KUKWE JA TÖTIKARA 32
Monso bati, mäkwe ja ngökadre ñöte ye bitikäre mä riria jankunu kukwe ja üairebiti
“Ja tarebiti; ja ngwandre nirien jire jökrä” (EFES. 4:15, NGT).
KANTIKO 56 Kukwe metre mike täte
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAIa
1. ¿Monsotre bati kwati krubäte dre nuainbarera?
KÄ KWATIRE kwatire te monsotre bati kwati krubäte tä ja ngökö ñöte. ¿Mätä niaratre ye ngätäite? Ye erere akräke, mä käi juto juto ja mräkätre ja üairebitibätä aune mä käi juto krubäte Jehovabätä arato (Prov. 27:11). Mäkwe dre nuainbarera mekerabe nükebe kä nengwane yebätä töbike. Ñodre, mäkwe ja tötikabarera Bibliabätä kä kwati krubäte te aune ye köböire Biblia ye Ngöbö kukwei nükanina gare mäi. Ni Biblia bäkänkä ye niena gare mäi nengwane aune mätä tarere. Mätä Jehová tarere krubäte yebätä mäkwe ja dianinkä mento kräke aune mäkwe ja ngökani ñöte. ¡Mäkwe kukwe kwin krubäte diani nuaindre jai!
2. ¿Dre rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti?
2 Mäkwe ja ngökadre ñöte känenkri kukwe tare käkwe tödeka mäkwe nuaninte yebe mäkwe ja tuani raba ruin nunye. Akwa ja känenkäre kukwe tare mada ben mäkwe ja tuai. Mäkwe ñan Jehová taredre jankunu aune mäkwe kämikadrekäbätä, ye Satana käkwe ja di ngwandi nuainkäre (Efes. 4:14). Mäkwe ñaka Satana tuametre ja töi kwite. ¿Dre käkwe mä dimikai ja ngwen metre Jehovai aune mäkwe ja dianinkä mento kräke ye mikakäre nemen bare? Mä ririadre jankunu kukwe ja üairebiti, ye abokän rabakäre ünä kukwe ja üairebiti meden gärätä (Heb. 6:1). Raba nemen bare ño mäi ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti.
MÄ RABA NE NUAINNE RIRIAKÄRE KUKWE JA ÜAIREBITI
3. ¿Nitre kristiano ja ngökadre ñöte ye bitikäre rabadre dre nuainne?
3 Pablokwe kukwe niebare nitre kristiano Éfeso ie ye nire tä ja ngökö ñöte rabadre mike täte. Nitre kristiano ye rabadre nemen “ünän täte jökrä” niebare Pablokwe ietre, ye abokän kukwe ja üairebiti (Efes. 4:13). Pablo nämäne kukwe ne erere niere ietre raba ruin nie: “Mun riria jankunu”. Nita kite nirien kukwe ja üairebiti ye Pablokwe ketani monsotre kia tä kite nirien yebätä. Monso chi ye käita nemen juto krubäte nitre rünebätä. Akwa ñaka täi käre monso chi kwrere, ñakare aune “jändrän ngäbäkre chikwe” ye tuainmetre kwe (1 Cor. 13:11). Nitre kristianobätä kukwe ye kwrere tä nemen bare: rabadre nirien jankunu kukwe ja üairebiti tä ja ngökö ñöte ye bitikäre. Dre raba mä dimike nuainkäre ye ani mike gare ruäre jai.
4. ¿Töi kwin meden raba mä dimike nirien kukwe ja üairebiti aune ñobätä? (Filipenses 1:9).
