MWAZI G’OKUYIGA 29
OLWIMPO 87 Muyinje! Rhuhirane Emisi
Okuntu Wakahana Ehano
“Nakuhanula ey’esu lyani yilyakulola.”—ZB. 32:8.
EBIRHWAYIGA
Rhwabona okuntu rhwakahana ehano lyakarhabala abandi.
1. Inde okwanene kuhana ehano na bulagurhe?
ONASIMA kuha abandi ehano si? Bantu baguma banasima kujira ntyo. Abandi banagangana kuhana ehano, n’okuchiyunva bibakomerere amango byamahema oku bahane ehano. Obe onasima kuhana ehano changwa nanga, buli muguma werhu anagera amango byamuhema ahane ehano. Bulagurhe? Bulala Yesu aliderhere okw’abanafunzi bage b’okuli banamenyikana kugerera obuzigire banayerekana buli muguma n’owindi. (Yoh. 13:35) Na njira nguma y’okuyerekana obola buzigire kuli kuhanula bene-berhu na bali-berhu amango byamahemako. Kandi e Bibliya ederhere kw’amango rhwamahana ehano lirhengere oku murhima, rhwanakomeza obwira bwerhu.—Mez. 27:9.
2. Bichi abashamuka bakwanene kuba tayari kujira na bulagurhe? (Olole n’echisanduku “Okuhana Ehano oku Mbuganano y’Ahagarhi k’Eboso.”)
2 Abashamuka bakwanene kuba tayari kuhana ehano linja. Yehova na Yesu bachagwire abola balume bashishikale echibaga. (1 Pe. 5:2, 3) Njira nguma banajiramo ntyo kuli kuhana ehano amango bali bageza amajambo mayimangire oku Bibliya omu chibaga. Kandi banaha buli muntu bwage-bwage ehano, kuheba mu na balala balekere Yehova yi bagaluka omu chibaga. Nka gurhe abashamuka na buli muguma werhu akahana ehano linja?
3. a) Gurhe rhwakayiga kuba bahanuzi benja? (Isaya 9:6; olole n’echisanduku “Oyiganye Yesu Amango Oli Wahana Ehano.”) b) Bichi rhwaganirako mu gunola mwazi?
3 Rhwakamenya gurhe rhwakaba bahanuzi benja omu kuyiga emifano y’abantu baderherwe omu Bibliya, ahanene Yesu. Liguma omu mazino m’echewo ahabirwe lili “Muhanuzi Okomere.” (Osome Isaya 9:6.) Mu gunola mwazi, rhwaganira oku bi rhwakajira amango bamarhuhema rhuhane ehano, n’oku bi rhwakajira amango byamahema oku rhuhane ehano barhanalirhuhemerelyo. Rhwashuba kubona akamaro k’okuhana ehano omu kasanzi kakwanene n’omu njira nyinja.
AMANGO BAMARHUHEMA RHUHANE EHANO
4-5. Amango omuntu amarhuhema ehano, chibazo chihe rhukwanene kurhanga kuchibaza? Lerha omufano.
4 Amango omuntu amarhuhema ehano, bichi by’oburhanzi rhukwanene kujira? Hali oku rhwakachiyunva nka lukengo barhuhere, rhwanalonza n’okuntu rhwakahanula aho han’aho. Aliko ech’oburhanzi rhukwanene kujira kuli kuchibaza: ‘Mw’eyila hali, imperhe obumenyi bukwanene yimpana mw’ehano?’ Hali amango enjira nyinja y’okurhabala omuntu, kuli kurhamuha ehano s’ahubwe kumuyerekeza oku muntu wakamuha obwerekezi bwinja omu hali akaba alimo.
5 Rhuwaze k’ogula mufano. Rhuderhe oku mwira wawe wa hofi-hofi alwere obulwala bukomere bwenene. Anakubwira kw’ali alonza enjira z’okubuka obulwala bwage zakaba ziliho, anaja akuhema woyo omubwire enjira yakaba nyinja mu zoshi. Chiro akaba oku hali enjira y’okubuka wakaba osimire, orhali dogtere orhanayigaga okubuka obola bulwala. Mw’eyola hali enjira nyinja wakarhabala mu mwira wawe, kuli kumurhabala kulonza omuntu wayigire kubuka obola bulwala.
6. Bulagurhe hali amango rhwakachishoga okurhanga kulindira embere rhuhane ehano?
6 Chiro n’amango rhuchiyunvirhe oku rhuherhe obumenyi butosheze yi rhuhana ehano mu hali ndebe, hali amango byakarhuhema kurhanga kulindira kasanzi kalebe embere rhushubize owarhuhemere ehano. Bulagurhe? Mezali 15:28 haderhere: “Omunyakunali anarhanga waza embere ashubize.” Bobuno si gurhe rhwakajira nka rhuwazize oku rhuyinji ejibu? Byakaba eyi binachirhuhemere rhurhole akasanzi k’okurhanga kulonza emyazi, okusalira, n’okubiwazako bwenene. Ahola rhwakaja rhwaba sire bwenene okw’echishubizo cherhu chipatene n’amawazo ma Yehova oku bilolere echola chibazo. Rhulole omufano g’omulebi Nathani.
