Juta täi kärekäre ye känändre

1. ¿Dre rabai bare Jerusalenbätä niebare Jesukwe?

JESÚS jämi krüte ye känenkri nitre ja tötikaka kwe ie niebare kwe. Jerusalén ye ketaikä ye jutuadre ietre ngwane gitiadre jötrö ngwarbe (Luc. 21:20). Kukwe niebare ye nämäni nitre romano käkwe Jerusalén ketaninkä ta ye ngwane, ka nikani ta ye bitikäre Jerusalén aune templo ye ganinte profecía ne rabai bare bobu jire (Luc. 21:​21, 22).

2. ¿Pablokwe dre niebare nitre kristiano nünanka Jerusalén aune Judea ye ie?

² Nitre rükä romano jämi juta Jerusalén ye ketekä ta ngwane, Pablo kukwe ütiäte niebare nitre kristiano nünanka Jerusalén aune Judea ye ie. Kukwe ye kädekata Carta a los Hebreos nengwane. Yete niarakwe mäträbare nitre kristiano yebätä ne kwe ja mikadre juto kwetre rabatekäre kwäre ñobätä ñan aune Jerusalén ye gaite. Akwa yekäre niaratre tädre juto ju kwetre sribi kwetre ye tuanmetrekäre. Yebätä, niebare kwe ietre: “Juta nünankrä kärekäre nie ñakare kä nebätä aune juta mada jatadi bitin abokän nita näin känene jankunu” (Heb. 13:14).

3. ¿“Juta bitin ye abokän meden”, aune ñobätä nita känene?

³ Nitre kristiano mikani yakrä jai, ngitiani juta Jerusalén aune Judea ye bäre mento ngwane, akwa kukwe nuainbare kwetre käkwe niaratre kriemikani. Nengwane ni kötaita ni ñan tä tö ngwen ngwian, nitre kä nebätä ie yebätä. ¿Akwa ñobätä ni ñan tä nuainne? Kä ne ñan täi raire yebätä nita tö ngwen kwatibe juta bitin ie. Ye abokän Gobran Ngöbökwe (Heb. 11:10; Mat. 6:33). Kukwe tikabare Pablokwe nitre kristiano hebreo ie ye käkwe niaratre dimikani nain jankunu juta bitin ye kokwäre aune ño ja mikakäre juto Jerusalén gate jämi ye känenkri yebätä dre raba nemen gare nie ja töi kräke kukwe yebätä.

JEHOVÁ ÑAKA NI TUAINMETRE KAIBE YEI NIKWE TÖI NGWANDRE

4. ¿Ñobätä juta Jerusalén ye namani ütiäte nitre kristiano judío kräke?

⁴ Kä 33 yete konkrekasion kristiana kena ükaninte kä Jerusalén yekänti. Yete nitre konkrekasion ngübabitikä namani sribire. Ju nämäne nitre judiokwe aune jondron ütiäte nämene yete kwetre yebätä juta Jerusalén nämene ütiäte kräketre. Akwa niaratre gitiadre Jerusalén aune Judea ye bäre Jesukwe niebare ietre (Mat. 24:16).

5. ¿Pablokwe dre nuainbare nitre kristiano mikakäre juto?

⁵ Pablokwe nitre kristiano dimikani ne kwe tädrera juto biare gitiakäre. Akwa yekäre juta Jerusalén nämäne tuin ño Jehovai ye erere mikadre tuin kwetre jai, templo, sacerdocio aune sacrificio nuain nämäne ye ñan namani ütiäte (Heb. 8:13). Nitre kwatí ñan Mesías kani ngäbiti. Ngöbö mikakäre täte ye kräke templo ñan namani bäri ütiäte mada yebätä juta Jerusalén gaite (Luc. 13:​34, 35).

6. ¿Pablokwe mäträbare ye ñobätä namani kwin nitre kristiano kräke? Hebreos 13:​5, 6.

⁶ Pablo tärä tikani nitre hebreo ie ngwane, Jerusalén ye nämene ütiäte. Aune ni kukwe tikaka romano kä Plinio nünanka kä ye näire käkwe kukwe ye erere niebare (Historia Natural, libro V, traducción de Gerónimo de Huerta). Kä kwatire kwatire nitre judío kä jene jene känti nämene niken yete fiesta käi ngwankäre juto jabätä, yebätä juta ye nämene jondron bäkäne aune ngwian bäkäne. Yebätä, nitre kristiano ruäre nämene nüne kwin nie raba. Yebätä Pablo kukwe ne niebare ietre: “Munkwe ñan ngwian tare dikaro aune jondron ño ño tä munkwe ye abokän käi ngwian nuäre jabätä munkwe”. Jehová kukwe käbämikani ietre ye ngwaninta törö kwe ie, känti niebare kwe: “Niara ñaka ni mikaite kaibe jire” (ñäkädre Hebreos 13:​5, 6 yebätä; Deut. 31:6; Sal. 118:6). Ye käkwe nitre judío aune nitre Jerusalén ye dimikani. Ñobätä ñan aune tärä ye rabadre känti ngwane, niaratre rabadre ju aune jondron kwe ye tuenmetre. Aune rabadre niken kä mada känti nüne jondron braibe biti.