4 Mäkwe ja töi mika Jehová tarere bäri. Erametre mätä Jehová tarere krubäte. Akwa mätä Jehová tarere ye raba nirien bäri. ¿Nuain raba ño? Kukwe keteitibiti nuaindre ye Pablokwe mikani gare aune ye raba kwen nie Filipenses 1:9 yekänti (ñäkädrebätä). Nitre filipenses nämäne ja tare bämike ye Jehovakwe mikadre nirien bäri ye Pablokwe ribebare Jehovai. Ye abokän ni raba Ngöbö tarere bäri meden gärätä. Akwa, yekäre “Ngöbö rükadre gare bäri munye amne mun jatadre neme bäri töbtä Ngöböbtä” ye jiebiti ja töi mikadre. Ye abokän Ngöbö tä nemen gare bäri nie ngwane, bäri nita kite tarere aune niara ño aune tä dre nuainne ye tä kite tuin bäri kwin nie. Nita nemen bäri juto biare kä ngwankäre jutobätä aune ni ñaka tö kukwe keteiti nuainbätä mikakäre ulire. Niara tä dre ribere nie ye nita ja di ngwen mikakäre gare jai aune nita ja töi mike nuainne.
5, 6. ¿Kukwe meden mada raba ni dimike Jehová tarere bäri?
5 Kukwe keteiti mada raba ni dimike Jehová tarere bäri ye abokän ngobo kwe mikadre gare jai, ñan ñobätä aune niara ño ye ngobo tä bämike metre (Heb. 1:3). Kukwe keteitibiti Jesús mikata gare jai ye abokän ja tötikadre Evangelio ketabokäbätä. ¿Mäta ñäke Bibliabätä köbö kwatire kwatire ya? Mä jämi nuainne ngwane, mäkwe ja töi mika nuainne gwä ngwane. Jesukwe dre niebare aune dre nuainbare yebätä mäkwe ñäkädre ngwane, niara nämäne ja ngwen ño ye mäkwe mika ñärärä. Nämäne nemen nuäre blitakäre Jesube aune nuäre ja ketakäre ben. Monsotre kia ye niara nämäne den kisete arato (Mar. 10:13-16). Nitre ja tötikaka kwe ie ja nämäne nemen ruin kwin yebätä nämäne töbike ño ye nämäne niere ie töi jämebiti (Mat. 16:22). Nämäne ja ngwen kore ñan ñobätä aune Rün kwe tä ja ngwen kore. Nuäre blitakäre Jehovabe, yebätä nita orare ie aune dreta ni brukwäte ye nita niere ie. Niarakwe töbikai blo nibätä yebätä ni ñan tä töbike. Jehová tä ni tarere aune töita krubäte nibätä (1 Ped. 5:7).
6 Nitre nämäne nemen tuin bobre Jesús ie. Apóstol Mateo tä niere: “Ni nämane kwati dikaro rababa tuen Jesuye angwane, nitre ye rababa ruentari tare kri Jesuye, ñobtä ñan angwane obeja ngibiaka ñakare abko jändrän krübäte tä nike bäri amne di ñakare ja ngibiakrä rüe ngäniene, aibe kisete tä nebe dräre, ye kwrere jire nitre ye rababa tuen Jesuye” (Mat. 9:36). ¿Aune nitre tuin ño Jehovai? Jesukwe niebare Rünbätä: “Ñan tö nitre tödekaka tibti tä ja mike bobre Ngöböbtä ngäbäkre kiakia kwrere se tuai nente jire iti jakän” (Mat. 18:14). ¡Jehovata ni tarere krubäte ye tä kä mike juto nibätä! Jesuta nemen gare bäri nie ngwane, Jehová rabai bäri tare nikwe.
7. Ja ketamukotre ünä kukwe ja üairebiti yebe mäkwe ja ketadre, ¿ye ñobätä kwin mä kräke?
7 Kukwe mada tärä abokän raba mä dimike Jehová tarere bäri aune nirien kukwe ja üairebiti. ¿Ye abokän meden? Mäkwe ja ketadre ja mräkätre aune ja ngwaitre ünä konkrekasionte yebe. Niaratre tä sribire Jehová kräke yebätä ñan ja töi kwite jire. Käre kätä juto bätätre ye mä raba mike ñärärä. Niaratre tä sribire Jehová kräke yebätä ñan ja töi kwite jire. Dre namanina bare bätätre ye mäkwe ngwantari ietre. Kukwe ütiäte tä diandre jai mäi ngwane, mäkwe blita bentre aune niaratre mäträi kwin mäbätä. Proverbios 11:14 tä kukwe ne niere metre: “Nitre mäträkä kwati köböire kukwe tä nemen bare kwin”.
