmọ hẹ azọ́nwatọgbẹ́ yetọn. Be azọ́n towe nọ biọ dọ hiẹ ni wazọ́n dopọ hẹ omẹ vijinu awetọ tọn lẹ wẹ ya? Eyin mọ wẹ, haṣinṣan alọpa tẹwẹ a tindo hẹ yé? Be hiẹ nọ ze dogbó lẹ dai ma nado dike haṣinṣan mìtọn ni zẹ̀ azọ́n tọn go ya? Di apajlẹ, eyin mẹmẹyọnnu de tindo aṣa nado nọ dọhodopọ hẹ azọ́nwatọgbẹ́ etọn sunnu de whẹwhẹ, mẹmẹyọnnu lọ sọgan jẹ aṣlihó etọn lẹ dọna ẹn ji kakajẹ nuhahun whẹndo tọn etọn lẹ ji. Kavi eyin mẹmẹsunnu de vẹ́ hẹ azọ́nwatọgbẹ́ etọn yọnnu de, mẹmẹsunnu lọ sọgan jẹ nulẹnpọn ji dọ: “Linlẹn ṣie lẹ nọ yọ́n to nukun etọn mẹ, podọ e nọ dotoaina mi po sọwhiwhe po. Nuyiwa ṣie lẹ sọ nọ jẹ etọn ji. Homẹ ṣie na ko hùn eyin asi ṣie nọ yinuwa hẹ mi dole to whégbè!” Be hiẹ doayi e go dọ e bọawu dọ Klistiani he tin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ lẹ ni deayọ ya?

13. Nawẹ awuwiwlena haṣinṣan owanyi tọn agọ̀ sọgan wá aimẹ to agun mẹ gbọn?

¹³ Awuwiwlena haṣinṣan owanyi tọn agọ̀ hẹ mẹhe ma yin alọwlemẹ mẹtọn sọgan wá aimẹ etlẹ yin to agun mẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ jọnun ehe ji. Daniel po asi etọn Saraha po yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn lẹ. Daniel dọ dọ emi yin “mẹho agun tọn de he ma nọ gbẹ́ azọngban depope.” E nọ kẹalọyi lẹblanulọkẹyi depope he yin zizedonukọnna ẹn po jejejininọ po. Daniel plọn Biblu hẹ dẹpẹ atọ́n delẹ, podọ atọ̀n to yé mẹ yí baptẹm. Mẹmẹsunnu yọyọ atọ̀n ehelẹ tindo nuhudo alọgọ tọn taun. To whenue alọnu Daniel tọn nọ ján po azọngban agun tọn etọn lẹ po, Sarah wẹ nọ saba penukundo dẹpẹ lọ lẹ go. To ojlẹ vude godo, nuhe wá jọ die: Dẹpẹ he ṣẹṣẹ yí baptẹm enẹlẹ tindo nuhudo dọ mẹde ni nọ gọalọna yé to numọtolanmẹ-liho, podọ Sarah nọ wàmọ. Ṣigba Sarah lọsu tindo nuhudo ayidonugo tọn, podọ e nọ mọ ehe sọn dẹpẹ he ṣẹṣẹ yí baptẹm enẹlẹ dè. Ninọmẹ enẹ hẹn owù daho de wá. Daniel dọmọ: “Osun susu enẹlẹ he asi ṣie yizan nado gọalọ zọ́n bọ gbigbọnọ-yinyin etọn depò taun bọ e tindo nuhudo ayidonugo vonọtaun tọn. Nuhe sọ wá hẹn ninọmẹ lọ vantan wẹ yindọ n’ma to ayidonugo na ẹn sọmọ, podọ ehe hẹn nugbajẹmẹji wá. Asi ṣie deayọ hẹ dopo to dẹpẹ he ṣẹṣẹ yí baptẹm enẹlẹ mẹ. Lẹblanulọkẹyi ṣie lẹ duahunmẹna mi sọmọ bọ n’ma tlẹ doayi e go paali dọ ninọmẹ gbigbọmẹ tọn etọn ko yìdo taun.” Nawẹ hiẹ sọgan dapana nugbajẹmẹji mọnkọtọn gbọn?

