Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Dapat Bala Ako Magbuylog sa Isa ka Gang?

“Samtang nagapungko ako sa locker room sang eskwelahan, nagpalapit sila sa akon kag gingamo ako. Isa sa ila ang nagsumbag sa akon sa dughan. Nian nagpalapit ang isa sang akon kilala gikan sa gang sa akon kasilingan kag ginbuligan niya ako. Siling ko sa akon kaugalingon, ‘Kon magbuylog ako sa gang, siguro maamligan ako kaangay sini.’ ”​—Greg.

ANG mga gang nagalapnag sa madamong mga eskwelahan kag mga kasilingan. Sang 1989 ginbanta sang mga pulis nga sa Los Angeles County, E.U.A., lamang may yara 600 ka gang, kag mga 7,000 ka miembro. Apang, ang gang indi lamang limitado sa Estados Unidos. Halimbawa, ginareport sang Maclean’s nga magasin nga sa siudad sang Vancouver, Canada, may yara mga 13 ka gang, kag sobra sa 600 ka miembro.

Kaangay ni Greg, madamo ang nagabuylog sa mga gang agod makatigayon sing proteksion gikan sa kasingki sa eskwelahan, kag sa sining masingki nga mga tion, indi mabudlay hangpon kon ngaa ginabatyag sang iban nga mga pamatan-on ina nga kinahanglanon. Ginasaksihan naton ang bug-os kalibutan nga “pagdugang sang pagkamalinapason.” (Mateo 24:12) Apang, may iban pa nga rason kon ngaa ang mga gang may makusog nga ganyat para sa iban nga mga pamatan-on.

Supurta kag Pagpakig-abyan

“Luyag ko gid makatigayon sing mga abyan, isa ka balatyagon nga natungod sa isa ka tawo ukon sa isa ka grupo, isa nga maulikdan mo,” siling ni Bernard, isa anay ka miembro sang gang. Si Marianne, nga nagbuylog sa gang sang mga babayi, nagabaton nga ginhimo niya ini “bangod sang pagkinahanglan [niya] nga makontrol ang pila ka butang,” subong man sang “atmospera sang pamilya” nga ginahatag sini.

Bisan pa matuod nga ang iban nga mga pamatan-on nagabuylog sa mga gang agod malandas ang kataka ukon tungod sa kalipay nga ginahatag sini, maathag nga madamo pa ang nagabuylog sa mga gang agod mabatyagan ang pagkanatungod, mabaton ang emosyonal nga supurta, matigayon ang mga abyan nga mapaambitan nila sang mga butang nga lunsay nila nauyunan. Masunson ini ginahimo agod islan ang dimaayo nga kahimtangan sa pamilya.

Siling ni Bernard nahanungod sa iya kaugalingon kag sa mga miembro sang gang: “Kalabanan sa amon naghalin sa naguba nga mga puluy-an. Madamo ang ginpadaku sang isa ka ginikanan, sing masunson sang isa ka iloy, sa daku nga mga pamilya. Gani wala sing isa nga magahinguyang sing tion sa pagpakighambal sa ila. Madamo ang naghalin sa mga puluy-an diin ginabuyayaw kag ginasakit sila kag diin wala sing nagaulikid kon bala may balatyagon sila ukon wala. Gani maayo ang pamatyag nila, kaangay ko, nga makasugilanon sila sa iban kag ginapamatian.”

Amo man sini ang ginsiling ni Lew Golding nga isa ka manuglaygay sa mga pamatan-on sa Canada. Sia nagsiling: “Ang mga bata nga may problema sa balay nagadangop sa gang tungod sa emosyonal nga pag-atipan.”

Sa Estados Unidos, madamong mga gang ang ginahuman pasad sa etniko ukon kultura. Busa, ang mga gang sa sining pungsod nagahatag sing dugang nga ganyat sang pagpakig-upod sa mga may pareho nga balatyagon nahanungod sa pagkaon, musika, hambal, kag madamo pa nga mga butang. Para sa mga pamatan-on kag mga hamtong, ang handum nga magbatyag nga ginakinahanglan kag ginabaton normal. Apang ining mga balatyagon kag mga kinahanglanon ginapaayawan gid bala paagi sa pagbuylog sa gang?