¿Jondron kite nikwite jatäri yebätä blitadre kwelate yekäre mäkwe ja ükadrete ño? (Párrafo 8 aune 9 mikadre ñärärä)
8. Kukwe nieta Bibliakwe ye ruäre tä mä mike töbike ngwane, ¿mäkwe dre nuaindre?
8 Kukwe meden tä mä mike töbike ye mäkwe mika gare jai. Nibi gare nie párrafo 2 yekänti erere, Satanakwe ja di ngwandi ne kwe mä ñan riariadre kukwe ja üairebiti. Kukwe keteitibiti tä nuainne, ye abokän tä ni mike töbike ñan kukwe mikakäre era jai. Dre nieta Bibliakwe ye ie mäkwe ñan tö ngwandre ye ie niara tö. Ñodre, gwä ngwane o ja känenkäre jondron kite nikwite jatäri yebätä nitre raba blite mäbe aune kukwe yebiti Jehová bämikata käme krubäte. Kukwe yebätä mä ñan töbikabare käne, akwa kukwe yebätä nitre dirikä mäi kwelate raba blite mäbe. Kukwe meden niei kwe mäi ye raba nemen tuin metre aune era mäi. Akwa ni jondron Sribekä tärä ye kukwe keta kabre tä bämike yebätä niaratre ñan ja tötike. Proverbios 18:17 tä dre niere ye ngwen törö jai: “Nire tä kukwe mike gare käne ye tä kukwe bökän kwrere niere tä nemen tuin, akwa mada tä kite aune tä kukwe erametre erere niere”. ¿Kukwe ja jie ngwankäre meden raba kwen nie kukwe nekänti? Dre dre nieta ye jökrä mäkwe ñan mika era jai. Ñakare aune, täräkwata tä dianinkä Bibliabätä yebätä mäkwe kukwe känä. Jondron kite nikwite jatäri ye ja mräkätre meden nämäne mike era jai, yebe mäkwe blita aune Ni jondron Sribekä tärä tä ni tarere ye ñokänti namani era kräketre, ye mäkwe ngwantari ietre.b Blitadre jabe ne kwrere ye käkwe mä dimikai Ni jondron Sribekä tärä ye kukwe keta kabre tä bämike, mikakäre era jai.
9. ¿Kukwe namani bare Melissabätä yebätä dre raba nemen gare mäi?
9 Jondron sribebare yebätä meri testiko iti kädekata Melissa käkwe kukwe känänbare ye käkwe dimikani krubäte.c Niara tä niere: “Jondron nire jatani nikwite jatäri yebätä nitre dirikä nämä blite ngwane nämä bämike metre. Kukwe meden nämä ti mike töbike ye tikwe mikadre gare jai, ye jurä nämä nemen tibätä kenanbe. Tikwe kukwe känändre bäri ngwane, tödeka tikwe riaite ye jurä nämä nemen tibätä. Akwa nikwe sribidre okwä kware Jehová kräke ye ie Jehová ñaka tö, yebätä tikwe töbikaba. Yebätä, ti jataba ñäke tärä ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? Aune täräkwata ¿Es la vida obra de un Creador? bätä El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis. Ti nämä dre ribere jai ye rababa tikwe, tikwe ja tötikaba tärä yebätä ngwane. Ñobätä tikwe ñan nuainbare kenanbe ye tita ngwentari jai”.
10, 11. ¿Mä nuadrete ngwane drekwe mä dimikai ja tuakäre kukwe yebe? (1 Tesalonicenses 4:3, 4).