14, 15. Etẹwẹ sọgan gọalọna alọwlemẹ Klistiani lẹ ma nado jẹ omọ̀ ayọdide tọn mẹ?

¹⁴ Nado dapana omọ̀ ayọdide tọn, nọ lẹnnupọndo nuhe gbemima alọwle tọn bẹhẹn lẹ ji. Jesu dọmọ: “Nuhe Jiwheyẹwhe ko kọndopọ mì dike mẹde klan ẹn blo.” (Mat. 19:6) Ma lẹn gbede dọ lẹblanulọkẹyi he a tindo to agun mẹ lẹ yin nujọnu hugan alọwlemẹ towe blo. Humọ, flindọ alọwlemẹ towe jijodo gbọzangbọzan nado yí whenu towe zan na nuwiwa he ma yin dandan tọn lẹ sọgan yin ohia lọ dọ nuhahun tin to alọwle towe mẹ, podọ enẹ sọgan ze we do whlepọn mẹ bo dekọtọn do ylando sinsinyẹn mẹ.

¹⁵ Todin, eyin mẹho agun tọn de wẹ hiẹ yin, nukun tẹwẹ hiẹ dona nọ yí do pọ́n lẹngbọpa lọ? Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Mì yìn lẹngbọpa Jiwheyẹwhe tọn he yin zizedo alọmẹ na mì, e yin po mananọmawà po blo, ṣigba sọn ojlo mẹ wá; mọdopolọ e yin po owanyi na ale mawadodo tọn po blo, ṣigba po jejejininọ po.” (1 Pita 5:2) Taidi mẹho agun tọn de, e họnwun dọ hiẹ ma dona dovọ́na hagbẹ agun lọ tọn lẹ. Etomọṣo, azọngban lẹngbọhọtọ tọn ma dona jántẹnna azọngban towe taidi asu. E ma sọgbe, podọ owùnu wẹ e tlẹ yin nado to dewe yizan na agun lọ ṣigba bo dovọ́na nuhudo alọwlemẹ towe tọn lẹ. Daniel he go mí donù wayi dọ dọ, “E ma yin nuyọnẹnnu paali dọ azọngban towe lẹ hinhẹndi ni glọnalina we ma nado penukundo whẹndo towe go.”

16, 17. (a) Afọdide nuyọnẹn tọn tẹlẹ wẹ alọwlemẹ Klistiani lẹ sọgan ze to azọ́nwatẹn yetọn nado hẹn ẹn họnwun dọ dotẹnmẹ ma tin na haṣinṣan owanyi tọn depope hẹ mẹdevo? (b) Na apajlẹ zinjẹgbonu delẹ tọn he sọgan gọalọna Klistiani lẹ nado dapana ayọdide.

¹⁶ Nado gọalọna Klistiani lẹ nado dapana omọ̀ ayọdide tọn, ayinamẹ dagbe susu ko yin awuwlena do Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn po Réveillez-vous! po mẹ. Di apajlẹ, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 septembre 2006 na ayinamẹ dọmọ: “To azọ́nwatẹn lẹ podọ to fidevo lẹ, dapana ninọmẹ he sọgan hẹn we tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ mẹde. Di apajlẹ, gàngodo-zọ́n wiwà dopọ hẹ omẹ vijinu awetọnọ de sọgan hẹn whlepọn wá. Taidi sunnu kavi yọnnu he ko wlealọ de, hiẹ dona hẹn ẹn họnwun gbọn hodidọ po nuyiwa towe po dali dọ dotẹnmẹ ma tin na haṣinṣan owanyi tọn depope hẹ mẹdevo. Taidi mẹhe nọ doafọna jijọ-di-Jiwheyẹwhe, hiẹ ma na jlo nado dọ̀n ayidonugo he ma sọgbe wá dewe ji gbọn aihun gblewa tọn didà kavi aṣọ́dido po nusisọ́ he zẹ̀pá po dali gba. . . . Fọto alọwlemẹ towe po ovi towe lẹ po tọn tintindo to yakẹ to azọ́nwatẹn lọ na yinuwa taidi nuflinmẹ de na we podọ na mẹdevo lẹ dọ whẹndo towe yin nujọnu na we. Magbe ma nado na tuli kavi na dotẹnmẹ owanyi oklọ tọn he mẹdevo dohia.”