Ang Hulubaton 17:​17 nagasiling: “Ang matuod nga kaupod mahigugmaon sa tanan nga tion.” Naeksperiensiahan gid bala sang mga miembro sang gang ining katutom kag matuod nga pagpakig-abyan? Sa kabaliskaran, kinaandan katama ang dipag-ugyunay kag pag-inaway sa tunga sang mga miembro sang gang. Sa pagkamatuod, sa daku sing pag-ipit nga palibot nga ginapanghikutan sang gang, ang dumot madali nga nagatubo. Ang mga kinatuhayan sa opinyon ginahangop subong dikatutom. Si Bernard nagaasoy: “Kon nagabais kami, dapat ako mangin alisto bangod sa hinali lamang, mahimo gabuton ang kutsilyo ukon pusil. Kag sila kuno ang akon mga abyan! Ang pagkabuhi sa gang nagpasubo sa akon bangod wala ako sing matuod nga mga abyan.”

Subong sang gindugang sang isa ka 18-anyos nga miembro sang gang: ‘Wala ka sing abyan, bisan sa imo kaugalingon nga gang. Isahanon ka lamang.’

Indi ‘Pagsunda ang Kadam-an’

“Dili ka magsunod sa kadam-an sa paghimo sing malaut.” (Exodo 23:2) Ginsiling ini sa katawhan sang Dios sadtong unang panahon, kag sa prinsipio maaplikar man ini sa pamatan-on nga nagahunahuna sa pagbuylog sa isa ka gang. Ayhan magahunahuna ka nga ang gang isa ka paagi sa pag-amlig sa kaugalingon ukon tuburan sang pagpakig-abyan. Apang, sa katunayan, ang miembro sang gang dimalikawan nga ginapilit sa pagsunod “sa malaut.”

Ang The Globe and Mail nagasiling nahanungod sini: ‘Ang gang nangin pamilya. Nagakahulugan man ina nga ang gang ang nagapat-od kon ano ang maayo nga batasan. Sa kalibutan sang wala ginatuytuyan nga mga tin-edyer, ang pagpangawat, pagsakit, kag seksuwal nga pagsalakay sarang mangin “ang” butang nga himuon.’

Sang 1989 lamang, ang mga gang sa Los Angeles County naulamid sa mga 570 ka pagpatay. Kag halos bisan diin nga may gang, may kasingki. Ang indi pagbuylog ginakabig nga indi pagsupurta sa gang ukon, malain pa, sing pagkatalawan. Busa, masapwan mo ang imo kaugalingon nga sentro sang pagsalakay. Ang isa ka miembro sang gang nagsiling: “Indi ka makasiling sing indi sa imo [gang].” Ini nga sahi sang pag-ipit takus bala sa balatyagon sang pagkanatungod ukon proteksion?

Ang manunulat sang Hulubaton 1:​10-15 nagasabat: “Anak ko, kon ang mga makasasala maghaylo sa imo, indi ka magpasugot. Kon magsiling sila: ‘Upod sa amon, magpuot kita sa pagpaagay sing dugo. Magbantay kita sa tago tungod sa wala sing sala sa wala sing kabangdanan. . . Itugyan mo sa tunga namon ang imo kapalaran. . . . ’ Anak ko, indi ka maglakat sa dalan upod sa ila.”

Pagkabuhi sa Espada

Hunahunaa, man, ang posible nga mga resulta sa imo panglawas kag kaayuhan. Ang isa ka miembro sang gang nagsiling nga ‘dapat ka mangin handa sa pagpatay tungod sa mga miembro sang gang.’ Kag masunson nga amo gid sini ang nagakatabo.

Sa kabaliskaran, binagbinaga ang leksion nga gintudlo ni Jesus sa iya mga disipulo sang gab-i nga gindakop sia. Si Jesus wala sing armas kag nag-atubang sa masingki nga hubon. Luyag bala ni Jesus nga tipunon ang iya mga disipulo kag pangapinan sia sing masingki? Amo sina ang hunahuna ni Pedro. Gingabot niya ang iya espada kag ginsalakay ang isa sa mga lalaki sa guban, gingilingan sia. Apang, ang sabat ni Jesus mahimo nga nagpakibot kay Pedro. Milagro nga gin-uli ni Jesus ang dulunggan sang tawo kag nagsiling kay Pedro: “Itagob ang imo espada, kay ang tanan nga nagagamit sing espada sa espada mapatay.”​—Mateo 26:52.