10 Töi käme ye ie mäkwe ñan ja ganainmana. Mätä bati ngwane mä töi raba nemen krubäte rababätä ni madabe aune nitre mada raba mä töi mike ja dibiti rababätä kämekäme ni madabe. Mä tö dre ie ye käme, ye erere mäkwe nuaindre ye ie Satana tö. Mä nuadrete ngwane, ¿dre raba mä dimike? (Ñäkädre 1 Tesalonicenses 4:3, 4 yebätä). Mäkwe oradre Jehovai ngwane, ja ruin ño mäi ye mäkwe nie ie aune ja di biandre kwe mäi ye mäkwe ribe ie (Mat. 6:13). Niara tä yete mä dimikakäre, ñan töbikakäre blo mäbätä ye mäkwe ngwan törö jai (Sal. 103:13, 14). Biblia raba mä dimike arato. Melissa, kädininte párrafo käne yete, töbikakwe raba kämekäme jabe yebe ja tuani kwe. Tä niere: “Ti nämä ñäke Bibliabätä köbö kwatire kwatire ye käkwe ti dimikaba ñan ja di ngwen nekä. Ja nire tikwe ye tä gare Jehovai ye nämä ngwen törö tie aune Jehová tädre käre ti ken ye ie ti tö” (Sal. 119:9).
11 Kukwe tä mä kisete yebe mäkwe ñan ja tua kaibe. Dreta nakainkä mäbätä ye mäkwe tan mä rün aune mä meye ie. Kukwe mäkwe yebätä blitadre mäkwe ye ñan nuäre bäkänä, akwa mäkwe nuaindre ye ütiäte krubäte. Melissa tä niere: “Jehovakwe ti mikadre dite tikwe ribeba ie aune kukwe meden nämä nakainkä tibätä yebätä tikwe blitaba ti rün ben. Ja rababa ruin kwin tie. Aune tikwe kä mikaba juto Jehovabätä rababa gare tie”.
12. ¿Drekwe mä dimikai kukwe kwin den nuaindre jai?
12 Kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mäkwe tuanmetre ja jie ngwen. Ja känenkäre mä ara käkwe kukwe diandi nuaindre jai. Akwa gwä ngwane kukwe jämi gare krubäte mäi ye mäkwe ngwan törö jai. ¿Mä raba dre nuainne mätä ja kete Jehovabe ye ñan juankäre ngwarbe? (Prov. 22:3). Meri testiko kädekata Kari käkwe dre nuainbare kukwe kwin diankäre nuaindre jai, ye törö ie. Ja mräkätre ünä kukwe ja üairebiti ye kukwe keteitire keteitire kräke kukwe ñäkäita Bibliakwe ye ñan tä ribere jai, nükani gare ie. Kari tä niere: “Kukwe keteiti kräke kukwe ñäkäita o ño yebiti ñan ja jie ngwandre aibe, ñakare aune kukwe tuin ño Jehovai ye mikadre nüke gare jai rükaba gare tie”. Mätä ñäke Bibliabätä ngwane mäkwe ngwantari jai: “¿Jehová töita ño ye kukwe ne tä driere ño tie? Kukwe ja jie ngwankäre raba ti dimike kukwe kwin nuainne, ¿tärä nete? Kukwe ja jie ngwankäre nebiti tikwe ja jie ngwain ngwane, ¿dre rabai bare?” (Sal. 19:7; Is. 48:17, 18). Mäkwe ñäkäi Bibliabätä aune töbikaitaribätä ngwane, rabai bäri nuäre mä kräke kukwe diankäre nuaindre jai kä mikakäre juto Jehovabätä. Jehová töita ño ye rükai gare batire batire mäi ngwane, kukwe keteitire keteitire kräke kukwe keteiti nieta kukwe ñäkäkäre o ño ye mäkwe ñan ribei jai. Mä kite ünä kukwe ja üairebiti rabai gare kukwe yebiti.
¿Meri testiko bati käkwe ja ketamuko ño känänbare? (Párrafo 13 mikadre ñärärä)
13. ¿Ja ketamuko kwin ye raba mä töi mike ño? (Proverbios 13:20).