¹⁷ Hosọ lọ “La fidélité conjugale : que signifie-t-elle vraiment?” (Nugbonọ-yinyin Na Alọwlemẹ Towe: Etẹwẹ E Zẹẹmẹdo Taun) he sọawuhia to Réveillez-vous! avril 2009 tọn mẹ na avase sọta nulinlẹnpọn do haṣinṣan owanyi tọn tintindo hẹ mẹhe ma yin alọwlemẹ mẹtọn ji. Hosọ lọ dohia dọ nulinlẹnpọn do haṣinṣan owanyi tọn mọnkọtọn ji sọgan planmẹ yì ayọdide kọ̀n. (Jak. 1:14, 15) Eyin hiẹ ko wlealọ, e na yọ́n dọ hiẹ po alọwlemẹ towe po ni nọ gbadopọnna ayinamẹ enẹlẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Jehovah lọsu wẹ ze tito alọwle tọn dai, podọ onú wiwe wẹ alọwle yin. Enẹwutu, aliho dagbe de nado dohia dọ hiẹ yọ́n pinpẹn onú wiwe lẹ tọn wẹ nado nọ de whenu dovo nado dọhodopọ hẹ alọwlemẹ towe do alọwle mìtọn ji.—Gẹn. 2:21-24.

18, 19. (a) Etẹwẹ nọ yin kọdetọn ayọdide tọn lẹ? (b) Ale tẹlẹ wẹ nugbonọ-yinyin na alọwlemẹ mẹtọn nọ hẹnwa?

¹⁸ Eyin ojlo lọ wá na we nado wleawuna haṣinṣan owanyi tọn hẹ mẹhe ma yin alọwlemẹ towe, lẹnayihamẹpọn do kọdetọn vẹadi galilọ po ayọdide po tọn lẹ ji. (Howh. 7:22, 23; Gal. 6:7) Mẹhe nọ doalọ to fẹnnuwiwa mẹ lẹ nọ hẹn homẹgble Jehovah, podọ yé nọ gbleawuna alọwlemẹ yetọn po yewlẹ lọsu po. (Hia Malaki 2:13, 14.) To vogbingbọn mẹ na omẹ enẹlẹ, mẹhe hẹn walọ dagbe yetọn go lẹ nọ duvivi ale susu tọn. Gbọnvona todido he yé tindo nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji, yé sọ nọ duvivi gbẹzan dagbe de tọn bosọ nọ tindo ayihadawhẹnamẹnu wiwe de.—Hia Howhinwhẹn lẹ 3:1, 2.

¹⁹ Psalm-kantọ lọ jihàn dọmọ: “Daho wẹ jijọho he yé he yiwanna osẹ́n [Jiwheyẹwhe tọn] lẹ tindo: Yé ma tindo nuhẹnmẹ klẹnafọ ahlida tọn depope.” (Ps. 119:165) Enẹwutu, nado sọgan lùn ojlẹ ylankan he mẹ mí to gbẹnọ te ehelẹ tọ́n, yiwanna nugbo lọ bo “nọ payi tlala dọ lehe [hiẹ] to zọnlinzin do ni ma yin taidi nulunọ blo ṣigba taidi nuyọnẹntọ.” (Efe. 5:15, 16) Satani ko wleawuna omọ̀ susu nado wle sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ gbọn aliho lẹpo mẹ. Ṣigba, mí tindo nuhe na gọalọna mí lẹpo nado nọavùnte sọta ẹ. Jehovah ko wleawu nuhe mí tindo nuhudo etọn lẹpo tọn na mí nido sọgan “nọte gligli” bo “ṣimiyọ́n ogá miyọ́nnọ mẹylankan lọ tọn lẹpo.”—Efe. 6:11, 16.