Ang leksion? Ang pag-armas sang kaugalingon para sa pagpangapin indi lamang dimakasulatanhon kundi binuang man, indi praktikal. Amo sini ang siling sang hulubaton: “Ang nagatinguha sang malaut, ini magaabot sa iya.”​—Hulubaton 11:27.

Pagsapo sing Matuod nga Balatyagon sang Pagkanatungod

Sang nagligad nga mga 50 ka tuig, ginhimo ang isa ka pagtuon nga nagabalay sang lainlain nga mga butang nga nagaamot sa pagkahuman sang mga gang. Ang iban sa mga problema nga ginlista amo ang dimaayo nga pagkabuhi sa pamilya, kaimulon, nagalain nga kasilingan, kag mapigaw nga edukasyon. Wala gid makabulig ang gang sa sining kahimtangan, ni nakabulig gid sa masinulub-on nga mga pamatan-on nga makasapo sing matuod nga pagpakig-abyan. Apang, ang Cristianong kongregasyon nagahatag sa imo sing pagpakig-upod sa mga tawo nga ang ginahunahuna amo ang imo labing maayo nga kaayuhan. Ngaa indi mo pagpalambuon ang pagpakig-abyan didto?

Apang, paano mo amligan ang imo kaugalingon kon nagaistar ka sa isa ka lugar nga lapnag ang mga gang? Hambalan ini sang palaabuton nga artikulo.

[Kahon sa pahina 18]

‘Nagbuylog Ako sa Isa ka Gang’

“Disisiete anyos ako. Natak-an na kami sang akon mga abyan nga makita ang mga tawo nga ginatiro, ginasakit, kag ginalugos sa amon kasilingan. Ginhunahuna namon nga kon maghimo kami sing gang, ayhan matapna namon ini. Sa amo man nga tion, luyag ko ang balatyagon sang pagkanatungod sa isa ka grupo. Gani naghuman kami sing gang.

“Nagsugod kami sa pagpatrolya sa kasilingan, kag sang ulihi gintilawan kami sang iban nga mga gang. Duha sa amon mga miembro ang gin-atake sang kaaway nga gang. Ang isa ginhan-usan sa nawong sang bat sa baseball; ang isa ginbuno. Nagtimalos kami kag sang ulihi nangin ang ginakahadlukan sing labi nga gang sa palibot.

“Apang, natukiban ko nga ang mga miembro sang gang indi matuod nga mga abyan. Indi mo masaligan ang tanan. Ang iban wala nagabulig kon yara ka sa gamo. Kag ang iban wala nagaugyon sa akon katuyuan​—nagsugod sila sa pagsakit kag pagpatay nga wala sing rason. Gani ginkaugtan ko ang natabo sa akon kabuhi. Nagapati ako nga nagaluntad ang Dios apang nagpalibog ako kon ngaa gintugutan niya ang madamo nga mga inhustisya. Natun-an ko man sa eskwelahan nga ang simbahan amo ang may salabton sa mga Inkisisyon kag sa paglaglag sa bug-os nga sibilisasyon sa ngalan sang Dios. Nagpati ako nga ang mga relihion paagi lamang agod makapanguwarta.

“Isa ka adlaw nangamuyo ako sa Dios nga buligan niya ako nga makita ang organisasyon nga ginagamit niya. Ginbuksan ko ang Biblia nga ginhatag sa akon sang akon tiyo kag ginbasa ang Binuhatan 20:20. Nahanungod ini sa pagpamalaybalay. Ang kilala ko lamang nga nagapamalaybalay amo ang mga Saksi ni Jehova. Gani ginpangita ko ang lokal nga Kingdom Hall kag nagkadto ako didto pagkaaga. May mga luha sa akon mga mata, ginpalapitan ko ang isa ka Saksi kag ginhutikan sia, ‘Luyag ko magtuon.’ Nakita ko ang katawhan sang Dios. Natapos na ang akon mga adlaw subong miembro sang gang.”​—Ang manunulat, nga nagpakamaayo nga indi magpakilala, nagaalagad karon subong nagadumala nga manugtatap sang isa ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova.

[Piktyur sa pahina 17]

Ngaa indi makig-abyan sa mga tawo nga ang ginahunahuna amo gid ang imo kaayuhan?