13 Ja ketamuko tä Jehová tarere ye mäkwe känä. Nibi gare nie párrafo 7 känti erere, ja ketamuko ye tä ni dimike ririakäre kukwe ja üairebiti (ñäkädre Proverbios 13:20 yebätä).d Meri testiko kädekata Sarabätä dre namani bare yebätä töbike. Nämäne Jehová mike täte ye ñan käi jatanina jutobätä. Akwa kukwe keteiti namani bare ye käkwe dimikani. Sara tä mike gare krörö: “Ja ketamuko rabadre bäri tikwe ngwane, ye ngwane kwanba tie. Ja eteba ja ketamuko tikwe yebe nun nämä ja ükete täräkwata Ni Mikaka Mokre yebätä bämän kratire kratire aune mada ye käkwe ti töi mikaba blite gätäte. Ja ketamukotre ye köböire ti jataba ja tötike bäri kaibe aune orare. Bätärekä bätärekä ti jatabata ja kete kwin Jehovabe aune kä jatabata juto tibätä”.
14. ¿Ja ketamuko kwin kwani ño Julien ie?
14 ¿Ja ketamuko kwin rabadre mäkwe yekäre mäkwe dre nuaindre? Ja mräkä iti kädekata Julien nengwane tä sribire ni umbre ji ngwanka konkrekasionte erere tä niere: “Ti nämä bati ngwane ja ketamuko kwin rababa tikwe kukwe driebätä. Niaratre nämä kukwe driere kä jutobiti aune kukwe drie ye nikwe käi ngwandre juto jabätä ye erere mikadre tuin jai, yebätä ti dimikaba kwetre. Sribire köbö täte yebätä ti jataba töbike. Ja ketamukotre kä ja närebe tibiti ye aibe ben ti nämä ja kete. Aune ja ketamuko mada kwin tärä abokän ben ti ñan nämä ja kete rükaba gare tie. Aune ti rikaba Betelte ngwane ja ketamuko kwin kwanba tie. Ja ketamuko kwin ye käkwe ti dimikaba dre diandre jai ja näkwitakäre tikwe ye den kwin jai aune ye köböire ti jataba ja kete bäri kwin Jehovabe”.
15. ¿Drebätä Pablokwe Timoteo mikani mokre? (2 Timoteo 2:20-22).
15 Ni iti konkrekasionte raba mä töi mike käme jutuadre mäi ngwane, ¿mäkwe dre nuaindre? Konkrekasion kristiana siklo kena yete nitre ruäre ñan nämäne kwin kukwe ja üairebiti ye nämäne gare Pablo ie. Ye medenbätä, Timoteo tädre mente nitre yebätä Pablokwe niebare Timoteo ie (ñäkädre 2 Timoteo 2:20-22 yebätä). Ja ketadre Jehovabe ye ütiäte krubäte aune ja di ngwanta rabadre nikwe yekäre. Ye medenbätä, ni iti käkwe juandre ngwarbe ye ie ni ñaka tö (Sal. 26:4).
MÄKWE KUKWE MIKADRE NUAINDRE JAI YE KÄKWE MÄ DIMIKAI NIRIEN KUKWE JA ÜAIREBITI
16. ¿Mä raba dre mike nuaindre jai?
16 Kukwe ütiäte mäkwe mika nuaindre jai. ¿Meden kwrere? Kukwe raba tödeka mäkwe mike dite aune mä dimike ja ngwankäre bäri kwin ni kristiano erere ye mäkwe mika nuaindre jai (Efes. 3:16). Ñodre, ja tötika kaibe aune ñäkä Bibliabätä ye mä raba nuainne bäri kwin (Sal. 1:2, 3). Mäkwe ja di ngwan orare bäri Jehovai aune ja brukwä ngöibiti. Mätä dre den nuaindre jai ja näkwitakäre yebätä mä raba ja ngibiarebiti bäri aune ja di ngwen ñan kä juankäre ngwarbe ta (Efes. 5:15, 16). Mätä ja di ngwen ririakäre kukwe ja üairebiti ye käi juto krubäte Jehovabätä.
