Ang Pagpangita sing Kalig-onan sa Dag-on sang Bomba

SANG gab-i sang Hulyo 27, 1943, linibolibo ka bomba ang nagwaswas sa Hamburg, Alemanya. Ang resulta bag-o sa inaway: isa ka daku, nagalamon nga inferno, isa ka unos sang kalayo. Ang nagpaibabaw nga sulog sang hangin nagtuga sing mamadlos nga hangin nga nagpadabdab pa sang kalayo gikan sa tanan nga bahin kag ginlamon ang mga tawo. Sobra ang kapaang. Ang ginapanagoan nga mga air-raid nangin mga hurno, kag naluto kag nagkaging ang mga tawo nga yara sa sulod. Ang iban nga mga tawo nagpilit sa mainit nga aspalto. Kapin sa 40,000 ang napatay, 20 ka beses ang kalabawon sa mga napatay sa kinaandan nga pagbomba.

Duha ka tuig sang ulihi, sa pihak naman nga bahin sang globo, isa pa ka unos sang kalayo ang naglamon sa Hiroshima, Hapon. Sini nga tion ang sunog gintuga sang isa ka eroplano nga naghulog sing isa ka bomba lamang.

Ang bomba, nga isa ka bomba atomika, ginhingalanan nga Lit­tle Boy. Apang indi diutay ang epekto sadto. Makahaladlok yadto. Makabululag ang masanag nga kapawa sadto. Makapatay kag makasamad ang kalayo kag init kag lupok sadto. Makahililo kag makamamatay nga radyasion yadto.

Pagligad sang tatlo ka adlaw, isa pa ka bomba nga ginhingalanan Fat Man, ang naghapay sang katunga sang Nagasaki. Ang bukid sa sentro sining bakulod nga siudad nag-amlig sang pihak nga katunga.

Ang Nuklear nga Arsenal Karon

Sa karon, may yara mga 50,000 sining mga hinganiban nga makalaglag sa madamo. Binagbinaga:

◻ Kon gamiton sang duha ka dalagku nga kagamhanan ang 5 porsiento lamang sang ila estratehiko nga nuklear nga mga hinganiban batok sa mga siudad sang isa kag isa, sa sulod sang mga minutos 200 milyones ka tawo ang mapatay, apat ka beses ang kalabawon sa napatay sa Inaway Kalibutanon II. Ang madamo nga masamad makapaabot sing diutay lamang ukon wala gid gikan sa magaginutok nga mga sentro nga bululngan.

◻ Ang isa lamang ka Tri­dent nga submarino sang E.U. nasangkapan sing bastante nga nuklear nga mga misil sa pagwasaag sa 192 ka puntariya. Ang tagsa ka paglupok sini mas mabaskog sing walo ka pilo sang sa bomba nga ginhulog sa Hiroshima.a

◻ Ang nuklear nga mga hinganiban nga natipon sang kalibutan may gahom sa pagpalupok nga 2,600 ka pilo ang kalabawon sa tingob nga mga hinganiban nga gingamit sang Inaway Kalibutanon II.

Ina nga mga estadistika makapalibog sang ulo, kag nagapagrabe sang problema.

Ang isa ka hurubaton sa Nakatundan nga Aprika nagasiling: “Kon mag-away ang mga elepante, maapektohan man ang mga hilamon.” Subong man, ang mga resulta sang nuklear nga inaway indi lamang magaapektar sa mga soldado. Sa isa ka essay kasan-o lang sa Foreign Affairs nga magasin, ang sientipiko nga si Carl Sagan nagsiling nga ang nuklear nga hinganiban “magabutang sa katalagman sang tanan nga makalampuwas sa planeta. Matuod gid ang katalagman nga mapapas ang tanan nga katawhan.”

[Footnotes]

[Diagram sa pahina 3]

(Para sa kabug-usan sang teksto, tan-awa ang publikasyon)

Ang natipon nga nuklear karon may kabaskugon sa paglupok nga 2,600 ka pilo ang kalabawon sang sa gingamit sang Inaway Kalibutanon II

16,000 milyones ka tonilada

6 milyones ka tonilada