7. ¿Ñobätä ni raba tö ngwen bäri Jehovai kä nengwane?

⁷ Dre nemen gare nie: Ja mräkätre kristiano siklo kena erere, ni tädre ngwäte aune juto biare ja üairebiti (Luc. 21:​34-36). Ni tädrera juto kukwe tare rakadikä kräke (Mat. 24:21). Kä gate kebera aisete nikwe jondron ruäre o jökrä tuainmetre yebiti Jehová ñan ni mikaite kaibe ni täi tö ngwen nikwe bämikai. Akwa jämi nemen bare känenkri ¿dre nuaindre? Nita kukwe meden den nuaindre jai o töita drebätä yebiti nita tö ngwen Jehovai nikwe bämikadre (1 Tim. 6:17). Kukwe nakaninkä nitre kristiano siklo kena yebätä ye tä nun dimike ja tuakäre kukwe rakadikä yebe. Akwa ja tare nikadi kri ye kwain nakenkä ngwane dre nuaindre ye ¿ño köböite rabadre gare nie?

NITRE NI JI NGWANKA YE KUKWE MIKADRE TÄTE

8. ¿Jesukwe dre nuainmana nitre nänkä ben ie?

⁸ Pablo kukwe tikabare nitre kristiano hebreo ye bitikäre kä nikani ruäre ta ngwane, nitre rükä romano Jerusalén ketaninkä ta. Ye ngwane, nitre kristiano gitiadre nükani gare ietre (Mat. 24:3; Luc. 21:​20, 24). Akwa ¿rikadre meden kwäre? Jesukwe nebe niebare: ‘Nire nire tä Judeate gitiadre ngutuä kokwäre’ (Luc. 21:21). Akwa ye näire ngutuä nämäne ere. Aisete ¿meden kokwäre gitiadre?

9. ¿Meden kwäre nitre kristiano gitiadre ye ñobätä namani ngwentari jai raba ruin nie? (Mapa mikadre ñärärä).

⁹ Kä nämäne krubäte gitiakäre nitre kristiano ie: ñodre, Samaria, Galilea, ngutuä Hermón aune Líbano, arato ñö Jordán yebätä kwäräkri ngutuä nämäne ruäre (mapa mikadre ñärärä). Ngutuä ne ruäre abokän nämene tuin kwin ja kriemikakäre nitre judío ie. Ñodre Gamala, ye ñan nuäre rabakäre yete nütü nämä kwetre. Akwa nitre rükä romano käkwe Gamala ye ganinte aune nitre kwatí krütani.a

10, 11. a) ¿Jehovakwe nitre kristiano ye jie ngwani ño? (Hebreos 13:​7, 17). b) ¿Nire nire ja mikani täte yebätä dre namani bare? (Üai mikadre ñärärä).

¹⁰ ¿Medenkwäre nitre kristiano rabadre niken ye namani gare ño ietre? Jehovakwe nitre kristiano Jerusalén jie ngwani konkrekasionbiti. Kä nikani ta bitikäre ni ja tötikaka kri Eusebio käkwe tikabare “rü kömika jämi ye känenkri niaratre rabadre niken kä Perea känti (juta ye kädekata Pella)” kukwe ye mikani gare nitre brare dianinkä üai deme köböire ye ie (Historia eclesiástica, tomo I, traducción George Grayling). Aune kä pela ye namani kwin rikakäre. Ñobätä ñan aune kä ye nemenkä Jerusalén ken aune nuäre rükakäre yete. Aune nitre nünanka kä ye känti ñaka nämene ja mike nitre romano ye rüere aune nitre ye ñan judío (mapa mikadre ñärärä).

¹¹ Pablokwe tärä tikani nitre kristiano ie yete niebare kwe: “Nire tä mun jie ngwen [ . . . ] munkwe mike täte” (ñäkädre Hebreos 13:​7, 17 yebätä). Nitre kristiano käkwe nitre konkrekasionte ji ngwanka mikani täte ye ngitiani. Ye köböire namaninte nire. Nitre kristiano nämene tö ngwen juta bitin ie ye Jehová ñaka tuanimetre kaibe nemen gare nie, juta ye abokän Gobran Ngöbökwe (Heb. 11:10).

12, 13. ¿Jehovakwe juta kwe ye jie ngwani ño kukwe ñan nuäre ye näire?

¹² Kukwe ne nemen gare nie: Nitre ni jie ngwanka yebiti Jehovata kukwe mike gare metre ta nie. Bibliabätä mikata gare nitre ja ngwanka metre yebiti Jehovakwe juta kwe ye jie ngwani kukwe tare ye näire (Deut. 31:23; Sal. 77:20). Ye erere arato nengwane Jehová täbe ni jie ngwen nitre kädekani kwe yebiti ye tuin metre ta nie.