¿Meri testiko bati ye käkwe dre mikani nuaindre jai? (Párrafo 17 mikadre ñärärä)
17. ¿Mäkwe nitre mada dimikadre ye ñobätä kwin mä kräke?
17 Mätä nitre mada dimike ngwane mätä nirien ni kristiano erere. Jesukwe niebare: “Nita jändrän bien ni mdaye, btä käta neme bäri nuäre nibtä ni jändrän kaka ngäbti ye ngwä” (Hech. 20:35). Kä aune ja di yebiti mätä kukwe nuainne ni mada kräke ngwane, kukwe kwin tä nemen bare mä kräke. ¿Mä raba dre nuainne ni mada kräke? Ñodre, ja mräkätre bren aune umbre ye kräke mä raba jondron nuainne o dimike dispositivo electronicobiti. Mä monso ja ngökanina ñöte ngwane, mä raba ja töi mike rabakäre siervo ministerial, ye köböire mä raba ja mräkätre dimike (Filip. 2:4). Nitre ie Jehová ñan gare, ye ie mä raba ja tare bämike arato. Mä raba niken kukwe kwin Gobran Ngöbökwebätä ye driere ietre (Mat. 9:36, 37). Aune raba ngwane, sribi ruäre köbö täte ye mä raba ja töi mike nuainne.
18. ¿Sribidre köbö täte ye raba mä dimike ño nirien kukwe ja üairebiti?
18 Sribidre köbö täte ye raba mä dimike nirien kukwe ja üairebiti. Mäkwe ja mikai prekursor ngwane, mä raba niken Kwela Nitre Gobran Ngöbökwe Kukwei Driekä kräke yebätä, Betelte o ju sribebätä. Meri testiko bati kädekata Kaitlyn tä dre niere ne mike ñärärä. Tä niere: “Etebantre aune ja ngwaitre ie kukwe gare krubäte yebe tikwe kukwe drieba ye käkwe ti dimikaba nirien kukwe ja üairebiti, tikwe ja ngökaba ñöte ye bitikäre. Niaratre nämä kukwe kwin bämike ye käkwe ti dimikaba ja tötike nguseta Bibliabätä aune nemen dirikä kwin”.
19. ¿Mä ririai jankunu kukwe ja üairebiti ngwane kukwe kwin meden rabai bare mä kräke?
19 Mä rirai kukwe ja üairebiti ngwane, Jehovakwe kukwe kwin keta kabre mikai nemen bare mä kräke. Mätä bati ngwane kukwe ñan ütiätebätä, yebätä mäkwe ñan kä gaite ngwarbe (1 Juan 2:17, TNM). Kukwe ñan kwin dianta jai ye köböite ja tuata kukwe tare ben, yebe mäkwe ñan ja tuai. Ñakare aune, kä täi juto mäbätä aune mäkwe nünain kwin (Prov. 16:3). Mätä kukwe kwin bämike ye käkwe ja mräkätre bati aune umbre dimikai (1 Tim. 4:12). Aune Jehovata mä kain ngäbiti ye köböire mä töita jäme aune käta juto mäbätä bätä Jehová ye ja ketamuko mäkwe, ye gare mäi ye ütiäte krubäte (Prov. 23:15, 16).
KANTIKO 88 Ji mäkwe driere tie
a Monso bati tä ja ngökö ñöte ngwane, ye käita nemen juto krubäte nitre Jehová mikaka täte jökräbätä. Akwa nitre tä krire ja ngökö ñöte ye rabadre nirien jankunu kukwe ja üairebiti. Monsotre bati tä krire ja ngökö ñöte ye dre raba dimike nirien jankunu kukwe ja üairebiti aune nemen unä kukwe ja üairebiti, ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti.
b Sección “Opiniones sobre el origen de la vida” tä jw.org, ye mä raba mike ñärärä arato.
c Nitre ruäre kä kwitani.
d Proverbios 13:20: “Nire tä näin nitre töbätä ben ye rabai töbätä, akwa nire tä ja kete nitre ñaka töbätä ben ye kräke kukwe tare tä”.