7. Bichi omufano g’omulebi Nathani gwakuyigirize?
7 Amango aliri aganira n’omulebi Nathani, Mwami Daudi amubwira okw’alonzeze ayumbakire Yehova ehekalu. Aho han’aho Nathani amuhanula okw’ajire ntyo. Aliko Nathani alikwanene kurhanga kurhola ebisanzi by’okubaza Yehova. Bulagurhe? Bulala Yehova arhalilonzeze Daudi ye muyumbakirage ehekalu. (1 Ny. 17:1-4) Nk’oku biyerekenwe m’ogula mufano, amango bamarhuhema ehano, buli bwengehe “rhurhayurikiraga rhwaderha.”—Yak. 1:19.
8. Yindi mpanvu ehe eyerekene bulagurhe rhukwanene kuba merangwe embere rhuhane ehano?
8 Rhuganire oku yindi mpanvu eyerekene bulagurhe rhukwanene kuba merangwe amango rhulirhwaha muntu mulebe ehano: Nka rhuhere omuntu ehano lyarhuma arhola esimikiro yamulerhera engarhuka zibihire, rhwakaba eyi nerhu rhuli omu byarhumire apatwa n’ebyo bibazo. Omu bukweri, rhuherhe empanvu nyinja y’okurhanga waza bwenene embere rhuhane ehano.
OKUHANA EHANO AMANGO BARHARHUHEMERELYO
9. Embere y’okuhanula muntu mulebe, bichi abashamuka bakwanene kuchizera? (Wagalatia 6:1)
9 Hali amango byakahema abashamuka barhole entambu y’okuhanula mwene-werhu changwa mwali-werhu oli “wachiheka kubi.” (Osome Wagalatia 6:1.) Hali k’omuntu akahwanza kurhola esimikiro erhali y’obwengehe na buzinda ebyachishogaga byanamuyerekeza oku chaha chikomere. Omuhigo gw’abashamuka kuli kurhabala omuntu ayorhe omu njira nyinja yamuyerekeza oku kalamo k’esiku n’amango. (Yak. 5:19, 20) Aliko y’ehano lyabo liba eyi linakwanene, ech’oburhanzi bakwanene kujira kuli kuchizera akaba kweri oyola muntu anachihekere kubi. Chiro akaba k’omuntu arholere esimikiro eli tofauti n’eyi bowe bakarholere, arhali k’okuderha k’oyola muntu ajirire echintu chigayisize Yehova. (Ro. 14:1-4) Nk’abashamuka bamarhegera k’omuntu ajirire echintu chakayirha obwira bwage haguma na Yehova, nka gurhe bakamuhanula?
10-12. Amango byamahema okuha omuntu ehano arhalihemere, bichi abashamuka bakwanene kujira? Lerha omufano. (Olole n’efoto.)
10 Birhaba biyorohere abashamuka kuhana ehano oku muntu orhalibahemerelyo. Bulagurhe? Entumwa Paulo aliderhere oku hali k’omuntu akachiheka kubi aliko ey’arhamenyere. Bobola che chirhumire abashamuka bakwanene kurhanga kurheganya omuntu embere bamuhanule.
11 Okuha omuntu ehano arhanalilihemere kuli nka kulala omuntu analonza kubyala omurhi oku budaka budindire. Embere omuhinzi abyale, anarhanga kudika. Okujira ntyo kunarhuma obudaka bwayanguha n’okuba tayari yi babyala mw’emburho. Naho anaja abyala emburho. Buzinda anayinja azimimira yi zikula. Intyo kon’oko, hali bintu binene bihemere omushamuka ajire yi biyorohera omuntu ali aha ehano aliyunve. Omufano, omu kasanzi kakwanene oyo mushamuka akabwira omuntu oku bulala amulagireko, hali echintu akasimire baganireko naye. Akaba kweri omuhanuzi aba amenyikene kw’ajira obuzigire n’okulaga oku bandi, byayorohera abandi okuyunviriza ehano lyage.
12 Amango m’enganiro, omushamuka akagenderera kurhabala omuntu ayemere ehano n’okumuyibusa oku rhweshi rhuli banyamagosa rhunaba rhukenere ehano mango malebe. (Ro. 3:23) Oku mulenge gw’eshishi n’obukenge bunene, omushamuka anamuyereka wazi amandiko mayerekene nka gurhe achihekere kubi. Amango omuntu amayemera kw’ajirire egosa, ahola omushamuka “anaja abyala emburho” omu kumufasiriya omu binwa biyorohere gurhe akajira y’ahindamula eyola hali. Omu kumaliriza, oyola mushamuka “anamimira” emburho omu kusingiza oyola mwene-werhu oku bintu binja ali ajira n’okusalira haguma naye.—Yak. 5:15.