¹³ COVID-19 nakaninkä ye bätärabe, nitre kukwe bianka juta Ngöbökwe ie mikakäre täte, yekwe nitre umbre konkrekasionte jie ngwani ne kwe mrö tädrera ja üairebiti nikwe. Ñodre, sö nikani ruäre ta ye ngwane kukwe ñan tuabare namani bare: gätä kri ye tuani televisionte, radio aune internet yete ta, kukwe 500 jene jene biti bäri. Metrere, nun ngüba nämä kwin ja üairebiti aune ye köböire ni nämä keteitibe. Ja känenkäre kukwe ñokwä rabai bare akwa Jehovakwe nitre umbre dimikai kukwe kwin diankäre nuaindre jai ye ie nikwe tö ngwandre. Ni tädre Jehová mike täte aune tö ngwen ie, ¿akwa dre mada nuain raba nikwe ja mikakäre juto ja tuadre ja tare mikai kri yebe?

NIKWE NI MADA TAREDRE AUNE KADRE NGÄBITI KWIN

14. Hebreos 13:​1-3 tä niere erere, ¿Jerusalén gate köböi namani no ye ngwane nitre kristiano käkwe ja ngwandre ño?

¹⁴ Ja mräkätre Jerusalén aune Judea nämäne ja tarere (Heb. 10:​32-34). Akwa, Jerusalén gate ye köböi jatanina no, ye ngwane namani ja tarere bäri ni ja mräkäre tä ja tarere ye kwrere (ñäkädre Hebreos 13:​1-3 yebätä).b Ye erere ni rabadre nuainne ni tärä ja tarere akwa ja tare nikadi kri ye ngwane nikwe ja tare ye bämikadre bäri.

15. ¿Ñobätä ja mräkätrekwe ja kadre ngäbiti kwin aune ja dimikadre?

¹⁵ Nitre romano käkwe Jerusalén ketaninkä ta ye bitikäre, batibe kä mikaninkä kwetre ye ngwane ja mräkätre ja mikani juto gitiakäre. Nikani jondron braibe ngwena jai (Mat. 24:​17, 18). Nikanintre ji ngrabare ye ngwane, namanintre ja dimikadre jai kwärikwäri ietre akwa nükanina kä ye känti ngwane namanintre jondron ruäre ribere jai yebätä ja dimikanintre kwärikwäri kwetre aune ye köböire namanintre ja tarere ja mräkätre jeñe ye erere kwe. Arato ja kani ngäbiti kwin kwe (Tito 3:14).

16. ¿Ja mräkätre tareta ye bämika raba ño? (Üai mikadre ñärärä).

¹⁶ Nemen gare nie erere: Nita ja mräkätre tarere yebätä nita juto biare dimikakäre. Rü aune kukwe tare tä nemen bare kä biti tibien ye kisete ja mräkätre tätre ja tare nike ye köböire tädre ju kwe ye tuenmetre ye ngwane ja mräkätre mada tä juto biare dimikakäre ja üairebiti aune jondron ribeta kwetre jai yebiti. Ñodre rü nakaninkä Ucrania yebätä meri testiko iti ngitiani ye tä niere: “Metrere Jehovata nun jie ngwen aune nun ngübare ja mräkätre yebiti ye tuin metre ta nunye. Ñodre ja mräkätre nun kani ngäbiti kwin aune nun ngübabare kwin Ucrania, Hungría aune Alemania nete. Jehovata ja mräkätre dimike nibiti nita ja töi mike mantiame kräketre ngwane (Prov. 19:17; 2 Cor. 1:​3, 4).

17. ¿Ñobätä ütiäte krubäte ja mräkätre kadre ngäbiti kwin aune ja tare bämikadre ietre nengwane?

¹⁷ Nikwe ja dimikadre nengwane ye ütiäte krubäte ñobätä ñan aune kukwe tare rakadikä ja känenkäre ye ngwane nikwe ja tare bämikadre ye nikwe ribei bäri jai (Hab. 3:​16-18). Ye medenbätä Jehová tä ni kite nengwane ja tare metre ye bämikakäre aune ja mräkätre kain ngäbitikäre kwin, nikwe ja töi mikai ye erere ye käkwe ni dimikai ja känenkäre.

¿DRE RABAI BARE JA KÄNENKÄRE?

18. ¿Ño ni raba ja ngwen nitre kristiano hebreo ye kwrere?

¹⁸ Nibi gare nie erere ja mräkätre ngitiani köböire namaninte kwäre. Niaratre käkwe Jerusalén ye tuanimetre, akwa Jehovakwe ñaka niaratre tuanimetre. Ye erere ja känenkäre dre rabai bare ye ñan gare metre ta nie. Akwa, nikwe ja mikadre mokre Jesukwe niebare ye nikwe mikadre täte ye käkwe ni dimikai (Luc. 12:40). Ne madakäre Pablo tärä tikani ja mräkätre Jerusalén ie ye täbe ütiäte kä nengwane. Arato Jehová ara käkwe ñaka ni mikaite kaibe jire käbämikani kwe nie yei nikwe tö ngwandre kwatibe (Heb. 13:​5, 6). Aisete, ani näin jankunu juta bitinkä Gobran Ngöbökwe ye kokwäre ye erere nuaindi ngwane, kukwe kwin rabai nikwe ja känenkäre (Mat. 25:34).