Okuhana ehano amango barhalirhuhemerelyo bihemere obuzigire n’obufundi (Olole echifungo 10-12)
13. Gurhe abashamuka bakajira y’omuntu bali bahanula ayunva ehano?
13 Hali amango, eby’omuhanuzi anaderha n’eby’omuntu oli wahabwa ehano anayunva biba eyi bilekene. Gurhe abashamuka bakajira yi birhaba ntyo? Bakabaza ebibazo n’amayeri yi barhabala omuntu ayunve amawazo makulu. (Muh. 12:11) Amajibu marhabala omuhanuzi ajire okwage koshi y’omuntu ayunva ehano ahabirwe.
OKUHANA EHANO OKU KASANZI KENJA N’OMU NJIRA NYINJA
14. Bulagurhe rhurhakwanene kuhana ehano rhunakalihire? Fasiriya.
14 Rhweshi rhurhaba rhushinganene, n’eju y’echola, rhunajira changwa rhwanaderha ebintu byakakwaza abandi. (Kol. 3:13) Echinwa cha Mungu chiyerekene oku hakagera amango rhwashulana oburhe buli muguma n’owindi. (Efe. 4:26) Aliko rhukwanene kuchigalula rhurhahanaga ehano amango rhukalihire. Bulagurhe? Bulala “oburhe b’omuntu burhalerha ehaki ya Mungu.” (Yak. 1:20) Nka rhuhanire ehano rhunakalihire, hali oku rhwakaja rhwabihya ebintu bwenene. Arhali k’okuderha oku nta mango rhwakabwira omuntu warhugayisize okuntu rhuli rhwachiyunva n’amawazo merhu. Aliko, rhukwanene kulindira rhurhulere embere rhubwire omuntu echintu choshi-choshi. Hali ebi rhwakayiga kugerera omufano gwa Elihu wahanulaga Yobu bwinja.
15. Bichi rhwakayiga omu mufano gwa Elihu? (Olole n’efoto.)
15 Elihu alimalire esiku ey’ali ayunviriza gurhe Yobu y’achiteteya oku mawazo mabi abarhulirizi bage b’obubeshi bamuderhagako. Elihu aliyunvirhire Yobu obonjo. Aliko kandi Elihu aliyunvirhe oburhe bulala Yobu aliderhere Yehova kubi anachiseza k’obwenge bwenene. Chiro akaba ntyo, Elihu alindira eturu yage y’okuderha ehike. Yabere yahika aderha n’obukenge bunene ey’anarhulerere amango aliri ahanula Yobu. (Yob. 32:2; 33:1-7) Omufano gwa Elihu gurhuyigirize obula bukweri bw’akamaro: Ehano liba linja amango lihabirwe omu kasanzi kenja n’omu njira nyinja; k’okuderha oku bukenge n’obuzigire.—Muh. 3:1, 7.
Chiro akaba okw’alirhangire kuyunva oburhe, Elihu alihanire ehano oku bwirhonzi n’obukenge bunene (Olole echifungo 15)
OGENDERERE KUHANA N’OKUYEMERA EHANO
16. Bichi olwandiko lwa Zaburi 32:8 lurhuyigirize?
16 Olwandiko l’omusinji lwa gunola mwazi luderhere oku ‘Yehova anarhuha ehano eyi n’esu lyage yilyarhulola.’ (Osome Zaburi 32:8.) Echola chiyerekene okw’anagenderera kurhurhabala. Arhafa chakurhuha ehano hoshaho, s’aliko kandi anarhurhabala rhulikolese. Ogola guli mufano gwinja bwenene arhulekere! Amango rhuherhe olukengo l’okuha abandi ehano, rhwakayiganya Yehova omu kujira elisho lyerhu ligenderere kubalola n’okubaha byoshi bakaba bakenere yi barhola esimikiro nyinja.
17. Gurhe abashamuka banarhuma rhwachiyunva amango bamarhuha ehano liyumangire oku Bibliya? (Isaya 32:1, 2)
17 Zene kulusha agandi mango goshi-goshi, rhukenere okuhana n’okuhabwa amahano. (2 Ti. 3:1) Abashamuka banahana ehano liyunvikene linayimangire oku Bibliya baba “nka nyinji zigeke-geke omu fasi erhaba mu menji.” (Osome Isaya 32:1, 2.) Abera baba bamenyere ebi rhwakasima kuyunva aliko banarhubwira ebi rhukenere kuyunva banaba eyi bamarhuha oluhembo lw’akachiro nka “pome ze oro oku sahani ye arja.” (Mez. 25:11) Rhweshi rhugenderere kuyiga gurhe rhwakahana n’okuhabwa amahano menja.
OLWIMPO 109 Muzigirane Bwenene Kurhenga oku Murhima